Aktualitet

​78 vjet nga vdekja e “Mbretëreshës së Malësorëve”

Bëhet fjalë për Mary Edith Durham.

Published

on

Më 15 nëntor të vitit 1944, vdiq në moshën 80-vjeçare britanikja Mary Edith Durham-artiste, udhëtare, shkrimtare, e cila u bë e famshme për studimet e saj antropologjike të jetës shqiptare në fillim të shekullit të 20-të.

Edith Durham ishte më me e madhja e tetë fëmijëve. Ajo pati një rini tepër të lodhshme; kur i ati i vdiq, Edithit iu desh të kujdesej për gjithë familjen, ndërsa merrej me vetë-arsimim dhe zhvillonte talentin si piktore – Kur ishte 25 vjeç, punimet e saj u bënë pjesë e muzeut të Historisë Natyrore në Kembrixh.

Më 1913, shëndeti i saj u dobësua, dhe mjeku i rekomandoi pushim, larg halleve ditore. Kështu, Edith Durham u nis nga Londra në Trieste, në Kotor, në brigjet e Dalmacisë, dhe pastaj me rrugë tokësore në Mal të Zi. Ky ishte kontakti i parë me Ballkanin, që do të mbushte pjesën në vazhdim të jetës së saj.

Mary Edith Durham udhëtoi gjerësisht në Ballkan gjatë 20 viteve të ardhshme, duke u përqendruar veçanërisht në Shqipëri, atëherë një nga zonat më të panjohura dhe më të pazhvilluara të Evropës. Durham punoi për shumë organizata ndihmash, skicoi, pikturoi e shkroi, duke mbledhur artin dhe folklorin shqiptar.

Puna e saj ishte e një rëndësie të mirëfilltë antropologjike dhe për këtë arsye, Edith Durham u pranua anëtare e Institutit Antropologjik Mbretëror Britanik. Por ishin edhe shkrimet e saj që i dhanë asaj famën e veçantë. Ajo shkroi shtatë libra mbi çështjet e Ballkanit, nga të cilët “High Albania” (1909 ) është më i njohuri, dhe që ende vazhdon të konsiderohet nga të huajt si libër-udhëzues për të njohur dhe kuptuar zakonet e malësisë së veriut.

Me punën e saj, Mary Edith Durham erdhi duke u njëjtësuar gjithnjë e më shumë me çështjen shqiptare; ajo ishte përkrahëse e idesë së bashkimit të popullit shqiptar. Por Durham pati edhe kritikë të shumtë. Për shembull, ajo sulmohej vazhdimisht nga përkrahësit e shtetit jugosllav, të cilët mbështesnin përfshirjen e Kosovës në Serbi. Kjo e bëri Durhamin gjithnjë e më anti – serbe, duke dalë me shprehjen “paraziti serb” i cili synon jo për të krijuar një Jugosllavi, por për të përmbushur synimet për një Serbi të Madhe …. jo për çlirimin e popujve por për t’i bërë ata edhe më të shtypur se më parë”.

Disa intelektualë britanikë pro-serbë i kritikuan ashpër pikëpamjet e saj. Për shembull, Rebecca West (me një përvojë vetëm disa mujore udhëtimi në Jugosllavi shkroi librin e njohur pro-serb “Black Falkon…”) e quante Durhamin “një udhëtare që i përshkruan shqiptarët masakrues të masakruar”. Ndërsa historiani i njohur RW Seton-Watson komentonte se “duke kritikuar vazhdimisht mendësinë ballkanike, ajo u bë pjesë e kësaj mendësie”.

Nga ana e tyre, shqiptarët e vlerësojnë lart Edith Durhamin, duke i dhënë asaj emrin “Mbretëresha e Malësorëve”. Asdreni i përkushtoi asaj një vëllim poetik, ndërsa, kur Durham vdiq më 1944, mbreti Zog në mërgim u shpreh: “Ajo na dha zemrën e saj dhe u bë zë në veshin e malësorëve tanë”. Në vitet sundimit komunist (veçanërisht gjatë marrëdhënieve shumë të ngushta shqiptaro – jugosllave), emri i M. Edith Durhamit u la në heshtje, u përbuz, u ndalua. Në vitin 2004, presidenti Alfred Moisiu e cilësoi Edith Durhamin si një prej personaliteteve më të shquara të botës shqiptare gjatë shekullit XX.

Continue Reading

Bota

Trump dhe Putin do të zhvillojnë një bisedë telefonike

Published

on

By

Presidenti amerikan, Donald Trump, ka bërë të ditur se do të flasë në telefon me presidentin rus, Vladimir Putin, në orën 14:00GMT, transmeton Anadolu.

Do të flas me presidentin Putin të Rusisë në orën 10:00 paradite. Faleminderit!”, shkroi Trump në platformën Truth Social.

Putin gjithashtu iu referua bisedës me Trumpin gjatë një ekspozite të markave ruse në zhvillim në Moskë.

Sot, unë do të flas me presidentin e SHBA-së dhe patjetër do t’i sugjeroj që ai ta përdorë këtë material për ta promovuar atë në tregun amerikan”, tha Putin.

Lajmi për telefonatën vjen derisa SHBA-ja kërkon të ndërmjetësojë luftën midis Rusisë dhe Ukrainës. Trump e ka pozicionuar veten si një ndërmjetës i mundshëm i paqes në negociatat midis dy vendeve fqinje.

Diskutimet zakonisht trajtojnë çështjet dypalëshe së bashku me shqetësime më të gjera të sigurisë rajonale,

Në mandatin e dytë presidencial të Trumpit, ai dhe Putin janë angazhuar në disa telefonata, duke filluar me bisedën e tyre të parë më 12 shkurt.

Continue Reading

Bota

BE-ja aktivizon mekanizmin e Mbrojtjes Civile për të luftuar zjarret në Evropë

Published

on

By

Bashkimi Evropian (BE) ka aktivizuar mekanizmin e Mbrojtjes Civile pasi zjarret në pyje kanë filluar të prekin shumë vende në Evropë, transmeton Anadolu.

Në një deklaratë me shkrim nga Komisioni Evropian thuhet se zjarret pyjore kanë filluar të prekin shumë vende në Evropë dhe se 650 zjarrfikës nga 14 vende evropiane janë pozicionuar në zona me rrezik të lartë në Francë, Greqi, Portugali dhe Spanjë.

BE-ja gjithashtu do të rrisë numrin e zjarrfikësve në secilin vend si pjesë e përgatitjeve të saj verore për zjarret në pyje. Përveç kësaj, 22 avionë zjarrfikës dhe katër helikopterë janë vendosur në 10 shtete anëtare për të reaguar nëse është e nevojshme.

Këto burime, të koordinuara dhe të bashkëfinancuara përmes mekanizmit të Mbrojtjes Civile të BE-së, synojnë të ndihmojnë në uljen e rreziqeve dhe të ofrojnë reagim më të shpejtë dhe më të fortë ndaj krizave.

Unioni gjithashtu do të ofrojë ndihmë në kuadër të mekanizmit të Mbrojtjes Civile nëse kërkohet.

Continue Reading

Bota

Merz bën thirrje për marrëveshje tarifore të shpejtë dhe të lehtë me SHBA-në

Published

on

By

Kancelari gjerman Friedrich Merz ka bërë thirrje për një marrëveshje të shpejtë me Shtetet e Bashkuara të Amerikës për të shmangur tarifat ndaj mallrave të BE-së – më pak se një javë përpara përfundimit të afatit të caktuar nga presidenti i SHBA-së, Donald Trump.

Aktualisht, nuk bëhet fjalë për një marrëveshje tregtare gjithëpërfshirëse dhe të hartuar me hollësi me Shtetet e Bashkuara të Amerikës, e cila është negociuar në çdo detaj”, tha Merz në një konferencë bankare në Berlin.

“Por, bëhet fjalë për zgjidhjen e shpejtë të një mosmarrëveshjeje doganore”, theksoi ai.

Merz theksoi rëndësinë e sektorëve kryesorë industrialë të Gjermanisë, duke përfshirë kimikatet, prodhimin e automjeteve, farmaceutikën, inxhinierinë mekanike, aluminin dhe çelikun.

Tani duhet të arrihet një rezultat i shpejtë”, shtoi ai.

Më mirë shpejt dhe lehtë sesa një proces i gjatë dhe i ndërlikuar dhe ende në status negociues për muaj të tërë”, theksoi Merz.

Uashingtoni dhe Brukseli kanë negociuar për javë të tëra për një marrëveshje tregtare, me qëllim parandalimin e një përshkallëzimi të mëtejshëm të mosmarrëveshjes tarifore.

Tarifat ndaj mallrave të BE-së do të hyjnë në fuqi më 9 korrik nëse nuk arrihet një marrëveshje. /atsh

Continue Reading

Bota

Izraeli arreston 30 palestinezë në Bregun Perëndimor, përfshirë nxënës të shkollave të mesme

Published

on

By

Forcat izraelite kanë arrestuar 30 palestinezë gjatë bastisjeve të fundit ushtarake në Bregun Perëndimor të pushtuar, tha sot Shoqata Palestineze e të Burgosurve, transmeton Anadolu.

Në mesin e të ndaluarve kishte shtatë nxënës të shkollave të mesme, të cilët u morën në paraburgim nga Izraeli vetëm disa orë para provimeve të tyre përfundimtare, tha Shoqata në një deklaratë.

Ajo tha se bastisjet para agimit kishin në shënjestër nxënësit e regjistruar për provimet e shkollës së mesme, veçanërisht në qytezën Deir Istiya në provincën veriore Salfit, ku u ndaluan gjashtë nxënës dhe disa nga baballarët e tyre.

Një nxënës i shtatë u arrestua në Tulkarem, gjithashtu në veri të Bregut Perëndimor. Ndërsa baballarët e ndaluar u liruan më vonë, nxënësit mbeten në paraburgim izraelit, tha grupi.

Arrestimet erdhën ndërsa ministrat dhe politikanët izraelitë kanë intensifikuar thirrjet për aneksimin e Bregut Perëndimor, duke përshkallëzuar më tej tensionet në territorin e pushtuar.

Sipas Ministrisë palestineze të Arsimit, 67 nxënës të shkollave të mesme janë penguar të japin provimet e tyre këtë vit për shkak të ndalimeve nga ana e Izraelit. Izraeli ka arrestuar mijëra palestinezë në Bregun Perëndimor të pushtuar që nga fillimi i luftës së tij gjenocidale në Gaza në tetor 2023.

Sipas shifrave palestineze, të paktën 988 palestinezë janë vrarë dhe më shumë se 7.000 janë plagosur në Bregun Perëndimor nga forcat izraelite dhe kolonët e paligjshëm që nga tetori 2023.

Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë (GJND) korrikun e kaluar e shpalli pushtimin e territorit palestinez nga Izraeli të paligjshëm dhe bëri thirrje për evakuimin e të gjitha vendbanimeve kolone në Bregun Perëndimor dhe Kudsin Lindor.

Continue Reading

Të kërkuara