

Lajmet
Sot Dita botërore pa duhan
Qëllimi i kësaj dite është rritja e ndërgjegjësimit lidhur me rreziqet që sjell përdorimi i duhanit.
Published
2 years agoon
By
Betim GashiÇdo vit në 31 maj, Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSh) dhe partnerët organizojnë Ditën botërore pa duhan.
Qëllimi i kësaj dite është rritja e ndërgjegjësimit lidhur me rreziqet që sjell përdorimi i duhanit, si dhe ndërmarrja e politikave efektive me qëllim uljen e përdorimit të tij.
Me rastin e kësaj dite, Organizata Botërore e Shëndetësisë tërheq vëmendjen ndaj efekteve të dëmshme të duhan-pirjes dhe ekspozimit ndaj tymosjes pasive, si dhe këshillon kundër përdorimit të duhanit në çfarëdo lloj forme.
Nën temën “Zotohu dhe lëre”, fushata e sivjetme e OBSh-së për Ditën botërore pa duhan përqendrohet në sigurimin e mjeteve dhe burimeve të nevojshme për personat që duan ta lënë duhanin, në mënyrë që ata të kenë sukses në përpjekjen e tyre.
Duhani është një faktor kryesor risku për sëmundjet jo-ngjitëse, siç janë sëmundjet kardiovaskulare, kanceri, sëmundjet e frymëmarrjes dhe diabeti.
Përfitimet e lënies së duhanit janë pothuajse të menjëhershme. Pas vetëm 20 minutash pa duhan, ulen rrahjet e zemrës, brenda 12 orësh bie në nivel normal monoksidi i karbonit në gjak, brenda 2-12 javësh, përmirësohet qarkullimi i gjakut dhe rritet funksioni i mushkërive.
Brenda 1-9 muajve zvogëlohen kollitja dhe gulçimi. Brenda 5-15 vjetësh, risku i goditjes në tru bie në nivelin e riskut për persona që nuk e pinë duhanin. Brenda 10 vjetësh, shkalla e vdekshmërisë nga kanceri i mushkërive përgjysmohet krahasuar me atë të duhanpirësve. Brenda 15 vjetësh, risku i sëmundjeve së zemrës bie në nivelin e riskut për persona që nuk e pinë duhanin.
Ndryshe, shanset që duhanpirësit ta lënë duhanin me sukses janë 84% më të mëdha kur marrin këshillim intensiv nga mjeku.
Për t’u ndihmuar duhanpirësve që ta lënë duhanin, OBSH-ja dhe partnerët e saj kanë zhvilluar mjete të reja digjitale, siç janë chatbot-i i Sfidës së Lënies së Duhanit (Quit Challenge) dhe punëtorja digjitale shëndetësore me Inteligjencë Artificiale Florence që simulon një punëtor të kujdesit shëndetësor për t’i luftuar dezinformatat rreth COVID-19 dhe duhanit, ofron këshilla të shkurtra për duhanpirësit rreth lënies së duhanit, si dhe i referon duhanpirësit në shërbimet digjitale për lënien e duhanit.
Sfida e Lënies së Duhanit jep këshilla të përditshme dhe inkurajim deri në gjashtë muaj për t’i ndihmuar kujtdo të qëndrojë larg duhanit. Aplikacioni është në dispozicion falas në WhatsApp, Viber, Facebook Messenger dhe WeChat.
Në nivel botëror, rreth 39% e burrave dhe 9% e grave janë duhanpirës. Normat më të larta të duhan-pirjes gjenden aktualisht në Evropë, në nivel prej 26%, ndërkohë që parashikimet tregojnë një rënie prej vetëm 2% deri në vitin 2025 nëse qeveritë nuk ndërmarrin veprime urgjente.
Aktualitet
Gjykata e Apelit anulon vendimin për paragjykim ndaj pesë policëve në rastin e Lipjanit
Published
37 minutes agoon
July 21, 2025By
UBT News
Gjykata e Apelit e Kosovës ka anuluar aktvendimin e Gjykatës Themelore në Prishtinë, Dega në Lipjan për paraburgimin e pesë zyrtarëve policorë të përfshirë në rastin e Lipjanit.
Gjykata Themelore e Prishtinës Dega në Lipjan kishte vendosur masën e paraburgimit ndaj pesë zyrtarëve policorë të cilët u akuzuan pas vdekjes së të riut 27 vjeçar gjatë procesit të arrestimit të tij.
Apeli i ka aprovuar ankesat e mbrojtësve së të pandehurve I.N., A.R., A.K., L.Rr. dhe E.B., si dhe sipas detyrës zyrtare ka anuluar aktvendimin e lartcekur, duke e kthyer çështjen në rigjykim.
“Gjykata e Apelit ka vlerësuar se aktvendimi i ankimuar nuk përmban analizën dhe vlerësimin e provave relevante, të besueshme dhe me fuqi provuese për të konstatuar dhe për të vërtetuar se ekziston dyshimi i bazuar se të pandehurit kanë kryer veprën penale për të cilën pretendohet. Andaj, në aktvendimin e Gjykatës së Apelit i është propozuar gjykatës së shkallës së parë t’i evitojë të gjitha shkeljet e konstatuara në aktvendimin e ankimuar, duke e kthyer çështjen në rivendosje”, thuhet në postimin e Gjykatës së Apelit.
Kujtojmë që viktima Agon Zejnullahu ndërroi jetë pas arrestimit nga policia, kurse zyrtarët policorë dyshohet se kanë kryer veprën penale ‘vrasje nga pakujdesia’.
Lajmet
Kurti mban konferencë për media në orën 15:00
Published
1 hour agoon
July 21, 2025By
UBTnews
Kryeministri në detyrë i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, do të mbajë një konferencë për media sot në orën 15:00, në ambientet e Qeverisë së Kosovës.
Kjo është bërë e ditur përmes një komunikate nga Zyra e Kryeministrit.
Ende nuk është bërë e ditur tema e konferencës, por ajo vjen në një moment të ndjeshëm politik dhe institucional për vendin.
Lajmet
Ndalohen katër të dyshuar për plagosjen në Doganaj të Ferizajt
Published
2 hours agoon
July 21, 2025By
UBTnews
Pas plagosjes së dy personave në fshatin Doganaj, katër persona janë ndaluar të hënën, për shkak të dyshimit “vrasje në tentativë”, ka njoftuar Prokuroria Themelore në Ferizaj.
“Me vendim të Prokurorit të Shtetit të Departamentit të Krimeve të Rënda, ka ndaluar në kohëzgjatje prej 48-orësh, katër (4) persona të dyshuar me inicialet: A.S., L.V., Sh.L., dhe L.K., për shkak të dyshimit të veprave penale ‘Vrasja në tentativë’, ‘Mbajtja në pronësi, kontroll ose posedim të paautorizuar të armëve’, ‘Shkaktimi i rrezikut të përgjithshëm’ dhe ‘Pjesëmarrja në rrahje’”, sipas Kodit Penal të Republikës së Kosovës.
Aty thuhet se, bazuar në informacionet e para, rasti ka ndodhur më 21.07.2025, rreth orës 00:52, në fshatin Doganaj të Komunës së Ferizajt, ku është raportuar një rast i gjuajtjes me armë zjarri, ku si pasojë dyshohet se dy persona janë lënduar me armë zjarri.
Dy personat e lënduar, njëri prej tyre zyrtar policor, pas dhënies së ndihmës së parë nga Emergjenca e Ferizajt janë transferuar në Qendrën Klinike Universitare të Kosovës (QKUK) për trajtim të mëtutjeshëm mjekësor.
Në vendin e ngjarjes janë sekuestruar dy vetura të dyshuara, dy armë, gjashtëmbëdhjetë (16) gëzhoja dhe një (1) predhë që dyshohet të jenë shkrepur nga armët e përdoruara në këtë rast.
Prokurori i Shtetit, ka autorizuar Policinë të ndërmarrin të gjitha veprimet hetimore me qëllim të zbardhjes së të gjitha rrethanave të këtij rasti.
Lajmet
Kjo rutinë mund të ngadalësojë plakjen dhe të rikthejë forcën në trup
Published
2 hours agoon
July 21, 2025By
UBT News
Brishtësia, ose e ashtuquajtura sindroma e brishtësisë, prek midis 7 dhe 12 përqind të njerëzve mbi 65 vjeç, dhe ndikon ndjeshëm në cilësinë e jetës së tyre – dhe kjo ndodh çdo ditë.
Ekspertët nga Universiteti prestigjioz Johns Hopkins shpjegojnë se brishtësia diagnostikohet kur janë të pranishme të paktën tre nga këto simptoma:
humbje peshe e paqëllimshme
ulje e forcës muskulore
ndjenjë e vazhdueshme lodhjeje
nivel shumë i ulët i aktivitetit fizik
ecje e ngadaltë.
Lajmi i mirë është se jo gjithçka është e humbur. Një studim i ri i botuar në PLOS One sjell një zgjidhje të thjeshtë, por efektive: vetëm 14 hapa më shumë në minutë përmirësojnë funksionalitetin dhe gjendjen fizike tek njerëzit e moshuar që janë të dobët ose në rrugën e duhur për t’u bërë të tillë, shkruan Index.hr.
Ecja kundër dobësisë
“Ne zbuluam se njerëzit që ishin në gjendje të ecnin vetëm pak më shpejt – mesatarisht 14 hapa më shumë në minutë – treguan përmirësime të konsiderueshme në lëvizshmëri, forcë dhe qëndrueshmëri”, thotë Dr. Daniel Rubin, udhëheqës i studimit dhe profesor në Universitetin Amerikan të Çikagos.
Me fjalë të tjera, nuk keni nevojë për pajisje të shtrenjta, një palestër apo një trajner personal. Mjafton të zgjoheni në mes të ditës dhe të ecni – por me një ritëm pak më të shpejtë se zakonisht.
Pse është e rëndësishme kjo?
Njerëzit e dobët dhe para-dobësuar kanë vështirësi edhe me detyrat më themelore të përditshme: të shkojnë në dyqanin ushqimor, të ngjiten shkallët, të ngrihen nga shtrati. Ky nuk është vetëm kufizim fizik, por edhe një barrë psikologjike. Ngadalësimi çon në izolim, depresion dhe rënie më të shpejtë njohëse.
Ecja e rregullt zvogëlon rrezikun e paaftësisë deri 28 përqind, forcon kockat dhe muskujt, mbron nga diabeti dhe ul presionin e gjakut. Ecja përmirëson gjithashtu shëndetin mendor – mund të ngadalësojë plakjen e trurit dhe të zvogëlojë rrezikun e demencës.
Si e dini nëse po ecni mjaftueshëm shpejt?
“Një nga pyetjet më të zakonshme që marr është: sa shpejt duhet të ecni?” thotë Rubin. Ai shton se monitorimi i rrahjeve të zemrës ose të folurit gjatë ecjes nuk është më i sakti, veçanërisht për njerëzit e moshuar. Ecni për 30 minuta me ritmin tuaj natyror dhe matni hapat tuaj në minutë. Pastaj provoni ta rrisni atë numër me 5 deri në 10, shpjegon ajo. Muzika mund të ndihmojë, por vetëm nëse keni një ndjenjë të zhvilluar mirë të ritmit.
Një alternativë? Frymëmarrja ritmike – thithja me hundë, nxjerrja me gojë, gjë që ul më tej presionin e gjakut dhe qetëson trupin.
Qëndrimi i saktë dhe lëkundja e krahëve – një detaj shpesh i harruar
Shumë të moshuar ecin me shpinë të përkulur, gjë që ushtron presion shtesë në shpinë dhe e bën të vështirë frymëmarrjen. Është e rëndësishme të ecni drejt, duke parë përpara dhe duke lëkundur krahët lirshëm.
“Ecja nuk është një lëvizje e këmbëve, por e të gjithë trupit. Lëkundja e krahëve duhet të koordinohet me hapat, në mënyrë që krahu dhe këmba në anët e kundërta të lëvizin njëkohësisht”, këshillon Dana Santas, një eksperte e lëvizjes dhe lëvizshmërisë funksionale.
Nëse kohët e fundit ndjeni se jeni lodhur, jeni ngadalësuar e keni më shumë pasiguri gjatë ecjes, mos prisni që situata të përkeqësohet. Nuk keni pse të vraponi një maratonë ose të ngrini pesha. Një ecje më e shpejtë është e mjaftueshme – fjalë për fjalë 14 hapa më shumë në minutë.

Si ta përballosh vapën e tmerrshme kur ke ekzemë?

Gjykata e Apelit anulon vendimin për paragjykim ndaj pesë policëve në rastin e Lipjanit

Gwyneth Paltrow flet për ndarjen nga Brad Pitt: “Nuk ishte i emancipuar”

Kurti mban konferencë për media në orën 15:00

Musk lanson Baby Grok, një aplikacion i dedikuar për fëmijë

Ndalohen katër të dyshuar për plagosjen në Doganaj të Ferizajt

Kjo rutinë mund të ngadalësojë plakjen dhe të rikthejë forcën në trup

Samsungu me tre ekrane vjen në fund të vitit, çmimi astronomik

Ellen DeGeneres: U zhvendosa në Britani për shkak të Trumpit
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT1 month ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore