

Shëndet
Rëndësia e aktivitetit fizik dhe përfitimet
Aktiviteti fizik ndikon edhe në fiziologjinë e trurit.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiAktiviteti fizik përmirëson qarkullimin e përgjithshëm të gjakut, rrit rrjedhën e gjakut në tru dhe nivelet e noradrenalinës dhe endorfinës, të cilat mund të zvogëlojnë stresin, të përmirësojnë disponimin, të nxisin një efekt qetësues pas ushtrimit dhe si rezultat të përmirësojnë arritjet. Po ashtu, përftime shëndetësore janë edhe ndërtimi i kockave të forta, nyjave të shëndetshme, zemrës së fortë, shëndetit të mirë mendor dhe parandalon shqetësimin kryesor – obezitetin. Aktiviteti fizik ndikon edhe në fiziologjinë e trurit duke rritur: kapilarët e gjakut, qarkullimin e gjakut, oksigjenimin e trurit, rritjen e qelizave nervore në hipokampus (qendra e të mësuarit dhe kujtesës). Këto ndryshime fiziologjike lidhen me përmirësimin e vëmendjes, përmirësimin e procesimit të informatës, ruajtjen dhe rikthimin dhe rritjen e përqëndrimit.
1. Ushtrimet mbajnë në kontroll peshën
Ushtrimet ndihmojnë në mbajtjen e peshës nën kontroll ose në uljen e peshës. Kur merreni me aktivitet fizik, ju digjni kalori. Sa më intensiv aktiviteti, aq më shumë kalori digjni. Nuk keni nevojë për shumë kohë për ushtrime që çojnë në ulje peshe. Ju mund te ushtroheni çdo dite ne shtëpitë duke ndjekur programe qe ju instruktojnë apo duke ushtruar edhe ushtrime te thjeshta.
2. Ushtrimet ndihmojnë ne shëndetin tuaj
Pavarësisht peshës suaj, të qenët aktiv rrit vlerat e kolesterolit të mirë dhe ul trigliceridet e këqija. Kjo gjë e bën gjakun tuaj të qarkullojë më lehtë dhe ul rrezikun e sëmundjeve kardiovaskulare. Në fakt, aktiviteti i rregullt fizik mund të ndihmojë në parandalimin ose menaxhimin e problemeve të zemrës, diabetit, depresionit, llojeve të ndryshme të kancerit, artritit dhe rrëzimeve.
3. Ushtrimet ju përmirësojnë humorin
Aktiviteti fizik stimulon kimikate të ndryshme të trurit që ju bëjnë të ndiheni më të lumtur e më të qetë. Gjithashtu, kur stërviteni rregullisht, mund të ndiheni më mirë me pamjen tuaj të jashtme, gjë që rrit vetëbesimin dhe vetëvlerësimin.
4. Ushtrimet ju bëjnë më energjik
Aktiviteti i rregullt fizik mund të përmirësojë forcën e muskujve dhe të rrisë qëndrueshmërinë tuaj. Ushtrimet dhe aktiviteti fizik çojnë oksigjenin dhe lendet ushqyese në inde dhe ndihmojnë sistemin kardiovaskular të punojë më mirë. Dhe kur zemra dhe mushkëritë punojnë më mirë, ju keni më shumë energji për punët e përditshme.
5. Ushtrimet ju ndihmojnë të bëni gjumë cilësor
Aktiviteti i rregullt fizik ju ndihmon të flini më shpejt dhe të bëni gjumë më të thellë, duke rritur cilësinë e gjumit tuaj. Por mos u ushtroni në orët e vona të darkës, sepse do të jeni shumë energjikë dhe do ta keni vështirë të flini.
6. Ushtrimet sjellin kënaqësi
Ushtrimet dhe aktiviteti fizik janë një mënyrë e kënaqshme për të kaluar kohën. Ato ju japin mundësinë për të kaluar një kohë të mirë qofte edhe brenda shtëpisë, për t’u angazhuar në aktivitete që ju pëlqejnë.
7. Mund te ndihmoje shëndetin e lëkurës suaj.
Lëkura juaj mund te ndikohet nga sasia e stresit oksidativ në trupin tuaj, i cili ndodh qe kur mbrojtjet antioksiduese te trupit tuaj nuk e riparojnë tërësisht demin e krijuar nga radikalet e lira, bëjnë të mundur që të rritet stresi oksidativ. Ushtrimet rrisin prodhimin e antioksidanteve natyrale te trupit tuaj, te cilat ndihmojnë ne mbrojtjen e qelizave.
8. E përmirësojnë përqendrimin dhe e rrisin motivimin
Ushtrimet e rregullta fizike e rrisin lirimin e kimikaleve si dopamina dhe serotonina, të cilat e përmirësojnë përqendrimin dhe e rrisin motivimin.
9.Ushtrimet fizike e rrisin vetëbesimin
Përmirësimet në trup dhe në formë të trupit normalisht se ju ndihmojnë të keni më shumë vetëbesim.
10. Efekti i ushtrimit në sjellje.
Ushtrimet fizike përmirësojnë qëndrimin e një personi, karakterizojnë jo vetëm formën e trupit, por edhe funksionin e gjendjes së aparatit motorik. Formimi i qëndrimit të plotë shoqërohet me rritjen e lëvizshmërisë së nyjeve, veçanërisht në nyjet ndërvertebrale. Po aq e rëndësishme është formimi i aparatit neuromuskular të trupit – aftësia e muskujve për t’u çlodhur, tension dhe shtrirë. Zhvillimi i mirë i muskujve të shpinës është një kusht i rëndësishëm për formimin e qëndrimit të duhur, ka një efekt pozitiv në veprimtarinë e sistemeve të frymëmarrjes dhe të qarkullimit të gjakut. Ne jetojmë në një botë ku rregullisht ankohemi se jemi të lodhur. Megjithatë, një stërvitje e mirë do t’ju bëjë më të lodhur fizikisht, por ju ndihmon të flini më mirë dhe të pushoni më shumë. Mos harroni të ushtroheni dhe njëkohësisht të hani mirë, për të forcuar imunitetin dhe për t’u ndjerë energjikë. Përsa i përket përmirësimit të humorit, konsideroni komunikimin virtual. Video call-et dhe mesazhet do t’ju bëjnë të ndiheni më mirë. Gjithashtu mund t’i dedikoni kohe pasioneve tuaja, si leximi, piktura, muzika etj.
Shëndet
Ja se si ndikon orari i mëngjesit në shëndetin tuaj
Published
3 hours agoon
September 26, 2025By
UBT News
Shpesh thuhet se mëngjesi është vakti më i rëndësishëm i ditës dhe studimi i ri në Massachusetts, ka sugjeruar të njëjtën gjë.
Sipas studimit, koha kur konsumohet ushqimi i mëngjesit ka shumë rëndësi dhe ndikon në shëndet e jetëgjatësi, thuhet në uebfaqen e kuzhinieres së famshme, Martha Stewart.
Ky studim ka analizuar lidhjen mes orarit të vakteve dhe shëndetit tek të moshuarit, ku studiuesit kanë ndjekur për më shumë se 20 vjet 2,945 persona të moshës 42 deri 94 vjeç në Britani, duke analizuar edhe mostrat e gjakut.
Ata vunë re se me kalimin e viteve, të moshuarit fillonin të hanin më vonë mëngjesin dhe darkën, ndërkohë që ngushtonin orarin e përgjithshëm të ushqimit gjatë ditës.
Mëngjesi i vonuar dhe rreziqet për shëndetin
Studimi tregoi se ngrënia e mëngjesit më vonë lidhej rregullisht me probleme shëndetësore fizike dhe mendore, si depresioni, lodhja dhe problemet me shëndetin oral. Gjithashtu, u vu re se oraret e vona të ushqimit lidhen me vështirësi në përgatitjen e vakteve, gjumë më të dobët dhe, më së shumti, me rrezik më të lartë të vdekshmërisë gjatë periudhës së studimit.
Edhe pasi studiuesit morën parasysh faktorët e moshës, ata zbuluan se koha e mëngjesit të vonuar ishte e lidhur me rrezik më të lartë të sëmundjeve të shumta dhe mortalitetit.
“Studimi ofron informacionin që ka munguar mbi mënyrën si ndryshon koha e ushqimit në jetën e mëvonshme dhe se si ky ndryshim ndikon në shëndet dhe jetëgjatësi. Ne gjetëm se oraret e vona të vakteve, veçanërisht mëngjesi i vonuar, lidhen me sfida shëndetësore dhe rritje të vdekshmërisë tek të moshuarit”, ka thënë Hassan Dashti, shkencëtar e biolog në spitalin e Massachusetts.
Pse ka rëndësi koha e ushqimit?
Tradicionalisht, hulumtimet mbi ushqyerjen janë përqendruar tek ajo që hamë, por ky studim nxjerr në pah rëndësinë e shkencës që studion kohën e vakteve, si faktor i mundshëm për të parandaluar probleme shëndetësore.
“Studimi ynë sugjeron se ndryshimet në kohën kur të moshuarit hanë, veçanërisht mëngjesin, mund të shërbejnë si tregues i thjeshtë për gjendjen e tyre të përgjithshme shëndetësore”, ka shpjeguar Dashti.
Ai ka shtuar se inkurajimi i të moshuarve për të pasur orare të qëndrueshme vaktesh mund të bëhet pjesë e strategjive më të gjera për të nxitur plakje të shëndetshme dhe jetë më të gjatë./S.K/EO/
Shëndet
Vaksina kundër gripit sezonal, si të përgatiteni dhe kujdeseni pas saj?
Published
2 days agoon
September 24, 2025By
UBT News
Ekspertët paralajmërojnë se koha më e mirë për të marrë vaksinën kundër gripit është në vjeshtë, para se të fillojë sezoni i viruseve, raporton EatingWell.
Mjeku Jonathan Yadlosky shpjegon se vaksina kundër gripit, me larjen e duarve, mbetet një nga mbrojtjet më të mira kundër sëmundjes.
Infermierja pediatrike Patricia Stinchfield rekomandon që të gjithë personat mbi 6 muaj të vaksinohen çdo vit, për të mbrojtur jo vetëm veten, por edhe familjen dhe komunitetin.
Përgatitja para vaksinës
Hidratohuni mirë: Pini më shumë ujë e ruani një dietë të balancuar. Hidratimi ndihmon trurin dhe trupin të reagojë më mirë ndaj vaksinës.
Ushqime anti-inflamatore: Frutat dhe perimet, peshku, arrat, drithërat e plota e fasulet ndihmojnë në forcimin e sistemit imunitar.
Vakte me ngjyra dhe të balancuara: Shtimi i frutave dhe perimeve sjell vitamina, minerale dhe antioksidantë që forcojnë imunitetin.
Ushqimi i lehtë dhe hidratimi: Mund të parandalojë rënien e fiktë që lidhet me ankthin para vaksinës.
Kujdesi pas vaksinës
Vazhdoni të pini ujë: Lëngjet ndihmojnë trupin të përpunojë vaksinën dhe mund të reduktojnë efektet si dhimbja e kokës.
Ushqime me probiotikë dhe prebiotikë: Kosi, kefiri dhe lakra turshi mbështesin shëndetin e zorrëve dhe efektin e vaksinës.
Ushqime të thjeshta në rast nauze: Oriz, makarona, banane ose avokado ndihmojnë në qetësimin e stomakut.
Ruani zakonet e shëndetshme: Ushqimi i pasur me lëndë ushqyese, gjumi dhe aktiviteti forcojnë imunitetin jo vetëm gjatë sezonit të gripit.
Vaksina e gripit është një mbrojtje e fortë, por jo një “armë magjike”. Manaker thekson se ushqimi i shëndetshëm, gjumi i mirë dhe aktiviteti fizik mbeten thelbësore për një imunitet të fortë, edhe pas vaksinës. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Kujdes! Këto janë ëmbëlsirat që dëmtojnë dhëmbët
Published
2 days agoon
September 24, 2025By
UBT News
Për të kuptuar pse dëmtohen dhëmbët, duhet të dimë diçka më shumë mbi shëndetin oral.
Goja jonë është e mbushur me miliona baktere, disa prej të cilave ushqehen me sheqerna dhe karbohidrate të thjeshta, duke i shndërruar ato në acide që dobësojnë dhe dëmtojnë smaltin e dhëmbëve.
Dy lloje bakteresh janë kryesisht përgjegjëse për prishjen e dhëmbëve: Streptococcus mutans dhe Lactobacillus. Të dyja janë gjithashtu një pjesë e rëndësishme e pllakës dentare.
Si mund të mbrohemi nga prishja e dhëmbëve?
Edhe pse bakteret janë të pranishme në gojë, zakonet tona luajnë rol vendimtar. Studime të hershme në Suedi treguan se jo vetëm sasia e sheqerit, por sidomos frekuenca e konsumimit, ndikon në shfaqjen e kaviteteve.
Personat që konsumonin një sasi të madhe sheqeri një herë në ditë kishin më pak prishje sesa ata që hanin pak, por shpesh.
Fëmijët dhe të rriturit duhet të kufizojnë ëmbëlsirat në një rast në ditë pas një vakti, të lajnë dhëmbët për të hequr mbetjet e sheqerit.
Cilat ëmbëlsira dëmtojnë më shumë dhëmbët?
Lloji i ëmbëlsirës është po aq i rëndësishëm sa dhe sasia. Ëmbëlsirat ngjitëse – si karamelet, çamçakëzat me sheqer, biskotat, çokollatat apo akulloret janë më të dëmshme, sheqeri qëndron më gjatë në gojë. Kjo u jep baktereve kohë për të prodhuar acide që dëmtojnë smaltin.
Një përjashtim interesant është mjalti natyral pa sheqer të shtuar. Në të kaluarën ai konsiderohej i dëmshëm për dhëmbët, por sot dihet se, përveç vlerës ushqyese, mjalti ka edhe një efekt mbrojtës kundër kariesit. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Shtatori në tryezë, frutat dhe perimet që nuk duhen humbur
Published
2 days agoon
September 24, 2025By
UBT News
Nuk është vetëm rrushi fruti karakteristik i këtij sezoni, edhe pse ai duket më i pranishmi në treg, falë prodhimit të bollshëm vendas.
Krahas tij, edhe frutat ekzotike – të cilat vijnë nga vende të tjera të afërta kanë pikërisht tani periudhën e tyre më të mirë.
Kivi, fiqtë e Indisë, kërpudhat, tartufi dhe shumë të tjera arrijnë cilësinë më të lartë në këtë muaj.
Nëse jeni lodhur nga shijet e verës, shtatori sjell freski të re për qiellzën. Ky është një nga muajt më të pasur të vitit në tryezë: nis me “fiqtë e dytë”, siç njihen ndryshe, dhe përfundon me frutat e pyllit, që janë vazhdim i prodhimeve të gushtit.
Mollët, hurmat dhe dardhat e varieteteve të ndryshme arrijnë pikën kulmore pikërisht në shtator, duke e bërë këtë periudhë kohën më të mirë për t’i shijuar.
Perimet
Për adhuruesit e tyre, rikthehen në sezon lulelakra dhe finoku – këtë herë në kohën e duhur të vitit. Në treg gjenden patatet, kungujt e mëdhenj të verdhë, brokoli dhe kërpudhat e freskëta, duke pasuruar më tej ofertën e stinës. /A.Z/UBT News/

Legjenda e Barcelonës njofton pensionimin nga futbolli

Osmani takohet me presidentin e Senegalit

Arrestohet një i dyshuar për sulm seksual ndaj një të miture në Podujevë

Nis Superliga e Kosovës në futsall këtë fundjavë

Sean ‘Diddy’ Combs rikthehet në gjykatë për të kërkuar një gjykim të ri

18 nga librat më të mirë të vitit sipas gazetarëve të BBC

Ylli amerikan Luke Combs tregon se si e bëri Britaninë të dashurohej me muzikën country

Filmi për oficerin indian që kapi dy herë një vrasës famëkeq, tani edhe në Netflix

Ky gabim në larje mund t’i bëjë rrobat tuaja të mbajnë erë të lagësht
Të kërkuara
-
Aktualitet1 month ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Kërkime3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT shpall konkurs për pranimin e studentëve të rinj për vitin akademik 2025/26