Lajmet

​Mungesa e kategorizimit efikas të të dënuarve, problem thelbësor i drejtësisë në Kosovë

Drejtoresha e QKRMT-së, Feride Rushiti dha edhe një rast.

Published

on

Mungesa e kategorizimit efikas të të dënuarve është një nga problemet kryesore me të cilat përballet sistemi i drejtësisë në Kosovë. Kjo pasi si rezultat i vendosjes së të dënuarve me moshë madhore në një vend me të mitur paraqet mundësi për keqtrajtimin e këtyre të fundit, gjë që lë pasoja të mëdha.

Kështu u tha në tryezën “Vendosja dhe trajtimi i të miturve gjatë zbatimit të masës së paraburgimit, dënimit me burgim për të mitur si dhe masës edukative korrektuese” të organizuar nga Qendra Kosovare për Rehabilitimin e të Mbijetuarve të Torturës (QKRMT), me ç’rast u pubklikuan edhe të gjeturat e monitorimit të të miturve në institucionet korrektuese.

Drejtoresha e QKRMT-së, Feride Rushiti tha se vendosja e të dënuarve me moshë madhore, sidomos e atyre të dënuar për vepra penale në Qendrën Korrektuese për të Mitur në Lipjan, është një nga të gjeturat më shqetësuese të monitorimit.

“Një nga të gjeturat shqetësuese është vendosja e të dënuarve me moshë madhore në Qendrën Korrektuese për të Mitur në Lipjan, ndër ta të dënuar edhe me afat të gjatë për vepra të rënda penale si vrasje e rëndë, dhunë në familje, por diçka për neve që ka qenë më shqetësuese ka qenë vendosja e një personi, i cili paraprakisht është dënuar për keqpërdorim seksual të personave nën moshën 16-vjeçare. Do të thotë vendosja e tij, që është njohur në shoqëri dhe është ndëshkuar për keqpërdorim ndaj të miturve dhe me u vendos ku ka të mitur, mendoj që i tejkalon të gjitha përmasat. Rrethana të tilla, për më shumë bien ndesh edhe me ligjin”, tha ajo.

Se mungesa e kategorizimit të të dënuarve paraqet problem të madh, Rushiti tha se e dëshmon një rast që kishte ndodhur vjet më parë, kur në Burgun e Dubravës ishte vendosur një person i moshës 21-vjeçare, e që ishte privuar nga liria në pamundësi për të paguar një gjobë për kundërvajtje në trafik.

Vendosja e këtij të fundit në një hapësirë të përbashkët me persona më dënim të zgjatur, siç tha Rushiti, ka përfunduar shumë keq për shkak të keqtrajtimit që i është bërë, duke e lënë këtë të fundit me pasoja sot e kësaj dite. Ajo kritikoi edhe stafin e atëhershëm, për të cilët tha se nuk i kanë dalë në ndihmë të riut, përkundër britmave dhe dhunës që ka ndodhur aty.

“Është një djalë, i cili ka qenë relativisht i ri, mosha 21-vjeçare, ai në atë periudhë kur e ka bërë ‘krimin’ e tij, ka qenë një kundërvajtje në trafik, fatkeqësisht nuk ka arritur me e pagu atë kundërvajtje dhe si rezultat është dashtë me shku me e mbajt dënimin dy javë. Gjatë mbajtjes së dënimit në Dubravë, në 2015-ën, është vendosur me persona me dënim të zgjatur dhe fatkeqësisht ky person ka ra pre e dhunimit, ka përfunduar keq, dhe është raportuar edhe nga shërbimi shëndetësor i Dubravës, edhe ne si organizatë e kemi parë, e kemi ndjekur dhe sot e asaj ditë personi si i tillë nuk mundet me pasë një jetë normale. Ai ka arritur të martohet, me e pas një fëmijë, veç para dy jave rastësisht kishte ardhur me e marrë një shërbim tek ne, derisa rrëfeu edhe njëherë, i zhgënjyer plotësisht prej gjykatës, pat një gjendje shumë të rëndë, i humbi ndjenjat, do të thotë jeta ka përfunduar. Për çka, për një dënim dy javë, dhe për moskategorizim efikas. Dhe, duhet me pas kujdes edhe institucioni, sepse ai person ka bërtitur, ka qajtë sepse ka qenë një akt i dhunshëm, nuk i është ofruar ndihma adekuate prej gardianëve”, tregoi Rushiti.

Rushiti bëri të ditur se edhe zyrtarisht kanë kërkuar nga Qendra korrektuese rishikimin e procedurave për transformimin e të dënuarve madhor në një qendër për të mitur dhe shfuqizimin e një rregullorje që e përcakton një gjë të tillë aktualisht, pasi siç tha ajo kjo i bën dëm institucionit.

Ismet Salihu, profesor i së Drejtës Penale për të Mitur bëri të ditur se sipas disa hulumtimeve që ka bërë në vitin 2018, të rinjtë e Kosovës marrin pjesë deri në 10 përqind të kriminalitetit të përgjithshëm. Porse paralajmëroi se ky numër mund të rritet dukshëm viteve në vijim. Derisa foli edhe për Kodin e Drejtësisë për të Mitur.

“Kodi i Drejtësisë për të Mitur i jep përparësi absolute zbatimit të masave të diversitetit dhe të masave edukative, maksimalisht, ku është e mundur duhet të shqiptohet. Mund të shqiptohen edhe gjoba si dënim. Karakteristikë tjetër e Kodit për të Mitur që është në fuqi, është se organet e ndjekjes, prokurorit, gjykatave etj., u janë dhënë autorizime të gjera me rastin e hetimit të procedurës dhe zgjedhjes së masave të dënimit, këto autorizime nuk i kanë për dënimet për të rritur… 30:21 Për shkak të specifikave dhe masave të dënimeve që mund të ekzekutohen ndaj të miturve, Kodi i Drjetësisë për të mitur, me kapituj dhe nene të veçanta rregullon çështjen e ekzekutimit të masave dhe dënimeve, por kjo duhet të rregullohet edhe me akte nënligjore”, tha ai.

Drejtori i Keshillit për Mbrojtjen e të Drejtave dhe Lirive të Njeriut (KMDLNj), Behxhet Shala tha se në Qendrën Korrektuese të Lipjanit ka hapësirë të mjaftueshme për sistemimin e të miturve.

“Në Lipjan, jo vetëm që ka vend me i sistemu ata të mitur, të cilët janë prej 40-50, aty mundemi me ua kriju kushtet me qenë distanca sociale 500 metra larg prej njëri-tjetrit. Ka aq hapësirë të pashfrytëzuar dhe në përgjithësi shërbimi korrektues nuk i shfrytëzon as 50 përqind të kapaciteteve që i ka, do të thotë 50 përqind mbeten të pashfrytëzuara dhe i shkaktojnë shpenzime të panevojshme shërbimit korrektues, sepse ato duhet të mirëmbahen. Nuk ka pasur asnjëherë planifikim strategjik. Ndër të parët kanë insistuar që të ndërtohet qendra e paraburgimit, jo në Gjilan, në Prishtinë, që ëshët dështim absolut, kështu që e kanë kriju një perceptim që Kosova është një vend i krimit. Ne angazhohemi me çdo kusht që masa e shqiptimit të paraburgimit të jetë masa e skajshme”, tha ai.

Megjithatë, Shala shtoi se Kosova i ka tejkaluar standardet minimale për trajtimin e personave të privuar nga liria, për çka theksoi se qëndron më mirë se vendet e rajonit.

Ndërsa Ali Gashi, zëvendësues i Drejtorit të Përgjithshëm të Shërbimit Korrektues të Kosovës nuk mohoi asnjë nga kritikat. Derisa bëri të ditur se edhe në Qendrën Korrektuese për Femra qëndron aktualisht një e mitur.

“Nga të gjeturat e Qendrës Kosovare për Rehabilitim dhe QKRMT dhe rekomandimet e tyre i kemi marrë dhe do t’i shqyrtojmë me seriozitetin më të madh, sepse rekomandimi i tyre kryesor ka qenë që në një institucion korrektues të mos jenë të miturit me të rriturit, aq më tepër kur këta të rritur janë të dënuar për vepra penale, qoftë vrasje, grabitje, dhunim seksual etj. 11 persona aktualisht i kemi. Ne kemi ndërmarrë veprime në bashkëpunim me drejtorët e qendrave korrektuese që sa më parë të përgatitet dokumentacioni dhe të tillat t’i transferojmë në qendrat tjera korrektuese… Kështu që krejt atë që e thatë ju është e vërtetë”, tha ai derisa shtoi se do të provojë të gjejë një zgjidhje për të gjitha problemet dhe vërejtjet.

Në kuadër të kësaj tryeze nga të pranishmit u tha po ashtu se mungesa e kategorizimit efikas të të dënuarve, është problem thelbësor i drejtësisë në Kosovë, pasi që mund të shkaktojë edhe rritje të numrit të recidivistëve. 

Lajmet

​Çitaku thotë se me PDK-në në pushtet do të ndryshonte marrëveshja e Brukselit

Published

on

By

Sekretarja e përgjithshme e Partisë Demokratike të Kosovës (PDK), Vlora Çitaku thotë se nëse kjo parti vjen në pushtet do ta ndryshojë Marrëveshjen Bazë të Brukselit dhe aneksin e Ohrit – të arritur në vitin 2023 ndërmjet Kosovës dhe Serbisë me ndërmjetësimin e Bashkimit Evropian.

Sipas saj, kjo marrëveshje është e dëmshme për Kosovën pasi nuk e ka njohjen reciproke në qendër dhe se “flet për një autonomi territoriale dhe politike për komunitetin serb në Kosovë”.

Për të gjetur zgjidhje në dialog, zyrtarja e lartë e partisë opozitare thotë se nevojitet komunikim me vendet aleate. Këtë, thotë ajo, PDK do ta bënte menjëherë pas marrjes së mandatit.

Ajo çka kemi në tavolinë është një marrëveshje e cila nuk është as finale, as gjithëpërfshirëse dhe nuk e ka në qendër njohjen reciproke, por mosnjohjen reciproke. Sikurse më nuk flitet për Asociacion, por në thelb është një autonomi territoriale dhe politike. Ne do të trajtojmë me seriozitet këtë çështje dhe menjëherë porsa të marrim detyrën, dialogun do ta nisim me aleatët tanë për të gjetur një zgjidhje. Nuk është e vërtetë se marrëveshjet nuk kanë ndryshuar ndonjëherë. Në fakt marrëveshjen e ka ndryshuar edhe vet kryeministri Kurti për të keq, por ka pasur raste që marrëveshjet janë ndryshuar pasi janë pranuar edhe për të mirë. Një nga ato është procesi i transformimit të mandatit të FSK-së në ushtri. Është paraparë që të bëhet me Kushtetutë, por ne kemi arritur ta bëjmë me ligj”, thotë Çitaku.

Ajo kritikon kryeministrin Albin Kurti, i cili sipas saj e ka humbur mundësinë që Kosova të hartojë vet një draft-statut të Asociacionit të komunave me shumicë serbe.

Siç thotë ajo, Shtetet e Bashkuara të Amerikës kishin ofruar ekspertizë dhe këshilltarë profesionalë për të ndihmuar Kosovën që të hartojë një draft-statut që nuk do të cenonte rendin kushtetues.

Ka pasur një kërkesë dhe insistim, posaçërisht nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, që Kosova të hartojë vet draft-statutin e Asociacionit. Për më tepër SHBA-të kishin ofruar ekspertizë, këshilltarë profesionalë për të ndihmuar Kosovën që të hartojë një draft-statut që nuk do të cenonte rendin kushtetues”, deklaron ajo.

Duke folur për zgjedhjet parlamentare që do të mbahen më 9 shkurt të vitit të ardhshëm, ajo shprehet e sigurt se PDK-ja do të jetë fituese.

Ne do të kemi ofertën më të mirë për qytetarin e Kosovës. Kandidati ynë është antipodi më i madh i kryeministrit Kurti. Ai [Bedri Hamza] është njëri i fjalës, punës, i përgjegjshëm, profesionist dhe zotimin publik e mban. Për të gjitha këto që po i them ka një histori, pasi zotëri Hamza ka mbajtur pozicione të rëndësishme publike, si ministër, guvernator dhe tani si kryetar i Komunës së Mitrovicës. Kudo që ka shërbyer ka lënë shenjë të mirë”, thotë sekretarja e PDK-së.

Megjithatë, Çitaku është më e rezervuar sa i përket koalicioneve paszgjedhore.

Sipas saj, PDK-ja është e fokusuar të fitojë zgjedhjet dhe më pas të diskutojë për koalicione me parti të cilat janë më të përafërta edhe ideologjikisht, edhe në program zgjedhor.

Mirëpo, ajo nënvizon se hendeku mes PDK-së dhe partisë në pushtet – Lëvizjes Vetëvendosje – është shumë i thellë “andaj edhe është i vështirë një bashkëpunim në të ardhmen”.

Çështja e koalicioneve është debat i studiove televizive dhe politikanëve. Qytetari i Republikës së Kosovës nuk shqetësohet për koalicione. PDK-ja është në garë për të fituar besimin e qytetarëve të Kosovës dhe pasi të fitojmë besimin e qytetarëve, do të ndërtojmë koalicione me parti të cilat jemi më të përafërta edhe ideologjikisht dhe në thelb të programit. Të jem shumë e sinqertë, hendeku mes PDK-së dhe Lëvizjes Vetëvendosje është shumë i thellë. Të gjitha partitë të tjera kanë hendek më të vogël me LVV-në sesa ne. Por për koalicione do të flasim pas zgjedhjeve”, përfundon sekretarja e PDK-së, Vlora Çitaku.

Kosova dhe Serbia kishin arritur Marrëveshjen Bazë në shkurt të vitit 2023 në Bruksel. Një muaj më vonë ishte arritur dakordim për Aneksin e zbatimit të marrëveshjes. Pavarësisht kësaj dhe takimeve jo të rralla të palëve në nivel të kryenegociatorëve, ende nuk ka nisur zbatimi i saj.

Krahas PDK-së, edhe dy partitë e tjera opozitare – LDK e AAK – e kanë quajtur të dëmshme këtë marrëveshje e cila sipas tyre sjell autonomi për serbët në Kosovë.

Mirëpo, kryeministri Albin Kurti, por edhe eksponentë të partisë në pushtet, të njëjtën e kanë konsideruar si të dobishme për vendin dhe sipas tyre sjell njohjen de-facto ndërmjet vendeve.

Continue Reading

Lajmet

​Magjia e Vermoshit nën vellon e dëborës, Rama: Shijoni Alpet edhe gjatë dimrit

Published

on

By

Kryeministri i Shqipërisë Edi Rama ka publikuar një video nga Vermoshi, që tregon peizazhin e mbuluar nga dëbora e parë e sezonit.

Rama e përshkruan këtë pamje si një ftesë për qytetarët që të vizitojnë Alpet gjatë dimrit, falë aksesit të lehtësuar rrugor.

Me magjinë e Vermoshit nën vellon e dëborës së parë, si një ftesë ndjellëse për të shijuar Alpet edhe gjatë dimrit falë aksesit të lehtë rrugor”, shkruan Rama në rrjetet sociale.

Vermoshi është një ndër destinacionet turistike në Qarkun e Shkodrës, jo vetëm sa i përket klimës malore, por edhe për të apasionuarit e alpinizmit.

Rikualifikimi urban i fshatit turistik të Vermoshit, rindërtimi i rrugës, ndërtimi i Qendrës së Turizmit e kanë shndërruar edhe këtë zonë në një prej destinacioneve më të frekuentuara gjatë gjithë vitit nga turistë vendas e nga vende të ndryshme të botës.

Qendra e Vermoshit është transformuar tërësisht, ku shtëpitë tradicionale alpine, dikur të rrënuara, sot janë kthyer në bujtina mikpritëse për vizitorët.

Bujtinat e ngritura i japin kësaj zone një shembëlltyrë të ngjashme me bujtinat alpine të Zvicrës.

Fshati më i madh i Alpeve të Shqipërisë, Vermoshi është një luginë me origjinë akullnajore, e vendosur në lartësinë 1100 metra mbi nivelin e detit.

Në të dyja anët e luginës, ngrihen shpate malesh me pjerrësi të konsiderueshme dhe të veshura me pyje dhe kullota. Vermoshi shquhet për panoramën e tij, si dhe për reshjet e dëborës që zgjasin afro 100 ditë në vit.

Aktivitetet kryesore të cilat mund të zhvillohen në Vermosh, janë ngjitjet malore në Malësinë e Marlules apo edhe shëtitjet në luginat e thella alpine të Lepushës dhe Cemit.

https://www.facebook.com/reel/581756974327379

Continue Reading

Bota

Dictionnaire de l’Académie Française: Përmbysja e traditës pas katër shekujsh, fjalori i ri i Akademisë Franceze!

Published

on

Pas më shumë se dyzet vjetësh punë intensive dhe afër katërqind vjetësh nga dita kur morën detyrën e tyre të parë, të urtët e Akademisë Franceze kanë prezantuar botimin e ri të fjalorit të njohur “Dictionnaire de l’Académie Française”, një edicion që është përshkruar si përfundimtar. Ky është botimi i nëntë i këtij fjalori prestigjioz dhe u paraqit zyrtarisht presidentit francez, Emmanuel Macron, më 15 nëntor, në një ceremoni solemne në Kolegjiumin e Kuatre-Kombeve, një ndërtesë historike e shekullit të 17-të në Paris.

Fjalori, i cili përmban një pasqyrë të gjuhës dhe kulturës franceze që shkon nga vitet 1950 deri në ditët e sotme, është një veprimtari e Akademisë Franceze, e krijuar në vitin 1635 nga Kardinali Richelieu. Kjo Akademi, që është e njohur për rolin e saj në mbrojtjen dhe zhvillimin e gjuhës frënge, ka për detyrë të mbajë standardet e pastrimit dhe elokuencës së frëngjishtes. Megjithatë, procesi i krijimit të fjalorit ka qenë i ngadaltë dhe shumë i gjatë; libri i parë i fjalorit u botua vetëm në vitin 1694, ndërsa aktualisht nevojiten më shumë se një vit për të përmbyllur një shkronjë të vetme të alfabetit.

Puna për botimin e edicionit të nëntë filloi në vitin 1986, dhe deri më tani janë botuar tre seksione të tij, deri në shkronjën “R”. Suksesi i botimit të seksionit të fundit – që mbulon shkronjën “Z” – është një arritje e madhe, duke e bërë këtë botim të plotë. Fjalori i ri ka shtuar 21,000 hyrje të reja në krahasim me edicionin e fundit të botuar në vitin 1935, duke reflektuar zhvillimet e fundit të gjuhës dhe ndikimet kulturore që kanë ndodhur gjatë dekadave të fundit.

Megjithatë, disa kritika janë ngritur për ritmin e ngadaltë të përditësimeve dhe përpjekjet e vonuara për të përfshirë fjalë moderne. Pavarësisht se është shtuar një numër i madh fjalësh të reja, shumë prej tyre tashmë janë jashtë përdorimit, ndërsa disa fjalë që janë të njohura dhe të përdorura masivisht, si “tiktokeur”, “vlog”, “smartphone” dhe “émoji”, mungojnë nga fjalori i Akademisë. Fjalët më të reja të përfshira, si “soda”, “sauna”, “yuppie” dhe “superette”, përfshijnë terma që kanë hyrë në përdorim gjatë dy dekadave të fundit, por që tashmë mund të duken të vjetra për shoqërinë moderne.

Një kritikë tjetër vjen nga mungesa e përditësimit të disa përkufizimeve, si ajo e “martesës”, e cila përfshihet ende në fjalor si një bashkim midis një burri dhe një gruaje, një përkufizim që nuk pasqyron realitetin social të sotëm në Francë, ku martesat e të njëjtit seks janë legjitimuar. Po ashtu, fjalori i ri nuk ka përfshirë alternativat femërore për disa pozita profesionale, si “ambasadore” dhe “profesoreshë”, që janë pranuar në shumë vende dhe janë reflektuar në fjalorët më të rinj të tjerë.

Përkundër këtyre kritikave, fjalori i Akademisë mbetet një autoritet i njohur në Francë për çdo aspekt të gjuhës dhe letërsisë franceze. Çdo të enjte, anëtarët e Akademisë mblidhen për të diskutuar ndryshimet dhe përkufizimet e reja, të cilat më pas miratohen nga komiteti i fjalorit. Poeti dhe eksperti i njohur i gjuhës franceze, Michael Edwards, një nga anëtarët e Akademisë, ka përpjekur të rikthejë fjalë të harruara, si “improfond” (pa thellësi), por nuk ka pasur sukses në përfshirjen e tyre.

Në këtë pikë, është e qartë se Akademia do të vazhdojë përpjekjet për të mbajtur një standard të pasur dhe autoritar për gjuhën franceze, megjithëse shpejtësia e përditësimeve dhe nevoja për të përfshirë më shumë terma të rinj mbetet një sfidë. Të ardhmen e fjalorit të ardhshëm të Akademisë, versioni i 10-të, është tashmë temë diskutimi dhe po shqyrtohet intensivisht përditësimi i tij./BBC/

 

 

Continue Reading

Lajmet

Katër komisione sot pritet ta shqyrtojnë projektligjin për ndarjet buxhetore

Published

on

By

Kuvendi i Kosovës pritet që sot ti mbaj disa mbledhje të komisioneve ku do të shqyrtohet projektligji mbi ndarjet buxhetore për Buxhetin e Republikës së Kosovës për vitin 2025.

Komisioni për Mbikëqyrjen e AKI-së, Komisioni për Arsim, Komisioni për Punë të Jashtme dhe ai për Buxhet do ta shqyrtojnë projektligjin mbi ndarjet buxhetore sipas fushë veprimtarisë së tyre.

Derisa në një mbledhje tjetër gjatë ditës Komisioni për Buxhet do t’i votoj edhe disa raporte vjetore financiare të institucioneve.

Continue Reading

Të kërkuara