Teknologji

Zbulohen ‘Flokët kuantike’ në vrimat e zeza, kjo mund të zgjedh paradoksin e Hawking

Nëse është e saktë, kjo do të shënonte një përparim të rëndësishëm në fizikën teorike.

Published

3 years ago

on

Paradoksi i informacionit për vrimën e zezë të Stephen Hawking i ka përçarë shkencëtarët për gjysmë shekulli dhe i ka shtyrë disa të vënë në dyshim ligjet themelore të fizikës. Tani shkencëtarët thonë se mund ta kenë zgjidhur problemin famëkeq duke treguar se vrimat e zeza kanë një veti të njohur si “qime kuantike”.

Nëse është e saktë, kjo do të shënonte një përparim të rëndësishëm në fizikën teorike.

Profesor Xavier Calmet, i Universitetit të Sussex, i cili drejtoi studimin, tha se pasi punoi në matematikën e problemit për një dekadë, ekipi i tij bëri një përparim të shpejtë vitin e kaluar që u dha atyre besim se më në fund e kishin gjetur zgjidhjen.

“Përgjithësisht supozohej brenda komunitetit shkencor se zgjidhja e këtij paradoksi do të kërkonte një ndryshim të madh paradigme në fizikë, duke detyruar riformulimin e mundshëm të mekanikës kuantike ose të relativitetit të përgjithshëm”, tha Calmet.

“Ajo që gjetëm – dhe unë mendoj se është veçanërisht emocionuese – është se kjo nuk është e nevojshme”.

Paradoksi i Hawking-ut ka qenë si vijon: Rregullat e fizikës kuantike thonë se informacioni ruhet. Vrimat e zeza përbëjnë një sfidë për këtë ligj, sepse sapo një objekt hyn në një vrimë të zezë, në thelb është zhdukur përgjithmonë – së bashku me çdo informacion të koduar në të. Hawking e identifikoi këtë paradoks dhe për dekada ai ka vazhduar të ngatërrojë shkencëtarët.

Ka pasur zgjidhje të panumërta të propozuara, duke përfshirë një “teori të murit të zjarrit” në të cilën informacioni supozohej se digjej para se të hynte në vrimën e zezë, dhe “teoria e fuzzballit” në të cilën vrimat e zeza mendohej se kishin kufij të paqartë dhe degë të ndryshme ekzotike të teorisë së fijeve. Por shumica e këtyre propozimeve kërkonin rishkrimin e ligjeve të mekanikës kuantike ose teorisë së gravitetit të Ajnshtajnit, dy shtyllat e fizikës moderne.

Në të kundërt, teorema kuantike e flokëve pretendon të zgjidhë paradoksin duke kapërcyer hendekun mes relativitetit të përgjithshëm dhe mekanikës kuantike duke përdorur një formulim të ri matematikor.

Emri është një shenjë e këndvështrimit, bazuar në fizikën klasike, se vrimat e zeza mund të shihen si objekte çuditërisht të thjeshta, të përcaktuara vetëm nga masa dhe shpejtësia e tyre e rrotullimit. Parashikimi i vrimave të zeza tullace dhe pa tipare është quajtur “teorema pa qime” që nga vitet 1970.

Calmet dhe bashkëpunëtorët e tij mendojnë se vrima e zezë është më komplekse – ose me qime. Ndërsa materia shembet në një vrimë të zezë, ajo lë një gjurmë të zbehtë në fushën e saj gravitacionale. Kjo gjurmë quhet “flokë kuantike” dhe do të siguronte mekanizmin me të cilin informacioni ruhet gjatë rënies së një vrime të zezë. Sipas kësaj teorie, dy vrima të zeza me masa dhe rreze identike, por me përbërje të brendshme të ndryshme, do të kishin dallime shumë delikate në fushat e tyre gravitacionale.

“Zgjidhja jonë nuk kërkon ndonjë ide spekulative. Në vend të kësaj, hulumtimi ynë tregon se dy teoritë mund të përdoren për të bërë llogaritje të qëndrueshme për vrimat e zeza dhe për të shpjeguar se si ruhet informacioni pa pasur nevojë për fizikë të re radikale”, tha Calmet.

Nuk ka asnjë mënyrë të qartë për të testuar teorinë përmes vëzhgimeve astronomike – luhatjet gravitacionale do të ishin shumë të vogla për të qenë të matshme. Por teoria ka të ngjarë të vihet nën një shqyrtim të fortë nga komuniteti teorik, shkruan Guardian, përcjell Klankosova.tv.

Profesor Toby Wiseman, një fizikan teorik në Kolegjin Imperial në Londër, e përshkroi punimin si “një pjesë e mirë e punës”, por mbeti i pa bindur se ai zgjidhte paradoksin e vjetër prej dekadave.

“Në mënyrë thelbësore, studimi sugjeroi se mund të jetë e mundur të merren disa informacione shtesë rreth asaj që ndodhej brenda vrimës së zezë – por nuk tregoi se fenomeni mund të llogarisë tërësinë e informacionit të humbur në dukje. Këtë ata nuk e kanë treguar dhe ky është thelbi i paradoksit”, tha ai.

“Ndjenja ime është se për të zgjidhur me të vërtetë këtë paradoks, duhet të kuptoni plotësisht se si mekanika kuantike dhe graviteti bashkohen. Ata po shikojnë korrigjime të vogla, por jo kombinimin e plotë të të dyjave”, u shpreh Wiseman.

Related Topics:
Continue Reading

Teknologji

Vjen ndryshimi i madh në Threads

Published

17 hours ago

on

July 2, 2025

By

Threads ka vendosur të mundësojë dërgimin e mesazheve direkte (DM) për të gjithë përdoruesit e rritur, pas një periudhe testimi.

Mesazhet mund të dërgohen vetëm te ata që ju ndjekin ose me ndjekës të përbashkët në Instagram, formimi i një grupi në biseda ende nuk është i mundur, por është në zhvillim. Këto kufizime e bëjnë Threadsin ende të varur nga Instagrami, megjithatë përfaqësojnë një hap përpara krahasuar me përdorimin e inboxit të Instagramit për Threads.

Fillimisht, drejtuesit e Meta, përfshirë kreun e Instagramit Adam Mosseri, ishin kundër mesazheve direkte në Threads, por rritja e platformës – tashmë me mbi 350 milionë përdorues – ka shtyrë kompaninë të ndryshojë drejtim.

Meta po e pozicionon Threads gjithnjë e më shumë si një alternativë ndaj X (ish-Twitter), duke i dhënë prioritet bisedave dhe përmbajtjes aktuale.

Me përditësimin e ri, Threads shton edhe funksionin “highlight” për të theksuar trendet në aplikacion.

Continue Reading

Teknologji

Google humb betejën ligjore, Pixel 7 nuk do të shitet më në Japoni

Published

20 hours ago

on

July 2, 2025

By

Gjiganti amerikan është shpallur fajtor në Japoni për shkelje të patentave.

Google ka humbur të drejtën për të shitur serinë Google Pixel 7, pas një mosmarrëveshjeje për patentat me kompaninë koreane të telefonisë celulare Pantech. Sipas një vendimi nga një gjykatë distrikti në Japoni, Google është shpallur fajtor për shkelje të patentave në lidhje me lidhjen LTE.

Pantech ngriti padi kundër Google, duke pretenduar se gjiganti i teknologjisë përdori të njëjtën teknologji të përshkruar në një patentë në pronësi të Pantech.

Patenta lidhet me mënyrën se si modemi LTE në telefonat Pixel komunikon me stacionet bazë. Megjithatë, patenta nuk u licencua me kushte të drejta.

Si rezultat, një gjykatë në Tokio vendosi që telefonat Pixel 7 duhet të hiqen nga raftet sepse Google refuzoi të bashkëpunonte.

Google refuzoi të paguante një tarifë licence dhe gjithashtu refuzoi të jepte të dhëna për numrin e telefonave Pixel 7 të shitur në Japoni.

Tregu japonez është i rëndësishëm për Google, telefonat Pixel janë të dytët më të shitur në vend, menjëherë pas iPhone, i ndjekur nga Samsung dhe Xiaomi.

Pantech tani po ngre një padi të re kundër Google, duke synuar modelet më të reja Pixel 8 dhe Pixel 9, kështu që pësojnë të njëjtin fat nëse dy kompanitë nuk arrijnë një kompromis.

Continue Reading

Teknologji

Dubai bën testin e parë, synon të “luftojë” trafikun me Taksitë Ajrore Joby deri në 2026

Published

2 days ago

on

July 1, 2025

By

Dubai po afron me hapa të shpejtë drejt përdorimit të taksive ajrore elektrike për të shmangur trafikun.

Kompania Joby Aviation zhvilloi fluturimin e parë provë të taksisë së saj ajrore eVTOL në Emirate, duke shënuar një hap të rëndësishëm drejt lansimit komercial në vitin 2026.

Këto taksi ajrore mund të përshkojnë deri në 160 km me shpejtësi deri në 320 km/orë dhe premtojnë të ulin ndjeshëm kohën e udhëtimit, si për shembull nga Aeroporti Ndërkombëtar i Dubait në Palm Jumeirah, që do të zgjasë vetëm 12 minuta, përcjell Telegrafi.

Megjithëse çmimet fillestare do të jenë më të larta dhe do t’u drejtohen udhëtarëve me të ardhura më të larta, synimi është që më vonë të jenë të përballueshme për të gjithë. Ky projekt do të jetë miqësor me mjedisin, pasi taksitë janë plotësisht elektrike dhe pa emetime.

Sidoqoftë, mbeten sfida të rëndësishme për miratimet rregullatore dhe ndërtimin e infrastrukturës së nevojshme për këto fluturime urbane.

Continue Reading

Teknologji

Bëni këtë tani, Microsoft po fshin fjalëkalimet

Published

2 days ago

on

July 1, 2025

By

Microsoft do të fshijë fjalëkalimet e ruajtura në aplikacionin Authenticator, gjatë muajit të ardhshëm. Me këtë veprim, Microsoft po i afrohet vizionit të tij për një të ardhme pa fjalëkalime klasike.

Të gjithë përdoruesit kanë disa javë kohë për të ndërmarrë veprime për të shmangur humbjen e qasjes në llogaritë e rëndësishme. Ndryshimi është pjesë e një strategjie më të gjerë me të cilën Microsoft eliminon përdorimin e fjalëkalimeve tradicionale, të cilat shpesh janë cak i sulmeve të phishing dhe hakimit.

Kompania po i inkurajon përdoruesit të kalojnë në çelësa kalimi, që funksionojnë nëpërmjet gjurmëve të gishtave, PIN ose biometrikës së pajisjes, në vend që të shtypin fjalëkalime.

Çfarë duhet të bëjnë përdoruesit?

Transferoni fjalëkalimet nga aplikacioni Authenticator në Microsoft Edge. Përdoruesit sinkronizojnë fjalëkalimet nga Authenticator me shfletuesin Edge.

Hapni aplikacionin dhe aktivizoni opsionin “Ndizni Edge” për të transferuar fjalëkalimet në një hapësirë ​​të sigurt ruajtjeje brenda Edge.

Filloni të përdorni hyrjen me çelës kalimi

Microsoft rekomandon përdoruesit të kalojnë llogaritë më të rëndësishme, si Outlook, Microsoft 365 dhe Xbox, në hyrje me çelës kalimi. Ky sistem është më i sigurt dhe më rezistent ndaj sulmeve.

Krijo kopje rezervë të fjalëkalimeve

Edhe pse fjalëkalimet transferohen në Edge, përdoruesve u këshillohet të bëjnë kopje shtesë për të shmangur humbjen e të dhënave.

Fshini fjalëkalimet nga aplikacioni Authenticator

Pas një transferimi të suksesshëm, përdoruesit duhet të heqin fjalëkalimet e ruajtura nga Authenticator:

Cilësimet → Plotësimi automatik → Sinkronizimi i llogarisë → Ndalo sinkronizimin dhe hiq të dhënat e plotësimit automatik.

Fjalëkalimet nga Authenticator pritet të fshihen në gjysmën e parë të gushtit 2025, pra brenda gjashtë javësh nga fundi i qershorit. Pas kësaj periudhe, përdoruesit nuk do të kenë më qasje në fjalëkalimet e tyre nëse nuk i kanë transferuar ato më parë.

Continue Reading

Të kërkuara