Lajmet

​Dy herë më shumë njerëz kanë hipertension sesa 30 vjet më parë

Publikuar

Më shumë se 1.2 miliard njerëz në botë jetojnë me hipertension, dy herë më shumë se 30 vjet më parë.

Kështu thuhet në një studim të botuar nga revista mjekësore Lancet, sipas të cilit presioni i lartë i gjakut lidhet drejtpërdrejt me më shumë se 8.5 milionë vdekje çdo vit dhe është një faktor kryesor rreziku për goditje në tru, sëmundje ishemike të zemrës, sëmundje të tjera vaskulare dhe sëmundje të veshkave.

Ulja e presionit të gjakut mund të zvogëlojë numrin e sulmeve në zemër me një të katërtën dhe pothuajse të përgjysmojë numrin e rasteve të dështimit të zemrës dhe goditjeve në tru.

Mendohet se sëmundja është “e lehtë” për t’u diagnostikuar dhe relativisht e lehtë për t’u trajtuar me ilaçe të lira për të parandaluar probleme më serioze shëndetësore. Sidoqoftë, numri i njerëzve që vuajnë nga hipertensioni po rritet.

Për më tepër, pothuajse gjysma e njerëzve që kishin hipertension në vitin 2019 nuk ishin në dijeni për këtë. Gjysma e atyre që u diagnostikuan me hipertension nuk morën terapi.

Në mbarë botën, presioni i gjakut kontrollohet në më pak se një në katër gra dhe një në pesë burra me hipertension.

“Pavarësisht përparimeve mjekësore dhe farmakologjike në dekadat e mëparshme, përparimi global në menaxhimin e hipertensionit ka qenë i ngadalshëm dhe shumica e njerëzve me hipertension mbeten të pa trajtuar, me mangësi të mëdha në vendet e mesme dhe të pazhvilluara,” tha autori i studimit Majid Ezati nga Kolegji Mbretëror në Londër.

Në Evropë, shkalla e hipertensionit është e lartë në vendet qendrore dhe lindore si Hungaria, Polonia dhe Kroacia. Hulumtimi tregoi se në ato vende, si dhe në Lituani, Bjellorusi dhe Rumani, më shumë se gjysma e grave kanë presion të lartë të gjakut.

Nga ana tjetër, në vendet e Evropës Perëndimore, mes të cilave janë Zvicra, Britania e Madhe dhe Spanja, përqindja e popullsisë që ka hipertension është në nivelin më të ulët të regjistruar. Këto vende gjithashtu kanë shkallën më të ulët të hipertensionit te gratë, më pak se 24%.

“Prevalenca globale dhe shkalla e kontrollit të sëmundjeve prej afërsisht 20% duhet të jetë një paralajmërim se ne do të luftojmë sëmundjet kardiovaskulare për shumë vite në të ardhmen, veçanërisht nëse vazhdojmë kështu”, tha Clara Chao nga Universiteti i Sidneit.

Ajo shtoi se nevojiten urgjentisht transformime dhe qasje novatore për zvogëlimin e pasojave të hipertensionit dhe strategji më të mira për të rritur diagnozat.

Chao theksoi rëndësinë e përdorimit të përfitimeve të transformimit digjital, të tilla si monitorimi i pacientit në distancë, monitorimi i presionit të gjakut në shtëpi, kujtimet e mesazheve me tekst dhe ndërhyrje të tjera digjitale të shëndetit për të inkurajuar sjelljen e shëndetshme dhe kontrollin e presionit të gjakut.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Diskutimi në UBT mbi rëndësinë e Sigurisë në Komunikacion  

Publikuar

nga

Më 23 maj 2024, Fakulteti i Inxhinierisë së Ndërtimit dhe Infrastrukturës në UBT organizoi një debat për sigurinë në komunikacion. Ky diskutim u zhvillua në bibliotekën e kampusit të UBT-së, si pjesë e Javës së Sigurisë në Komunikacion.

Debati ofroi një platformë për të diskutuar aspekte të ndryshme të sigurisë në komunikacion, duke përfshirë infrastrukturën, aspektet ligjore dhe rregullat e policisë së Kosovës. Pjesëmarrësit u informuan dhe patën mundësinë të debatojnë mbi këto tema të rëndësishme.

Në këtë aktivitete morën pjesë përfaqësues nga institucionet kryesore, përfshirë Ministrinë e Planifikimit Hapësinor dhe Infrastrukturës. Diskutimet u përqendruan në rolin dhe rëndësinë e infrastrukturës për sigurinë në komunikacion, si dhe në sfidat dhe strategjitë për përmirësimin e saj.

Debati u hap nga Dekani i Fakultetit Inxhinierisë së Ndërtimit në UBT, Visar Krelani, i cili falënderoi të pranishmit për prezencën dhe theksoi nevojën e zhvillimit të diskutimeve të tilla në nivele akademike.

Togeri Nazim Zogaj, përfaqësues nga Policia e Kosovës ndau pikëpamjet dhe rekomandimet e tyre për sigurinë në komunikacion. Sipas togerit të Policisë së Kosovës, Nazim Zogaj, disa nga shkaktarët më të shpeshtë të aksidenteve rrugore në vitin 2023 ishin mosmbajtja e distancës së sigurisë mes automjeteve, manipulimi i pasigurt me automjet, mos përshtatja e shpejtësisë ndaj kushteve të rrugës, mos respektimi i përparësisë së kalimit, kyçje e pasigurt në rrugë, radhitje e parregullt apo ndërrim i shiritave, kthim, rrotullim dhe lëvizje prapa.

Togeri Zogaj raportoi se ka pasur një rritje të numrit të kundërvajtjeve të cilat kanë rezultuar me pikë negative. Në vitin 2018, ishin regjistruar 18 mijë kundërvajtës, ndërsa në vitin 2023 ky numër ka arritur në 28 mijë. Kjo rritje tregon për një trend negativ, por Zogaj shprehu shpresën se statistikat do të përmirësohen me ndryshime të mundshme ligjore gjatë këtij viti.

“Gjithashtu, numri i personave të cilëve u është ndaluar drejtimi i mjetit motorik është rritur nga mbi 6 mijë në vitin 2018 në mbi 9 mijë në vitin 2023. Po ashtu, është vërejtur një rritje e madhe në kundërshtimet ndaj kundërvajtjeve, nga 1791 ankesa në vitin 2018 në 5556 ankesa në vitin 2023”, tha Zogaj.

Zogaj gjithashtu pasqyroi të dhënat krahasuese të numrit të patentë shoferëve dhe mjeteve motorike me aksidentet fatale dhe personat e vdekur nga viti 2011 deri në 2023. Në vitin 2011, numri i patentë shoferëve të lëshuar nga MPB-ja ishte 475,902, ndërsa deri në vitin 2023 ky numër është rritur në 879,555, një rritje prej 403,653 ose 85%.

“Numri i mjeteve motorike në qarkullim është rritur nga 189,943 në vitin 2011 në 459,108 në vitin 2023, një rritje prej 269,165 ose 142%. Krahasimi i aksidenteve fatale me numrin e patentë shoferëve të lëshuar tregon një rënie për 34 aksidente fatale ose 26%, dhe numri i personave të vdekur ka rënë për 51 persona ose 33%”, theksoi togeri Zogaj.

Nol Dedaj, ekspert i komunikacionit dhe profesor në UBT, ka deklaruar se çdo vit në aksidente rrugore humbin jetën rreth 1.300.000 persona, ndërsa rreth 50.000.000 persona pësojnë lëndime trupore. Sipas tij, parashikimet tregojnë se deri në vitin 2030, aksidentet rrugore mund të bëhen shkaku i pestë kryesor i vdekjeve në botë, me rreth 2.400.000 viktima nëse trendi aktual vazhdon.

“Në vitin 2020, Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara miratoi një program dhjetëvjeçar, mbështetur nga 100 shtete, me qëllim të stabilizimit dhe uljes së numrit të viktimave nga aksidentet rrugore. Ky program synon një reduktim prej 50% të viktimave deri në vitin 2030. Nëse arrihet ky objektiv, do të parandalohen rreth 5 milionë viktima dhe 50 milionë lëndime trupore, duke kursyer gjithashtu rreth 30 miliardë dollarë nga buxhetet e shteteve”, u shpreh Dedaj.

Visar Baxhuku, profesor në UBT, ka theksuar se kundërvajtjet që rezultojnë në pagesa gjobash kanë përfunduar si proces. Sipas tij, numri i kundërvajtjeve është rritur në mënyrë represive, duke shënuar një rritje prej 21.5% në Ballkan, ku nga 219 gjoba për çdo 1000 banorë në vit, krahasuar me 94 gjoba për çdo 1000 banorë në shtetet evropiane, që është një numër shumë i lartë dhe ka kosto financiare të konsiderueshme. Ai sugjeron që për të ulur aksidentet, masat preventive duhet të zëvendësohen me masa të tjera./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Krasniqi letër Kurtit, Abdixhikut e Haradinajt, i fton për shpërndarje të Kuvendit më së largu deri më 29 maj

Publikuar

nga

Kryetari i PDK-së, Memli Krasniqi, ka bërë të ditur se u ka dërguar letër kryetarit të VV-së dhe kryeministrit Albin Kurti, atij të LDK-së, Lumir Abdixhiku dhe kreut të AAK-së, Ramush Haradinaj, në të cilën tha se e ka ritheksuar qëndrimin e PDK-së për nevojën e mbajtjes së zgjedhjeve të parakohshme.

Krasniqi tha se në takimin e fundit që e ka zhvilluar me secilin lider të tri partive parlamentare, ka shprehur qëndrimin se zgjedhjet sot janë domosdoshmëri qytetare dhe jo dëshirë politike, teksa shtoi se tani është koha që të veprojnë të koordinuar dhe me hapa konkretë.

“Partia Demokratike e Kosovës ka propozuar datat 30 qershor ose 7 korrik për mbajtjen e zgjedhjeve të parakohshme dhe për shkak të afateve ligjore dhe kushtetuese, për të arritur njërën nga këto data, mocioni procedural për shpërndarjen e Kuvendit të Kosovës, do të duhej të votohej më së largu deri më 29 maj. Andaj, edhe sot, unë i ftoj të gjitha partitë parlamentare që të koordinohemi e të bashkëpunojmë për të mirën e qytetarëve tanë”, shkroi Krasniqi.

Më tej, Krasniqi tha se qytetarët e vendit kanë nevojë për qeveri të re, që sipas tij, fokusohet në zhvillim ekonomik, mirëqenie qytetare dhe integrim euro-atlantik.

“Zgjedhjet e reja janë thelbësore për të krijuar një Kuvend funksional që është në shërbim të interesit qytetar”, tha ai.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Për herë të parë, Policia e Kosovës merr letër urimi nga Departamenti Amerikan i Drejtësisë

Publikuar

nga

Policia e Kosovës ka marrë letër urimi për herë të parë nga Departamenti Amerikan i Drejtësisë (DOY), me rastin e diplomimit të gjeneratës së fundit të kadetëve të PK-së.

Gregory Ducot, në emër të DOY-së, ia ka dërguar këtë letër urimi drejtorit të Përgjithshëm të Policisë së Kosovës, Gazmend Hoxha.

Në letrën e tij, drejtori Ducot ka thënë se është shumë krenar që ndjek Policinë e Kosovës, e cila, sipas tij, vazhdimisht po përparon dhe po rritet, duke zbatuar vlerat më të larta demokratike dhe praktikat më të mira të forcave të rendit.

“Ndër të tjera, një falënderim iu drejtua Policisë së Kosovës për nderimin e oficerëve të rënë të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, me bartjen e shiritit përkujtimor gjatë javës në shënim të Ditën Memoriale Oficeri i Paqes dhe Javën e Oficerit të Policisë, 12-18 maj 2024. Drejtori Ducot tha se vlerëson partneritetin e vendosur dhe të palëkundur me Policinë e Kosovës”, thuhet në njoftimin e Policisë së Kosovës.

Në përgjigje e tij, drejtori i Përgjithshëm i policisë, Gazmend Hoxha, ka thënë se e ka pranuar me kënaqësi këtë letër, duke theksuar se partneriteti me ShBA-të do të jetë i padiskutueshëm dhe do të vazhdojë të rritet edhe më tej.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​Kusari-Lila kundër PDK-së: Shpërndarja e Kuvendit paksa e paimagjinueshme

Publikuar

nga

Shefja e Grupit Parlamentar të Lëvizjes Vetëvendosje, Mimoza Kusari-Lila, ka dalë kundër kërkesës së PDK-së për shpërndarjen e Kuvendit dhe shkuarjen në zgjedhje të reja, duke thënë se një gjë e tillë është “paksa e paimagjinueshme”.

Ajo ka arsyetuar dështimin e sotëm të seancës plenare, e cila sipas saj ndodhi, me kërkesë të vetë iniciuesit Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës për një datë tjetër.

“Shpeshherë ka akuza ose kundër akuza se nuk po ka ballafaqim të drejtpërdrejtë në fusha të caktuara qofshin ato ekonomi, drejtësi, siguri e kështu me radhë. Sot të gjithë ministrat e dikastereve kryesorë, përfshirë kryeministrin ishin prezentë, por ishte kërkesë e Grupit Parlamentar të AAK-së, ftuesit e kësaj seance që kjo të shtyhet për një datë tjetër… Më 22 mars është përvjetori i qeverisjes, por ne i kemi pasur seancat të Kuvendit, gjithashtu kemi pasur edhe mbledhje të Kryesisë, ju e dini se edhe Kuvendi ka kaluar në një proces me sfida të ndryshme, të cilat fatmirësisht u tejkaluan. E dini se këtë javë dhe javën e kaluar ka pasur seanca të suksesshme edhe në miratim të marrëveshjeve ndërkombëtare, por gjithashtu edhe të projektligjeve dhe besoj që me të njëjtën dinamikë Kuvendi do të vazhdojë deri në përmbyllje të sesionit pranveror”, deklaroi Kusari.

Të paimagjinueshme e konsideroi shpërndarjen e Kuvendit, teksa Kusari-Lila përmendi numrin e deputetëve pjesëmarrës për debatin e sotëm parlamentar., duke thënë se pozita është e gatshme të vazhdojë mandatin deri në fund.

“Është paksa e paimagjinueshme të pritet shpërndarja e Kuvendit ku për debat të tri vjet qeverisje ka aq pak deputetë në sallë e lëre më të mendohet për një situatë, e cila do të nënkuptonte përfundimin e punës së legjislaturës së tetë, përderisa nuk janë kryer të gjitha pikat, ka shumë pak pika të pa trajtuara, por gjithashtu jemi në dinamikën dhe ritmin e mirë të përmbushjes së agjendës legjislative. Gjatë ditëve të ardhshme do të ketë edhe projektligje në lexim të dytë por edhe marrëveshje ndërkombëtare, që në ndërkohë miratohen ose nënshkruhen nga ministrat, miratohen nga qeveria dhe i sillen Kuvendit. Në aspektin legjislativ, pozita është e gatshme të vazhdojë mandatin deri në fund dhe për të përmbushur agjendën legjislative më shumë se çdo legjislaturë deri më tani”, theksoi ajo.

E pyetur se a ka marrëveshje mes Vetëvendosjes dhe PDK -së për shpërndarjen e Kuvendit, Kusari-Lila ka mohuar një gjë të tillë.

“Deri më tani, këto janë vetëm fjalë. Nuk ka marrëveshje mes Vetëvendosjes dhe PDK-së. Ka vetëm atë që kemi thënë publikisht. Marrëveshje nëse janë të gjitha partitë nga opozita, përfshirë LDK-në dhe AAK-në, për shpërndarjen e Kuvendit, atëherë do të ndodhë, nëse nuk janë atëherë jo, atëherë do të shkojmë deri në fund kështu”, ka thënë ajo.

Kusari-Lila shtoi se numri i projektligjeve të miratuara, përfshirë edhe ato ndërkombëtare, është gjithsej 244.

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara