

Published
2 years agoon
By
UBT newsMë 15 nëntor të vitit 1944, vdiq në moshën 80-vjeçare britanikja Mary Edith Durham-artiste, udhëtare, shkrimtare, e cila u bë e famshme për studimet e saj antropologjike të jetës shqiptare në fillim të shekullit të 20-të.
Edith Durham ishte më me e madhja e tetë fëmijëve. Ajo pati një rini tepër të lodhshme; kur i ati i vdiq, Edithit iu desh të kujdesej për gjithë familjen, ndërsa merrej me vetë-arsimim dhe zhvillonte talentin si piktore – Kur ishte 25 vjeç, punimet e saj u bënë pjesë e muzeut të Historisë Natyrore në Kembrixh.
Më 1913, shëndeti i saj u dobësua, dhe mjeku i rekomandoi pushim, larg halleve ditore. Kështu, Edith Durham u nis nga Londra në Trieste, në Kotor, në brigjet e Dalmacisë, dhe pastaj me rrugë tokësore në Mal të Zi. Ky ishte kontakti i parë me Ballkanin, që do të mbushte pjesën në vazhdim të jetës së saj.
Mary Edith Durham udhëtoi gjerësisht në Ballkan gjatë 20 viteve të ardhshme, duke u përqendruar veçanërisht në Shqipëri, atëherë një nga zonat më të panjohura dhe më të pazhvilluara të Evropës. Durham punoi për shumë organizata ndihmash, skicoi, pikturoi e shkroi, duke mbledhur artin dhe folklorin shqiptar.
Puna e saj ishte e një rëndësie të mirëfilltë antropologjike dhe për këtë arsye, Edith Durham u pranua anëtare e Institutit Antropologjik Mbretëror Britanik. Por ishin edhe shkrimet e saj që i dhanë asaj famën e veçantë. Ajo shkroi shtatë libra mbi çështjet e Ballkanit, nga të cilët “High Albania” (1909 ) është më i njohuri, dhe që ende vazhdon të konsiderohet nga të huajt si libër-udhëzues për të njohur dhe kuptuar zakonet e malësisë së veriut.
Me punën e saj, Mary Edith Durham erdhi duke u njëjtësuar gjithnjë e më shumë me çështjen shqiptare; ajo ishte përkrahëse e idesë së bashkimit të popullit shqiptar. Por Durham pati edhe kritikë të shumtë. Për shembull, ajo sulmohej vazhdimisht nga përkrahësit e shtetit jugosllav, të cilët mbështesnin përfshirjen e Kosovës në Serbi. Kjo e bëri Durhamin gjithnjë e më anti – serbe, duke dalë me shprehjen “paraziti serb” i cili synon jo për të krijuar një Jugosllavi, por për të përmbushur synimet për një Serbi të Madhe …. jo për çlirimin e popujve por për t’i bërë ata edhe më të shtypur se më parë”.
Disa intelektualë britanikë pro-serbë i kritikuan ashpër pikëpamjet e saj. Për shembull, Rebecca West (me një përvojë vetëm disa mujore udhëtimi në Jugosllavi shkroi librin e njohur pro-serb “Black Falkon…”) e quante Durhamin “një udhëtare që i përshkruan shqiptarët masakrues të masakruar”. Ndërsa historiani i njohur RW Seton-Watson komentonte se “duke kritikuar vazhdimisht mendësinë ballkanike, ajo u bë pjesë e kësaj mendësie”.
Nga ana e tyre, shqiptarët e vlerësojnë lart Edith Durhamin, duke i dhënë asaj emrin “Mbretëresha e Malësorëve”. Asdreni i përkushtoi asaj një vëllim poetik, ndërsa, kur Durham vdiq më 1944, mbreti Zog në mërgim u shpreh: “Ajo na dha zemrën e saj dhe u bë zë në veshin e malësorëve tanë”. Në vitet sundimit komunist (veçanërisht gjatë marrëdhënieve shumë të ngushta shqiptaro – jugosllave), emri i M. Edith Durhamit u la në heshtje, u përbuz, u ndalua. Në vitin 2004, presidenti Alfred Moisiu e cilësoi Edith Durhamin si një prej personaliteteve më të shquara të botës shqiptare gjatë shekullit XX.
You may like
Bota
Netanyahu: Negociatat me Hamasin do të vazhdojnë edhe nën zjarr
Published
14 hours agoon
May 12, 2025By
UBTnews
Izraeli synon të intensifikojë sulmet e tij në Rripin e Gazës edhe pas lirimit të pritur nga Hamasi të një pengu izraelito-amerikan, tha sot kryeministri izraelit, Benjamin Netanyahu.
”Negociatat do të vazhdojnë nën zjarr gjatë përgatitjeve për një intensifikim të luftimeve”, tha udhëheqësi izraelit në një deklaratë.
Grupi militant palestinez njoftoi dje lirimin e Edan Alexander, një izraelito-amerikan që shërben në ushtrinë e Izraelit, në një gjest vullneti të mirë ndaj Shteteve të Bashkuara, pas bisedimeve të fundit.
Lirimi u formulua si pjesë e përpjekjeve të milicisë islamike për të arritur një marrëveshje për Gazën.
Presidenti i SHBA-së Donald Trump foli për “lajme monumentale” dhe një gjest besimi të mirë ndaj vendit të tij dhe dy ndërmjetësve të tjerë, Katarit dhe Egjiptit.
Ndërkohë, Trump planifikon të nisë një udhëtim disaditor në Lindjen e Mesme këtë javë.
Bota
Papa Leoni XIV bën thirrje për lirimin e gazetarëve të burgosur
Published
17 hours agoon
May 12, 2025By
UBTnews
Para një audience me mbi 6.000 mijë gazetarë, Papa Leoni XIV, bëri thirrje për lirimin e gazetarëve të burgosur në mbarë botën.
Duke folur para gazetarëve që kishin shkuar në Romë për të mbuluar zgjedhjen e tij si papa i parë amerikan, lirinë e fjalës dhe të medias, ai e quajti “dhuratë të çmuar”.
Papa Leoni u prit me ovacione ndërsa hyri në auditorin e Vatikanit për takimin e tij të parë me përfaqësues të publikut të gjerë.
Ai u bëri thirrje gazetarëve të përdorin fjalët për paqe, të refuzojnë luftën dhe tu “japin zë” atyre që nuk kanë.
“Kisha sheh te këta dëshmitarë – po mendoj për ata që raportojnë nga lufta edhe duke rrezikuar jetën e tyre, guximin e atyre që mbrojnë dinjitetin, drejtësinë dhe të drejtën e njerëzve për t’u informuar, sepse vetëm njerëzit e informuar mund të bëjnë zgjedhje të lira”, tha ai.
Papa Leoni shprehu solidaritet me gazetarët e burgosur anembanë botës.
“Vuajtja e këtyre gazetarëve të burgosur sfidon ndërgjegjen e kombeve dhe të komunitetit ndërkombëtar, duke na thirrur të gjithëve që të mbrojmë dhuratën e çmuar të lirisë së fjalës dhe të shtypit”.
Pas fjalimit të shkurtër, ku reflektori mbi fuqinë e fjalës për të bërë mirë, ai përshëndeti disa nga gazetarët në rreshtat e parë dhe më pas shtrëngoi duart me turmën duke kaluar nëpër korridorin qendror.
Gazetarët më vonë ndanë disa nga fjalët e pakta që shkëmbyen me të./REL/
Bota
Zelensky: Do ta pres Putinin në Turqi të enjten, s’ka më justifikime
Published
19 hours agoon
May 12, 2025By
UBTnews
Volodymyr Zelensky pranon sfidën e Vladimir Putinit. “Do ta pres personalisht Putinin në Turqi të enjten”, njoftoi ai, duke iu përgjigjur propozimit surprizë të bërë një natë më parë nga shefi i Kremlinit për negociata të drejtpërdrejta në Turqi midis Moskës dhe Kievit më 15 maj.
Presidenti ukrainas pranoi kështu ftesën e Donald Trump, i cili u kërkoi ukrainasve të shkonin të shihnin kartat e Rusisë. Ndryshimi në qëndrimet e Kievit dhe SHBA-së ka të bëjë me mundësinë e fillimit të negociatave pa arritur më parë armëpushimin “pa kushte” 30-ditor të kërkuar dje nga ukrainasit dhe udhëheqësit e Vullnetarëve – Franca, Gjermania, Britania e Madhe dhe Polonia – gjatë një takimi në Ukrainë.
“Ne presim me padurim një armëpushim gjithëpërfshirës dhe të qëndrueshëm, duke filluar nga nesër, për të siguruar bazën e nevojshme për diplomac. Shpresoj që këtë herë rusët të mos kërkojnë justifikime”, shkroi Zelensky në X.
Nga ana tjetër presidenti amerikan shkroi në rrjetin e tij social “Truth”, se ishte i bindur që “Putini nuk dëshiron një armëpushim”, por Ukraina, “duhet ta pranojë menjëherë”. Në këtë mënyrë, thotë kreu i Shtëpisë së Bardhë, do të jetë e mundur të shihet “nëse një marrëveshje është e mundur”. Dhe “nëse nuk është kështu, udhëheqësit evropianë dhe Shtetet e Bashkuara do ta dinë se çfarë po ndodh dhe do të jenë në gjendje të vazhdojnë”.
Propozimi për negociata të drejtpërdrejta u vu në tryezë nga Putini në një takim me gazetarët në orën 2:00 të mëngjesit të dielën, pas përfundimit të disa takimeve me delegacionet që kishin mbërritur në Moskë për Paradën e Fitores. Por mbi të gjitha pas kontakteve të ashpra diplomatike të Moskës me Ankaranë.
Bota
PKK-ja kurde shpërbëhet dhe i jep fund kryengritjes së armatosur në Turqi
Published
19 hours agoon
May 12, 2025By
UBTnews
Grupi militant Partia e Punëtorëve të Kurdistanit (PKK), që ka qenë në konflikt me shtetin turk për më shumë se katër dekada, ka vendosur të shpërbëhet dhe t’i japë fund kryengritjes së armatosur, raportoi të hënën një agjenci lajmesh e afërt me të.
Vendimi i PKK-së pritet të ketë pasoja të gjera politike dhe të sigurisë për rajonin, përfshirë edhe për Sirinë fqinje, ku forcat kurde janë aleate të forcave amerikane.
Agjencia e lajmeve Firat publikoi atë që e quajti deklaratë përmbyllëse të një kongresi që PKK-ja mbajti javën e kaluar në veri të Irakut, si përgjigje ndaj thirrjes që bëri në shkurt udhëheqësi i burgosur kurd, Abdullah Öcalan, për shpërbërjen e grupit.
Zyra e presidentit turk, Recep Tayyip Erdogan, dhe Ministria e Punëve të Jashtme e Turqisë nuk e kanë komentuar ende këtë njoftim.
Më shumë se 40.000 njerëz janë vrarë gjatë konfliktit që nga viti 1984, kur PKK-ja nisi kryengritjen.
Turqia dhe aleatët e saj perëndimorë e kanë shpallur PKK-në organizatë terroriste./REL/

Kopenhageni shpallet qyteti ‘më i lumtur’ në botë

Kurti takon QUINT-in: Flitet për anëtarësimin në KiE dhe zhvillimet politike

Netanyahu: Negociatat me Hamasin do të vazhdojnë edhe nën zjarr

Dominimi i Teslas në Evropë po zbehet

Xabi Alonso, së shpejti trajner i Real Madridit

Studentët e Inxhinierisë së Agrikulturës dhe Mjedisit në UBT realizojnë vizitë praktike në industrinë e bletarisë

UBT përfaqësohet në Konferencën Ndërkombëtare Shkencore “Drejtësia, Siguria dhe të Drejtat e Njeriut” (ICJSHR-LFUL 2025)

E thotë studimi: Kjo është ora e ditës në të cilën jemi më të trishtuar dhe më të lumtur!

Nga 15 maji, Osmani nis përpjekjet për zhbllokim të Kuvendit
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Përgatituni për të udhëhequr politikën e të ardhmes me Fakultetin e Shkencave Politike në UBT
-
Lajmet1 month ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT2 weeks ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Profesorët Besnik Skenderi, Safet Zejnullahu, Diamanta Skenderi dhe Ferid Selimi publikojnë punimin shkencor mbi AI në arsim