Lajmet
Hulumtimi: Stimulimi i punës zvogëlon rrezikun e zhvillimit të demencës
Published
4 years agoon
By
Betim GashiGjetjet e studimeve të mëdha mbështesin idenë se stimulimi mendor mund të vonojë fillimin e demencës.
Njerëzit që kanë punë stimuluese mendore kanë një rrezik më të ulët të demencës në vitet e mëvonshme sesa ata që nuk kanë punë të tilla, ka treguar hulumtimi.
Shkencëtarët shikuan më shumë se 100.000 pjesëmarrës të studimit nga Britania e Madhe, Evropa dhe SHBA, shkruan The Guardian.
Ata sugjeruan një shpjegim të mundshëm për përfundimin e këtij studimi të madh se stimulimi njohës shoqërohet me nivele më të ulëta të disa proteinave që mund të pengojnë procese të caktuara në tru.
Stimulimi njohës në punë u mat në fillim të studimit dhe ata që u përfshinë u ndoqën mesatarisht për 17 vjet për të përcaktuar nëse kishin zhvilluar demencë.
Studiuesit thanë se punët stimuluese njohëse përfshijnë detyra të kërkuara dhe liri të madhe për të vendosur në punë, ndërsa profesionet që konsiderohen jo stimuluese janë ato me kërkesa të ulëta dhe mungesë të kontrollit të punës.
Ata thanë se meqenëse një ekspozim i tillë ndaj stimulimit njohës në punë mund të zgjasë dekada dhe të shtojë dhjetëra mijëra orë, duhet “shumë më gjatë” sesa ndërhyrjet njohëse ose hobi stimulues njohës.
Ata zbuluan se incidenca e demencës ishte 4.8 për 10.000 njerëz në grupin me stimulim të lartë, dhe 7.3 në grupin me stimulim të ulët, duke marrë parasysh faktorë të tillë si mosha, gjinia, arsimi dhe mënyra e jetesës.
Autori kryesor Mika Kivimaki nga Instituti i Epidemiologjisë dhe Kujdesit Shëndetësor në Universitetin e Londrës, tha se “nivelet e demencës në moshën 80-vjeçare u panë te njerëzit që kishin një nivel të lartë të stimulimit mendor dhe u vëzhguan në 78.3 vjeç tek ata me nivele të ulëta stimulim mendor”.
Kjo tregon vetëm se vonesa mesatare në fillimin e sëmundjes është rreth një vit e gjysmë, por ndoshta ka dallime të rëndësishme në efekte, nga personi në person.
Sara Imarisio, kreu i kërkimit në Alzheimer Research UK, tha se “ky studim i madh shton dëshmitë se aktiviteti mendor është i rëndësishëm në zvogëlimin e rrezikut të demencës”.
“Hulumtimet e mëparshme kanë sugjeruar se mbajtja e trurit aktiv mund të ndihmojë në ndërtimin e rezervës njohëse, një lloj rezistence që ndihmon trurin të “lidhë” më lehtë lidhjet e tij dhe të vazhdojë të punojë më gjatë kur shfaqen sëmundje si Alzheimer. Ky studim i ri ka identifikuar gjithashtu proteina në plazmën e gjakut të njerëzve që mund të lidhen me këtë proces, dhe hulumtimet e mëtejshme duhet të hetojnë këtë gjetje në më shumë detaje,” shton Imarisio.
Ajo shtoi gjithashtu se “jo të gjithë janë në gjendje të zgjedhin llojin e punës që do të bënin, por studime të tilla theksojnë rëndësinë e gjetjes së aktiviteteve që mund të ndihmojnë në mbajtjen e trurit aktiv, pavarësisht nëse është punë apo hobi”.
Lajmet
28 Nëntori pa kufij – Nga Shqipëria në Kosovë
Published
7 hours agoon
November 28, 2025By
UBTnews

lajme
UBT uron 28 Nëntorin – Ditën e Flamurit dhe Pavarësisë
Published
8 hours agoon
November 28, 2025By
Driton Iseni
Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, ka uruar studentët, pedagogët dhe gjithë bashkëkombësit shqiptarë për 28 Nëntorin, Ditën e Flamurit dhe të Pavarësisë së Shqipërisë.
Në mesazhin e tij, Rektori Hajrizi thekson rëndësinë historike të kësaj dite: ngritjen e flamurit kuq e zi mbi Kështjellën e Krujës nga Skënderbeu dhe shpalljen e Pavarësisë së Shqipërisë më 28 nëntor 1912 në Vlorë, si shenjë të qëndresës, sakrificës dhe ëndrrës për liri që çdo shqiptar e mban në zemër.
Ai nënvizon se kjo ditë nuk është vetëm një kujtesë historike, por edhe një thirrje për të ndërtuar të ardhmen. “Është përgjegjësia jonë të kultivojmë dijen, të zhvillojmë talentet dhe të edukojmë brezat e rinj që ata të jenë trashëgimtarët dinjitozë të këtij kombi,” thekson Rektori Hajrizi.
UBT beson se arsimi është flaka që do të ndezë Nëntorin e Tretë të kombit tonë – një Nëntor i dijes, i punës dhe i përkushtimit të rinisë. Të rinjtë janë fuqia që do të ruajë gjuhën, identitetin dhe vlerat kombëtare, duke ndërtuar një shoqëri të drejtë dhe të suksesshme.
Gëzuar 28 Nëntorin!
Lajmet
Kuvendi i Prishtinës diskuton në seancë të jashtëzakonshme për bllokadën e buxhetit
Published
1 day agoon
November 27, 2025By
UBTnews
Kuvendi Komunal i Prishtinës është mbledhur në seancë të jashtëzakonshme ku kryetari Përparim Rama ka kërkuar që të bëhet bartja e mjeteve në vlerë 28 milionë euro dhe votimin e buxhetit 2026.
Por asamblistët e VV-së kanë thënë se gjithë bllokimi i Prishtinës ka ndodhur për shkak të kryetarit.
“Urime të gjithë asamblistëve që janë zgjedhur dhe falënderim për ata që e kanë përfunduar, katër vite kanë qenë të rëndësishme dhe vendimtare te kryeqytetit. Edhe sot jemi në këtë seancë në shërbim të interesit publik. Para nesh kemi bartjen e mjeteve në vlerë 28 milionë euro dhe votimin e buxhetit për vitin 2026-të prioritet absolut janë qytetarët e kryeqyteti. Fondet do të shfrytëzohen menjëherë për pagat e punëtorëve dhe për shërbimet e kryeqytetit. Kërkojë edhe 35 milionë euro te cilat u takojnë qytetarëve me ligj duhet vullnet për miratim nga ministri i financave. Ju falënderoj për përgjegjësinë dhe zotohem para jush se do të jem i pranishëm në çdo veprim, nuk e mbrojmë interesin partiak po të qytetarëve”, tha ai.
Asamblisti i VV-së, Gëzim Sveçla i tha Ramës së i bakretuar ke ardh e me turp do të përfundosh.
“Jemi këtu sepse kryeqyteti është futur në krizën më të rëndë të menaxhimit jemi këtu sepse qyteti është bllokuar qytetarët kanë mbetur pa paga dhe autobusët janë ndalur dhe kryetari ka dërguar situatën në zero. Vetëm kur punëtorët e trafikut dolën në rrugë atëherë e kuptoj se bartja e mjeteve nuk bëhet në studio televizive por në kuvendin komunal. Kriza i duhet Përparim Ramës dhe LDK e përdori këtë strategji për fushatën lokale tash dëshiron ta përdor edhe për zgjedhjet lokale. Kur buxheti është miratuar ligji thotë komuna funksion me 1/12 te buxhetit paraprakë. Është e qartë se fajtori pse u vonua buxheti i Prishtinës është Përparim Rama, ai shpik miq imagjinar, shpik bllokada, u tha qytetarëve që Qeveria ua ka bllokuar mjete është gënjeshtër vetëm në nëntor dy alokime, për çfarë bllokade po flet, çerdhe i ke lënë pa rryme. Përparimi nuk është vetëm menaxher i keq është edhe borxhli i keq borxh operatorëve ekonomik, për rryme e për gjithçka derisa ka qenë Londër pasojat i ka bartur vetë. Kur zihen punët del merresh me emra të veçantë të VV-së të njëjtin njerëz për të cilët votove ne nuk kemi ndryshuar ti ke ndryshuar, nuk ka pasur parime kurrë. E din shumë mirë cka na ke thënë për LDK, për Lumir Abdixhikun”, tha ai.
Ndërsa Leutrim Retkoceri nga PDK ka thënë se ndërprerja e autobusëve rëndon më shumë jetën e qytetarëve.
“Mbledhja e jashtëzakonshme po zhvillohet në një kohë ku krizat financiare në Prishtinë po thellohen dhe po bëhet gjithnjë më serioze. Në një kohë kur ka rritje të çmimeve dhe kostos së shtrenjte dhe e ndërprerja e autobusëve kjo e rëndon më shumë jetën e qytetarëve të Prishtinës. PDK do të votojë në këtë seancë, ndëshkimi i një qyteti të tërë për shkak të mos arritjes objektive politike nuk ka vend në qeverisje dhe nuk duhet të tolerohet” , tha ai./EO
Lajmet
Ndërpritet greva pas lëshimit të mjeteve financiare për RTK-në
Published
1 day agoon
November 27, 2025By
UBTnews
Sindikata e Punëtorëve të RTK-së SPERTK njofton për ndërprerjen e grevës pas zhbllokimit të situatës me buxhetin e RTK-së dhe krijimin e mundësisë për adresimin e çështjeve të mbetura, që ndikojnë drejtpërdrejt në funksionimin e transmetuesit publik.
Pas protestave dhe grevës katërditore të zhvilluara nga punëtorët e RTK-së, Qeveria e Kosovës ka ndarë mjetet për pagat e punonjësve të RTK-së, raporton KosovaPress.
Sindikata thotë se punëtorët e RTK-së gjatë gjithë kësaj periudhe nuk kanë pasur komunikim adekuat nga ata që paguhen për sigurimin e stabilitetit të institucionit dhe pagesën e pagave, gjë që ka qenë për keqardhje dhe ka rënduar situatën, duke krijuar pasiguri dhe shqetësim të panevojshëm.
Për më tepër, sindikata falënderon Qeverinë dhe kryeministrin në detyrë për ndërmarrjen e hapave që çuan në zhbllokimin e situatës me buxhetin, si një veprim i domosdoshëm për stabilitetin e institucionit dhe ruajtjen e misionit të RTK-së si transmetues publik.
SPERTK përkujton se nëse gjatë janarit 2026 hasim sërish në situata të tilla, greva mund të rikthehet menjëherë dhe në çdo formë të nevojshme./KP
Rektori Hajrizi po qëndron në vizitë zyrtare në Texas
28 Nëntori pa kufij – Nga Shqipëria në Kosovë
UBT uron 28 Nëntorin – Ditën e Flamurit dhe Pavarësisë
Mjekra e dyfishtë, zgjidhje praktike për fytyrë më të bukur
Sipërfaqet dhe objektet që nuk duhet t’i pastroni kurrë me uthull
Profesori i UBT-së, Alfred Marleku, publikon artikullin shkencor në revistën ndërkombëtare Defense & Security Analysis
Makina e vitit 2026 në Gjermani, ja kush po e dominon kategorinë
Volejbollistja Julia Azevedo shpëton mrekullisht pas një sulmi me armë në Rio de Janeiro
Ndërron jetë aktori dhe këngëtari Michael DeLano
Të kërkuara
-
Aktualitet1 month agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni2 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi3 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
-
Lajmet3 months agoProfesori i UBT-së fiton grant prestigjioz kërkimor në Universitetin Çarls të Pragës
