Kulturë
“Manifesta 14 Prishtina” ka bashkuar në kryeqytet 103 pjesëmarrës nga 30 vende
Edhe në “Manifesta14 Prishtina” u ngrit çështja e mosliberalizimit të vizave për qytetarët e Kosovës.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiNjë ditë para hapjes zyrtare të “Manifesta14 Prishtina”, sot është mbajtur konferencë për media ku është shpalosur programi 100 ditor i këtij edicioni të 14-të të “Manifesta, Bienales Nomade Evropiane”, i cili është i pasur me ndërhyrje të shumta artistike, urbane, shfaqje, ngjarje e punëtori.
Edhe në “Manifesta14 Prishtina” u ngrit çështja e mosliberalizimit të vizave për qytetarët e Kosovës.
Drejtoresha e “Manifesta14 Prishtina”, Hedwig Fijen u shpreh se për herë të parë Bienalja Nomade Evropiane po mbahet në Ballkanin Perëndimor. Ajo tha se në këtë edicion të 14-të po marrin pjesë 103 pjesëmarrës nga 30 vende të ndryshme.
“Jemi krenar të prezantojmë 103 pjesëmarrës nga 30 vende përfshirë 25 kolektive, 40 pjesëmarrës nga Kosova dhe 26 të tjerë nga Ballkani Perëndimor që nënkupton dhe kjo është unike 65% e pjesëmarrëse të përgjithshëm janë nga rajoni. Ky edicion i ‘Manifestas’ bazohet në katër shtyllat kryesore si rezultat i hulumtimeve 4-vjeçare dhe gjenerimit të informatave… Është ish-fabrika e tullave, Hoteli ikonik ‘Grand Hotel’ hapësira e komunitetit që quhet qendra për praktikë narrative në ish-bibliotekën ‘Hivzi Sylejmani’ dhe një pjesë të 24 hapësirave gjithandej qytetit. I kemi vendosur këto hapësira dhe lokacione si pjesë e rikthimit të qytetit pjesët origjinale të qytetit të Prishtinës”, tha ajo.
Fijen ngriti si shqetësime dhe mosliberalizimin e vizave për kosovarët, për çka tha se kjo ndikon që komuniteti kulturor e artistik kosovar të përballet me kufizime bazike për të zhvilluar kapacitet e tyre.
“Duhet të rrisim vetëdijësimin e ndërgjegjësimin për kufizimet e padrejta të kësaj pjese të Evropës. Kosova është duke iu dëshiruar mirëseardhje të gjithë juve vizitorëve, artistëve e krijuesve, profesionistëve nga e tërë Evropa, por fatkeqësisht Evropa së pari Qeveria ime nuk i mirëpret kosovarët për shkëmbimet e tyre të ngjashme kulturore, një prej parimeve bazike të ‘Manifestës’, liberalizimi i vizave është pritur në vitin 2018, por tani në vitin 2022 Kosova vazhdon të mbetet me regjim të kufizuar të vizave… Kjo mungesë e liberalizimit të vizave nënkupton se komuniteti kulturor dhe artistik i Kosovës përballet me kufizimet më bazike duke kufizuar kapacitet e tyre për të zhvilluar dhe vazhduar dialogun konstruktiv me pjesën tjetër të Evropës lëre më pjesën tjetër të botës”, tha ajo.
Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrullah Çeku tha se “Manifesta” është lobimi politik për të ecur pa u diskriminuar në rrugën integruese evropiane të Kosovës.
Çeku tha se Qeveria e Kosovës ka ndihmuar “Manifestën” me rreth 2 milionë euro.
“Banorët e Kosovës e cila organizon ‘Manifestën’ nuk mund të udhëtojnë pa viza nëpër Evropë, ‘Manifesta’ është edhe lobimi ynë politik për të ecur pa diskriminuar në rrugën tonë integruese evropiane. ‘Manifesta’ është edhe kërkesa jonë legjitime për trajtim të barabartë me popujt e tjerë në rajon dhe në Evropë, është dëshmia më e prekshme që Prishtina jonë me numrin 14 nuk është se dallon fortë nga Marsej juaj me numrin 13 e as nga Barcelona me numër 15. Prandaj, vizat e BE-së ndaj qytetarëve të Kosovës ka kohë që kanë humbur nëse ndonjë herë kanë pasur kuptim. ‘Manifesta’ është edhe ekonomi përmes turizmit kulturor është edhe rrjetëzim artistik ndërkombëtar dhe reputacion për shtetin. ‘Manifesta’ është platformë diskutimi për muzeun tonë të ardhshëm të artit bashkëkohor wshtw gjithashtu edhe dëshmi që vendi ynë mund të organizojë ngjarje edhe më të mëdha botërore të artit dhe rrit potencialin e zhvillimit të monumenteve të trashëgimisë kulturore”, theksoi Çeku.
Minsitri Çeku theksoi se përmes “Manifestës 14 Prishtina”, objekti i Hamamit të Madh, ish-Gërmia, ish-Tullorja e hapësira të tjera po marrin kuptim të ri përmes ndërhyrjeve artistike.
“Shumë nga këto ndërtesa do të rikuptimësohen përmes ndërhyrjeve artistike në këtë periudhë, për shumë nga këto ndërtesa do të zbulojmë ide e funksione të reja, një alternativ ndaj privatizimit, një model ripërdorimi adaptues një qasje ndaj hapësirës dhe ndaj publikes”, theksoi ai.
Kurse, kryetari i komunës së Prishtinës, Përparim Rama duke u shprehur i lumtur që Bienalja Nomade Evropiane kësaj radhe po mbahet në kryeqytetin e Kosovës, tha se trashëgimia e Manifestës do të jetoj edhe përtej 100 ditëve sa është kjo platformë në Kosovë.
Rama tha se “Manifesta” me ndryshimet e saj ka sjellë artin te qytetarët.
“Ideja e re ishte që ne së bashku të bashkojmë forcat për transformimet publike që të hap mundësi për qytetin që të shohim dhe shfrytëzojmë mundësitë që paraqet qyteti dhe të shfrytëzojmë ‘Manifestën’ si platformë për diskutim, debat, për të bërë bashkë komunitetet për të hapur mundësi të reja për të theksuar hapësirat publike brenda qytetit si vende që krijojnë këto mundësi që njerëzit të flasin lirshëm për nevojat e tyre, dëshirat dhe idetë e tyre për qytetin… Nuk jemi këtu duke i çuar njerëzit tek arti, jemi duke e sjell artin tek njerëzit përmes këtyre intervenimeve në hapësira të ndryshme publike dhe pastaj mundësi të tjera… Kemi disa intervenime guximtare që janë shumë të dukshme në qytet pra ato ofrojnë këtë optimizmin për njerëzit këtu për qytetarët e Prishtinës”, tha ai.
Në këtë konferencë për shtyp morën pjesë edhe ndërmjetësuesit kreativ, Carlo Ratti dhe Ctherine Nichols.
“Manifesta14 Prishtina” do të jetë e hapur nga 22 korriku deri më 30 tetor. Përgjatë kësaj kohe qytetarët e Kosovës por edhe të huaj do të mund të vizitojnë 25 hapësirat e “Manifestës” duke nisur nga Hamami i Madh e deri tek Pallati i Rinisë.
Ndërhyrjet kryesore urbane përfshijnë korridorin e gjelbër i cili lidh dy anët e kryeqytetit me një shteg të qëndrueshëm të lëvizshmërisë dhe hap qasje në laboratorin e të mësuarit eko-urban në ish-fabrikën e tullave.
Manifesta po ashtu ka krijuar edhe një institucion të përhershëm ndërdisiplinor kulturor Qendër për Praktikë Rrëfyese e cila është e vendosur në mjediset e ish-bibliotekës “Hivzi Sylejmani”.
Ndyrshe, Bienalja Nomade Evropiane “Manifesta” ndryshon vendndodhjen çdo dy vjet, dhe është e themeluar në fillim të viteve 1990.
Kulturë
111 vjet nga dorëheqja e Ismail Qemalit si kryeministri i parë i Shqipërisë
Published
3 hours agoon
January 22, 2025By
UBT NEWS111 vjet më parë, më 22 janar 1914, Ismail Qemali, kryeministri i parë i Shqipërisë, dha dorëheqjen nga posti, duke lënë pas një periudhë të pasigurt dhe turbulente për vendin. Ky akt shënonte një moment kyç në historinë e shtetit shqiptar, i cili kishte shpallur pavarësinë vetëm disa vjet më parë.
Studiuesi Evarist Beqiri, autor i librit “Themeluesi, Lidershipi i Ismail Qemalit”, sjell një pasqyrë të detajuar të këtij akti, duke përshkruar letrën që Ismail Qemali i dërgoi prefektit të Elbasanit, Aqif Pashës, në fillim të vitit 1914, vetëm pak ditë para dorëheqjes së tij. Në këtë letër, Qemali analizonte me qartësi situatën politike të Shqipërisë dhe theksonte sfidat e mëdha që ndodhnin brenda vendit, duke theksuar: “Shqipërinë e shpëtuam, por nuk e durojmë dot njëri-tjetrin.”
Dorëheqja e Ismail Qemalit krijoi një boshllëk të thellë, pasi administrata e Komisionit Ndërkombëtar të Kontrollit nuk arriti ta mbushte atë, duke shkaktuar pasiguri të mëtejshme. Pas këtij akti, Qemali dhe familja e tij u larguan nga Vlora dhe shkuan fillimisht në Itali dhe më pas në Francë. Edhe pse në një situatë dramatike, Ismail Qemali nuk humbi shpresën dhe e shihte largimin si një periudhë të përkohshme. Ai u dha këshilla njerëzve të tij për të vazhduar bashkëpunimin, duke thënë se një ditë “do të vinte ora e bardhë e fatit të Shqipërisë.”
Studiuesi Beqiri paraqet edhe procesverbalin e dorëheqjes së Qemalit, ku thuhet se, për të shpëtuar Shqipërinë nga përçarjet dhe anarkia, Ismail Qemali kërkoi që Komisioni Ndërkombëtar i Kontrollit të merrte pushtetin, duke e deleguar atë për të administruar vendin. Ky akt u pranuar me respekt nga Komisioni, dhe u shënua si një hap për të stabilizuar Shqipërinë në atë periudhë kaotike.
Aqif Pasha, një nga bashkëpunëtorët më të afërt të Ismail Qemalit, i dërgoi një telegram ku e vlerësonte lartë aktin atdhetar të Qemalit dhe shërbimin e tij të çmuar për Shqipërinë.
Pas dorëheqjes, Ismail Qemali kaloi një periudhë pushimi në Nicë, përpara se të kthehej në Shqipëri në maj 1914. Pavarësisht zhgënjimit të tij nga zgjedhjet e Fuqive të Mëdha për një sovran anonim, Qemali e mbështeti këtë vendim, duke shpresuar që ai do të çonte në një stabilizim të vendit. 111 vjet pas këtij momenti historik, dorëheqja e Ismail Qemalit mbetet një ngjarje kyçe në rrugën e mundimshme të krijimit të shtetit shqiptar të pavarur./UBTNews/
Kulturë
Elena Gjika, shqiptarja e shquar e shekullit të 19-të
Published
7 hours agoon
January 22, 2025By
UBT NEWSMë 22 janar të vitit 1828, në Bukuresht, erdhi në jetë një nga figurat më të shquara të kulturës dhe letërsisë shqiptare dhe evropiane të shekullit të 19-të, Elena Gjika, e njohur më gjerësisht me emrin e saj letrar Dora D’Istria. Ndonëse lindur në kryeqytetin rumun, rrënjët e saj shqiptare, pasioni për atdhenë dhe angazhimi për çështjet kombëtare, gjithmonë do të mbeteshin një pjesë e pandashme e veprës dhe jetës së saj.
Elena Gjika u rrit në një familje të shquar dhe të kultivuar, që ishte një burim i pasur frymëzimi intelektual. Ajo ishte e bija e Mihal Gjikës, një njeri i njohur për kontributin e tij në kulturën rumune, themelues i muzeut të parë kombëtar në Rumani, dhe e Katarina Gjikës, një grua e shquar për përkthimet dhe veprat letrare. Ky ambient, që bashkonte pasionin për dijen dhe trashëgiminë kulturore, i dha Elenës mundësinë të zhvillohej si një mendimtare e fuqishme, me një horizont të gjerë dhe të pasur.
Studimet e thelluara në universitetet më të njohura të Evropës, në Austri, Itali dhe Gjermani, do t’i mundësonin asaj një formim të jashtëzakonshëm, duke e bërë një figurë të njohur të letërsisë dhe filozofisë evropiane. Pas përfundimit të studimeve, në vitin 1849, Elena Gjika u kthye në Bukuresht dhe, pas disa viteve, u martua me dukën rus Aleksandër Kolstov-Massalski. Kjo periudhë e jetës së saj e kaloi në Rusi, ku, pas humbjes së bashkëshortit, ajo vazhdoi të shkruante dhe të kontribuonte në fushën e studimeve dhe publicistikës, duke realizuar një sërë udhëtimesh që e çuan në vende të ndryshme të Evropës.
Vepra e saj e parë, “Jeta monastike në Kishën Lindore” (1855), e shfaqte Elenën si një mendimtare që kundërshtonte shtypjen e grave dhe të minoriteteve fetarë, duke apeluar për një reformë të thellë të urdhrave të manastirit. Tematika e barazisë gjinore ishte gjithashtu një nga pikat kyçe të veprës së saj. Në librat “Gratë në Orient” (1859) dhe “Rreth grave, nga një grua” (1869), ajo trajtonte tema të rëndësishme si emancipimi i grave në Lindjen e Mesme dhe diferencat mes Evropës Jugore dhe Gjermanisë në trajtimin e gruas. Ajo ishte një zë i fuqishëm për të drejtat e grave, duke denoncuar padrejtësitë dhe duke kërkuar një shoqëri më të barabartë.
Elena Gjika e kaloi pjesën më të madhe të jetës nëpër udhëtime dhe studime, por gjithmonë Shqipëria mbeti në qendër të mendimeve dhe pasionit të saj. Ajo ishte një personalitet që, përmes veprave të saj, e mbajti të gjallë lidhjen me atdhenë, duke e paraqitur atë në dritën e kulturës dhe historisë evropiane.
Elena Gjika vdiq në Firence më 17 nëntor 1888, në moshën 60-vjeçare, duke lënë pas një trashëgimi të vyer intelektuale dhe kulturore, e cila do të frymëzonte breza të tërë për të ardhmen. Ajo mbetet një nga emrat më të ndritur të letërsisë shqiptare dhe një ndër figurat më të shquara të shekullit të 19-të, që la një shenjë të pashlyer në historinë e mendimit evropian dhe shqiptar./UBTNews/
Kulturë
Vdes John Sykes, kitaristi që formoi tingujt e Whitesnake dhe rock-ut të vitëve ’80
Published
1 day agoon
January 21, 2025By
UBT NEWSKitaristi britanik i rock-ut, John Sykes, ka ndërruar jetë në moshën 65-vjeçare, pas një beteje të vështirë me kancerin, raporton BBC. Lajmi i trishtë u njoftua përmes një deklarate në faqen e tij të internetit, ku thuhej se ai “u nda nga jeta pas një periudhe të vështirë shëndetësore”.
Në njoftim theksohej se Sykes ishte një “burrë i kujdesshëm, i sjellshëm dhe karizmatik”, dhe gjatë ditëve të tij të fundit ai shprehu një dashuri dhe mirënjohje të sinqertë për fansat e tij, të cilët e mbështetën gjatë gjithë karrierës së tij.
John Sykes është një nga emrat më të njohur të muzikës rock, dhe ishte pjesë e dy albumeve të njohura të grupit Whitesnake, ku ai bashkë-shkroi disa nga këngët më të famshme të grupit, përfshirë hitet “Still Of The Night” dhe “Is This Love”. Kontributi i tij në muzikën rock është i paharrueshëm, dhe ndikimi i tij është ndjerë nga shumë artistë dhe fansa gjithandej botës.
Sykes e filloi karrierën e tij muzikore në vitin 1980 me grupin heavy metal Tygers Of Pan Tang, ku ai regjistroi dy albume përpara se të bashkohej me Thin Lizzy në vitin 1982. Megjithatë, kulmi i karrierës së tij erdhi në vitin 1984, kur ai u bashkua me Whitesnake me ftesë të themeluesit dhe frontmanit David Coverdale. Kontributi i tij në albumet e grupit ishte i jashtëzakonshëm, veçanërisht në albumin Slide It In dhe albumin e titulluar thjesht 1987, i cili u bë një sukses kritik dhe komercial, duke siguruar një vend të qëndrueshëm në historinë e rock-ut.
Lajmi i vdekjes së John Sykes ka trishtuar shumë fansa të muzikës rock dhe kolegë të tij. Kitaristi i Guns N’ Roses, Slash, ndau një foto të Sykes duke performuar dhe thjesht shkroi: “RIP”.
Karriera e John Sykes do të mbahet mend për ndikimin e tij të fuqishëm në skenën muzikore dhe për krijimin e disa nga këngët më të dashura të muzikës rock./UBTNews/
Kulturë
100-vjetori i shpalljes së Republikës parlamentare të Shqipërisë
Published
1 day agoon
January 21, 2025By
UBT NEWSShqipëria u shpall për herë të parë Republikë parlamentare më 21 janar të vitit 1925, një ngjarje e rëndësishme në historinë e shtetit shqiptar, që shënonte kalimin nga një sistem monarkik në një sistem qeverisjeje demokratike, edhe pse i kufizuar nga koha dhe mundësitë e momentit.
Forma e re e qeverisjes u bë e mundur pas miratimit të Statutit të Republikës Shqiptare nga Asambleja Kushtetuese, e cila u mblodh në mars të vitit 1925, pesë vjet pas Kongresit të Lushnjës (21 janar 1920), një ngjarje e rëndësishme që kishte vendosur themelet e pavarësisë së Shqipërisë. Shpallja e Republikës Parlamentare ishte një hap i madh përpara në konsolidimin e shtetit shqiptar dhe përpjekjet për krijimin e një rendi të brendshëm të qëndrueshëm.
Këtë vit, kujtohet figura e Ahmet Zogut, i cili u zgjodh për të ushtruar detyrën e kreut të shtetit, një pozicion që i dha mundësinë të drejtonte politikën dhe administratën e shtetit. Një ndër vendimet më të rëndësishme të këtij periudhe ishte shfuqizimi i Këshillit të Lartë, një organ që kishte pasur ndikim në administratën shtetërore, dhe në vend të tij, formimi i institucioneve të tjera, sipas frymës së Kushtetutës.
Në këtë periudhë, Statuti i Republikës Shqiptare sanksionoi konsolidimin e pavarësisë së vendit dhe ndihmoi në jetësimin e parimeve demokratike kushtetuese, të cilat ishin thelbësore për një shtet të ri dhe të paqëndrueshëm si Shqipëria. Në këtë dokument ligjor, u miratuan dhe u ligjëruan parimet themelore të sistemit demokratik, duke përfshirë ndarjen e pushteteve, liritë dhe të drejtat e njeriut, që ishin hap pas hapi për krijimin e një shoqërie të drejtë dhe të barabartë.
Një ndër arritjet më të mëdha të kohës ishte miratimi i Kodit Penal, një instrument i rëndësishëm për rregullimin e jetës shoqërore dhe për parandalimin e veprave kriminale. Ky kod i dha shtetit shqiptar mjetet ligjore për të ndëshkuar veprimet që e kërcënonin rendin e brendshëm dhe stabilitetin e tij.
Mandati i presidentit të Republikës ishte i përcaktuar për 7 vjet, një periudhë që synonte krijimin e stabilitetit dhe zhvillimin e institucioneve shtetërore. Sidoqoftë, ky sistem republikan i qeverisjes do të kishte jetëshkurtër, pasi në shtator të vitit 1928, Ahmet Zogu shpalli veten si mbret të shqiptarëve, duke i dhënë fund kësaj forme qeverisjeje dhe duke e zëvendësuar me një monarki.
Në këtë 100-vjetor të shpalljes së Republikës parlamentare të Shqipërisë, është e rëndësishme të vlerësojmë përpjekjet e atij periudhe për ndërtimin e institucioneve shtetërore dhe konsolidimin e pavarësisë, të cilat i dhanë shtetit shqiptar mundësinë të përballej me sfidat e kohës./UBTNews/
Kroatët në luftë me ‘çmimet e larta’, bëjnë thirrje për bojkot të marketeve
Ten Hag refuzon, drejtimin e Dortmundit e merr Mike Tullberg
Agjencia e Kosovës për Forenzikë merr donacion për ekspertiza të ADN-së
Walker, shtylla e re e murit të Milanit!
Zgjidhet kryetari i ri i Kuvendit të Greqisë, si u ndanë votat në Parlamentin e vendit fqinj
Kurti në Davos: Kosova vend i vogël, por është shembull i zhvillimit ekonomik
Komandanti i KFOR-it vizitoi urën e Ibrit
Një nxënëse kafshohet në kokë nga qeni në një shkollë të Shirokës në Suharekë
Përgatitja profesionale e studentëve të kontabilitetit përmes aktiviteteve praktike në UBT
Të kërkuara
-
Bota3 months ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Bota3 months ago
Koreja e Veriut rrit frikën në botë, lëshon raketën e re balistike ndërkontinentale
-
Bota2 months ago
“Ethet” e kthimit të Trump! Takohen Macron e Starmer, zbardhet fokusi i diskutimeve
-
Lajmet2 months ago
Rektori Hajrizi: Çdo sukses i joni është një sukses për Kosovën!