

Teknologji
Zbulohen ‘Flokët kuantike’ në vrimat e zeza, kjo mund të zgjedh paradoksin e Hawking
Nëse është e saktë, kjo do të shënonte një përparim të rëndësishëm në fizikën teorike.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiParadoksi i informacionit për vrimën e zezë të Stephen Hawking i ka përçarë shkencëtarët për gjysmë shekulli dhe i ka shtyrë disa të vënë në dyshim ligjet themelore të fizikës. Tani shkencëtarët thonë se mund ta kenë zgjidhur problemin famëkeq duke treguar se vrimat e zeza kanë një veti të njohur si “qime kuantike”.
Nëse është e saktë, kjo do të shënonte një përparim të rëndësishëm në fizikën teorike.
Profesor Xavier Calmet, i Universitetit të Sussex, i cili drejtoi studimin, tha se pasi punoi në matematikën e problemit për një dekadë, ekipi i tij bëri një përparim të shpejtë vitin e kaluar që u dha atyre besim se më në fund e kishin gjetur zgjidhjen.
“Përgjithësisht supozohej brenda komunitetit shkencor se zgjidhja e këtij paradoksi do të kërkonte një ndryshim të madh paradigme në fizikë, duke detyruar riformulimin e mundshëm të mekanikës kuantike ose të relativitetit të përgjithshëm”, tha Calmet.
“Ajo që gjetëm – dhe unë mendoj se është veçanërisht emocionuese – është se kjo nuk është e nevojshme”.
Paradoksi i Hawking-ut ka qenë si vijon: Rregullat e fizikës kuantike thonë se informacioni ruhet. Vrimat e zeza përbëjnë një sfidë për këtë ligj, sepse sapo një objekt hyn në një vrimë të zezë, në thelb është zhdukur përgjithmonë – së bashku me çdo informacion të koduar në të. Hawking e identifikoi këtë paradoks dhe për dekada ai ka vazhduar të ngatërrojë shkencëtarët.
Ka pasur zgjidhje të panumërta të propozuara, duke përfshirë një “teori të murit të zjarrit” në të cilën informacioni supozohej se digjej para se të hynte në vrimën e zezë, dhe “teoria e fuzzballit” në të cilën vrimat e zeza mendohej se kishin kufij të paqartë dhe degë të ndryshme ekzotike të teorisë së fijeve. Por shumica e këtyre propozimeve kërkonin rishkrimin e ligjeve të mekanikës kuantike ose teorisë së gravitetit të Ajnshtajnit, dy shtyllat e fizikës moderne.
Në të kundërt, teorema kuantike e flokëve pretendon të zgjidhë paradoksin duke kapërcyer hendekun mes relativitetit të përgjithshëm dhe mekanikës kuantike duke përdorur një formulim të ri matematikor.
Emri është një shenjë e këndvështrimit, bazuar në fizikën klasike, se vrimat e zeza mund të shihen si objekte çuditërisht të thjeshta, të përcaktuara vetëm nga masa dhe shpejtësia e tyre e rrotullimit. Parashikimi i vrimave të zeza tullace dhe pa tipare është quajtur “teorema pa qime” që nga vitet 1970.
Calmet dhe bashkëpunëtorët e tij mendojnë se vrima e zezë është më komplekse – ose me qime. Ndërsa materia shembet në një vrimë të zezë, ajo lë një gjurmë të zbehtë në fushën e saj gravitacionale. Kjo gjurmë quhet “flokë kuantike” dhe do të siguronte mekanizmin me të cilin informacioni ruhet gjatë rënies së një vrime të zezë. Sipas kësaj teorie, dy vrima të zeza me masa dhe rreze identike, por me përbërje të brendshme të ndryshme, do të kishin dallime shumë delikate në fushat e tyre gravitacionale.
“Zgjidhja jonë nuk kërkon ndonjë ide spekulative. Në vend të kësaj, hulumtimi ynë tregon se dy teoritë mund të përdoren për të bërë llogaritje të qëndrueshme për vrimat e zeza dhe për të shpjeguar se si ruhet informacioni pa pasur nevojë për fizikë të re radikale”, tha Calmet.
Nuk ka asnjë mënyrë të qartë për të testuar teorinë përmes vëzhgimeve astronomike – luhatjet gravitacionale do të ishin shumë të vogla për të qenë të matshme. Por teoria ka të ngjarë të vihet nën një shqyrtim të fortë nga komuniteti teorik, shkruan Guardian, përcjell Klankosova.tv.
Profesor Toby Wiseman, një fizikan teorik në Kolegjin Imperial në Londër, e përshkroi punimin si “një pjesë e mirë e punës”, por mbeti i pa bindur se ai zgjidhte paradoksin e vjetër prej dekadave.
“Në mënyrë thelbësore, studimi sugjeroi se mund të jetë e mundur të merren disa informacione shtesë rreth asaj që ndodhej brenda vrimës së zezë – por nuk tregoi se fenomeni mund të llogarisë tërësinë e informacionit të humbur në dukje. Këtë ata nuk e kanë treguar dhe ky është thelbi i paradoksit”, tha ai.
“Ndjenja ime është se për të zgjidhur me të vërtetë këtë paradoks, duhet të kuptoni plotësisht se si mekanika kuantike dhe graviteti bashkohen. Ata po shikojnë korrigjime të vogla, por jo kombinimin e plotë të të dyjave”, u shpreh Wiseman.
You may like
Automobilizëm elektrikë
Ja pse gjermanët vazhdojnë të hezitojnë të kalojnë në automjete elektrike
Published
14 hours agoon
March 3, 2025
Çmimet e larta janë arsyeja kryesore që konsumatorët gjermanë hezitojnë të kalojnë në automjete elektrike, zbuloi një studim i porositur nga dpa dhe i publikuar të dielën. Studimi, i kryer nga instituti kërkimor YouGov, zbuloi se 47% e të anketuarve përmendën kostot e tepërta si pengesën kryesore për blerjen e një makine elektrike.
Faktorë tjerë kryesorë përfshinin gamën e kufizuar të automjeteve me bateri, një problem për 42% të të anketuarve dhe mungesën e stacioneve të karikimit, në 40%. Vetëm 30% e të anketuarve u penguan nga çmimet e larta të energjisë elektrike, ndërsa 24% shprehën rezerva se teknologjia ende nuk është zhvilluar plotësisht.
Shitjet e automjeteve elektrike ranë me 27% në Gjermani në vitin 2024 pas skadimit të një subvencioni qeveritar, klientët nuk janë të gatshëm të shpenzojnë shuma të mëdha për të kaluar në modelet me bateri.
12% e të anketuarve thanë se do ishin të gatshëm të paguanin më shumë se 30,000 € (31,110 dollarë) për automjet elektrik. Pavarësisht rritjes së konkurrencës nga Kina, makinat elektrike të lira mbeten një gjë e rrallë në Gjermani, me klubin e automobilistëve ADAC që liston vetëm gjashtë modele me bateri në shitje nën vlerën prej 30,000 euro.
Prodhuesi më i madh i makinave në Evropë, Volkswagen, po planifikon një model elektrik të nivelit fillestar me çmim prej rreth 20,000 €.
Të anketuarit në sondazhin e YouGov treguan një preferencë të qartë për prodhuesit gjermanë dhe evropianë, por ata nuk ishin të përgatitur të paguanin një çmim të konsiderueshëm për ta.
Teknologji
Adobe lanson Photoshopin si aplikacion për përdoruesit e telefonave Apple
Published
5 days agoon
February 27, 2025
Adobe ka lajmëruar se ka lansuar softuerin e famshëm të Photoshopit në formën e aplikacionit për telefon, si fillim në sistemin operativ të Apple, iOS. Kompania planifikon të lansojë aplikacionin e Photoshopit për sistemin operativ Android më vonë gjatë vitit, raporton “Techcrunch.com”.
Në lajmërimin e tyre, Adobe ka thënë se po ndërton një aplikacion “që nga themeli për të pritur një brez të ri pasionantësh të imazheve dhe dizajnit në mundësitë e pafundme të Photoshopit”.
Me aplikacionin e ri të Photoshop në telefonat e Apple, përdoruesit mund të kenë qasje si në shërbimet falas dhe në ato me pagesë përmes një dizajni miqësor që ofrohet nga kompania. Për ata përdorues, që duan të kenë qasje në shërbimet premium të aplikacionit dhe të Photoshopit në ueb, Adobe ka publikuar një plan mujor, me pagesë prej 7.99 dollarë në muaj.
Përmes mundësimit të Photoshopit në telefon, Adobe po synon përdorues të rinj, veçanërisht ata të grupmoshave të reja që janë mësuar të përdorin telefonat e tyre për qëllime kreative.
“Ne kaluam shumë kohë duke biseduar me krijuesit dhe autorët, veçanërisht me brezin e ri të krijuesve që janë shumë të rehatshëm me telefonat, dhe u munduam të kuptojmë rastet e tyre unike të përdorimit të pajisjeve mobile”, ka thënë Shambhavi Kadam, drejtor i lartë i menaxhimit të produkteve në Adobe Photoshop.
Automobilizëm elektrikë
Si do të duken modelet e ardhshme elektrike të Mercedes-it?
Published
5 days agoon
February 27, 2025
Mercedes do të unifikojë gjuhën e tij të projektimit midis veturave me motor me djegie dhe EV-ve.
Në atë që është ndoshta lajmi më i mirë që do të dëgjoni nga industria automobilistike, modelet e ardhshme me yllin me tre cepa do të adoptojnë një “gjuhë koherente dizajni”.
Marka e dytë më e madhe e luksit në botë premton se nuk do të ketë asnjë kompromis që rezulton nga kjo qasje e re: “BEV dhe modelet e elektrizuara të teknologjisë së lartë ICE do të shfrytëzojnë pikat e tyre të forta përkatëse, pa sakrifikuar hapësirën, elegancën, komoditetin ose efikasitetin”.
Këtë e pamë kur Mercedes prezantoi konceptin elektrik CLA dhe premtoi se do të kishte versione me motorë me djegie.
Disa modele gazi dhe elektrike tashmë duken kryesisht të njëjta – GLA/EQA dhe GLB/EQB.
Të dy crossover-at ndajnë të njëjtën platformë, ashtu si G-Class i ri elektrik është shumë i lidhur me veturën me benzinë për terrene të vështira.
Ndërsa njoftimi i fundit sugjeron lidhje më të ngushta midis modeleve ICE dhe EV.
Raportohet se marka luksoze synon të prezantojë “dhjetëra modele të reja ose të rifreskuara” deri në vitin 2027, duke përfshirë një “varg EV”.
Bota
Banka në Singapor po zëvendëson 4000 punëtorë me Inteligjencën Artificiale
Published
7 days agoon
February 25, 2025By
UBTNews
Banka më e madhe e Singaporit, DBS, thotë se pritet të heqë 4,000 vende pune gjatë tre viteve të ardhshme, ndërsa inteligjenca artificiale (IA) do të marrë gjithnjë e më shumë punë që aktualisht bëhen nga njerëzit.
“Reduktimi i forcës së punës do të ndodhë përmes largimit natyral të punonjësve, pasi pozitat përkohshme dhe kontraktore do të përfundojnë gjatë disa viteve të ardhshme”, tha një përfaqësues i DBS.
Punonjësit e përhershëm nuk pritet të preken nga këto zvogëlimet. Kryetari i larguar ekzekutiv i bankës, Piyush Gupta, gjithashtu tha se banka pritet të krijojë rreth 1,000 vende të reja pune të lidhura me IA-në.
Kjo e bën DBS-në një nga bankat e para të mëdha që jep detaje mbi se si IA do të ndikojë në operacionet e saj. Kompania nuk ka saktësuar se sa vende pune do të preken në Singapor ose cilat pozita do të ndodhin.
DBS aktualisht ka midis 8,000 dhe 9,000 punonjës të përkohshëm dhe kontraktualë. Banka punëson gjithsej rreth 41,000 persona.
Vitin e kaluar, Gupta tha se DBS ka punuar me IA-në për më shumë se një dekadë.
“Ne sot përdorim mbi 800 modele IA në 350 raste përdorimi dhe presim që ndikimi ekonomik i matshëm i këtyre të kalojë 1 miliard dollarë singaporan (745 milionë dollarë; 592 milionë paund) deri në vitin 2025”, shtoi ai.
Gupta do të largohet nga kompania në fund të marsit. Zëvendëskryetari i tanishëm ekzekutiv Tan Su Shan do ta zëvendësojë atë.
Përhapja e vazhdueshme e teknologjisë IA ka vënë në dritën e diellit përfitimet dhe rreziqet e saj, me Fondin Monetar Ndërkombëtar (FMN) që tha në vitin 2024 se ajo pritet të ndikojë në gati 40 për qind të të gjitha vendeve të punës në botë.
Drejtoresha e FMN-së, Kristalina Georgieva, tha se “në shumicën e skenarëve, IA do të përkeqësojë pabarazinë e përgjithshme”.
Guvernatori i Bankës së Anglisë, Andrew Bailey, tha vitin e kaluar se IA nuk do të jetë një “shkatërrues masiv i vendeve të punës” dhe punonjësit do të mësojnë të punojnë me teknologjitë e reja.
Bailey shtoi se megjithëse ka rreziqe me IA-në, “ka një potencial të madh me të”.

Osmani priti sot në takim Ambasadorin e Bashkimit Evropian në Kosovë, Aivo Orav

Vlera e pasurive të sekuestruara arrin mbi 3.7 milionë euro në tre muajt e fundit të 2024

Zelensky shpreh mirënjohje për SHBA: Na duhet paqja

Në Aeroport me afër 150 pako me cigare, tentoi të udhëtonte drejt Londrës

Rriten shpenzimet e Qeverisë, për tre muaj u hargjuan 1134.0 milionë euro

Aktakuzë ndaj 5 zyrtarëve të K.R.U “Gjakova” për keqpërdorim të autoritetit zyrtar

Tarifat ndaj Kanadasë dhe Meksikës do të hyjnë në fuqi të martën

Raportuesi i PE-së për Serbinë fajëson Vuçiç për mosrealizimin e takimeve

Iran: Javad Zarif jep dorëheqjen
Të kërkuara
-
Magazinë3 months ago
Ky mendohet se është djali 20 vjeçar i Parashqevi Simaku, Luke Nohfe
-
Bota1 month ago
Marrëveshja për pranimin e pakufizuar të emigrantëve, Shtëpia e Bardhë tërhiqet nga tarifat ndaj Kolumbisë
-
Bota1 month ago
Fluturimet e dëbimit kanë filluar, thotë Shtëpia e Bardhë
-
Bota1 month ago
Shtëpia e Bardhë: Armëpushimi në Liban do të zgjatet deri më 18 shkurt