Aktualitet

​Kush humbi e kush fitoi në pandemi, parashihet vit i vështirë ekonomik edhe në vitin 2021

Publikuar

Përveç shëndetit publik, pandemia Covid-19 në vitin që lamë pas goditi edhe ekonominë e vendit, në masë të madhe disa veprimtari të bizneseve dhe punëtorët e sektorit privat.

Masat kufizuese ndaj bizneseve, ndikuan që të bie qarkullimi vjetor mbi 1.2 miliard euro, dhe u shuan mijëra veprimtari të bizneseve. Kësisoj si pasojë e pandemisë humbën punën mbi 60 mijë punëtorë sipas Agjencisë së Statistikave.

E në anën tjetër mbështetja e shtetit ishte e vonuar, e paktë dhe e ndarë në mënyrë të barabartë. Kjo formë e mbështetjes është kritikuar nga njohës të ekonomisë, të cilët parashikojnë një rënie të rritjes ekonomike deri 8 për qind, si dhe vit të vështirë për ekonominë edhe më 2021.

Hulumtuesi në Institutin GAP, Blend Hyseni thotë për KosovaPress se qeveria e ardhshme duhet të hartojë një strategji ekonomike për të dalë nga kjo krizë ekonomiko-sociale. Hyseni ka treguar për veprimtaritë e bizneseve të cilat pësuan humbje të mëdha financiare në pandemi dhe ato që nuk kanë ndier krizën dhe shënuan rritje të të hyrave.

“Kemi disa biznese që janë përballur me kufizime të orarit ose hapësirës së operimit që kanë pasur rënie në të hyra, por prapë kanë mundur me operua me një pjesë të kësaj kohe gjatë pandemisë, si dhe kemi një pjesë tjetër të bizneseve që kanë vazhduar punën pothuajse në rrjedhja normale. Prandaj, këto masa ose këto kufizime të ndryshme ndaj bizneseve kanë bërë që edhe kjo krizë mos me qenë e njëjtë me të gjitha bizneset. Kjo shihet edhe në deklarimin e qarkullimit në Administratën Tatimore të Kosovës. Industria e artit, arkëtimit dhe rekreacionit që është prekur më së shumti nga masat kufizuese ka rënie të qarkullimit deri në 80 për qind. Pastaj vijnë këto aktivitetet e patundshmërisë, transporti, magazinimi, akomodimi, restorantet të cilat kanë pasur rënie 43-44 për qind. Pastaj janë kategoritë tjera që kanë pasur më pak masa kufizuese ndaj tyre e deri te ato që nuk kanë pasur kufizime fare siç janë barnatoret ose furnizimi me energji elektrike me ujë e këto të cilat kanë pasur rritje të të hyrave gjatë kësaj periudhe. Në anën tjetër ndihmesa e qeverisë po ashtu nuk ka marrë për bazë këto humbje të bizneseve dhe ka qenë e barabartë për të gjithë. Një ndër ndihmesat e fundit që është dhënë nga Qeveria është kjo pjesa e 60 milionë euro që është dhënë në bazë të numrit të punëtorëve dhe jo në bazë të dëmit ekonomik”, thekson ai.

Një gjë pozitive e Ligjit për rimëkëmbje ekonomike, sipas Hysenit që edhe ka marrë mbështetjen nga të gjitha partitë politike, është ajo e rritjes së garancionit për fondin për garanci kreditore, i cili i mundëson për vitin e ardhshëm me shpresë të rriten investimet. Megjithatë, ai po parash një vit të vështirë të përballueshëm më 2021.

“Viti 2021 do të jetë i vështirë i përballueshëm për bizneset, për shkak që është një borxh i akumuluar gjatë gjithë vitit që padyshim se do të reflektohet në vitin e ardhshëm. Sa do të jetë e vështirë do të varet kur fillohet vaksinimi i qytetarëve”, thotë Hyseni.

Profesori universitar, Muhamet Sadiku ka thënë për KosovaPress se pandemia ka bërë goditje të madhe edhe në sferën ekonomike për të gjitha shtetet në botë dhe në veçanti ndikim negativ ka pasur në shtetet e vogla siç është Kosova dhe vendet në zhvillim.

Prandaj ka kërkuar nga qeveria strategji dhe ofertë ekonomike për ta ringjallë ekonominë dhe punësimin, pasi siç thotë vendin e punës e kanë humbur rreth 80 mijë punëtorë. Krahas saj profesori Sadiku ka thënë se nevojitet edhe inkorporimi i fondeve ndërkombëtare.

“Nevojat më të mëdha janë për të gjeneruar ofertën në treg, për të bërë ringjalljen e bizneseve, për të ringjallur punësimin, për të ringjallur këmbimin tregtar, për të përmirësuar jetën sociale të popullatës. Unë kam parasysh se qeveria ka bërë përpjekje me mjetet që i ka, të bëjë një infuzion social në Kosovë. Të bëjë një infuzion për bizneset e veta, por jashtë loje për fat të keq në këtë strategji po e quaj të rimëkëmbjes ka mbetur inkorporimi i fondeve të jashtme të cilat do të jenë të konsiderueshme në ringjalljen ekonomike të shteteve në përgjithësi, por sidomos të shteteve të Ballkanit perëndimor. Prandaj, është e nevojshme që krahas kësaj përpjekje nacionale për të reaguar, për të zbutur pasojat në nivelin e bruto produktit dhe në nivelin e punësimit. Kosova duhet medeomos që edhe pjesën e fondeve ndërkombëtare t’i inkorporojë dhe vërtet të kemi një strategji të qartë, të qëndrueshme, e cila nuk do të vlejë për tre-katër muaj, por një strategji e cila do të aplikohet në dy tre vjetët e fundit në mënyrë që Kosova të kthehet në një pozitë normale që ishte para se të fillonte kjo sëmundje…03’43 Kosova do të duhej ta bënte sa më shpejtë një analizë gjithëpërfshirëse mbi pozitën e ekonomisë pas veprimit të pandemisë, pozitën në sektor të punësimit, në sektor të mbrojtjes sociale. Vlerësimet janë se gjatë kësaj periudhe rreth 80 mijë njerëz e kanë humbur punën, dhe kërkohet që me analiza të mëtutjeshme të targetohet kjo goditje e madhe sociale e cila ka ndodhur në Kosovë”, thotë ai.

Profesori Sadiku shton se nëse vazhdon ky trend i ndikimit të pandemisë me këtë goditje mund të ketë rënie të rritjes ekonomike rreth 8 për qind, që është mjaft serioze në rastin e Kosovës.

Këtë rënie ekonomike dikush po e ndërlidhë edhe me krizën politike.Ish-kryetari i Odës Ekonomike të Kosovës, Safet Gërxhaliu thotë se Kosova nuk ka luks t’i ketë tri qeveri brenda një viti.

“Dështimi politik në vitin 2020 në Kosovë, duhet një mësim i cili nuk duhet të përsëritet në të ardhmen. Kosova nuk e ka komoditetin dhe luksin që brenda një viti kalendarik t’i ketë tri qeveri, një shtet i varfër, një shtet i ri dhe besoj që kjo e dëmton ardhmërinë dhe ngufat perspektivën për qytetarët e Kosovës. Dua të besoj që çdo qeveri që do të vjen në të ardhmen do ta kthejë faqen e historisë drejt ardhmërisë dhe jo nga e kaluara. Ekonomia e dijes, shëndetësia, sundimi i rendit dhe ligjit duhet të jenë shtyllat kryesore, por mbi të gjitha këto do të mund të jenë objektiva. Megjithatë, në qoftë se nuk do të arrihet uniteti politik, atëherë do të jemi një vend që mund të jemi i shpallur i dështuar. Këtë nuk e meriton sakrifica e luftës, këtë nuk e meritojnë qytetarët e Kosovës. Rinia e Kosovës meriton një perspektivë dhe një ardhmëri më të ndritshme”, deklaron Gërxhaliu.

Më 13 mars 2020 që kur u paraqiten dy rastet e para me Covid-19 në Kosovë vendi sikur shtetet tjera mori masa për mbyllje totale deri më 1 qershor. Nevojat për një mbështetje nga shteti për qytetarët, punëtorët dhe bizneset ishte e madhe, por që nga ajo kohë u miratuan vetëm dy pako, Pakoja emergjente fiskale dhe së voni Ligji për rimëkëmbje ekonomike që mundëson edhe tërheqjen e 10 për qind të Trustit.

Në këtë kohë nuk qëndruan mirë financiarisht edhe disa ndërmarrje publike, Telekomi i Kosovës, “Trepça” dhe disa të tjera. Në atë kohë pati shkarkime të anëtarëve të bordeve dhe emërime nëpër ndërmarrje publike nga Qeveria Kurti, që kësisoj vazhdoi edhe me Qeverinë Hoti.

Viti 2020 e karakterizoi Kosovën edhe me tkurrje të të hyrave buxhetore, që janë paraparë të jenë mbi 300 milionë euro. Si rrjedhojë e këtyre zhvillimeve deficiti tregtar në llogarinë e mallrave gjatë kësaj periudhë regjistroi vlerën prej 2.26 miliardë euro që paraqet një rënie vjetore prej 11.4 për qind. 

Bota

Mijëra njerëz vuajnë pasojat shkatërruese të përmbytjeve në Afganistan

Publikuar

nga

Mijëra njerëz strehohen në tenda, pasi më shumë se 300 u vranë dhe dhjetëra të tjerë janë zhdukur në Baghlan të Afganistanit, duke mbajtur pjesën më të madhe të kërdisë së shkaktuar nga përmbytjet.

Reshjet e dendura shkaktuan përmbytje në provinca të shumta afgane, ku Baghlan u godit më rëndë, duke shkatërruar 2.500 deri në 3.000 shtëpi, duke vrarë qindra bagëti dhe duke dëmtuar rrugët dhe infrastrukturën tjetër gjatë tre ditëve të fundit.

Bilanci i viktimave nga përmbytjet shkatërruese në provincën veriore Baghlan të Afganistanit është rritur në 315, me 1.630 të lënduar, njoftoi më 12 maj Ministria e Refugjatëve dhe Riatdhesimit.

Muajin e kaluar, të paktën 70 njerëz u vranë dhe dhjetëra të tjerë u plagosën nga shirat e dendur dhe përmbytjet në zona të ndryshme të vendit të shkatërruar nga lufta.

Ministri i përkohshëm i Ekonomisë Din Mohammad Hanif i ka kërkuar OKB-së, agjencive humanitare dhe biznesit privat të ofrojnë mbështetje për ata që janë goditur nga përmbytjet.

Vazhdo të lexosh

Aktualitet

Sot i jepet lamtumira e fundit policit që u vra para dy ditësh në Fier

Publikuar

nga

Në hollin e Teatrit Bylis në Fier është vendosur arkmorti me trupin e pajetë të efektivit të policisë ku do të kryhen homazhe nga familjarë, kolegë, qytetarë dhe autoritete për t’i dhënë lamtumirën e fundit.

Më pas arkmorti me trupin e tij do të përcillet në banesën e fundit në varrezat e fshatit Baltëz.

Efektivi i policisë Novruz Cenalia u vra dy ditë më parë në fshatin Baltëz pas një konflikti të çastit me 23 vjeçarin Azgan Mernica i cili pas kryerjes se kësaj vrasje është në arrati. Prej dy ditësh forcat e policisë, forcat speciale RENEA kanë vijuar kërkimet për gjetjen e autorit duke u shtrirë në disa qytete të jugut të vendit.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Parullat fashiste në sport: Kritikat e Bashës për Euro 2027 dhe bashkëpunimin Shqipëri-Serbi

Publikuar

nga

Federata Shqiptare e Futbollit dhe ajo e Serbisë janë bërë bashkë dhe kanë dorëzuar në UEFA kërkesën e përbashkët për të organizuar finalet e Euro 2027 për moshat U-21.Deputeti i Vetëvendosjes, Dimal Basha, ka denoncuar bashkëpunimin e Federatës Shqiptare të Futbollit me Federatën e Serbisë për organizimin e Euro 2027 për moshat U-21, duke e quajtur “e turpshme”.

Basha argumenton se parullat fashiste të tifozëve serbë, të cilat përfshijnë thirrjet për vrasjen e shqiptarëve, përbëjnë një shkelje të qartë të vlerave humane dhe sportive. Ai thekson se kjo është një formë e diskriminimit ndaj shqiptarëve, pa marrë parasysh vendndodhjen e tyre gjeografike.

Basha fton Federatën Shqiptare të tërhiqet nga kjo bashkëpunim dhe të kërkojë falje për çdo ndikim të tillë të parullave fashiste në sport. Ky shqetësim rrit tensionet ndërmjet dy vendeve dhe nxit diskutime mbi etikën dhe politikat e futbollit në Ballkan.

“Dëgjova se Federata Shqiptare paska apliku me Federatën e Serbisë për organizimin e Evropianit 2027 për U21! E turpshme! Duhet me ditë federata shqiptare që motoja kryesore e fansave te Zvezdës e Partizanit (por edhe fansave të Serbisë) është “Kosova je Serbija” dhe ubij shiptari” (vriti shqiptarët).  Pra nuk kërkojnë me na vra veç neve n’Kosovë, por SHQIPTARËT, pa dallim vendit ku jetojnë! Tërhiquni dhe kërkoni falje”, jep qëndrimin e tij deputeti Basha në rrjetin social në Facebook. /UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Bota

Kërcënimi i Biden për të ndaluar dërgesat e armëve, ndez zemërim dhe grindje mes zyrtarëve izraelitë

Publikuar

nga

Zyrtarët izraelitë kanë goditur Shtetet e Bashkuara dhe kanë hyrë në një përplasje të brendshme për deklaratat e presidentit amerikan Joe Biden se ai do të ndalonte disa dërgesa të armëve amerikane në Izrael nëse një operacion tokësor në shkallë të plotë niset në qytetin e Rafahut.

Pasi Biden bëri komentet e tij, në një intervistë me Erin Burnett të CNN, Gilad Erdan, ambasadori i Izraelit në Kombet e Bashkuara, tha se ai besonte se vendimi “mund të inkurajojë armiqtë e shtetit të Izraelit dhe kombit izraelit”, ndërsa kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu reagoi ndaj njoftimit duke postuar një video të shkurtër të një fjalimi të mbajtur disa ditë më parë, në të cilin ai tha: “Nëse Izraeli detyrohet të qëndrojë i vetëm, Izraeli do të qëndrojë i vetëm”.

Kabinetet izraelite të luftës dhe të sigurisë do të mblidhen të enjten në mbrëmje pas kërcënimit të Bidenit, i thanë CNN dy zyrtarë izraelitë.

Njoftimi i presidentit se ai ishte i përgatitur të kushtëzonte armatimin amerikan me veprimet e Izraelit përbën një pikë kthese në konfliktin shtatë-mujor midis Izraelit dhe Hamasit. Dhe pranimi i tij se bombat amerikane ishin përdorur për të vrarë civilë në Gaza ishte një njohje e qartë e rolit të Shteteve të Bashkuara në luftë.

Presidenti ka qenë nën presion të jashtëzakonshëm, përfshirë nga anëtarët e partisë së tij, për të kufizuar dërgesat e armëve në mes të një krize humanitare në Gaza.

Komenti nga Biden për CNN është një pengesë e madhe për luftën e Izraelit. SHBA-ja është deri tani aleati më i rëndësishëm dhe më i fuqishëm i Izraelit dhe pa mbështetjen e tij, fuqia e zjarrit dhe ambiciet e Izraelit në Gaza do të dobësoheshin.

Biden thotë se do të ndalojë dërgimin e bombave dhe predhave të artilerisë në Izrael nëse ai fillon pushtimin e madh të Rafahut. Administrata Biden prej muajsh ka ushtruar presion mbi Izraelin që të bëjë më shumë për të mbrojtur civilët në Gaza dhe për të siguruar që më shumë ndihma humanitare mund të dërgohet atje.

SHBA i ka bërë gjithashtu vazhdimisht thirrje Netanyahut dhe qeverisë së tij që të rishqyrtojnë planet e saj për një pushtim të plotë të Rafah, qyteti më jugor i Gazës, ku më shumë se 1 milion njerëz janë strehuar pasi janë larguar nga luftimet diku tjetër në rrip.

Izraeli, deri më tani, ka kryer një operacion të kufizuar rreth qytetit, duke marrë nën kontroll anën palestineze të kalimit Rafah – një pikë kyçe hyrëse për ndihma në Gaza – dhe duke kryer sulme ushtarake në skajet e qytetit.

Imazhet e reja satelitore të marra nga CNN nga Planet Labs tregojnë se sulmi i Izraelit në Rafah është zgjeruar nga sulmet ajrore në operacionet tokësore ditët e fundit.

Forcat e Mbrojtjes së Izraelit (IDF) të hënën u kanë thënë disa njerëzve në Rafah lindor që të “evakuohen menjëherë” përpara një operacioni ushtarak në qytet. Atyre iu tha të shkonin në Al-Mawasi, një qytet bregdetar pranë qytetit të Khan Younis që grupet e ndihmës e kanë përshkruar si të mbipopulluar dhe jo të përshtatshëm për banim. Agjencia e OKB-së për refugjatët palestinezë (UNRWA) vlerësoi se rreth 79,000 njerëz janë larguar nga qyteti që nga e hëna.

Pavarësisht presionit ndërkombëtar në rritje, administrata Biden ka qëndruar e palëkundur me Izraelin, duke ofruar armë dhe mbështetje të tjera. Kërcënimi të mërkurën erdhi vetëm një ditë pasi Biden përdori fjalimin e tij në Muzeun Përkujtimor të Holokaustit në SHBA për t’i kujtuar njerëzve tmerret e sulmeve të 7 tetorit në Izrael, kur luftëtarët e udhëhequr nga Hamasi vranë rreth 1200 njerëz në Izrael dhe rrëmbyen më shumë se 250. Shumë nga pengjet e marra në Gaza atë ditë mbahen ende në rrip.

“Shumë njerëz që mohojnë, nënvlerësojnë, racionalizojnë dhe injorojnë tmerret e Holokaustit dhe 7 tetorit – duke përfshirë përdorimin e tmerrshëm të dhunës seksuale nga Hamas për të torturuar dhe terrorizuar hebrenjtë. Është absolutisht e neveritshme – dhe duhet të ndalet”, tha ai të martën, duke ngritur zërin.

Presidenti dha një notë shumë të ndryshme të mërkurën. “E kam bërë të qartë se nëse ata shkojnë në Rafah – ata nuk kanë shkuar ende në Rafah – nëse shkojnë në Rafah, unë nuk do të furnizoj armët që janë përdorur historikisht për t’u marrë me Rafah, për t’u marrë me qytetet – që merren me atë problem”, tha Biden, duke shtuar se SHBA do të vazhdojë të furnizojë Izraelin me armë mbrojtëse.

Komentet e Bidenit kanë shkaktuar zemërim të konsiderueshëm në mesin e disa politikanëve izraelitë.

Duke folur në një ngjarje për nderimin e ushtarëve të rënë izraelitë dhe viktimave të sulmeve terroriste, ministri izraelit i mbrojtjes Yoav Gallant tha: “U drejtohem armiqve të Izraelit, si dhe miqve tanë më të mirë dhe them – Shteti i Izraelit nuk mund të nënshtrohet, jo IDF. , jo strukturat e mbrojtjes dhe jo Shtetin e Izraelit. Ne do të qëndrojmë të fortë, do t’i arrijmë qëllimet tona – do të godasim Hamasin, do të godasim Hezbollahun dhe do të arrijmë sigurinë”.

Miki Zohar, një ministër nga partia Likud e Netanyahut, tha se ishte “e mahnitshme të zbulosh se bota ka harruar atë që ndodhi në Izrael më 7 tetor”.

Trupat e artilerisë izraelite të vendosura në kufirin Rafah nisin sulmin në Rripin jugor të Gazës në Izrael më 8 maj 2024. /UBTNews/

 

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara