Shëndet

​Çfarë e shkakton ankthin?

Makthet nuk janë vetëm të frikshme dhe traumatike, ato mund të kenë edhe pasoja shëndetësore.

Published

on

Të kesh disa makthe në vit është krejtësisht normale, por kur ato bëhen të shpeshta, ato mund të dëmtojnë cilësinë e gjumit, e në këtë mënyrë edhe shëndetin.

Makthet nuk janë vetëm të frikshme dhe traumatike, ato mund të kenë edhe pasoja shëndetësore.

Sipas WebMD, ankthet ndodhin gjatë gjumit REM dhe janë të ndryshëm nga ëndrrat e këqija. Domethënë, për shkak të ëndrrave të këqija, nuk do të zgjohemi në mes të natës, por për shkak të makthit, do të ndërpresim gjumin dhe do të zgjohemi papritur nga frika ose paniku.

Edhe pse është normale të keni ankthe herë pas here, ankthet e shpeshta mund të ndikojnë në cilësinë e gjumit tuaj dhe rrjedhimisht në shëndetin tuaj.

Fondacioni Sleep shpjegon se si ankthet e shpeshta mund të ndikojnë në disponimin tonë gjatë ditës, si dhe në aftësitë tona njohëse. Ata gjithashtu mund të ndryshojnë zakonet e gjumit nëse personi ka frikë të shkojë të flejë në mënyrë që të mos rijetojë ngjarjet traumatike në ëndërr. Mungesa e gjumit është lidhur me dëmtimin e shëndetit kardiovaskular dhe shëndetin e përgjithshëm të organizmit përmes studimeve të shumta.

Ëndrrat dhe ankthet janë ende një mister për shkencëtarët, por ka disa faktorë që mund të rrisin shpeshtësinë e maktheve dhe të dëmtojnë cilësinë e gjumit:

Ankthi dhe stresi – Stresi i përditshëm mund të ndikojë në gjumin dhe shfaqjen e maktheve, veçanërisht nëse jemi të shqetësuar për punën ose shkollën. Ato gjithashtu ndodhin më shpesh nëse kemi disa ngjarje të mëdha përpara nesh, si një prezantim i rëndësishëm në punë ose një procedurë mjekësore.

Trauma – Nuk është e pazakontë që të keni makthe pas një ngjarjeje traumatike si dhuna apo humbja e një personi të dashur. Ato janë veçanërisht të zakonshme tek njerëzit me çrregullim të stresit post-traumatik (PTSD) dhe mund të intensifikojnë simptomat e çrregullimit edhe gjatë ditës.

Problemet e shëndetit mendor – Nëse një person vuan nga çrregullimi bipolar, depresioni ose skizofrenia, ka më shumë gjasa të përjetojë makthe. Në raste të tilla, është mirë që ëndrrat e këqija t’ia përmendni mjekut tuaj në mënyrë që të mos bëhen problem serioz.

Medikamentet – Disa ilaçe mund të shkaktojnë makthe, duke përfshirë: antidepresivë, antimikrobikë, beta bllokues, medikamente për presionin e gjakut, medikamente të Parkinsonit dhe stimulues me bazë amfetamine që përdoren për trajtimin e ADHD.

Mungesa e gjumit – Përpos që dëmtojnë cilësinë e gjumit, ankthet mund të shkaktohen edhe nga mungesa e gjumit. Ndryshimet e papritura në modelet e gjumit ose pagjumësia mund të shkaktojnë makthe më të shpeshta.

Ushqimi para gjumit – Ushqimi që hamë para gjumit përshpejton metabolizmin tonë, si dhe aktivitetin e trurit. Nëse ekziston dyshimi se ushqimi po shkakton pagjumësi, një zgjidhje e thjeshtë është të mos hani disa orë para se të shkoni në shtrat.

Filma ose libra të frikshëm – Nuk është një mit, filmat e frikshëm si dhe librat mund të shkaktojnë vërtet makthe. E mira është se nuk keni pse të ndaloni së shikuari, lexoni apo luani lojëra nëse ju japin ankthe, thjesht duhet të zgjidhni një pjesë të ndryshme të ditës për të, jo mbrëmjen.

Si të shmangni ankthet dhe kur të shkoni te mjeku?

Disa ankthe në vit nuk janë për t’u shqetësuar, por nëse ankthet bëhen më të shpeshta, ka mënyra për t’i reduktuar ato. Gjëja më e rëndësishme është të keni një orar të mirë të gjumit, domethënë të shkoni në shtrat në të njëjtën orë çdo natë. Do të ndihmojë gjithashtu nëse eliminojmë alkoolin, kafeinën dhe cigaren dhe shtojmë ushtrime të lehta në programin tonë. Para se të shkojmë në shtrat, duhet të relaksohemi dhe të mos shikojmë filma apo seriale të frikshme dhe të lexojmë libra horror.

Nëse asnjë nga këto nuk ndihmon, ankthet po bëhen më të shpeshta dhe ndodhin të paktën një herë në javë, duhet patjetër të kontaktojmë një mjek për ndihmë. Ekspertët do të ndihmojnë në zbulimin e shkakut të maktheve dhe kështu do të përpiqen t’i heqin qafe ato.

Shëndet

Ish-anesteziologu francez dënohet me burgim të përjetshëm për helmimin e 30 pacientëve

Published

on

By

Një ish-anesteziolog francez është dënuar me burgim të përjetshëm pasi u shpall fajtor për helmimin e qëllimshëm të 30 pacientëve, 12 prej të cilëve humbën jetën.

Frédéric Péchier, 53 vjeç, u dënua të premten pas përfundimit të një gjyqi katërmujor në qytetin lindor të Besançon, në një nga rastet më të rënda të keqpërdorimit mjekësor të regjistruara ndonjëherë në Francë.

Sipas hetimeve dhe aktakuzës, Péchier kishte futur substanca kimike si klorur kaliumi ose adrenalinë në qeset e infuzionit të pacientëve, duke shkaktuar arreste kardiake ose hemorragji të papritura gjatë ndërhyrjeve kirurgjikale.

Viktima më e re ishte një fëmijë katërvjeçar, i cili i mbijetoi dy arresteve kardiake gjatë një operacioni rutinë të bajameve në vitin 2016. Viktima më e moshuar ishte 89 vjeç.

Ju jeni Doktor Vdekja. Një helmues, një vrasës. Ju turpëroni gjithë profesionin mjekësor”, deklaruan prokurorët gjatë seancave përmbyllëse, duke shtuar se ai “e kishte kthyer klinikën në një varrezë”.

Sipas prokurorisë, Péchier shpesh nuk ishte anestezisti kryesor në operacione. Ai dyshohet se mbërrinte herët në klinikë për të manipuluar qeset e infuzionit, ndërsa më pas, kur pacientët pësonin komplikacione, ndërhynte vetë për t’u paraqitur si “shpëtimtari”.

Në 12 raste, ndërhyrja erdhi shumë vonë ose nuk ndodhi fare, duke përfunduar me vdekjen e pacientëve.

Hetimi nisi në vitin 2017, kur në qesen e infuzionit të një pacienteje u gjet një tepricë e rrezikshme kloruri kaliumi. Autoritetet zbuluan një model alarmues “ngjarjesh serioze të padëshiruara” në klinikën private Saint-Vincent në Besançon.

Ndërsa mesatarja kombëtare për vdekje nga arresti kardiak nën anestezi ishte 1 në 100 mijë, në këtë klinikë shifra ishte më shumë se gjashtë herë më e lartë. Anomalia u zhduk kur Péchier u largua përkohësisht dhe u rikthye sapo ai u kthye në klinikë. Pas pezullimit të tij nga profesioni në vitin 2017, rastet u ndalën përfundimisht.

Gjatë gjyqit, Péchier mohoi vazhdimisht akuzat, duke deklaruar se kishte respektuar “betimin e Hipokratit”. Megjithatë, dëshmia e tij ndryshoi disa herë dhe ai pranoi se mund të ketë pasur “një helmues tjetër” në klinikë.

Psikologu i gjykatës e përshkroi atë si një person me personalitet të dyfishtë, i aftë të shfaqej i respektueshëm në publik, por edhe të shkaktonte dëme të mëdha.

Tani, Péchier pritet të kalojë të paktën 22 vite pas hekurave. Ai ka 10 ditë kohë për të apeluar vendimin.

Është fundi i një makthi”, tha Sandra Simard, një nga pacientet që i mbijetoi helmimit. Një tjetër i mbijetuar, Jean-Claude Gandon, u shpreh: “Tani mund të kemi një Krishtlindje më të qetë”./BBC

Continue Reading

Shëndet

Kur dieta dhe pesha nuk mjaftojnë, arsyeja e fshehur e kolesterolit të lartë

Published

on

Studimet tregojnë se nivelet e kolesterolit në gjak ndikohen më shumë nga gjenet sesa nga ushqimi, pesha apo aktiviteti fizik.

Mëlçia prodhon shumicën e kolesterolit dhe kjo prodhimtari kontrollohet nga gjenet, ndaj disa persona ka kolesterol LDL të lartë edhe pse jetojnë shëndetshëm.

Edhe pse faktorët e stilit të jetesës si ushqimi i pashëndetshëm, mungesa e aktivitetit fizik, mbipesha dhe stresi janë shkaktarë të shpeshtë, forma e trashëguar – hiperkolesterolemia familjare (FH) – përbën rreth 5% të rasteve dhe është më e rrezikshme.

Ajo shfaqet herët dhe shpesh nuk përmirësohet vetëm me dietë.

FH shkaktohet nga mutacione gjenetike që pengojnë largimin e kolesterolit LDL nga gjaku, duke rritur ndjeshëm rrezikun për infarkt ose goditje në tru në moshë të re, shpesh pa simptoma.

Ekspertët theksojnë se pamja e jashtme nuk garanton shëndet të mirë.

Kontrolli i profilit lipidik të paktën një herë në vit, pasi kolesteroli i lartë nuk dhemb, por dëmton në heshtje zemrën dhe enët e gjakut. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Si ta kuptoni nëse trupi juaj ka mungesë të vitaminës D?

Published

on

Vitamina D është thelbësore për shëndetin e kockave, pasi ndihmon trupin të përthithë kalciumin dhe kontribuon në forcimin e tyre.

Ajo luan rol të rëndësishëm në rritjen dhe zhvillimin e qelizave, ul inflamacionin dhe mbështet funksionimin e sistemit imunitar.

Kur trupi ka mungesë të vitaminës D, mund të shfaqen disa shenja paralajmëruese.

Djersitje e tepruar

Djersitja e pazakontë, sidomos gjatë dimrit, lidhet me mungesën e vitaminës D, pasi trupi ka vështirësi në rregullimin e temperaturës.

Lodhje e vazhdueshme

Ndjenja e lodhjes, edhe pas gjumit të mjaftueshëm, si dhe marramendja, janë shenja të shpeshta të mungesës së kësaj vitamine.

Ndryshime në humor

Mungesa e saj lidhet me ndjenja trishtimi e depresioni, pasi ndikon në prodhimin e hormoneve të mirëqenies si serotonina dhe dopamina.

Dhimbje në kocka dhe muskuj

Dhimbjet në kyçe, kocka dhe muskuj janë shenjë e niveleve të ulëta të vitaminës D, veçanërisht te personat me probleme reumatike.

Si ta furnizoni trupin me vitaminë D?

Ekspozimi i moderuar në diell ndihmon prodhimin e vitaminës D, duke përdorur gjithmonë mbrojtje nga rrezet UV.

Përveç kësaj, vitamina D merret edhe nga ushqimi, si: peshqit e yndyrshëm (salmon, sardele, ton), vezët, qumështi dhe produktet e bulmetit, kërpudhat, drithërat dhe lëngu i portokallit. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

Çfarë të hani para gjumit për një natë më të qetë?

Published

on

Nëse vetëm mendimi për gjumin të shqetëson, ajo që ha mund të ketë ndikim të madh. Gjumi cilësor ndihmon shëndetin e trurit, forcon sistemin imunitar dhe ul rrezikun për sëmundje kronike.

Edhe pse rekomandohen 7–8 orë gjumë çdo natë, shumë njerëz e kanë të vështirë ta arrijnë këtë.

Përveç zakoneve të mira të gjumit, edhe ushqimi luan rol kyç.

Ja 9 ushqime dhe pije që mund të ndihmojnë për gjumë më të mirë:

Bajamet – të pasura me magnez, vitamina B dhe melatoninë.

Gjeli i detit – përmban triptofan që nxit përgjumjen.

Çaji i kamomilit – ka efekt qetësues dhe ndihmon kundër pagjumësisë.

Kivi – përmban serotonin dhe antioksidantë.

Lëngu i qershisë së thartë – burim natyral i melatoninës.

Peshqit e yndyrshëm – të pasur me vitaminë D dhe omega-3.

Arrat – ndihmojnë rregullimin e ciklit të gjumit.

Çaji i lules së pasionit – ul stresin dhe nxit relaksimin.

Orizi i bardhë – karbohidratet mund të ndihmojnë rënien në gjumë kur konsumohet me masë. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara