Shëndet

​Pothuajse gjysma e kancereve në botë shkaktohen nga faktorë që mund të shmangen

Faktorët e jashtëm ishin shkaku i sëmundjes në 4.45 milionë vdekje ose 44.4 për qind e tyre.

Published

on

Pothuajse gjysma e vdekjeve nga kanceri në botë lidhen me faktorë të shmangshëm si duhani, konsumimi i alkoolit, seksi i pambrojtur dhe obeziteti, shkruajnë shkencëtarët. Ata analizuan të dhënat nga rreth 10 milionë njerëz që vdiqën nga 23 lloje kanceri në vitin 2019.

Faktorët e jashtëm ishin shkaku i sëmundjes në 4.45 milionë vdekje ose 44.4 për qind e tyre.

“Ky studim tregon se barra e kancerit mbetet një sfidë e rëndësishme e shëndetit publik që po rritet në përmasa në mbarë botën”, tha Christopher Murray nga Universiteti i Uashingtonit, një bashkëautor i studimit.

Shkaktarët më të zakonshëm të kancerit janë pirja e duhanit (rreth 36 përqind e rasteve), konsumimi i alkoolit (rreth 7 përqind), sëmundjet seksualisht të transmetueshme (6.5 përqind) dhe obeziteti (rreth 4.2 përqind për burrat dhe 5.2 përqind për gratë).

Në vitin 2018, më shumë se 2 milionë raste të kancerit janë të lidhura me infeksione të tilla si Helicobacter pylori, hepatiti dhe HPV.

Studimi tregoi gjithashtu se rreziku i vdekjes nga kanceri për shkak të faktorëve të jashtëm është më i lartë për burrat (në 50.6 përqind të rasteve) sesa për gratë (36.3 përqind).

“Mesazhi kryesor i këtij hulumtimi është i qartë: një numër i konsiderueshëm i kancereve, me shumë mundësi shumica e tyre kur bëhet fjalë për infeksione, mund të parandalohen”, shkruajnë shkencëtarët në Lancet.

Artikulli thekson se parandalimi i kancerit ka edhe një efekt financiar: investimi deri në 100 milionë dollarë në parandalim rezulton në kursime prej 100 miliardë dollarësh në kostot e trajtimit.

Shëndet

Pse tetori është muaji më i rëndësishëm për sistemin imunitar?

Published

on

Sezoni i viruseve respiratore zakonisht rritet në tetor, duke e bërë këtë periudhë kritike për forcimin e imunitetit.

Sipas Dr. Sharon Nachman, MD, shefe e sëmundjeve infektive pediatrike në Spitalin Stony Brook Children’s, “Edhe pse zakonet e shëndetshme janë të rëndësishme gjatë gjithë vitit, tetori është muaji kur rritet rreziku për infeksione respiratore.”

Dr. Michael Richardson, MD, mjek familjar, shton se moti më i ftohtë, tubimet brenda ambienteve dhe udhëtimet për festat e vjeshtës e bëjnë më të lehtë përhapjen e viruseve.

Edhe fëmijët janë më të ekspozuar pasi kthehen në shkolla dhe takojnë më shumë njerëz, thotë Dr. Raj Dasgupta, MD. Vjeshta është koha kur trupi mund të jetë i lodhur nga ndryshimi i stinëve, ndaj sistemi imunitar ka nevojë për mbështetje shtesë për të shmangur ftohjet, gripin apo infeksione më serioze.

Këshilla për të forcuar imunitetin këtë tetor

Merrni vaksinat e rekomanduara: Funksionojnë si stërvitje për sistemin imunitar, duke e përgatitur për të luftuar infeksionet. Dr. Dasgupta sugjeron vaksinën vjetore dhe nëse jeni të kualifikuar, vaksinën kundër COVID-19. Koha më e mirë për të marrë vaksinën e gripit është shtatori ose tetori, për t’u mbrojtur para kulmit të sezonit.

Hani ushqime të plota dhe të shëndetshme: Frutat, perimet, drithërat, proteinat dhe yndyrnat e shëndetshme ofrojnë vitamina e minerale që mbështesin funksionin e qelizave imunitare, si vitamina C, D, zinku dhe antioksidantët. Dieta me stil Mesdhetar është model i shkëlqyer.

Qëndroni të hidratuar: Uji ndihmon qarkullimin e gjakut dhe lëvizjen e faktorëve imunitar. Alkooli dobëson imunitetin, ndaj shmangeni.

Flini mjaftueshëm: Gjumi është i rëndësishëm për prodhimin e hormonave e mediatorëve si citokinat, që ndihmojnë qelizat të luftojnë infeksionet. Largoni telefonat gjatë natës për të përmirësuar cilësinë e gjumit.

Ulni stresin: Ai kronik rrit nivelin e kortizolit dhe dobëson imunitetin. Frymëmarrja e thellë, pushimet e shkurtra dhe teknikat e vëmendjes së plotë ndihmojnë trupin të rikuperohet.

Bëni ushtrime rregullisht: Aktiviteti fizik jo vetëm forcon muskujt, por përmirëson edhe imunitetin e ndihmon trupin të luftojë infeksionet.

Qëndroni në shtëpi kur jeni të sëmurë: Pushimi ndihmon sistemin imunitar të rikuperohet më shpejt dhe mbron të tjerët nga infeksioni.

Në thelb, tetori është muaji kur duhet t’i kushtojmë vëmendje të veçantë ushqimit, gjumit, aktivitetit fizik dhe vaksinave për të mbajtur imunitetin në formë të mirë gjatë sezonit të vjeshtës dhe dimrit. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Epoka e re e mjekësisë, shpresa për kurën e tullacisë

Published

on

Shkencëtarët amerikanë kanë bërë përparime të rëndësishme drejt zhvillimit të trajtimeve të reja kundër tullacisë dhe alopecisë, duke tejkaluar opsionet aktuale që vetëm ngadalësojnë humbjen e flokëve.

Në Universitetin e Kalifornisë, Irvine (UCI), është zbuluar një molekulë e quajtur SCUBE3, e cila arrin të aktivizojë qelizat staminale të folikulave të flokëve, duke nxitur rritjen e tyre.

Testimet e para janë kryer si tek minjtë, ashtu edhe në lëkurë njerëzore të transplantuar, duke dhënë rezultate premtuese.

Një vit më vonë, studiues nga Universiteti i Kalifornisë në Los Anxhelos (UCLA) prezantuan një tjetër molekulë inovatore, të quajtur PP405.

Kjo substancë ka treguar aftësinë për të “zgjuar” folikulat e flokëve brenda vetëm një jave, përmes aplikimit topik në lëkurë njerëzore.

Sipas “News-Medical”, risia e këtyre zbulimeve qëndron në faktin se ato nuk kufizohen vetëm në ngadalësimin e rënies së flokëve, por riaktivizojnë ciklin biologjik të rritjes së tyre – një qasje krejtësisht e re në këtë fushë.

Ekspertët paralajmërojnë se trajtimet duhet të kalojnë përmes provave të gjera klinike përpara se të bëhen të disponueshme për publikun.

Nëse këto teste rezultojnë të suksesshme, mjekësia mund të jetë pranë një epoke të re në luftën kundër tullacisë. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Jo vetëm uji, pijet që përshpejtojnë humbjen e peshës

Published

on

Edhe pse uji konsiderohet si një nga faktorët kryesorë për humbjen e peshës, ekzistojnë edhe pije të tjera që mund të jenë po aq ose më efektive për djegien e dhjamit dhe përshpejtimin e metabolizmit.

Rekomandohet të konsumohen të paktën dy litra ujë në ditë, por një pjesë e kësaj sasie mund të zëvendësohet me pije që jo vetëm hidratojnë, por edhe mbështesin procesin e dobësimit.

Më poshtë janë katër alternativa të dobishme e të shijshme ndaj ujit të zakonshëm – të cilat duhet të merren si shtesë, jo si zëvendësim i tij:

Kokteji i proteinave – Proteinët janë thelbësore për ruajtjen e masës muskulore gjatë rënies në peshë. Një koktej proteinash ofron një mënyrë praktike për të shtuar proteinat, për të ulur ndjenjën e urisë dhe për të nxitur djegien e dhjamit.

Kafeja – Konsumi i moderuar ndihmon në kontrollin e oreksit dhe në rritjen e shpenzimit të kalorive. Kafeina përshpejton metabolizmin, jep energji dhe përmirëson qëndrueshmërinë fizike, sidomos kur konsumohet para stërvitjes.

Çaji me xhenxhefil – Xhenxhefili nxit metabolizmin, përshpejton djegien e dhjamit dhe krijon ndjesi ngopjeje. Përveç kësaj, ai ka veti anti-inflamatore dhe përforcon sistemin imunitar, duke e bërë çajin me xhenxhefil një ndihmës të vlefshëm në procesin e dobësimit.

Uji me limon – I freskët dhe i lehtë, stimulon tretjen, redukton fryrjen dhe nxit hidratimin. Është një zëvendësues i shkëlqyer për pijet e gazuara dhe lëngjet e ëmbla. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Ja arsyet e pazakonta pse rritet rreziku për kancer të lëkurës

Published

on

Melanoma është forma më e rrezikshme e kancerit të lëkurës, që lind nga melanocitet, qelizat që prodhojnë pigmentin e lëkurës sonë.

Shumë njerëz nuk e dinë se disa faktorë që duken të padëmshëm mund të ndikojnë në shfaqjen e këtij kanceri. Disa prej tyre janë:

Vera e bardhë

Një studim i publikuar në Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention tregon se konsumimi i një gote vere të bardhë në ditë e rrit me 13% rrezikun për zhvillimin e melanomës. Shkaku lidhet me enzimen acetaldehyde, e cila dëmton ADN-në. Kjo substancë gjendet në pijet alkoolike, por në sasi më të lartë tek vera. Autori i studimit, Eunyoung Cho, sugjeron që personat me faktorë të tjerë risku për melanomë të kufizojnë përdorimin. Një alternativë më e sigurt është ajo e kuqe, e pasur me antioksidues që ndihmojnë në mbrojtjen e qelizave.

HPV (Papillomavirusi i njeriut)

Sipas një hulumtimi, infeksioni me HPV është i lidhur me përhapjen e karcinomës skuamoqelizore, një tjetër lloj kanceri i lëkurës, i ndryshëm nga melanoma.

Trashëgimia gjenetike dhe flokët e kuq

Individët me flokë të kuq mbartin një gjen që e shton rrezikun për kancer të lëkurës, sidomos të lidhur me ekspozimin ndaj diellit. Ky gjen ka efekt të krahasueshëm me 20 vite qëndrimi nën rrezet e diellit. Një studim i botuar në Nature Communications tregon se edhe nëse ju vetë nuk keni flokë të kuq, por dikush në familjen tuaj i ka, rreziku juaj për dëmtime gjenetike nga dielli rritet me 42%.

Lëngjet e qitros (citrus)

Konsumimi i më shumë se një gote (rreth 1.6 herë në ditë) me lëng portokalli ose grejpfruti lidhet me rritje prej 36% të rrezikut për melanomë. Kjo lidhet me përbërësit psoralen e furocoumarin, që e bëjnë lëkurën më të ndjeshme ndaj rrezeve të diellit. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara