Tetori njihet si Muaji Rozë, periudhë kur vëmendja i kushtohet ndërgjegjësimit dhe parandalimit të kancerit të gjirit.

Informimi i saktë është fuqi – sa më shumë të dini, aq më të afta jeni të merrni vendime të kujdesshme për shëndetin tuaj.

Kontrolli dhe mamografia

Rekomandohet që gratë mbi 40 vjeç të kryejnë mamografi çdo vit. Në shumë raste, kjo është e mbuluar nga sigurimet shëndetësore ose ofrohet falas nga organizata të ndryshme për ato që nuk kanë sigurim. Kujdesi për shëndetin nuk duhet të ndalet për shkak të arsyeve financiare.

Mos e lini frikën t’ju ndalojë

Edhe pse për disa gra procesi i mamografisë mund të jetë i pakëndshëm apo i dhimbshëm, ai është i sigurt dhe i shpejtë. Për ta lehtësuar, mund ta planifikoni vizitën pas përfundimit të ciklit menstrual, kur gjoksi është më pak i ndjeshëm. Gjithashtu, një qetësues i thjeshtë si ibuprofeni, aspirina apo acetaminofeni, i marrë një orë para vizitës, mund të ndihmojë.

Jo çdo kancer gjiri është i dukshëm

Nuk duhet të prisni të ndjeni një “gungë” për ta kuptuar. Disa forma të kancerit të gjirit nuk shfaqin masa të prekshme. Shenja si ënjtje, dhimbje apo skuqje që zgjat më shumë se cikli menstrual, duhet të jenë sinjal për të kryer një kontroll.

Mund të prekë çdo moshë – edhe burrat

Edhe pse më shpesh prek gratë mbi 40 vjeç, rreth 11% e rasteve ndodhin tek gratë nën 45 vjeç. Po ashtu, edhe burrat nuk janë të përjashtuar – 1 në 830 burra diagnostikohen me këtë sëmundje.

Faktorët gjenetikë

Historia familjare është tregues i rëndësishëm. Gratë që kanë familjarë me kancer gjiri, vezorësh, pankreasi apo koloni, duhet të jenë më të kujdesshme. Megjithatë, një lajm inkurajues është se 90% e rasteve nuk lidhen drejtpërdrejt me gjenetikën.

Kanceri i gjirit është i trajtueshëm

Falë diagnostikimit të hershëm e përparimeve mjekësore, shanset për mbijetesë janë rritur ndjeshëm. Sipas Fondacionit Kombëtar të Kancerit të Gjirit, 62% e rasteve zbulohen në fazë të hershme, kur trajtimi është më efektiv.

Çka mund të bëni vetë?

Stili i jetesës ka një ndikim të madh në uljen e rrezikut:

Ushqehuni shëndetshëm, me shumë fruta dhe perime.

Kufizoni mishin dhe shmangni ushqimet e përpunuara.

Ushtrohuni rregullisht.

Shmangni ose ndaloni duhanin – një nga faktorët më të rrezikshëm për shëndetin. /A.Z/UBT News/

UBT po ofron një mundësi shumë të vlefshme për profesionistët e fushës së shëndetit dhe sportit. Me bursën prej 20 për qind në programin Master në Shëndet dhe Aktivitet Fizik, punonjësit shëndetësorë dhe sportistët kanë mundësinë të thellojnë njohuritë e tyre akademike, të zhvillojnë aftësi praktike dhe të përfitojnë nga një qasje e avancuar multidisiplinare për të adresuar sfidat komplekse të shëndetit dhe mirëqenies.

Ky program është i konceptuar për të integruar në mënyrë të balancuar aktivitetin fizik, sportin, ushqyerjen dhe stilin e jetës, duke u fokusuar në promovimin e shëndetit personal, parandalimin e sëmundjeve kronike dhe rehabilitimin pas gjendjeve të ndryshme shëndetësore.

Qëllimet kryesore të programit përfshijnë:

• Edukimin e avancuar mbi përfitimet e aktivitetit fizik dhe sportit për shëndetin publik.
• Zhvillimin e qasjeve të bazuara në prova për menaxhimin e sëmundjeve kronike, promovimin e mirëqenies mendore dhe fizike, si dhe përfshirjen e të gjitha grupmoshave në programe të përshtatura shëndetësore.
• Përgatitjen e profesionistëve për të dizajnuar dhe zbatuar programe të personalizuara shëndetësore sipas kushteve, popullatës dhe nevojave sociale.
• Promovimin e kohezionit social përmes sportit dhe aktivitetit fizik, duke kontribuar edhe në qëndrueshmërinë komunitare në kohë krizash apo emergjencash.
• Nxitjen e kërkimeve shkencore dhe inovacionit në shkencat e sportit, rehabilitimit dhe shëndetit publik.

Studentët e këtij programi do të fitojnë:

• Njohuri të thelluara për analizimin e profilit shëndetësor të popullatave dhe treguesve vitalë, si jetëgjatësia dhe prevalenca e sëmundjeve.
• Aftësi praktike për të hartuar, zbatuar dhe monitoruar programe të aktivitetit fizik për grupe të ndryshme moshe dhe gjendjesh shëndetësore.
• Ekspertizë në përdorimin e metodave moderne të stërvitjes dhe rehabilitimit, të përshtatura për individë me nevoja të veçanta.
• Kompetenca për të vlerësuar kritikisht hulumtimet shkencore, duke siguruar qasje të bazuara në prova për përmirësimin e shëndetit publik.

Programi Master në Shëndet dhe Aktivitet Fizik në UBT është ndërtuar sipas kurrikulave bashkëkohore dhe standardeve ndërkombëtare, me mundësi për specializime në fusha si:

• Aktiviteti fizik për grupmosha të ndryshme dhe të moshuarit,
• Aktiviteti fizik në sëmundje kronike dhe paaftësi,
• Ndërmjetësimi dhe kohezioni social përmes sportit,
• Kërkim shkencor dhe inovacion në shëndet dhe sport.

Nëpërmjet kushteve moderne laboratorike, stafit akademik me përvojë ndërkombëtare dhe mobiliteteve studimore në universitete partnere evropiane, UBT garanton një eksperiencë të plotë akademike dhe profesionale.

UBT synon që përmes këtij programi të përgatisë gjeneratën e re të profesionistëve që do të kontribuojnë në ngritjen e cilësisë së jetës, përmirësimin e shëndetit publik dhe zhvillimin e sportit dhe rehabilitimit në Kosovë dhe rajon.

APLIKO TANI ONLINE dhe përfito nga bursa 20 për qind për të qenë pjesë e këtij programi inovativ në Shëndet dhe Aktivitet Fizik.

Spërkatësit nazalë mund të ofrojnë një shtresë të re mbrojtjeje kundër koronavirusit dhe infeksioneve të tjera respiratore, përveç vaksinave dhe masave të njohura, raporton The Washington Post.

Dy lloje spërkatësish në testim

Profi (PCANS – Pathogen Capture and Neutralizing Spray): krijon një shtresë xhel që kap pikat e mëdha dhe pengon viruset e bakteret të arrijnë te mukozat e hundës. Në teste laboratorike dhe te minjtë, spërkatësi bllokoi pothuajse të gjitha mikrobet, përfshirë edhe koronavirusin. Produkti tashmë është licencuar te kompania Akita Biosciences, por provat klinike te njerëzit ende mungojnë.

Spërkatësi me antihistaminën azelastine: u testua te 450 persona për 56 ditë. Vetëm 2.2% e përdoruesve u infektuan me COVID-19, krahasuar me 6.7% te grupi placebo. Studiuesit vunë re se efekti mund të shtrihet edhe ndaj viruseve të tjera respiratore.

Ekspertët sugjerojnë se edhe spërkatës të tjerë që bllokojnë receptorët H1 mund të japin rezultate të ngjashme, megjithatë mbetet e paqartë nëse janë më efektivë në përdorim të vazhdueshëm apo vetëm para ekspozimeve të mundshme.

Çfarë theksojnë shkencëtarët?

“Ndalimi i virusit në hundë përmes spërkatësve është një strategji premtuese për parandalimin e sëmundjeve respiratore”, thotë Akiko Iwasaki, imunobiologe në Universitetin Yale.

Masat më të sigurta mbeten:

Vaksinat – ende mbrojnë nga format e rënda të sëmundjes, shtrimi në spital dhe vdekja.

Maskat – të vendosura siç duhet, reduktojnë përhapjen e viruseve respiratore.

Ajri i pastër – qëndrimi jashtë, ventilimi i hapësirave të brendshme, përdorimi i pastruesve të ajrit ul ndjeshëm rrezikun e infeksioneve. /A.Z/UBT News/

Farat e linit janë një shtesë e shkëlqyer për dietën tuaj, pasi ofrojnë shumë përfitime për trupin.

Të pasura me fibra

Një lugë gjelle përmban rreth 3 gram fibra, që përbën 11% të vlerës ditore të rekomanduar. Fibrat ndihmojnë tretjen, rregullojnë peshën dhe parandalojnë sëmundjet kronike.

Burim i acideve yndyrore omega-3

Farat e linit përmbajnë acid alfa-linolenik (ALA), i cili zvogëlon inflamacionin dhe ndihmon në mbrojtjen e shëndetit të zemrës.

Përmirësojnë tretjen

Veprojnë si laksativ natyral dhe ndihmojnë në ruajtjen e mikrobiomës së shëndetshme të zorrëve.

Mbështesin menaxhimin e peshës

Fibrat e farave të linit ndihmojnë të ndiheni të ngopur për më gjatë, duke ndihmuar në ruajtjen ose reduktimin e peshës trupore.

Konsumoni farat me masë për të shmangur fryrje, gazra ose dhimbje stomaku. Nëse keni mungesë hekuri ose zinku, kini parasysh se acid fitik në fara mund të ndikojë pak në përthithjen e disa mineraleve.

Shtimi i farave të linit në mëngjes apo në receta është mënyra më e lehtë për të përfituar nga avantazhet e vogla, por të fuqishme. /A.Z/UBT News/