

Shëndeti
Zakonet që dëmtojnë të pamurit
Dielli gjithashtu mund të na mjegullojë shikimin nëse nuk jemi të kujdesshëm.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiAjo që hamë mund të ketë një ndikim të madh në sytë tuaj. Akademia Amerikane e Oftalmologjisë thotë se ushqimet e pasura me vitamina C dhe E, zink, luteinë, zeaxanthin dhe acide yndyrore omega-3 mund të ulin rrezikun e degjenerimit makular të lidhur me moshën, kataraktit dhe ndoshta sindromës së syrit të thatë më vonë në jetë.
Akademia rekomandon ushqimet e mëposhtme:
Vitamina C. Ushqimet me shumë vitaminë C janë portokalli, agrumet, kivi, dredhëzat, domatet, specat e kuq dhe jeshil dhe brokoli.
Vitamina E. Burimet e shëndetshme të vitaminës E përfshijnë bajamet, farat e lulediellit, vajin e ullirit dhe avokado.
Zinku. Bishtajoret (fasulet dhe thjerrëzat), farat, mishi/prodhimet e detit, bulmeti dhe vezët janë të gjitha burime të mira të zinkut.
Përveç kësaj, ushqimet e pasura me luteinë dhe zeaksantinë – dy lëndë ushqyese që gjenden natyrshëm në retinë – mund të ndihmojnë shëndetin e syve tuaj. Ushqimet me këto lëndë ushqyese përfshijnë perime me gjethe jeshile, si dhe fruta shumëngjyrëshe si mjedra, papaja, pjeshkë dhe mango.
Fërkimi i syve
Disa prej nesh fërkojnë sytë kur kruhen për shkak të alergjive. Të tjerët e bëjnë këtë thjesht nga zakoni.
Bakteret në gishtat tuaj mund të krijojnë një infeksion në syrin tuaj. Fërkimi i shpeshtë ose i fuqishëm gjithashtu mund të dëmtojë kornenë tuaj, e cila është indi që mbulon irisin tuaj.
Në fakt, fërkimi i syve mendohet të jetë një kontribuues i madh në një gjendje dëmtuese të shikimit të njohur si keratokonus, i cili përfshin një hollim dhe fryrje të kornesë.
Nëse sytë tuaj ndjehen të thatë, provoni lot artificial. Nëse problemi lidhet me alergjitë, aplikoni kompresa të ftohta.
Kur ndiheni sikur keni diçka në sytë tuaj, provoni ta shpëlani syrin me lot artificial ose zgjidhje për larjen e syve.
Shikimi në telefon
Nuk mund të qëndroni larg telefonit? Sytë tuaj mund të paguajnë çmimin.
Vështrimi i tepërt në një telefon të zgjuar pa pushim mund të çojë në probleme të tilla si sytë e thatë dhe shikimi i turbullt. Disa kërkime madje sugjerojnë se shumë kohë para ekranit mund të çojë në degjenerim makular të lidhur me moshën.
Pra, jepini sytë tuaj një pushim. Akademia Amerikane e Oftalmologjisë rekomandon sa vijon:
“Bëni pushime të rregullta duke përdorur rregullin ’20-20-20′: çdo 20 minuta, zhvendosni sytë për të parë një objekt të paktën 20 metra larg, për të paktën 20 sekonda.”
Mos bartja e syzeve
Dielli gjithashtu mund të na mjegullojë shikimin nëse nuk jemi të kujdesshëm.
Rrezet ultravjollcë mund të bëjnë kërdi në sytë tuaj, të dëmtojnë makulën në pjesën e pasme të syrit, gjë që mund t’ju heqë aftësinë për të parë qartë detajet. Rrezet UVB mund të dëmtojnë pjesën e përparme të syrit, ku ndodhet kornea dhe thjerrëzat.
Dëmtimi i diellit mund të çojë në kushte të tilla si katarakti dhe degjenerimi makular.
Syzet e diellit mund të mbrojnë sytë tuaj. Por sigurohuni që ato të bllokojnë 99% deri në 100% të rrezeve UVA dhe UVB. Nëse nuk e bëjnë, syzet tuaja të diellit mund të dështojnë, pasi lentet e errëta lejojnë bebëzën tuaj të hapet më gjerë, duke e ekspozuar atë ndaj më shumë fuqisë dëmtuese të diellit.
Aplikimi i gabuar i grimit
Përpjekja për të përmirësuar sytë tuaj mund të çojë në probleme shëndetësore nëse aplikoni gabimisht grimin tuaj.
Aplikimi i grimit në skajet e qepallave – afër vendit ku rriten qerpikët – mund të bllokojë gjëndrat e yndyrës, duke çuar në tharje të syve dhe acarim. Përdorimi i kozmetikës pranë vijës së ujit – aty ku qepalla takohet me syrin – mund të sjellë baktere të dëmshme që mund të rezultojnë në infeksion.
Për të mbajtur sytë tuaj të sigurt, është gjithashtu e rëndësishme që:
Hiqni grimin para gjumit.
Hidhni grimin e vjetër, i cili mund të kontaminohet me baktere. Akademia Amerikane e Oftalmologjisë rekomandon hedhjen e grimit të syve pas tre muajsh.
Asnjëherë mos e ndani grimin e syve me të tjerët.
Flini me lente kontakti
Heqja e lenteve të kontaktit kur jeni të lodhur është një dhimbje. Por nuk është asgjë në krahasim me agoninë e mundshme të asaj që mund të ndodhë nëse flini me to në sy.
Lënia e lenteve tuaja në vend nuk lejon që kornea juaj të marrë frymë. Ndërsa sytë dhe kontaktet tuaja thahen, është e mundur që ju mund t’i dëmtoni sytë thjesht duke u përpjekur të hiqni lentet pas zgjimit. Gjumi me lente kontakti ende në vend është gjithashtu një burim i zakonshëm infeksioni.
Dhe megjithëse disa lente janë miratuar për përdorim gjatë natës, okulistja Allison Babiuch nga klinika Cleveland thotë se ajo i këshillon njerëzit që të largohen prej tyre.
Aktualitet
A janë sëmundjet e zemrës trashëgimore dhe si ndikon diabeti? Flet kardiologu Edis Demiri
Published
3 minutes agoon
August 16, 2025By
Driton Iseni
Historia familjare dhe diabeti janë faktorët më të fortë rreziku për sëmundjet kardiovaskulare. Kështu thekson kardiologu invaziv nga United Hospital, Edis Demiri në episodin e podcastit “Shëndeti në rend të parë” në Telegrafi, ku flet si për shkaqet kryesore ashtu edhe për një rast të pazakontë klinik që i shpëtoi jetën një pacienti.
“Faktori më i rëndësishëm është historia familjare për sëmundjet e zemrës”, thotë Demiri, duke shtuar se nëse prindërit ose vëllezërit/motrat kanë pësuar infarkt apo ndërhyrje kardiake në moshë të re, “edhe ai person është i rrezikuar”.
Sipas tij, “diabeti është pothuajse po aq i rëndësishëm sa historia familjare”, ndërsa më pas vijnë faktorë të tjerë si duhani, hipertensioni dhe yndyrnat e larta në gjak.
Mesazhi i mjekut është i qartë: kontrolloni rregullisht shëndetin e zemrës, veçanërisht nëse keni histori familjare apo diabet; ndaloni duhanin, mbani tensionin dhe lipidet nën kontroll dhe kërkoni ndihmë mjekësore urgjentisht në shenja si dhimbje gjoksi, djersitje të ftohta, marramendje ose vështirësi në frymëmarrje.
Për bisedën e plotë me këshilla praktike dhe sqarime të mëtejshme, ndiqni episodin e ri të podcastit “Shëndeti në rend të parë” në Telegrafi.

Sipas ekspertëve, rrushi përmban më shumë se 1 mijë e 600 përbërës natyralë, duke përfshirë antioksidantë të fuqishëm si polifenolet, flavonoidet, antocianidinat, katekinat, acidet fenolike dhe resveratroli.
Studiuesi i njohur i kancerit, John M. Pezzuto, shpjegon pse këto fruta të ëmbla janë një superushqim.
Pezzuto është dekan i Kolegjit të Farmacisë dhe Shkencave të Shëndetit në Universitetin Western New England.
Ai konsiderohet si një nga ekspertët kryesorë në këtë fushë, analiza e tij tregon se rrushi mund të bëjë shumë më tepër për trupin tonë sesa shumë veta e kishin kuptuar më parë.
Efektet në zemër, tru dhe lëkurë
Këto substanca nuk funksionojnë individualisht, por si një e tërë. Ndërveprimi i tyre është thelbësor. Është e provuar se rrushi mbështet sistemin kardiovaskular, relakson enët e gjakut dhe ndihmon në uljen e kolesterolit.
Kokrrat e rrushit kanë efekt në tru: përmirësojnë metabolizmin dhe performancën njohëse, lëkura gjithashtu përfiton, përmes mbrojtjes nga rrezatimi UV.
Rrushi është gjithashtu i mirë për florën e zorrëve: Ai nxit një mikrobiomë të shëndetshme dhe rrit diversitetin në zorrë.
Shëndeti
Një shegë në ditë kundër infeksioneve të veshkave
Published
16 hours agoon
August 15, 2025By
UBT News
Infeksionet në veshka dhe ato në rrugët urinare janë të përhapura ndjeshëm.
Infeksionet nisin që nga veshkat e deri në traktin urinar duke u manifestuar me dhimbje, temperaturë dhe djegie. Problemet me infeksionet nuk duhen anashkaluar sepse i hapin rrugën problemeve të tjera që rëndojnë shëndetin.
Hapi i parë në rastin e këtyre infeksioneve është pirja e sa më shumë ujë dhe lëngje për të nxjerrë bakteret nga organizmi. Një nga lëngjet më të mira kundër këtyre infeksioneve është ai i shegës, i cili është i pasur me antioksidantë.
Vlerat shëndetësore të shegës
E pasur me vitaminë C dhe antioksidantë që luajnë rol thelbësor në parandalimin e akumulimit të baktereve në veshka dhe rrugët urinare. Vitamina C forcon imunitetin dhe e bën atë më të aftë të luftojë bakteret ndërsa antioksidantët eliminojnë toksinat. Një sistem i fortë ofron shërim më të shpejtë të infeksioneve.
Si të përdorni lëngun e shegës kundër infeksioneve?
Për shëndetin e veshkave dhe të traktit urinar, ekspertët rekomandojnë ngrënien e një shege ose pirjen e lëngut të saj çdo mbrëmje pas darkës. Pirja e rregullt e lëngut të shegës largon simptomat e infeksioneve dhe rezultatet vërehen shumë shpejt.
Mënyra të tjera për trajtimin e infeksioneve
Përveç shegës, njerëzit që preken shpesh nga infeksionet e rrugëve urinare mund të përdorin kura natyrale që ofrojnë një trajtim efikas të problemit.
Lëngu i limonit është një prej tyre, burim i pasur i vitaminës C dhe antioksidantësh që krijojnë një mjedis alkalin në organizëm. Lëngu i limonit pengon rritjen dhe zhvillimin e baktereve dhe nxit urinimin.
Ai nxit eliminimin e toksinave të rrezikshme nga trakti urinar.
Lëngu i boronicës së kuqe parandalon shumimin e baktereve të këqija të rrugëve urinare. Ajo eliminon toksinat dhe pengon rishfaqjen e infeksionit.
Shëndeti
Tre mënyra për të ulur tensionin e gjakut
Published
19 hours agoon
August 15, 2025By
UBT News
Tensioni i lartë i gjakut, i njohur si hipertensioni, prek rreth një të tretën e të rriturve në Mbretërinë e Bashkuar dhe është një ndër faktorët më të rrezikshëm për sulme në zemër dhe sëmundje të tjera të rënda shëndetësore. Ajo që e bën shqetësuese është fakti se shumë njerëz nuk janë të vetëdijshëm se vuajnë nga hipertensioni deri kur shfaqen komplikime të mëdha.
Një trend alarmues është rritja e rasteve të hipertensionit tek të rinjtë, fenomen që lidhet me stilin e jetesës sedentare, ushqimin jo të shëndetshëm dhe gjithashtu stresin kronik. Profesori Jacob George nga Universiteti i Dundee thekson se numri i pacientëve nën 30 vjeç me hipertension është dyfishuar gjatë 20 viteve të fundit, ku mbipesha është shkaku kryesor.
Lidhur me këtë dietologia Courtney Kassis ka ndarë disa këshilla praktike e natyrale për uljen e presionit të gjakut që kanë treguar efekt ek pacientët e saj
Këshilla natyrale për uljen e presionit të gjakut:
Kufizoni ushqimet e përpunuara dhe sheqernat e shtuara
Ushqimet e përpunuara, pijet e gazuara, buka dhe vaktet e gatshme kontribuojnë në rezistencë ndaj insulinës dhe inflamacion të përgjithshëm – faktorë që ndikojnë drejtpërdrejt në rritjen e presionit të gjakut.
Mbi 50% e ushqimeve që konsumohen në Britani janë ultra-të përpunuara, drithërat me shumë sheqer, darkat e gatshme, picat e ngrira, biskotat e çokollatat.
Hani më shumë ushqime natyrale dhe të plota
Përfshini në dietë perime jo niseshtore (si brokoli, spinaqi, sallatat), fruta me indeks të ulët glicemik (si manaferrat), arra dhe fara.
Këto ushqime janë të pasura me kalium, magnez e fibra – përbërës që ndihmojnë në rregullimin e presionit të gjakut. Ekspertët shëndetësorë të NHS-s në Britani japin rekomandime për të ngrënë 5 porcione fruta e perime çdo ditë. Këto mund të jenë të freskëta, të ngrira, të konservuara ose të thata.
Pjesa tjetër e dietës duhet të përfshijë karbohidrate të shëndetshme si orizi, patatet dhe makaronat, si dhe proteina nga peshku, mishi pa dhjamë, vezët, dhe produktet e bulmetit. Zëvendësoni kripën e zakonshme me kripë deti – por me kujdes.
Courtney rekomandon përdorimin e kripës së detit në vend të asaj të zakonshme, pasi ajo përmban minerale të dobishme.
Edhe kripa e detit ka përmbajtje të lartë natriumi. Konsumi i tepërt mund të shkaktojë tension të lartë të gjakut. Sipas NHS, të rriturit nuk duhet të konsumojnë më shumë se 6 gram kripë në ditë (rreth një lugë çaji në nivel).

A janë sëmundjet e zemrës trashëgimore dhe si ndikon diabeti? Flet kardiologu Edis Demiri

Do të luajë Lady Gaga si Ophelia në ‘Wednesday’? E reja që fsheh të vërteta të errëta

Genesis e shet G90 për më pak se 1000 euro, por nuk mund ta ngasësh

Pse duhet ta filloni ditën me rrush?

Moti sot: Diell dhe me vranësira të shpërndara

Sa ka ndryshuar pas 25 vitesh lokacioni ku u xhirua seriali ikonik “Teletubbies”?

Një shegë në ditë kundër infeksioneve të veshkave

Sezoni i ri në Superligë nis në fundjavë, ndeshje mjaft interesante na presin

Qendra Kinematografike e Kosovës emëron Këshillin e ri Profesional
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT organizoi Akademi Përkujtimore në nder të Prof. Dr. Naser Kamberit