Shëndeti

Zbulohet forma e re e diabetit “tip 5”

Published

on

Mjekët zakonisht e gabojnë për tip 1 të diabetit por trajtimi i tij me insulinë mund të jetë i rrezikshëm. Një formë e re e lidhur me kequshqyerje, jo obezitet, është njohur zyrtarisht, ka raportuar “The Sun”. 

I njohur si diabet i tipit 5, sëmundja mendohet se prek 25 milionë njerëz në të gjithë botën, zakonisht adoleshentët e kequshqyer, të dobëtit dhe të rinjtë në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme. Federata Ndërkombëtare e Diabetit ka votuar ta klasifikojë gjendjen më herët të njohur si Diabeti me Fillimin e Pjekurisë së të Rinjve (MODY), në Kongresin Botëror të Diabetit në Bangkok më 8 prill.

“Historikisht nuk është diagnostikuar sa duhet e nuk është kuptuar mirë”, deklaroi profesoresha Meredith Hawkins e Kolegjit të Mjekësisë “Albert Einstein”.

“Njohja e saj nga IDF-i si ‘diabet i tipit 5’ është një hap i rëndësishëm drejt rritjes së ndërgjegjësimit për një problem shëndetësor që është aq i dëmshëm për shumë njerëz”, ka shtuar ajo.

Rreth 830 milionë të rritur jetojnë me diabet, shumica me tipat 1 dhe 2, sipas një studimi të vitit 2022, të dyja tipat ndikojnë në aftësinë e trupit për t’i kontrolluar nivelet e sheqerit në gjak. Në diabetin tip 1, trupi nuk mund të prodhojë insulinë – hormon që ndihmon me lëvizjen e sheqerit nga gjaku në qeliza për energji. Kjo shkakton rritje të sheqerit në gjak, që mund t’i dëmtojë organet.

Në diabetin tip 2, trupi prodhon insulinë por bëhet rezistuese ndaj saj, sheqeri qëndron në gjak në vend se të hyjë në qeliza. Me kalimin e kohës, kjo shkakton nivele të larta të sheqerit në gjak. Diabeti i tipit 5 është ndryshe. Shkaktohet prej kequshqyerjes, që ndikon në prodhim të vogël të insulinës. Duke e lënë trupin të paaftë të prodhojë mjaftueshëm insulinë për të menaxhuar si duhet nivelin e sheqerit në gjak.

Nuk është sikur mungesa e plotë e insulinës si tipi 1, a rezistenca e insulinës së tipit 2, trupi nuk prodhon mjaftueshëm, zakonisht si pasojë e kequshqyerjes.

Ndryshe nga tipat 1 dhe 2, tipi 5 është i trashëgueshëm. Nëse një prind e ka gjenin, shanset që fëmija e tyre ta zhvillojë janë 50%, pasi gjeni i bën të prekshëm nga gjendja. Shfaqet në adoleshencë të hershme a rreth të 20-tave, veçanërisht te djemtë e rinj në Azi dhe Afrikë, me indeks të masës trupore (BMI) prej 19.

BMI e shëndetshme është në mes 18 dhe 24.9 duke sugjeruar se ata me diabetin tip 5 priren të jenë në limite të të shëndetshmes.

Profesori Nihal Thomas, i Kolegjit Mjekësor Kristian në Indi, ka thënë se “sëmundja u shkakton qelizave beta pankreatike të funksionojnë në mënyrë jonormale, që çon në prodhim të pamjaftueshëm të insulinës”.

“Si pasojë e njohjes formale, kjo gjendje është e studiuar pak dhe është e keqdiagnostikuar”, ka shtuar ai.

Mjekët zakonisht e gabojnë atë për diabet të tipit 1 – por trajtimi me insulinë mund të jetë i rrezikshëm, sipas profesoreshës Hawkins.

“Diabeti i lidhur me kequshqyerje zakonisht është më i shpeshtë sesa tuberkulozi dhe pothuajse aq e shpeshtë sa HIV/AIDS”, ka deklaruar Hawkins.  “Por mungesa e një emri zyrtar i ka penguar përpjekjet për të diagnostikuar pacientët apo të gjejmë terapi efektive”.

Ajo për herë të parë ka dëgjuar për këtë gjendje në vitin 2005 kur mjekët nga disa vende përshkruan një formë të panjohur të diabetit.

“Pacientët ishin të rinj dhe të dobët, që sugjeron se ata kanë diabet të tipit 1, që mund të menaxhohet me injektime të insulinës për ta rregulluar nivelin e sheqerit në gjak”, tha ajo.  “Por insulina nuk i ka ndihmuar këta pacientë dhe në disa raste shkaktoi nivele të ulëta të rrezikshme të sheqerit në gjak”.
Pacientët nuk dukej se kishin as diabetin e tipit 2, pasi zakonisht lidhet me obezitetin, që mjekja tha se ishte shumë konfuze.

Në vitin 2010, Hawkins ka financuar Einstein’s Global Diabetes Institut, më shumë se një dekadë më vonë në vitin 2022, ajo dhe kolegët e saj në Kolegjin Mjekësor Kristian demonstruan se kjo formë e diabetit ishte thelbësisht ndryshe nga tipi 1 dhe tipi 2.

Ajo tha se personat me diabet të tipit 5 kanë një defekt të thellë në aftësinë për të sekretuar insulinë, gjë që nuk njihej më parë. Kjo do të thotë se trupat e tyre nuk mund ta absorbojnë dhe t’i ruajnë vlerat ushqyese siç duhet, veçanërisht sheqerin dhe yndyrën për të shtuar peshë apo të ruajnë muskujt.

Si rezultat, ata zakonisht qëndrojnë shumë të dobët, edhe nëse hanë mjaftueshëm.

“Kjo gjetje e ka revolucionarizuar mënyrën se si ne mendojmë për këtë gjendje dhe se si duhet ta trajtojmë”, tha ajo.

Por akoma nuk ka trajtim standard, me shumë pacientë që vdesin brenda një viti pas diagnostikimit.
Hawkins, tha se dietat të pasura me proteina dhe të pakta me karbohidrate, bashkë me mikronutrientë të caktuara mund të ndihmojnë.

Por ajo paralajmëroi: “Kjo duhet të studiohet me kujdes tani që ka gatishmëri globale dhe një mandat zyrtar nga IDF për ta bërë”.

Shëndeti

A janë të sigurta pijet me kafeinë për personat me diabet?

Published

on

Personat me diabetë duhet të tregojnë shumë kujdes me ushqimin ashtu si edhe me lëngjet. Ata duhet të heqin dorë nga ëmbëlsirat e përpunuara dhe karbohidratet tjera të rafinuara, që rrisin ndjeshëm nivelet e sheqerit.

Nga ana tjetër ka disa ushqime e pije të përditshme, të cilat është e pamundur t’i shmangesh aq lehtë.

Miliona njerëz në botë tregohen më dorëlëshuar kur vjen puna te pijet me kafeinë, sepse ndryshe nga sheqeri, kafeina supozohet të jetë më pak e dëmshme për personat me diabetë.

A janë të sigurta pijet me kafeinë për personat me diabetë?

Kafeina ul ndjeshmërinë e insulinës dhe rrit nivelin e sheqerit në gjak tek njerëzit e diagnostikuar me diabet të tipit 2, një studim i vitit 2017 shpjegoi se kafeina rrit nivelin e glukozës dhe e mban lart atë për shumë kohë.

Kjo nuk duket diçka e mirë e megjithatë, studimet tjera thonë se disa aspekte të kafeinës janë mirëbërëse për njerëzit që vuajnë nga diabeti. Nëse nuk vuani nga diabeti, ekspertët thonë se nuk duhet të hiqni dorë nga kafeja.

Pirja e dy filxhanëve në ditë ul rrezikun e diabetit të tipit 2 me 12 përqind, sipas studiuesve si kafeja dhe çaji kanë vlera shtesë për shkak të antioksidantëve të cilat mbrojnë trupin dhe rrisin aftësitë mbrojtëse të sistemit imunitar.

Çaji jeshil mundet të ulë rrezikun e shfaqjes së diabetit të tipit dy, është i pasur me antioksidantë. Ky çaj është shumë i mirë për rënien në peshë sepse mbipesha është problem për diabetikët.

Pijet më të mira dhe më të këqija për personat me diabet:

Pijet e gazuara dhe me kafeinë nuk duhen konsumuara, thonë specialistët.

Këto pije kanë më shumë sheqer se sa kafeinë.

Një pije e gazuar ka 37 gramë sheqer ose 9 lugë çaji sheqer dhe vetëm 33 miligram kafeinë.

Pijet me ëmbëlsues artificialë rrisin rrezikun e sëmundjeve të metabolizmit dhe diabetit të tipit 2.

Pijet energjike apo ato pije që pretendojnë të kenë vitamina janë të tmerrshme. Një kanaçe përmban 27 gramë sheqer dhe 28 gramë karbohidrate, duke u kthyer në tmerr të vërtetë për diabetikët dhe jo vetëm.

Vitaminat dhe mineralet merren më mirë nëpërmjet ushqimit e jo pseudo pijeve të shëndetshme.

Sasia e duhur e kafeinës të prekurit me diabet dhe jo vetëm, kur vjen puna tek sasia, ajo nuk është e njëjtë për çdo njeri.

Niveli i sheqerit në gjak rritet ndryshe nga njëri tek tjetri, ndaj i takon njerëzve të mbajnë nën vëzhgim racionet dhe sasitë e pijeve që konsumojnë dhe pasojat që lënë pas. Pirësit e rregullt të kafesë duhet të mbajnë nën kontroll edhe kolesterolin.

Continue Reading

Shëndeti

Shtatë perimet që bëhen më të shëndetshme nëse i gatuani

Published

on

Perimet na bëjnë mirë, është e vërtetë, por mënyra e gatimit ose më saktë, nevoja për gatim ose jo, luan një rol jo pak të rëndësishëm në aspektin e vlerave shëndetësore që ato ofrojnë.

Kohët e sotme, nevoja e gatimit luan një rol kyç në sasinë dhe volumin e ushqyesve që marrim prej perimeve.

Disa prej tyre janë mirë të hahen të pagatuara e disa të tjera bëhen më të shëndetshme nëse gatuhen.

Këto 7 perime bëhen më të shëndetshme nëse i gatuan

Procesi i gatimti është i domosdoshëm për perimet se aktivizon vitaminat e mineralet, i bën të përthithshme prej trupit.

Domatet

Ka pretendime që gjatë gatimit, domatet humbasin shumë prej sasisë së vitaminës C që ofrojnë, gatimi rrit sasinë e likopenit, një prej antioksidantëve më të fuqishëm, i cili ul rrezikun e sëmundjeve kronike si të zemrës dhe tumoret.

Ekspertët thonë se duhet të siguroheni që domaten ta gatuani me një yndyrë të shëndetshme siç është vaji i ullirit.

Shpargu

Plot me vitaminat A, C dhe E. Gatimi e përmirëson aktivitetin e antioksidantëve me 16 deri 25 përqind e rrit nivelet e acidit fenolik që ul rrezikun e kancerit.

Spinaqi

Duhet gatuar në avull të pakësojë acidin oksalik i cili ndërhyn në përthithjen e hekuri me 53%. Avulli ndihmon në ruajtjen e folatit, që luan rol thelbësor tek ADN-ja dhe ul rrezikun e disa sëmundjeve kancerogjene.

Kërpudhat

Janë të mbushura me antioksidantë, aktiviteti i të cilëve zmadhohet drastikisht kur kërpudhat gatuhen, ato përmbajnë shumë kalium, niacinë dhe zink.

Karrotat

Përmbajnë beta karoten të cilin trupi e transformon në vitaminë A. Gatimi i karrotës me lëkurë trefishon fuqinë e antioksidantëve por mënyrat e duhura janë pjekja, zierja dhe mikrovala. Skuqja e karrotës ul sasinë e antioksidantëve .

Patëllxhani

Nëse patëllxhani gatuhet në avull, përbërësit ndërveprojnë mirë me lëngjet biliare duke lejuar mëlçinë të shpërbëjë më mirë përbërësit dhe sidomos kolesterolin. Studimet thonë se nëse patëllxhani gatuhet në skarë, perimja ruan sasi të larta të acidit klorogenik që ngadalëson çlirimin e glukozës në gjak dhe mundet të ulë tensionin e gjakut dhe rrezikun e diabetit.

Kur patëllxhani zihet, ai arrin të ruajë pjesën më të madhe të antioksidantëve.

Argjinarja

Konsiderohet si e plotfuqishme sa i përket antioksidantëve, që përftohen më shumë kur ajo gatuhet me avull. Kjo mënyrë gatimi rrit me 15 herë sasinë e antioksidantëve.  Zierja nuk rekomandohet shumë për argjinaren nëse dëshironi që ajo të ruajë pjesën dërrmuese të vitaminave.

 

Continue Reading

Shëndeti

Vitaminat e nevojshme për verën

Published

on

Përveç se një regjim ushqimor i shëndetshëm, disa vitamina specifike mund të jenë të dobishme gjatë muajve të nxehtë të verës për një shëndet optimal, thonë ekspertët botërorë të shëndetit.

Vitamina A – Ndihmon në formimin dhe mirëmbajtjen e lëkurës, dhëmbëve, indeve skeletore dhe membranave të mukozës të shëndetshme. Përfitimi që lëkura merr nga vitamina A është më i rëndësishmi verës. Kjo se priremi të kalojmë më shumë kohë jashtë kësaj stine, është thelbësore të përmirësoni dhe të kujdeseni për shëndetin e lëkurës. Nëse nuk merrni mjaftueshëm, mund të konsideroni marrjen e suplementeve të vitaminës A.

Vitamina C – Kjo vitaminë, është antioksidant që ndihmon në mbrojtjen e qelizave nga dëmtimi i radikaleve të lira, forcon sistemin imunitar, i cili mund të dobësohet si rezultat i udhëtimeve të shumta gjatë verës. Temperaturat e ngrohta shkaktojnë simptoma të ftohjes dhe gripit, që shmangen me vitaminën C.

Vitamina D – Duket e çuditshme që mund t’ju duhet të rrisni marrjen e vitaminës D gjatë verës, pasi trupi ynë prodhon vetë “vitaminën e diellit” kur lëkura e zhveshur ekspozohet ndaj diellit, e gjeneruar nga dielli nuk shpërndahet në mënyrë të barabartë. Faktorë të tillë si koha e ditës, vendndodhja gjeografike, ndotja e ajrit, mosha, ngjyra e lëkurës dhe përdorimi i kremit të diellit, mund të kufizojnë efektivitetin e saj. Nëse nuk po merrni mjaftueshëm vitaminë D nga rrezet e diellit, ngrënia e ushqimeve të fortifikuara me këtë vitaminë dhe marrja e suplementeve të saj, mund të ndihmojë në ngushtimin e hendekut.

Vitamina E – I siguron lëkurës antioksidantë për të eliminuar radikalet e lira të dëmshme e për të mbrojtur lëkurën nga dëmtimet. Kjo vitaminë është e njohur për aftësinë e saj për të nxitur prodhimin e kolagjenit, i cili është thelbësor për ruajtjen e elasticitetit të lëkurës. Kjo është ajo që lëkura ka nevojë gjatë muajve të nxehtë të verës. Përveç kësaj, vitamina E luan një rol në luftimin e mikrobeve. /UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

Keni diabet? Këto ushqime duhen shmangur

Published

on

Menaxhimi i nivelit të lartë të sheqerit në gjak është thelbësor për personat me diabet dhe ndonjëherë edhe disa ushqime të shëndetshme mund të ndikojnë negativisht.

Diabeti i Tipit 2 është forma më e zakonshme, lidhet me mbipeshën, mungesën e aktivitetit fizik apo faktorët gjenetikë.

Sipas institucioneve të shëndetësisë në Britani, rreth 1 në 10 persona mbi 40 vjeç atje vuajnë nga kjo gjendje.

Nëse nuk menaxhohet siç duhet, diabeti çon  në komplikime serioze si sulmi në tru, sëmundjet e zemrës e dëmtimet e organeve

Për këtë arsye, njohja e ushqimeve që rrisin sheqerin në gjak është jetike. Ja disa prej tyre që duhen shmangur ose konsumuar me shumë kujdes:

Rrushi

Edhe pse i pasur me antioksidantë, një kokërr rrushi përmban rreth 1 gram karbohidrate. Sasia duket e vogël, por nëse hani një grusht, karbohidratet e sheqeri shtohen. Mjekët kanë këshilluar ta konsumoni në sasi të vogla dhe ta krahasoni me burime të tjera frutash që kanë më pak ndikim në glukozë.

Supat e gatshme

Shumë lloje të supave të gatshme kanë karbohidrate të rafinuara dhe shumë natrium, që mund të ndikojnë negativisht në sheqerin në gjak dhe tensionin e lartë. Mjekët këshillojnë që ato të zëvendësohen me supë me perime të freskëta dhe makarona integrale.

Patatet

Të ziera apo të skuqura, patatet kanë indeks të lartë glikemik, përthithen shpejt dhe rrisin nivelin e sheqerit në gjak. Mjekët këshillojnë që ato të zëvendësohen me patate të ëmbla, të cilat e kanë më të ulët indeksin glikemik dhe përmbajnë më shumë fibra.

Sushi

Ndonëse përmban peshk të shëndetshëm, orizi i bardhë në sushi është i përpunuar e rrit menjëherë nivelin e sheqerit në gjak. Mjekët këshillojnë që të konsumoni sasi të vogla ose provoni sushi me oriz integral.

Frutat e thata

Vetëm një lugë gjelle me rrush të thatë ka 20 gramë karbohidrate dhe sheqer total. Përqendrimi i sheqerit rritet shumë pas tharjes. Mjekët këshillojnë që ta zëvendësoni me fruta të freskëta si mollë apo dardhë në copa të vogla.

Lëngjet e frutave

Edhe pa sheqer të shtuar, një gotë me lëng portokalli përmban aq sheqer sa një pije e gazuar. Mjekët këshillojnë  që të zëvendësohen me fruta të freskëta ose ujë me limon dhe mente për freski natyrale.

Drithërat e përpunuara të mëngjesit (cereal)

Shumë marka të drithërave të përpunuara kanë sheqer të fshehur. Ato treten e rrisin sheqerin në gjak menjëherë. Zgjidhja më e mirë është konsumimi i tërshërës së papërpunuar ose drithërave pa sheqer, të kombinuara me fara chia dhe fruta mali.

Continue Reading

Të kërkuara