Lajmet

​Pesimizmi: Pse lind një pikëpamje negative për botën dhe a mund të shërohet?

Published

on

Negativizmi ose pesimizmi përshkruan një kuptim dhe përvojë të errët të botës përreth jush. Është një mësim filozofik sipas të cilit gjithçka në botë nuk është e mirë, më saktësisht, është më e keqja që mund të jetë.

Ky botëkuptim zakonisht fitohet në procesin e shoqërizimit, dhe në atë periudhë individët e vlerësojnë veten negativisht dhe dyshojnë në aftësitë dhe mundësitë e tyre.

Si një pikëpamje filozofike, pesimizmi bazohet në idenë se ka më shumë të keqe sesa të mirë në botë. Sipas Enciklopedisë kroate, baza e pesimizmit është eliminimi i mungesës dhe dhimbjes së veprimit njerëzor, por kur kjo ndodh, njeriu mbetet në dëshirë sepse karakterizimi kryesor i jetës njerëzore është paqëndrueshmëria dhe kalueshmëria.

Pesimizmi gjithashtu ka vendin e tij në shumë fe, në krahasim me një kuptim pozitiv të botës. E kundërta e pesimizmit është optimizmi, besimi se ka më shumë të mirë sesa të keqe në botë.

Si janë njerëzit pesimistë?

Të gjithë në jetë ndonjëherë mund t’i nënshtrohen mendimeve pesimiste për shkak të zhgënjimeve ose traumave. Nuk është aspak e pazakontë të kemi mendime pesimiste, megjithatë, nëse mendimet negative dhe pesimizmi janë gjithçka që kemi në mendje, kjo duhet parë si një problem që duhet zgjidhur.

Arsyeja për këtë është se një pjesë e depresionit si një çrregullim psikologjik është pesimizmi. Ekzistojnë gjithashtu të dhëna se si njerëzit që kanë një nivel më të lartë pesimizmi kanë një rrezik më të lartë për të vdekur nga sëmundjet e zemrës. Pesimizmi mund të përkeqësojë simptomat e depresionit dhe ankthit, veçanërisht te të moshuarit ku ndikon më tej në gjendjen e tyre fizike.

Si të njohësh një person pesimist?

Njerëzit që jetojnë pesimizëm kanë një kuptim të errët të jetës rreth tyre dhe mund të njihen nga këto simptoma:

– besimi se realiteti është i pakuptimtë

– mungesa e besimit te njerëzit përreth jush

– besimi se jeta nuk ka kuptim

– mbyllje, mungesë e jetës shoqërore

– fyerje e të gjitha të mirave

– besimi në pavlefshmërinë e dikujt

– zvogëlimi i besimit në aftësitë e veta

– një jetë e rrallë dhe e përmbushur dobët

Ka një lidhje në rritje dhe gjithnjë e më shumë flitet për lidhjen midis ndjenjave të këqija dhe pesimizmit me sëmundje të ndryshme fizike. Për shembull, njerëzit që vuajnë nga sëmundje të rënda tregojnë një shërim më të gjatë sesa njerëzit që karakterizohen si optimistë.

Pesimizmi dhe sëmundja

Lidhja midis fillimit të sëmundjes dhe pesimizmit nuk është një ide e re, dhe kërkimet mbi këtë çështje kanë ekzistuar që nga fillimi i viteve 1900. Një studim periodik që filloi në vitin 1920 tregoi se fëmijët që u etiketuan më të lumtur dhe më të lumtur në vitet e mëparshme kishin një jetëgjatësi më të gjatë se ata që u karakterizuan si pesimistë. Shkencëtarët kanë vërtetuar të dhëna të ngjashme në studime të tjera.

Të dhënat tregojnë se pesimizmi mund të shoqërohet me vdekshmëri më të lartë, por gjithashtu se individët pesimistë kanë më shumë gjasa të zhvillojnë faktorë rreziku për vdekshmërinë e parakohshme siç është presioni i lartë i gjakut. Një nga arsyet e rritjes së sëmundjes te njerëzit pesimistë është fakti se në jetën e vjetër ata do të jenë më të prirë ndaj zakoneve më të këqija të jetës dhe konsumimit të alkoolit dhe cigareve.

Analizat e mbijetesës të kryera te njerëzit me kancer dhe SIDA tregojnë se optimizmi ishte një faktor për mbijetesë më të gjatë dhe pesimizmi ishte një faktor për mbijetesë të dobët dhe më të shkurtër në sëmundjet më të rënda. Pjesa më e madhe e shërimit nga sëmundja lidhet me gjendjen pozitive psikologjike të personit dhe vullnetin për të jetuar, dhe pesimistët nuk i tregojnë këto karakteristika, por janë e kundërta. Analizat tregojnë gjithashtu se optimistët kthehen në aktivitete të ndryshme dukshëm më shpejt pas sëmundjes dhe operacionit sesa pesimistët. Është interesante sesi këto të dhëna janë të orientuara në të gjithë botën, jo vetëm në vendet perëndimore.

Pesimizmi dhe sëmundjet e zemrës, tregojnë të dhënat, janë të lidhura ngushtë. Një studim i kryer mbi burrat që iu nënshtruan një operacioni për të instaluar shartime të arterieve koronare tregoi se optimistët po shërohen më shpejt.

Gjithashtu është treguar se individët optimistë kanë më pak shenja fiziologjike që tregojnë infarkt miokardi gjatë operacionit. Sa i përket përsëritjes së sëmundjes, dhimbja e shkaktuar nga angina pectoris është përshkruar si dukshëm më e ulët tek optimistët sesa pesimistët. Një studim tjetër, i mëvonshëm, tregoi rezultate të ngjashme dhe se pesimizmi më i ulët ishte i lidhur me statusin më të mirë të pacientit.

Edhe pse nuk ka shumë kërkime, korrelacione të larta gjenden midis një gjendje emocionale pozitive ose optimizmit dhe një jete më të gjatë. Gjithashtu është treguar se pesimizmi parashikon vdekshmërinë dhe është një faktor i rëndësishëm rreziku për vdekshmërinë, veçanërisht në pacientët më të rinj. Pesimizmi është treguar se është i lidhur me veprimin e tabletave dhe ndikon drejtpërdrejt në sistemet endokrine dhe imune.

Gjithashtu, pesimizmi krijon një rrezik shumë më të lartë për zhvillimin e vështirësive psikologjike si depresioni, ankthi, paniku dhe sëmundje të ngjashme. Të gjitha sa më sipër mund ta bëjnë të vështirë funksionimin e përditshëm.

Nëse lihet i pa trajtuar mund të shkaktojë sëmundje kronike dhe probleme afatgjata me trupin.

A mund të trajtohet pesimizmi?

Meqenëse as optimizmi dhe as pesimizmi nuk klasifikohen si një çrregullim mendor, në përgjithësi nuk është e nevojshme ta trajtojmë. Por kjo nuk do të thotë që pesimizmi nuk mund të shërohet.

Krijimi i një pamje pozitive për botën mund të mësohet, por zakonisht është një proces i gjatë. Nëse pesimizmi ndikon në jetën e përditshme në kuptimin që një person mbyllet, ka mungesë të jetës shoqërore ose besim në jetë, nuk do të ishte keq të kërkosh ndihmë psikologjike në mënyrë që e njëjta të mos ndikojë në krijimin e ankthit dhe depresionit.

Pikëpamjet negative të botës, gjërave dhe njerëzve përreth jush në përgjithësi mund të ndikojnë negativisht në zhvillimin e jetës dhe shfrytëzimin e mundësive të jetës.

Continue Reading

Vendi

UBT feston fundvitin 2025 duke nderuar përkushtimin dhe sukseset e përbashkëta

Published

on

UBT organizoi ceremoninë tradicionale të fundvitit 2025, duke e shndërruar këtë ngjarje në një moment të veçantë mirënjohjeje dhe falënderimi për angazhimin dhe për të shënuar sukseset e përbashkëta të këtij viti akademik.

 “UBT është një institucion që ndërtohet mbi përkushtimin, inovacionin dhe besimin në dije. Çdo vit që përmbyllim është një dëshmi e rrugëtimit tonë të përbashkët dhe e guximit për të menduar përtej kufijve”, u shpreh Rektori Hajrizi.

Një moment i veçantë i ceremonisë ishte ndarja e certifikatave të mirënjohjes për stafin që ka shërbyer me përkushtim për 10 dhe 20 vjet në UBT. Me duartrokitje të gjata, u nderuan profesionistët që për më shumë se një dekadë kanë kontribuar në ndërtimin dhe forcimin e institucionit, ndërsa një vlerësim i posaçëm iu nda Murat Retkocerit, për 20 vite angazhim dhe besnikëri institucionale.

Në mesin e të nderuarve për 10 vite përkushtim u përfshinë:
Alfred Marleku, Bekim Selimi, Beni Kizolli, Blerta Vula Rizvanolli, Blerton Abazi, Dafina Tmava, Ferid Selimi, Gent Hasimja, Gezim Radoniqi, Hysen Ahmeti, Ilir Zylfiu, Mirlinda Jashanica Gashi, Safete Veliu Rexhepi, Saranda Demolli, Sema Kazazi Karahoda, Valon Hoti dhe Visar Krelani.

Nën organizimin e Fakultetit të Muzikës Moderne, Prodhimit Digjital dhe Menaxhmentit, studentët dhe profesorët e UBT-së sollën performanca të kuruara me profesionalizëm, duke dëshmuar talentin, kreativitetin dhe energjinë rinore që e karakterizon universitetin. Interpretimet muzikore dhe prezantimet artistike krijuan një atmosferë të veçantë festive, duke e shndërruar sallën në një hapësirë frymëzimi dhe gëzimi kolektiv.

Ceremonia e fundvitit 2025 u mbyll me mesazhe bashkimi, falënderimi dhe optimizmi për vitin që vjen, duke riafirmuar angazhimin e UBT-së për të vazhduar rrugën e ekselencës akademike dhe inovacionit. Ky vit shënon gjithashtu një moment të rëndësishëm në historinë e institucionit, çerek shekulli nga themelimi i UBT-së, si dëshmi e qëndrueshmërisë dhe vizionit afatgjatë të tij.

Continue Reading

Lajmet

Ujërat e Kosovës: Sfida dhe zgjidhjet e qëndrueshme sipas Profesor Hazir Çadrakut

Published

on

Profesor i UBT-së, Hazir Çadraku, ishte mysafirë i radhës në podcastin tonë, ku foli për gjendjen aktuale të ujërave në Kosovë, duke theksuar rëndësinë e menaxhimit të qëndrueshëm dhe parandalimit të krizave të mundshme ujore në të ardhmen.

Sipas Profesor Çadrakut, sfidat që përballet Kosova janë të dyfishta: ndikimet klimatike dhe aktiviteti i pakontrolluar i njeriut.

Institucionet arsimore dhe kërkimi shkencor, sipas Profesor Çadrakut, luajnë një rol kyç në parandalimin e krizave ujore. Ai nënvizoi rëndësinë e punës intensive kërkimore në terren dhe publikimeve ndërkombëtare për të siguruar vendimmarrje të bazuar në të dhëna dhe fakte shkencore.

Për më shumë ndiqni podcastin: PODCAST

Continue Reading

Rajoni

Profesori bullgar Dimitar Keranov ligjëroi në UBT mbi të ardhmen evropiane të Kosovës dhe përvojën e Bullgarisë

Published

on

Në kuadër të aktiviteteve akademike dhe ligjëratave tematike me ekspertë ndërkombëtarë, UBT ka mirëpritur Dr. Dimitar Keranov, politolog dhe ekspert i sigurisë ndërkombëtare, i cili mbajti ligjëratën me temën “Kosova’s European Future: What Bulgaria’s Experience Can Offer”, para studentëve të programit të Studimeve të Sigurisë.

Ligjërata u fokusua në rrugëtimin evropian të Kosovës, sfidat e integrimit, si dhe mësimet që mund të nxirren nga përvoja e Bullgarisë në proceset e anëtarësimit në Bashkimin Evropian, duke vënë theks të veçantë në çështjet e sigurisë, qëndrueshmërisë demokratike dhe përballjes me kërcënimet hibride.

Në këtë aktivitet akademik ishin të pranishëm edhe dekania e Fakultetit, Hajdi Xhixha, si dhe prodekani Arian Kadriu, të cilët vlerësuan rëndësinë e përfshirjes së ekspertëve ndërkombëtarë në procesin mësimor dhe në zgjerimin e perspektivës akademike të studentëve të UBT-së.

Dr. Dimitar Keranov është anëtar i Bordit Drejtues të Bulgarian Institute for International Politics (BIIP) dhe njihet si një nga zërat e rëndësishëm në fushën e politikës së jashtme, sigurisë dhe demokracisë në Evropën Juglindore. Fushat e tij të specializimit përfshijnë kërcënimet hibride, reziliencën demokratike dhe sigurinë ndërkombëtare, me fokus të veçantë në vendet që përballen me presione gjeopolitike.

Ai ka një përvojë të pasur profesionale në institucione prestigjioze ndërkombëtare, përfshirë German Marshall Fund of the United States dhe Institut für Europäische Politik në Berlin, ku ka kontribuar në analiza politike dhe kërkime shkencore mbi zgjedhjet, ndikimin e huaj dhe qeverisjen demokratike.

Publikimet dhe analizat e Dr. Keranov janë cituar nga media ndërkombëtare me ndikim të madh, si The New York Times dhe Euronews, duke e bërë atë një referencë të rëndësishme në debatet bashkëkohore mbi sigurinë dhe demokracinë. Ai është gjithashtu anëtar i American Political Science Association dhe flet rrjedhshëm më shumë se dhjetë gjuhë, çka i mundëson një qasje krahasuese dhe ndërkombëtare ndaj sfidave globale të sigurisë.

Ligjërata u prit me interes të veçantë nga studentët, të cilët patën mundësi të diskutojnë drejtpërdrejt me ligjëruesin për rolin e Kosovës në arkitekturën evropiane të sigurisë, sfidat aktuale rajonale dhe rëndësinë e përgatitjes akademike për profesionistët e ardhshëm të kësaj fushe.

Përmes aktiviteteve të tilla, UBT vazhdon të forcojë profilin e tij ndërkombëtar dhe të ofrojë një arsim cilësor, të lidhur ngushtë me zhvillimet aktuale globale dhe me praktikat më të mira akademike dhe profesionale.

Continue Reading

Lajmet nga UBT

Zgjerimi urban i Prishtinës analizohet shkencërisht në një temë masteri nga studentja e UBT-së, Eglantina Buja

Published

on

Prishtina ka qenë në fokus të një analize të thelluar shkencore mbi zhvillimin dhe zgjerimin e saj urban, përmes temës së masterit të kandidates nga UBT, MSc. Eglantina Buja, e cila u mbrojt me sukses në kuadër të studimeve pasuniversitare.

Tema me titull “Analizë sasiore e shtrirjes dhe zgjerimit urban në Prishtinë për periudhën 1990–2024” u prezantua para komisionit profesional, i përbërë nga Prof. Dr. Egzon Bajraktari (kryetar), Prof. Dr. Edon Maliqi (mentor) dhe Dr. sc. Elvida Pallaska (anëtare).

Studimi trajton transformimet urbane të kryeqytetit gjatë një periudhe 34-vjeçare, duke përfshirë kohën e okupimit, periudhën e pasluftës dhe zhvillimet pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës. Përmes përdorimit të të dhënave të hapura dhe metodave bashkëkohore shkencore, tema ofron një pasqyrë të qartë dhe të matshme të zgjerimit urban të Prishtinës.

Analiza është realizuar mbi bazën e imazheve satelitore Landsat 5 TM dhe Landsat 8 OLI, të përpunuara përmes klasifikimit të mbikëqyrur (Supervised Classification) në platformën Google Earth Engine, si dhe përmes analizave hapësinore me sisteme GIS. Si rezultat, janë gjeneruar harta tematike dhe produkte vizuale që dokumentojnë ndryshimet urbane ndër vite.

Të dhënat tregojnë një rritje të ndjeshme të sipërfaqes së ndërtuar në Prishtinë – nga 437.5 hektarë në vitin 1990 në mbi 1,410 hektarë në vitin 2024, që përfaqëson një zgjerim urban mbi 220%, një ritëm që tejkalon dukshëm rritjen e popullsisë. Ky zhvillim ka ndikuar në kalimin nga një strukturë urbane kompakte drejt një forme më të shpërndarë dhe të fragmentuar, duke sjellë sfida serioze për planifikimin hapësinor, infrastrukturën dhe përdorimin efikas të tokës.

Studimi identifikon gjithashtu zonat kryesore të zgjerimit urban dhe vë në pah ndikimin e ndërtimeve informale dhe mungesës së planifikimit të qëndrueshëm urban. Në përfundim, tema ofron rekomandime konkrete për vendimmarrësit, duke theksuar nevojën për zhvillim kompakt, forcim institucional dhe përdorim sistematik të teknologjive gjeohapësinore në monitorimin urban.

Me rastin e diplomimit, kandidatja u vlerësua për qasjen serioze akademike, rigorozitetin metodologjik dhe kontributin e vlefshëm në studimet e zhvillimit urban të Prishtinës.

UBT vazhdon të dëshmojë përkushtimin e tij ndaj kërkimit shkencor dhe formimit të kuadrove profesionale që kontribuojnë drejtpërdrejt në analizën dhe zgjidhjen e sfidave zhvillimore të vendit.

Continue Reading

Të kërkuara