Shëndeti

​Frika nga gjumi: Shkaku, simptomat dhe si ta trajtojmë këtë problem të pakëndshëm?

Published

on

Edhe pse për shumicën e njerëzve gjumi është një pushim nga puna e vështirë, një përqindje më e vogël nuk mund të flejë për shkak të frikës irracionale të këtij veprimi shumë të nevojshëm. Si rezultat, cilësia e jetës së tyre bie dhe ato rrezikojnë shëndet të rrezikshëm.

Somnifobia ose frika nga gjumi shkakton ankth dhe frikë ekstreme rreth mendimit për të shkuar në shtrat. Kjo njihet gjithashtu si hipnofobi dhe klinofobi. Njerëzit që vuajnë nga kjo fobi nuk mund të bien në gjumë, pa marrë parasysh sa janë të lodhur, duke çuar në marrje mendsh dhe të fikët.

Çrregullimet e gjumit mund të shkaktojnë disa shqetësime rreth gjumit. Përjetimi i shpeshtë i ëndrrave të këqija ose paralizës së gjumit gjithashtu kontribuojnë në shqetësimet e lidhura me gjumin.

Shkaqet e frikës nga gjumi

Ekspertët nuk janë të sigurt për shkakun e saktë të somnifobisë, por disa çrregullime të gjumit mund të luajnë një rol në zhvillimin e saj, duke përfshirë:

1. Paraliza e gjumit

Ky çrregullim i gjumit ndodh kur zgjoheni nga faza REM e gjumit me muskuj të paralizuar, duke e bërë të vështirë lëvizjen. Gjegjësisht, truri fik shumë sensorë të lëvizjes gjatë gjumit, dhe disa njerëz kanë frikë se sensorët e tyre nuk do të aktivizohen më.

2. Makthe

Ëndrrat e gjalla dhe të pakëndshme janë të zakonshme, por disa njerëz i përjetojnë ato pothuajse çdo natë dhe prandaj kanë frikë të bien në gjumë.

3. Ecja në gjumë

Gjatë ecjes në gjumë, një person nuk është i vetëdijshëm për mjedisin ose veten e tij, andaj rreziku i vetë-dëmtimit, rënies dhe shembjes së objekteve është shumë i lartë.

4. Frika nga vdekja

Kjo frikë është një nga më të zakonshmet në mesin e atyre që vuajnë nga somnifobia, pasi kanë frikë se do të vdesin në gjumë.

5. Trauma

Edhe ngjarje të pakëndshme të lidhura me gjumin mund të çojnë në somnifobia. Gjithashtu, ka më shumë të ngjarë të zhvilloni një fobi të caktuar nëse një anëtar i familjes tuaj të ngushtë gjithashtu vuan nga ndonjë fobi.

Simptomat

Në shumë raste, kjo fobi mund të rezultojë më pak nga frika e vetë gjumit dhe më shumë nga frika e asaj që mund të ndodhë gjatë gjumit. Somnifobia mund të shkaktojë një numër simptomash mendore dhe fizike si:

-një ndjenjë frike dhe ankthi kur mendoni të flini

-stresi rritet me afrimin e kohës së gjumit

-duke shmangur shkuarjen në shtrat

-sulme paniku

-lodhje kronike

-të përzier, të vjella, marramendje, djersitje e tepruar

-vështirësitë e kujtesës

-ndryshime të shpeshta të humorit

-te fëmijët që qajnë dhe rezistenca ndaj gjumit, dëshira që prindërit e tyre të mos i lënë kurrë vetëm

Trajtimi i frikës nga gjumi

Të jetosh me fobi është shumë e pakëndshme, por ato nuk kërkojnë trajtim. Por frika nga gjumi nuk është një prej tyre pasi mungesa e gjumit ka pasoja të rënda në shëndetin fizik dhe mendor. Trajtimi zakonisht varet nga shkaku themelor i somnifobisë.

Për shembull, nëse keni një çrregullim të gjumit, zgjidhja e këtij problemi mund të lehtësojë frikën tuaj nga gjumi. Por në shumicën e rasteve, terapia e ekspozimit është opsioni më efektiv i trajtimit. Është një terapi gjatë së cilës ju jeni të ekspozuar ndaj një objekti që shkakton frikë tek ju.

Terapia e ekspozimit mund të përfshijë diskutimin e frikës, përdorimin e teknikave të relaksimit ose duke parë fotot e njerëzve që flenë. Pasi t’i keni zotëruar të gjitha këto, mjeku do t’ju inkurajojë të bëni një gjumë të shkurtër – me një partner, prind ose mik të besuar, i cili është i pranishëm në shtëpi, në mënyrë që të mund të zgjoheni të sigurt.

Terapia njohëse e sjelljes gjithashtu mund të ndihmojë në kapërcimin e frikës nga gjumi. Ju do të mësoni të ‘sfidoni’ mendimet tuaja kur t’i përjetoni dhe t’i riformoni në mënyrë që të shkaktojnë më pak shqetësime.

Një qasje që një terapist mund t’ju rekomandojë është të kufizoni gjumin që përfshin të shkoni në shtrat dhe të ngriheni në një kohë të caktuar, pa marrë parasysh sa keni gjumë. Kjo metodë mund të ndihmojë trupin tuaj të zhvillojë modele më të mira gjumi.

Shëndeti

Ja si t’i shëroni muskujt e lënduar

Published

on

Kur tepër shpejt tendosni muskulin, ndodh lëndimi, d.m.th. pëlcitja e fijeve muskulore.

Sa më shumë fije të jenë të shkëputura, lëndimi është më serioz. Shkoni te mjeku nëse zona e lënduar është shtangur apo përflakur, apo nëse me rastin e lëvizjeve shkakton dhimbje të madhe. Ndërkohë, ndiqni këtë tabelë kohore të trajnerit të kondicionit, Shon Grosse.

24 orët e para deri në 48 orë

Zvogëloni dhembjen dhe ënjtjen me metodën R.I.C.E (Rest=pushim, ice=akull, Compresson = kompresioni, Elevation – elevacioni).

Mbështillni fashën elastike rreth vendit të lënduar, aq fort që të bëjë kompresonin pa ngadalësimin e qarkullimit të gjakut. Ngrini vendin e lënduar mbi lartësinë e trupit dhe pushoni duke shtuar akull në çdo 2–3 orë nga 15-20 minuta derisa jenë të zgjuar.

Xhelet kundër përflakjes, që përmbajnë ibuprofen ndihmojnë, por mos i përdorini më gjatë se 4 ditë, se çrregullojnë shërimin e muskujve.

Pas 3 deri në 4 dite

Që të pengoni shtangimin dhe dobësimin e zonës së lënduar filloni me lëvizje dhe zgjidhjen. Do të ndieni dhembje të butë, mirëpo nuk bën të matet me dhembjen nga lëndimi. Një apo dy herë në ditë, lëvizja e lehtë e zonës së lënduar në seri prej 10–20 përsëritjeve, duke shtuar vëllimin e lëvizjeve në çdo seri. Lehtë shtrini zonën e lënduar. Provoni 5–10 përsëritje me shtytje nga 30 sekonda. Ndjenja nuk është e këndshme, por do të ndihmojë.

Pas 2 deri në 3 jave

Shtoni ngarkesën me pesha, përsëritje e seri të barabarta 50% të ngarkesave të aplikuara para lëndimit. Ndërprisni shtimin e ngarkesës nëse ndieni dhembje dhe mos kaloni në nivelin pasues derisa dhembja të pushojë. Nëse në këtë fazë të shërimit hetoni shtangim a ënjtje, nëse dhembja çrregullon aktivitetet e përditshme ose nëse ndiheni jo këndshëm në pjesën e lëndimit, shkoni te mjeku. /UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

Hani çokollatë rregullisht, ja pse

Published

on

Continue Reading

Shëndeti

Ja arsyet pse ju dridhen duart

Published

on

Një neurolog ka zbuluar ilaçet e zakonshme që mund të shkaktojnë dridhje të duarve.

Dr. Baibing Chen, i cili punon në Ann Arbor, Michigan, thotë se sheh shumë pacientë me dridhje të duarve që shqetësohen se mund të kenë një çrregullim serioz të trurit, siç është Parkinsoni.

Para se t’i vlerësojë për gjendje neurologjike, Dr. Chen kontrollon çfarë ilaçesh po marrin. Ai sheh nëse pacientët marrin pseudoefedrinë, e shitur nën emrin tregtar Sudafed, ndër të tjera për bllokim të hundëve ose sinuseve, pasi dridhjet janë efekt anësor i këtij ilaçi pa recetë.

Kjo ndodh se dekongjestionuesi stimulon sistemin nervor qendror e nxit lirimin e norepinefrinës, një neurotransmetues i lidhur me vigjilencën dhe gjallërinë – gjë që çon në efekte anësore si nervozizmi, ankthi dhe dridhjet.

Simptomat shtohen kur ilaçi merret në doza të larta ose nga të ndjeshmit, vlen për amfetaminat që përdoren për trajtimin e ADHD-së, si Adderall. “Këto mund të rrisin aktivitetin e sistemit nervor dhe ndonjëherë të shkaktojnë dridhje ose lëkundje,” thotë Dr. Chen në TikTok.

Më tej, neurologu analizon përdorimin e antidepresivëve, ai thotë se frenuesit selektivë të rimarrjes së serotoninës që janë klasë antidepresivësh që rrisin nivelet e serotoninës në tru, mund të shkaktojnë dridhje.

FDA ka miratuar pesë SSRI për trajtimin e depresionit: Citalopram, Escitalopram, Fluoxetine, Paroxetine dhe Sertraline. Disa s’kanë efekte anësore, e shumë efekte zhduken pas javëve të para, përveç dridhjeve, ilaçet shkaktojnë shqetësime, djersitje dhe dhimbje koke.

Dr. Chen thotë se antidepresivi triciklik amitriptilina shkakton të njëjtën reaksion. Antipsikotikët që përdoren për trajtimin e simptomave psikozike si halucinacionet, deluzionet dhe mendimi i çrregullt, shkaktojnë dridhje.

Litiumi, një stabilizues i humorit, është “i njohur për të shkaktuar ose përkeqësuar dridhjet, veçanërisht në nivelet e larta në gjak”.

Dr. David Osser, profesor i asociuar i psikiatrisë në Shkollën Mjekësore të Harvardit, thotë se dridhjet e shkaktuara janë “ të zakonshme dhe të padëshiruara nga pacientët”, dhe ankthi i përkeqëson ato. Për t’i zbutur sugjeron mbajtjen e nivelit të ulët të litiumit dhe reduktimin e ilaçeve tjera që shkaktojnë dridhje, si kafeina. Një tjetër shkaktar, sipas Dr. Chen, janë ilaçet për astmën, ilaçet e përshkruara për pacientët me astmë, si albuterol, salmeterol e arformoterol, shkaktojnë dridhje. Deri në 20% e njerëzve që marrin këto ilaçe zhvillojnë dridhje.

Dr. Chen përmbyll informacionin e tij duke renditur disa ilaçe të tjera që duhen pasur parasysh për shkaktimin e dridhjeve.

Ilaçet kundër krizave epileptike shkaktojnë dridhje se ndërveprojnë me sistemin nervor qendror, ilaçet antiaritmike që përdoren për trajtimin e rrahjeve të çrregullta të zemrës kanë ndikim të ngjashëm. Steroidet janë tjetër grup në listën e Dr. Chen që shkaktojnë dridhje.

Me prednizonin, një nga steroidet më të përshkruara në SHBA, disa nga efektet anësore që ndodhin, nëse përdoret në sasi të mëdha ose për periudha të gjata, përfshijnë ndjesi shpimi gjilpërash në fytyrë dhe gjymtyrë, ngërç të muskujve dhe dridhje të pakontrollueshme të duarve.

Mjeku përmend një shkaktar; Stimulantët. Kafeina, që konsumohet përmes çajit, kafesë, pijeve me gaz, shkakton dridhje të duarve nëse konsumohet në sasi të mëdha, veçanërisht te individët që janë të ndjeshëm ndaj efekteve stimuluese. /UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

Ruani shëndetin e syve: Identifikimi dhe parandalimi i faktorëve të rrezikut

Published

on

Shëndeti i syve është aspekt i rëndësishëm i mirëqenies sonë, por shumë shpesh e injorojmë deri sa të shfaqen probleme.

Ka faktorë rreziku që ndikojnë në shëndetin e syve, përfshirë moshën, gjenetikën, ekspozimin ndaj dritës së diellit dhe përdorimin e dëmshëm të ekraneve për periudha të gjata. Është thelbësore të kuptojmë këta faktorë për të mbrojtur shëndetin vizual.

Mosha e gjenetika janë dy faktorë që ndikojnë në shëndetin e syve, ndryshimet që ndodhin me kalimin e moshës çojnë në sëmundje si katarakti e degjenerimi makular. Një histori familjare e sëmundjeve të syve rrit rrezikun e zhvillimit të këtyre kushteve.

Nëse keni anëtarë të familjes që vuajnë nga sëmundje të tilla, është e rëndësishme të bëni kontrolle të rregullta e të jeni të vetëdijshëm për shenjat e hershme të problemeve vizuale. Ekspozimi ndaj diellit është problem serioz, rrezatimi UV dëmton retinën e rrit mundësinë e zhvillimit të sëmundjeve si katarakti e degjenerimi makular. Përdorimi i syzeve me mbrojtje UV është mënyrë e thjeshtë për të mbrojtur sytë. Kjo veprimtari preventive është e rëndësishme verës, kur jemi në mjedise të hapura.

Përdorimi i ekraneve moderne, si telefonat e kompjuterët ka ndikim negativ. Përdorimi i vazhdueshëm i pajisjeve shkakton lodhje dhe tharje të syve e përkeqësim të shikimit. Ka rregull të njohur, që quhet 20-20-20: çdo 20 minuta, shikoni diçka në distancë 20 metra për 20 sekonda. Ky zakon ndihmon në lehtësimin e lodhjes së syve por si të kujdesemi për sytë?

Kontrolli i rregullt është thelbësor, vizitat te okulisti janë të rëndësishme për parandalim të problemit. Një kontroll i thjeshtë identifikon problemet e mundëson trajtim. Mbrojtja nga dielli është aspekt i rëndësishëm i kujdesit. Përdorni syze që filtrojnë rrezet UV. Jo vetëm që kjo i mbron sytë nga dëmtimi, por parandalon shfaqjen e rrudhave rreth syve.

Një dietë e pasur me vitamina është esenciale për sytë. Ushqimet që janë të pasura me vitaminë A, C dhe E, si karotat dhe domatet ndihmojnë në ruajtjen e syve.  Përveç kësaj, shmangia e duhanit është element thelbësor në ruajtjen e shëndetit të syve.

Pirja e duhanit rrit rrezikun e zhvillimit të degjenerimit makular dhe kataraktit. Nëse jeni duhanpirës, kërkoni ndihmë për të lënë duhanin; shëndeti juaj, duke përfshirë shëndetin e syve tuaj, do të përfitojë ndjeshëm. Përmes kujdesit të duhur dhe këndvështrim të përgjegjshëm ndaj stilit të jetesës, është e mundur të mbani sytë tuaj të shëndetshëm dhe të parandaloni probleme që shfaqen me kalimin e kohës.

Kujdesi për shëndetin e syve është investim në mirëqenien afatgjatë, nuk është kurrë vonë për të filluar të merremi seriozisht me këtë. /UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara