Lajmet

​Lufta hibride, rreziku real që paraqet për Kosovën

Published

on

Shtete të ndryshme përdorin mjete të ndryshme për shtrirjen e ndikimit të tyre ideologjik, politik e ekonomik. Jemi në shekullin ku betejat për ndikim nuk zhvillohen në fushën e dyluftimit, por me anë të metodave të ndryshme.

Dezinformimi, propaganda, kërcënimet kibernetike, fushatat e egra diplomatike, sabotimet e shantazhet, e një mori metodash të tjera që njihen ndryshe si “lufta hibride”, kanë zënë vendin e përplasjes ballë për ballë, duke zënë vendin e konfrontimit fizik, por me qëllimin e njëjtë për dominim.

Edhe Kosova, sikurse të gjitha vendet e tjera, nuk është imune ndaj kësaj dukurie andaj për ballafaqimin sa më efikas të kësaj lufte, ajo shfrytëzon mekanizmat e saj të sigurisë, e në veçanti Agjencinë e Kosovës për të Inteligjencë – AKI.

Njohës të fushës së sigurisë thonë për KosovaPress se Kosova ka kapacitete për frenimin e luftës hibride, porse si shtet i ri nevojitet investim më i madh në këtë aspekt. E krejt kjo duke marrë parasysh tendencat serbo-ruse për dominim në Ballkan, e sidomos në Kosovë.

Eksperti i çështjeve të sigurisë, Agim Musliu thotë se Kosova është e kompletuar në segmentin e sigurisë. Porse, tërheq vëmendjen se nuk ka segmente të identifikimit të luftës hibride në të gjitha institucionet.

Sipas Musliut, në çdo institucion të Republikës të Kosovës duhet të ekzistojë një bërthamë e cila identifikon sulmet hibride, por gjithmonë në koordinim me segmentin e sigurisë e nëpërmjet të cilës zhvillohet aksioni i kundërmasave.

“Kosova është e kompletuar sipas mendimit tim në segmentin e sigurisë, por ka një segment të luftës kibernetike në të gjitha institucionet, po ashtu edhe në institucionet e sigurisë. Por, ekskluzivisht për atë që po më pyesni ju (lufta hibride), institucioni më përgjegjës është ai i shërbimit sekret apo AKI. Dhe me një siguri të plotë ju them se kapacitetet brenda AKI-së janë të përmbushura dhe me efikasitet të plotë aq sa i duhet Kosovës, institucioneve të saj më një saktësi dhe një përgjegjësi optimale gjer më sot. Sa i përket institucioneve të tjera, nuk mund të them se kanë institucione të ngritura ose kapacitete të ngritura brenda institucionit përkatës. Por, atë që kemi parë deri më sot, në Kosovë nuk ka mundur të depërtojë kjo luftë speciale, sigurisht e udhëhequr nga Rusia dhe Serbia në këtë rajon, në këtë pjesë të Evropës dhe Ballkanit, që do të thotë në Kosovë më së paku është prezente kjo luftë sa i përket dëmtimit të imazheve apo të institucioneve”, thotë ai.

I të njëjtit mendim është edhe Mentor Hoxhaj, kryesues i Komunitetit për Siguri Kibernetike dhe Privatësisë, sipas të cilit, Kosova ka institucionet e saj që merren dhe e trajtojnë në mënyrë profesionale luftën hibride.

Ai thekson për KosovaPress se institucionet e Kosovës që merren me parandalimin e luftës hibride duhet të pajisen dhe të mbështeten me kapacitete teknike, njerëzore dhe materiale.

“Unë vlerësoj në bazë të asaj që e kam parë edhe në media, edhe në aktivitete, Kosova ka institucione të sigurisë, të cilat merren në mënyrë të përkushtuar dhe profesionale me luftën hibride. Normalisht që kjo kërkon punë, mundim dhe në nivele të ndryshme, ndoshta edhe nuk mjafton. Prandaj, edhe shoqëria civile, televizionet, edhe ju momentalisht jeni duke kontribuar në ndërgjegjësimin e qytetarëve dhe ngritjen e vetëdijes sa i përket sulmeve të mundshme të luftës hibride, të cilat e kanë si qëllim qytetarin e Republikës të Kosovës për të pasur dhe krijuar opinione të ndryshme”, thotë Hoxhaj.

Analisti Ramush Tahiri thotë se pavarësisht se vendi ka shumë mekanizma të sigurisë, ende ka hapësirë për përmirësim në këtë fushë.

Duke marrë parasysh vendet e tjera kanë krijuar zyra të veçanta për t’u përballur me luftën hibride si dhe strategjinë BE-së që ka të bëjë me luftën hibride që përdorë Rusia dhe ISIS-i, Tahiri thotë se edhe Kosova mund të bëjë më shumë.

“Kosova i ka institucionet e sigurisë, edhe në kuadër të Policisë edhe AKI. Kosova ka edhe institucione të tjera në formën e OJQ-ve, që bëjnë herë pas here publikime në fushën e sigurisë, por edhe të propagandës. Duket se jemi në fillet e demokracisë dhe të ndërtimit të shtetit, që në këtë kohë vendet e tjera ecin shumë më shpejtë dhe e kemi shumë vështirë për t’i zënë. Do të kisha pasur shumë dëshirë që qeveria në bashkëpunim me presidentin ose me Këshillin e Sigurisë Kombëtare të krijojnë mekanizmat në secilën fushë ose pas secilës ministri sepse lufta hibride do të jetë domethënëse në vitet e ardhshme dhe Kosova duhet të mbrohet”, thotë ai.

Tahiri merr dy shembuj përmes të cilave shpjegon arsyen pse Kosova duhet të rrisë kapacitetet e saj për të frenuar luftën hibride që bëhet ndaj vendit sidomos nga Rusia dhe Serbia. Ai fillimisht ndalet te pjesa e të zhdukurve nga lufta e fundit në Kosovë ku zakonisht iu referohet me “të pagjetur” që sipas Tahirit e zhvlerëson krimin e bërë nga aparati shtetëror i Serbisë.

“Kur kemi të bëjmë me ata që janë kidnapuar nga Kosova, domethënë janë marrë peng njerëzit e gjallë ose njerëzit e vdekur dhe nuk kthehen në Kosovë, ne e kemi termin neutral që përdorin edhe ata serbët ‘të pagjeturit’, dhe me këtë zhvlerësojmë edhe veten, edhe viktimat. Ndërsa krejt kuptim tjetër ka nëse themi: ‘janë marrë peng nga ushtria dhe policia serbe’, sepse ajo është bërë me politikë shtetërore, me qëllim të rritjes së dhimbjes te qytetarët”, deklaroi Tahiri për KosovaPress.

Sipas tij, edhe reagimet që erdhën pas arrestimit të ish-pjesëtarëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës nga Gjykata Speciale janë pjesë e propagandës serbo-ruse.

“Është një propagandë e luftës hibride tash që kemi të bëjmë me njerëzit që kanë shkuar në Hagë dhe që po përballen me gjykim. Dhe, e dëgjon në opinion: ‘boll ju kemi duruar 20 vjet, kanë bërë gjithçka, krejt të zezat ia kanë sjellë Kosovës’, dhe e krahasojnë: ‘as regjimi serb nuk ka bërë çka kanë bërë këta’. Kjo është propagandë e ndyrë ruse dhe serbe për të zhvlerësuar vlerat e UÇK-së, ose thuhet ‘përballja është individuale dhe nuk dëmtohet UÇK-ja, mirëpo çka ndodhet nëse mbetet kjo aktakuzë, nëse fillon gjykimi me detyrë zyrtare ose me vijë komanduese, atëherë aty nuk ka përgjegjësi individuale, atëherë aty gjykohet UÇK-ja”, thekson Tahiri.

Krejt në fund, Tahiri thotë se në Kosovë po depërton lufta hibride në mënyrë të paselektuar. E në këtë, sipas tij, po ndikon edhe mungesa e edukimit për luftën hibride dhe pasojat e saj.

Lajmet

Gjermania nuk do të ndryshojë qëndrimin e saj ndaj Izraelit pas vendimit të ICC

Published

on

By

Gjermania është një nga mbështetësit më të mëdhenj të GJNP-së, por ka edhe një përgjegjësi të veçantë kur bëhet fjalë për Izraelin, tha zëdhënësi i qeverisë gjermane.

Gjermania do të vazhdojë të furnizojë me armë Izraelin, pavarësisht nga një urdhër-arresti për kryeministrin izraelit Benjamin Netanyahu, u njoftua të premten.

Vendimet për dërgesat e armëve në Izrael janë marrë gjithmonë rast pas rasti dhe asgjë nuk ka ndryshuar atje. Marrëdhënia jonë me Izraelin mbetet e pandryshuar”, tha një zëdhënës i qeverisë gjermane kur u pyet se si do të reagonte Gjermania ndaj urdhrit të arrestit të Gjykatës Ndërkombëtare Penale (ICC) kundër kryeministrit izraelit Benjamin Netanyahu dhe ish-ministrit të Mbrojtjes Yoav Gallant.

Para kësaj, qeveria gjermane ka lëshuar një deklaratë duke thënë se Gjermania ende nuk ka vendosur se si do të reagojë ndaj vendimit të djeshëm të GJNP-së, transmeton Hina.

Pasojat e vendimit të GJNP

Gjermania do të shqyrtojë pasojat e brendshme politike të këtij vendimi”, thuhet në njoftim.

Në të njëjtën kohë, thuhet se “të gjithë hapat e mëtejshëm, përfshirë çështjen e arrestimit, do të jenë në rendin e ditës nëse Netanyahu apo Gallant synojnë të qëndrojnë në Gjermani.

Gjermania është një nga mbështetësit më të mëdhenj të ICC-së dhe ka punuar në mënyrë aktive për formimin e saj, e cila është e lidhur edhe me historinë gjermane. Por ka gjithashtu një marrëdhënie dhe përgjegjësi të veçantë që lidhet me historinë gjermane kur bëhet fjalë për Izraelin”, tha zëdhënësi i qeverisë gjermane, Steffen Hebestreit.

Continue Reading

Lajmet

​Punëtoret teknike në Kuvend refuzojnë takimin me anëtarët e Komisionit për të drejtat e njeriut

Published

on

By

Gratë greviste, punëtore teknike në Kuvendin e Kosovës, kanë refuzuar të marrin pjesë në takimin me anëtarët e komisionit parlamentar për të drejtat e njeriut. Sipas tyre, deputetët s’kanë bërë asgjë dhe i kanë anashkaluar kërkesat e grave greviste, andaj takimi tani është i padobishëm.

Në emër të grave greviste foli kryetari i Sindikatës së Punëtorëve të Sektorit Privat, Jusuf Azemi, i cili tha se zëvendësimi i tyre në Kuvendin e Kosovës, është çështje ligjore dhe po presin raportin e Inspektoratin e Punës.

Nuk kemi bërë asgjë për neve. Na keni lënë në temperatura -5 këtu dhe tani e gjithë kjo do të përfundojë në Inspektorat të Punës. Keni thënë nga Kuvendi se kjo ka prapavijë politike dhe shumë gjëra. Ne kemi kërkuar 550 euro dhe i kemi pas 270 euro, mirëpo s’keni bërë asgjë. Marre për Kuvendin e Kosovës. Ne kemi besuar në ligj dhe sot po besojmë në ligj. Tani s’na nevojitet askush, mirëpo na nevojitet raporti i Inspektoratit të Punës. Ju jeni ata që na keni qit në holl të Kuvendit, që keni thyer ligjin e grevës dhe ne jemi gjithçka në rregull”, tha ai.

Për të diskutuar me gratë greviste doli kryetarja e komisionit, deputetja Duda Balje, e cila kërkoi nga punëtoret teknike të Kuvendit të mbajnë takim, mirëpo që edhe ajo u refuzua.

Ne kemi lënë Kuvendin dhe personat përgjegjës për me gjetë zgjidhje për këtë punë. Ne kemi menduar si komision që me gjetë zgjidhje. Nëse doni me hy brenda ne si komision mendojmë se është shkelje e drejtave dhe i kemi thirrë gratë me bisedu me neve. Keni thirrje publike që me hy brenda dhe me gjetë zgjidhje”, tha ajo.

Pas refuzimit, deputetja Balje vazhdoi mbledhjen e komisionit. Ajo tha se pas takimit me gratë greviste kanë menduar të thërrasin Sekretarin e Kuvendit dhe përgjegjësit e kompanisë së pastrimit në Kuvend.

Në momentin kur kemi konstatu si komision se është problemi i madh. Ne sot kemi vendos me thirrë dhe bisedu me gratë. Kurse javën tjetër me thirrë sekretarin dhe pronarin e firmës që është përgjegjës dhe me punu me gjetë një zgjidhje. Ato refuzuan me qenë me neve”, shtoi ajo.

Ndërkaq, anëtarja e komisionit, deputetja e LVV-së, Fatmire Kollçaku, tha se shkëputja e njëanshme e kontratës nuk i kontribuon këtij rasti.

Mirëpo ajo tha se ende si komision nuk i disponojnë të gjitha informatat për këtë rast dhe se tani po trajtojnë a janë shkel të drejtat e punëtorëve, rrjedhimisht edhe të njeriut.

Një shkëputje e njëanshme nuk i kontribuon këtij rasti, mirëpo ende ne nuk disponojmë të gjitha informatat. Ne tash kemi fillu me trajtu nga këndvështrimi a janë shkel të drejtat të punëtorëve dhe të njeriut”, theksoi ajo.

Deputetja e PDK-së, Eliza Hoxha tha se janë shkelur të drejtat e njeriut me rastin e punëtorëve teknike të Kuvendit të Kosovës.

Më vjen keq që s’kanë ardhur zonjat, mirëpo ato e kanë të drejtën e tyre mos me ardh. Kompania është çelësi dhe thelbi kryesor që duhet me u marrë. Nëse ka ndonjë klauzolë në secilën kompani që ka shërbyer në këtë kuvend pasi ka qenë shërbim i privatizuar nga jashtë, mirëpo me klauzolën që do të përdoren njerëzit që punojnë brenda. Kushdo qoftë që ka qenë kompania të njëjtat gra i ka aktivizuar në proces të punës. Çka ka ndodh tash është thelbi i problemit. E para që s’janë kontributet e tyre herë pas here dhe e treta i kanë dërgu gratë me punu zyra të tjera jashtë kuvendit dhe askush s’është merr me atë punë. Ne jemi vonu me i dëgju që kanë qëndru para derës sonë aty”, theksoi Hoxha.

Continue Reading

Lajmet

​Shqipja në Maqedoninë e Veriut, çfarë po e pengon zbatimin e ligjit të gjuhëve?!

Published

on

By

Përdorimi i gjuhës shqipe dhe aspekte të tjera, si përdorimi i simboleve kombëtare, përfaqësimi në Parlament dhe në institucione tjera, patën nxitur konflikt të armatosur më 2001, mes shqiptarëve dhe maqedonasve, i cili përfundoi me Marrëveshjen e Ohrit.

Me këtë marrëveshje, Kushtetuta u ndryshua përmes 15 amendamenteve, të cilat rregulluan edhe përdorimin e gjuhëve të tjera në vend, përveç asaj maqedonase. U vendos që gjuhë zyrtare në Maqedoninë e Veriut janë gjuha maqedonase dhe gjuhët e tjera që fliten nga mbi 20 për qind e qytetarëve të vendit.

Kështu, shqiptarëve dhe komuniteteve tjera iu dha mundësia e integrimit në shoqëri, shpjegon REL. Sipas regjistrimit të popullsisë më 2022, Maqedonia e Veriut i ka rreth 2 milionë banorë, nga të cilët 54 për qind janë maqedonas, 29 për qind shqiptarë, ndërsa pjesa tjetër janë pjesëtarë të komuniteteve më të vogla. Përdorimi i gjuhës shqipe është rregulluar ndërkohë edhe me ligje të tjera, përfshirë një të vitit 2008, ndonëse ai, sipas njohësve të drejtësisë, përfshinte një interpretim të ngushtë. Partia VMRO-DPMNE, e cila më 2018 ishte në opozitë, ndërsa sot në pushtet, e kundërshtoi ashpër miratimin e Ligjit, nuk mori pjesë në votim dhe e dërgoi këtë dokument menjëherë në Gjykatën Kushtetuese.

Përveç Ligjit për gjuhët, në Gjykatë u paraqitën edhe kundërshtime tjera dhe, tani, të gjitha ankesat e parashtruara, 13 të tilla, pritet të marrin zgidhje me një vendim që do të bëhet publik në dhjetor. Por ekspertët nuk janë shumë optimistë, e kujtojnë se rasti i shfuqizimit të Balancuesit, mekanizmi që rregullonte përfaqësimin “e drejtë ” të komuniteteve në institucionet shtetërore në këtë vend, tregon se qëllimi mund të jetë një interpretim shumë më i rreptë i të drejtave që burojnë nga marrëveshjet e së shkuarës.

Continue Reading

Lajmet

Sa importon dhe eksporton energji elektrike Kosova?

Published

on

By

Importi i energjisë elektrike në shtator 2024 ishte 166.73 GWh, kurse eksporti i energjisë elektrike në këtë periudhë ishte 114.34 GWh (këtu është e përfshirë edhe sasia e transmisionit).

Ndërsa, gjatë këtij muaji, energjia elektrike bruto në dispozicion ishte 450.55 GWh, kurse konsumi i energjisë elektrike ishte 343.61 GWh ose 4,55 për qind më i vogël krahasuar me muajin e njëjtë të vitit paraprak.

Ndërsa, pjesëmarrja e energjisë elektrike alternative në kuadër të konsumit të përgjithshëm ishte 9,79%.

Importi i energjisë elektrike në shtator 2024 ishte 166.73 GWh, kurse eksporti i energjisë elektrike në këtë periudhë ishte 114.34 GWh (këtu është e përfshirë edhe sasia e transmisionit)”, thuhet në raportin e Agjencia e Statistikave të Kosovës të publikuar “Statistikat e Energjisë” për muajin shtator 2024 me të dhëna për prodhimin dhe konsumin e thëngjillit, prodhimin dhe konsumin e energjisë, importin dhe eksportin e energjisë, si dhe importin dhe eksportin e energjentëve të tjerë..

Ndësa, sipas ASK-së, prodhimi i thëngjillit ishte rreth 599.92 mijë ton, ose 0,42 për qind më pak sesa në muajin e njëjtë të vitit paraprak.

Continue Reading

Të kërkuara