

Published
4 years agoon
By
Betim GashiPavarësisht se sa vjeç jeni, nuk është kurrë vonë për të filluar të hani në një mënyrë që ju jep mundësinë më të mirë të mundshme për të parandaluar demencën ndërsa rriteni dhe ndiheni të përqendruar çdo ditë.
Studimet ekzistuese sugjerojnë idenë se ne mund të reduktojmë mundësinë e demencës duke shmangur ushqimet që mund të rrezikojnë bakteret tona të zorrëve dhe të dobësojnë kujtesën dhe fokusin tonë, shkruan CNBC.
“Është e nevojshme të shmanget ose të reduktohet një lloj i caktuar ushqimi në mënyrë që truri të jetë i shëndetshëm dhe që një person të jetë në gjendje të mendojë qartë dhe të marrë vendime të mira”, tha Uma Naudo, një psikiatre ushqimore në Shkollën Mjekësore të Harvardit.
Sheqerna shtesë
Truri përdor energjinë në formën e glukozës, një formë sheqeri, për të stimuluar aktivitetet qelizore. Megjithatë, një dietë e lartë me sheqer mund të çojë në glukozë të tepërt në tru, gjë që studimet e kanë lidhur me dëmtimin e kujtesës dhe më pak plasticitet të hipokampusit – pjesa e trurit që kontrollon kujtesën.
Konsumimi i ushqimeve të përpunuara jo të shëndetshme si pasta dhe sode, të cilat shpesh janë plot me sheqerna të rafinuara dhe të shtuara – shpesh në formën e shurupit të misrit me përmbajtje të lartë fruktozë – mund të “përmbytë” trurin me glukozë.
Edhe pse çdo trup ka nevoja të ndryshme, Shoqata Amerikane e Zemrës rekomandon që gratë të konsumojnë jo më shumë se 25 gramë sheqer shtesë në ditë dhe burrat të qëndrojnë nën 36 gramë sheqer shtesë në ditë.
Ushqim i skuqur
Kur bëhet fjalë për shëndetin e trurit, ia vlen të reduktoni sasinë e ushqimit të skuqur që hani. Një studim që përfshin 18.080 njerëz zbuloi se një dietë e pasur me ushqime të skuqura lidhej me rezultate më të ulëta të të mësuarit dhe memorie. Ky lloj ushqimi shkakton inflamacion që mund të dëmtojë enët e gjakut që furnizojnë trurin me gjak.
Një studim tjetër shqyrtoi 715 njerëz dhe mati nivelet e tyre të depresionit dhe qëndrueshmërisë mendore. Niveli i tyre i konsumit të ushqimit të skuqur është dokumentuar gjithashtu. Sigurisht, studiuesit zbuluan se ata që konsumonin më shumë ushqime të skuqura kishin më shumë gjasa të zhvillonin depresion gjatë jetës së tyre.
Nëse hani ushqim të skuqur çdo ditë, filloni ta hani atë çdo javë. Dhe kur të bëhet zakon javor, përpiquni ta shijoni vetëm një herë në muaj. Nëse ndaloni së ngrëni ushqime të skuqura, tashmë jeni në rrugën e duhur.
Karbohidratet me një indeks të lartë glicemik
Edhe nëse ushqimet me shumë karbohidrate, si buka, makaronat dhe çdo gjë tjetër e bërë nga mielli i rafinuar, nuk kanë një shije të ëmbël, trupi juaj i përpunon ato në të njëjtën mënyrë si me sheqerin.
Kjo do të thotë se ato gjithashtu mund të rrisin rrezikun e depresionit. Nuk duhet t’i eliminoni plotësisht, por është e rëndësishme që të jenë karbohidrate cilësore.
Karbohidratet “cilësore” janë, për shembull, drithërat, ushqimet e pasura me fibra dhe ato me një indeks të ulët glicemik (GI). GI është një masë që tregon se sa shpejt ushqimi shndërrohet në glukozë kur shpërbëhet gjatë tretjes, sa më shpejt ushqimi të shndërrohet në glukozë në trup, aq më i lartë është renditja e tij.
Studiuesit zbuluan se njerëzit që kishin rezultatin më të lartë në indeksin e cilësisë së karbohidrateve, që do të thotë se hanin karbohidrate me cilësi më të mirë, kishin 30 për qind më pak të ngjarë të zhvillonin depresion sesa ata që hanin karbohidrate me GI të lartë.
Karbohidratet me GI të lartë përfshijnë patatet, bukën e bardhë dhe orizin e bardhë. Mjalti, lëngu i portokallit dhe buka me drithëra të plota janë ushqime me GI të mesme. Ushqimet me GI të ulët përfshijnë perimet jeshile, shumicën e frutave, karotat e papërpunuara, fasulet dhe thjerrëzat.
Alkooli
Edhe pse pija mund të relaksohet në një çast dhe shpesh konsumohet me ushqim, ajo mund të vijë mëngjesin tjetër, kur zgjohen nervozë dhe të uritur.
Arcana Sing-Manouk, një profesoreshë dhe drejtoreshë në Institutin Francez për Shëndetin dhe Kërkimet Mjekësore, dhe kolegët e saj ndoqën 9087 njerëz për 23 vjet për të parë se si alkooli lidhet me demencën.
Gazeta British Medical Journal raportoi se njerëzit që abstenonin plotësisht nga alkooli ose që konsumonin më shumë se 14 pije në javë kishin një rrezik më të lartë të demencës në krahasim me ata që pinin alkool në moderim.
Në përgjithësi, burrat që pinë më shumë se 14 pije në javë ose më shumë se katër pije në një ditë të paktën një herë në muaj konsiderohen alkoolikë kryesorë, siç janë gratë që pinë më shumë se shtatë pije në javë ose tri pije në ditë. Por njerëz të ndryshëm dhe truri i tyre reagojnë ndryshe ndaj abuzimit me alkoolin.
“Kur punoj me pacientë në ankth që pinë, gjithmonë u kërkoj atyre të marrin parasysh kontekstet në të cilat ata mund të përdorin alkoolin në një mënyrë jo të shëndetshme, për shembull, duke përdorur një pije si një mjet për të përballuar diçka që ata përpiqen të shmangin dhe të marrin parasysh duke lehtësuar sasinë që pinë,” tha Sing-Manouk.
Nitratet
Nitratet përdoren më së shpeshti si konservues në produktet e mishit të pjekur si proshuta, sallami dhe salsiçet dhe mund të shoqërohen me depresion.
Një studim i fundit sugjeron se nitratet mund të ndryshojnë bakteret e zorrëve në atë mënyrë që të çojnë në çrregullim bipolar.
Lajmet
Kurti bën homazhe te varri i Rugovës në Ditën e Çlirimit
Published
4 minutes agoon
June 12, 2025By
UBTNews
Kryeministri në detyrë, Albin Kurti, së bashku me zëvendëskryeministren Donika Gërvalla dhe ministrin e Brendshëm, Xhelal Sveçla, ka bërë sot homazhe te varri i ish-presidentit Ibrahim Rugova, me rastin e Ditës së Çlirimit.
Kurti e cilësoi Rugovën si një kontribuues të madh për unitetin e popullit dhe ndërkombëtarizimin e çështjes së Kosovës, veçanërisht gjatë viteve ’90.
“Duke vendosur lule të freskëta te varri i presidentit historik, Ibrahim Rugova – një kontribuues i madh për unitetin e popullit dhe për ndërkombëtarizimin e Kosovës dhe çështjes kombëtare në përgjithësi gjatë gjithë viteve të 90-ta – ne shprehim mirënjohje për rolin e tij,” tha Kurti.
Ai shtoi se do të vijojë homazhet edhe te varri i Adem Demaçit dhe më pas në kompleksin memorial Adem Jashari në Prekaz.
“Kësisoj shënojmë edhe gëzimin tonë për çlirim, por edhe kujtesën tonë për ata që punuan dhe sakrifikuan për shtetin që e ndërtojmë dhe e zhvillojmë sot,” u shpreh Kurti para gazetarëve.
Ai nuk pranoi të përgjigjej në pyetjet e tyre.
Lajmet
Polici Elez Peci dëshmon: Sulmi në Banjskë ishte tipik ushtarak, i trajnuar dhe i financuar mirë nga Serbia
Published
14 minutes agoon
June 12, 2025By
UBTNews
Në seancën gjyqësore lidhur me rastin “Banjska”, dëshmoi Elez Peci, koordinator në Stacionin Policor të Zveçanit. Ai rrëfeu me emocione ngjarjet e natës së 24 shtatorit 2023, ku mbeti i vrarë rreshteri Afrim Bunjaku.
“Si zyrtar policor ndjehem shumë i lënduar shpirtërisht me humbjen e rreshterit Bunjaku. Edhe pse fizikisht nuk kam pësuar lëndime, emocionalisht ndjehem si palë e lënduar,” tha Peci në sallën e gjykatës.
Ai kujtoi se ndërrimi kishte filluar më 23 shtator në orën 19:00 dhe do të përfundonte në orën 07:00 të mëngjesit. Gjatë patrullimit, përmes radio-lidhjes, u raportua për dy kamionë që kishin bllokuar hyrjen e fshatit Banjskë. Peci ishte pjesë e ekipit që ndërmori veprime së bashku me rreshterin Bunjaku.
Gjatë rrugës drejt Banjskës, ata kishin ndaluar një veturë, në të cilën gjetën një antenë të radio-lidhjes policore. Më pas, u nisën drejt vendit ku pritej përshkallëzimi i situatës.
Kur arritën në Banjskë, policët parkuan automjetet rreth 20 metra larg kamionëve dhe vazhduan në këmbë. “Rruga ishte e ndriçuar në mënyrë të pazakontë, më ngjalli dyshime dhe u thashë kolegëve të shpërndahen, se mund të jetë kurth. Menjëherë pas kësaj ndodhi një përballje shumë e rëndë,” tha ai.
Peci përshkroi të shtënat që vinin nga drejtime të shumta dhe armë të kalibrave të ndryshëm. Sipas tij, sulmi kishte karakter ushtarak dhe ishte i organizuar në mënyrë të sofistikuar.
Në dëshminë e tij, ai rrëfeu momentin kur u plagos rreshteri Bunjaku dhe përpjekjet për ta shpëtuar. “Kur e kam kapur për ta tërhequr, duart më janë nxehur nga gjaku. Ishte një moment i rëndë. E kam vendosur në veturë dhe ia kam larguar anti-plumbin, i cili ishte depërtuar nga predha.”
Peci shtoi se gjuajtjet nuk u ndalën as gjatë përpjekjes për tërheqjen e trupit të Bunjakut. Ai e quajti sulmin një akt të mirëplanifikuar, duke theksuar se armët e përdorura nuk mund të ishin të siguruara në mënyrë të zakonshme.
“Sulmi ishte i natyrës ushtarake, me armë të rënda dhe me pozicione të koordinuara. Nuk kam përjetuar kurrë një situatë të tillë. Armatimi ishte i sofistikuar dhe kjo flet për mbështetje të drejtpërdrejtë nga Serbia,” përfundoi Peci.
Lajmet
Nis dëshminë edhe një zyrtar policor në gjykimin për sulmin terrorist në Banjskë
Published
22 minutes agoon
June 12, 2025By
UBTNews
Në Departamentin Special të Gjykatës Themelore në Prishtinë ka vazhduar shqyrtimi gjyqësor kundër tre të akuzuarve për sulmin terrorist në Banjskë më 24 shtator 2023. Në këtë seancë do të dëgjohet dëshmitari i Prokurorisë Speciale, zyrtari policor Elez Peci në sesionin e paradites dhe Avni Shala në sesionin e pasdites.
Nën masa të larta të sigurisë janë sjell në gjykatore të akuzuarit Bllagoje Spasojeviq, Vladimir Toliq dhe Dushan Maksimoviq.
Dje është dëgjuar zyrtari policor i Njësisë për Ndërhyrje të Shpejt, Mirsad Kryeziu i cili tha se ky sulm ka qenë i organizuar ushtarak dhe se edhe armët e përdorur kanë qenë të altilerisë së lehtë dhe të rëndë.
Prokuroria Speciale e Kosovës më njëmbëdhjetë (11) shtator (dymijenjëzetekatër) 2024 ka ngritur aktakuzë kundër Milan Radoiçiq dhe 44 të tjerëve për sulmin terrorist të 24 shtatorit 2023 në Banjska të Zveçanit, ku mbeti i vrarë rreshteri policor Afrim Bunjaku, raporton KosovaPress.
Të pandehurit ngarkohen për veprat penale kryerja e veprës terroriste, veprat e rënda kundër rendit kushtetues dhe sigurisë së Republikës së Kosovës, lehtësimi dhe financimi në kryerjen e terrorizmit dhe shpëlarja e parave.
42 të akuzuar, përfshirë edhe Milan Radoiçiq, që e pranoi publikisht se udhëhoqi sulmin në Banjskë, janë në arrati.
Lajmet
Kurti: Bukoshi ishte kurajoz në politikë dhe realist në qëndrime
Published
26 minutes agoon
June 12, 2025By
UBTNews
Kryeministri në detyrë, Albin Kurti, në mbledhjen komemorative për ish-kryeministrin Bujar Bukoshi, tha se ai ishte mbështetës i rezistencës paqësore, por edhe kritik i saj në disa raste. Po ashtu, ai ishte mbështetës i kryengritjes së armatosur, por herë pas here shfaqte qëndrime kritike ndaj saj.
“Ai ishte i guximshëm në çdo situatë. Kurajoz në politikbërje, realist në qëndrime dhe adhurues i veprimeve,” tha Kurti.
Ai vlerësoi sidomos komunikimin e Bukoshit me diplomatët dhe gazetarët gjermanë. “Bujar Bukoshi ishte kryeministri i parë dhe i fundit i Republikës së parë të Kosovës,” u shpreh Kurti, duke përmendur përpjekjet e tij për ta njohur opinionin ndërkombëtar me represionin politik dhe shkeljet e të drejtave të njeriut në Kosovë gjatë viteve ’90.
Kurti theksoi se Bukoshi ishte ndër protagonistët kryesorë të zhvillimeve politike të asaj kohe dhe shtoi se me kalimin e viteve, historianët do të studiojnë rolin dhe kontributin e tij në historinë moderne politike të Kosovës.
Në fjalën e saj, vajza e Bukoshit, Shota Bukoshi, foli për anën njerëzore të babait të saj. Ajo tha se ai ishte po aq i saktë dhe i guximshëm si në profesionin e mjekut, ashtu edhe në ndjekjen e vizionit për vendin.
“Po aq ishte mbështetës, plot dashuri dhe me humor kur ishte te ne në shtëpi. Në vitet e fundit, kur ai u përball me një sëmundje të rëndë, ne njohëm edhe një baba tjetër: luftëtarin që sfidonte sëmundjen me të njëjtën vendosmëri me të cilën përballonte vështirësitë që i sillte politika,” tha ajo.
Shota Bukoshi përfundoi fjalimin me theksin se në dhimbjen e familjes së saj është një ngushëllim i madh fakti që vepra dhe kontributi i të atit po vlerësohen.

Kurti bën homazhe te varri i Rugovës në Ditën e Çlirimit

Polici Elez Peci dëshmon: Sulmi në Banjskë ishte tipik ushtarak, i trajnuar dhe i financuar mirë nga Serbia

Nis dëshminë edhe një zyrtar policor në gjykimin për sulmin terrorist në Banjskë

Kurti: Bukoshi ishte kurajoz në politikë dhe realist në qëndrime

Sot edhe dy dëshmitarë në gjykimin e rastit Banjska

Trump: Marrëveshja për mineralet e rralla të tokës është e përfunduar me Kinën

Pasojat e ekraneve te fëmijët

Punëtorët e hekurudhës në grevë dyditore, ndalen të gjitha linjat përveç asaj Prishtinë–Pejë

Sot i jepet lamtumira Bujar Bukoshit
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT1 month ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet2 months ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT1 week ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Kulturë2 months ago
Shkëlqeu me rolin e tij në ‘Kontesha Arduini’, intervistë me Mirsad Ferati