Teknologji

Zbulohen ‘Flokët kuantike’ në vrimat e zeza, kjo mund të zgjedh paradoksin e Hawking

Nëse është e saktë, kjo do të shënonte një përparim të rëndësishëm në fizikën teorike.

Published

on

Paradoksi i informacionit për vrimën e zezë të Stephen Hawking i ka përçarë shkencëtarët për gjysmë shekulli dhe i ka shtyrë disa të vënë në dyshim ligjet themelore të fizikës. Tani shkencëtarët thonë se mund ta kenë zgjidhur problemin famëkeq duke treguar se vrimat e zeza kanë një veti të njohur si “qime kuantike”.

Nëse është e saktë, kjo do të shënonte një përparim të rëndësishëm në fizikën teorike.

Profesor Xavier Calmet, i Universitetit të Sussex, i cili drejtoi studimin, tha se pasi punoi në matematikën e problemit për një dekadë, ekipi i tij bëri një përparim të shpejtë vitin e kaluar që u dha atyre besim se më në fund e kishin gjetur zgjidhjen.

“Përgjithësisht supozohej brenda komunitetit shkencor se zgjidhja e këtij paradoksi do të kërkonte një ndryshim të madh paradigme në fizikë, duke detyruar riformulimin e mundshëm të mekanikës kuantike ose të relativitetit të përgjithshëm”, tha Calmet.

“Ajo që gjetëm – dhe unë mendoj se është veçanërisht emocionuese – është se kjo nuk është e nevojshme”.

Paradoksi i Hawking-ut ka qenë si vijon: Rregullat e fizikës kuantike thonë se informacioni ruhet. Vrimat e zeza përbëjnë një sfidë për këtë ligj, sepse sapo një objekt hyn në një vrimë të zezë, në thelb është zhdukur përgjithmonë – së bashku me çdo informacion të koduar në të. Hawking e identifikoi këtë paradoks dhe për dekada ai ka vazhduar të ngatërrojë shkencëtarët.

Ka pasur zgjidhje të panumërta të propozuara, duke përfshirë një “teori të murit të zjarrit” në të cilën informacioni supozohej se digjej para se të hynte në vrimën e zezë, dhe “teoria e fuzzballit” në të cilën vrimat e zeza mendohej se kishin kufij të paqartë dhe degë të ndryshme ekzotike të teorisë së fijeve. Por shumica e këtyre propozimeve kërkonin rishkrimin e ligjeve të mekanikës kuantike ose teorisë së gravitetit të Ajnshtajnit, dy shtyllat e fizikës moderne.

Në të kundërt, teorema kuantike e flokëve pretendon të zgjidhë paradoksin duke kapërcyer hendekun mes relativitetit të përgjithshëm dhe mekanikës kuantike duke përdorur një formulim të ri matematikor.

Emri është një shenjë e këndvështrimit, bazuar në fizikën klasike, se vrimat e zeza mund të shihen si objekte çuditërisht të thjeshta, të përcaktuara vetëm nga masa dhe shpejtësia e tyre e rrotullimit. Parashikimi i vrimave të zeza tullace dhe pa tipare është quajtur “teorema pa qime” që nga vitet 1970.

Calmet dhe bashkëpunëtorët e tij mendojnë se vrima e zezë është më komplekse – ose me qime. Ndërsa materia shembet në një vrimë të zezë, ajo lë një gjurmë të zbehtë në fushën e saj gravitacionale. Kjo gjurmë quhet “flokë kuantike” dhe do të siguronte mekanizmin me të cilin informacioni ruhet gjatë rënies së një vrime të zezë. Sipas kësaj teorie, dy vrima të zeza me masa dhe rreze identike, por me përbërje të brendshme të ndryshme, do të kishin dallime shumë delikate në fushat e tyre gravitacionale.

“Zgjidhja jonë nuk kërkon ndonjë ide spekulative. Në vend të kësaj, hulumtimi ynë tregon se dy teoritë mund të përdoren për të bërë llogaritje të qëndrueshme për vrimat e zeza dhe për të shpjeguar se si ruhet informacioni pa pasur nevojë për fizikë të re radikale”, tha Calmet.

Nuk ka asnjë mënyrë të qartë për të testuar teorinë përmes vëzhgimeve astronomike – luhatjet gravitacionale do të ishin shumë të vogla për të qenë të matshme. Por teoria ka të ngjarë të vihet nën një shqyrtim të fortë nga komuniteti teorik, shkruan Guardian, përcjell Klankosova.tv.

Profesor Toby Wiseman, një fizikan teorik në Kolegjin Imperial në Londër, e përshkroi punimin si “një pjesë e mirë e punës”, por mbeti i pa bindur se ai zgjidhte paradoksin e vjetër prej dekadave.

“Në mënyrë thelbësore, studimi sugjeroi se mund të jetë e mundur të merren disa informacione shtesë rreth asaj që ndodhej brenda vrimës së zezë – por nuk tregoi se fenomeni mund të llogarisë tërësinë e informacionit të humbur në dukje. Këtë ata nuk e kanë treguar dhe ky është thelbi i paradoksit”, tha ai.

“Ndjenja ime është se për të zgjidhur me të vërtetë këtë paradoks, duhet të kuptoni plotësisht se si mekanika kuantike dhe graviteti bashkohen. Ata po shikojnë korrigjime të vogla, por jo kombinimin e plotë të të dyjave”, u shpreh Wiseman.

Continue Reading

Teknologji

Një nga kompjuterët më të rrallë në histori, Apple-1 shitet për 475 mijë dollarë

Published

on

Një nga kompjuterët më të rrallë dhe më ikonik në historinë e teknologjisë, modeli Apple-1, është shitur për një shumë marramendëse prej 475 mijë dollarësh amerikanë në një ankand të mbajtur në Boston.

Ky kompjuter është pjesë e grupit të parë prej vetëm 50 njësish, të prodhuara me dorë nga bashkëthemeluesit e Apple, Steve Jobs dhe Steve Wozniak, në vitin 1976.

Sot, ekzistojnë nëntë ekzemplarë funksionalë të këtij modeli, duke e bërë të rrallë dhe të kërkuar nga koleksionistët. Modeli i shitur, i njohur si “Byte Shop Apple-1”, përfshin një kabinetë prej druri të ngurtë dhe është në gjendje të plotë pune një faktor kyç që ndikoi në çmimin përfundimtar.

Fillimisht ishte vlerësuar se do të shitej për 300 mijë dollarë, por interesi i madh dhe gjendja e shkëlqyer e pajisjes bënë që ai të shitej shumë mbi këtë pritshmëri.

Kompjuteri i njohur si “Moore Apple-1” i përkiste June Blodgett Moore, e cila është njohur si gruaja e parë që ka diplomuar në Fakultetin e Drejtësisë në Universitetin Stanford.

Apple-1 erdhi në ankand me komponentët tastierën, interfejsin për kaseta dhe softuerin Apple BASIC.

Një video demonstruese e funksionimit të tij, e realizuar një ditë para ankandit, i shtoi vlerë të konsiderueshme ofertës.

Në kohën kur u lansua, Apple-1 shitej për 666.66 dollarë, ai përfaqëson pikë kthese në historinë e kompjuterëve personalë, konsiderohet si gurthemeli mbi të cilin u ndërtua perandoria e teknologjisë. /A.Z/UBT News/

 

Continue Reading

Teknologji

Spotify surprizon përdoruesit me një risi të madhe

Published

on

Në selinë qendrore të Spotify duket se po ndodhin ndryshime të mëdha. Brenda më pak se një jave, kompania ka sjellë një tjetër lajm të mirë për përdoruesit.

Tani, dëgjuesit mund të zgjedhin dhe të dëgjojnë çdo këngë që duan, pa pagesë.

Ky ndryshim vjen pasi Spotify prezantoi përmirësime për shërbimin Premium dhe vendosi të ofrojë një avantazh të ri për përdoruesit e planit falas, pa rrezikuar humbjen e abonentëve.

Llogaritë me planin falas kanë mundësi të zgjedhin çdo këngë dhe ta dëgjojnë, një opsion që ishte i rezervuar vetëm për abonentët Premium.

Ky funksion do të jetë i disponueshëm globalisht duke filluar që sot. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Teknologji

Google shkaktoi kaos, gati 77 për qind e faqeve u prekën

Published

on

Në mes të shtatorit 2025, Google pa paralajmërim hoqi parametrin e URL-së “&num=100”, i cili lejonte që në një faqe kërkimi të shfaqeshin 100 rezultate njëherësh.

Edhe pse duket ndryshim teknik i vogël, ky veprim shkaktoi trazira të mëdha në komunitetin SEO, ndikoi në funksionimin e mjeteve të ndjekjes së renditjes dhe deformoi të dhënat statistikore. Mendohet se ka ndikuar në rreth 77% të faqeve.

Parametri “&num=100” ishte baza e softuerëve që monitoronin pozicionet në Google, lejon skanimin e 100 rezultateve me kërkesë të vetme.

Pas heqjes së tij, mbledhja e të dhënave u bë dhjetë herë më komplekse:

Para: 1 kërkesë = 100 rezultate

aPas: 10 kërkesa = 100 rezultate

Kjo sjell më shumë kërkesa për serverat e Google, rritje të kostove infrastrukturore dhe më shumë kompleksitet në mbledhjen e të dhënave. Pasojat përfshijnë panelet e kontrollit të prishura, të dhëna të humbura për renditjen dhe raporte të paplota të SERP-it. Disa mjete kanë kufizuar ndjekjen në 20 rezultatet kryesore për të zbutur kostot e rritura, pritet që kosto të transmetohen tek përdoruesit përmes rritjes së çmimeve të abonimeve.

Efektet në Google Search Console (GSC)

Ndryshimi ka ndikuar edhe në të dhënat e GSC-së. Shumë pronarë faqesh kanë vënë re ulje të shikimeve në desktop, pozicioni mesatar i faqeve ka pësuar rritje, se botët që ndjekin renditjen nuk mund të regjistrojnë më shikime për pozicionet 11-100 në të njëjtën faqe. Përpara, parametrin aktiv mundësonte që edhe faqet në pozicione të largëta të regjistronin shikime, duke kontaminuar të dhënat e mëparshme.

Arsyet e ndryshimit:

Google nuk ka dhënë shpjegim, por ekspertët e SEO sugjerojnë disa motive: Vështirësimi i scraping-ut: pengon mbledhjen automatike të të dhënave nga SERP. Mbrojtja e infrastrukturës: ul ngarkesën e serverave. Kontrolli i të dhënave: inkurajon përdorimin GSC e API zyrtare.

Mbrojtja ndaj konkurrencës së AI: redukton mundësitë që mjete ose modelet AI të përdorin indeksin e Google për krijimin automatik të përgjigjeve. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Teknologji

Apple konfirmon: iOS 26 mund të ndikojë në baterinë e iPhone

Published

on

Apple ka lëshuar një njoftim të rëndësishëm lidhur me përditësimin e fundit të sistemit operativ, iOS 26.

Kompania pranon se instalimi i versionit më të ri mund të shkaktojë një rritje të përkohshme të konsumit të baterisë, diçka që përdoruesit e kanë vënë re pas çdo përditësimi të madh.

Arsyeja kryesore është se pas instalimit, shumë procese në sfond fillojnë të funksionojnë, si indeksimi i të dhënave, shkarkimi i burimeve shtesë për funksione të reja dhe përditësimi automatik i aplikacioneve.

Apple siguron përdoruesit se kjo është normale dhe se bateria do të kthehet në performancën e saj normale brenda disa ditësh, pasi këto procese përfundojnë.

Edhe pse funksionet e reja rrisin ngarkesën mbi procesorin, ndikimi në performancë dhe konsum energjie është minimal.

Kompania këshillon përdoruesit të mos shqetësohen për ngrohjen fillestare të pajisjes dhe shpejtësinë e shtuar të konsumit të baterisë.

Për ata që janë më skeptikë, Apple sugjeron të presin përditësimet e para me rregullime gabimesh para se të instalojnë versionin e ri të iOS. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara