Të paktën 54 gazetarë janë vrarë në mbarë botën gjatë vitit 2024 për shkak të punës së tyre, me një të tretën e këtyre viktimave të regjistruara në Rripin e Gazës, sipas raportit vjetor të Reporterëve pa Kufij (RSF).

Numri i gazetarëve të vrarë deri në fund të nëntorit është i njëjtë me atë të vitit të kaluar, deklaroi RSF-ja. Organizata theksoi se shifrat shpesh përditësohen më vonë, kur zbulohen raste shtesë të gazetarëve të vrarë, duke e bërë të mundur që këto numra të rriten më tej.

Raporti thekson se raportimi nga zonat e konfliktit është bërë veçanërisht i rrezikshëm. Nga 54 gazetarët e vrarë këtë vit, 31 prej tyre humbën jetën në zona lufte, duke shënuar shifrën më të lartë të pesë viteve të fundit.

Rripi i Gazës, ku Izraeli lufton kundër grupeve militante palestineze të udhëhequra nga Hamasi, doli si rajoni më i rrezikshëm për gazetarët. Duke filluar nga fillimi i luftës në tetor, kur militantët e Hamasit ndërmorën një sulm ndaj Izraelit duke vrarë mbi 1,200 persona dhe duke marrë peng rreth 250 të tjerë, deri në fund të nëntorit, më shumë se 145 profesionistë të medias humbën jetën në Gaza. Nga këta, të paktën 35 ishin duke kryer detyrën në momentin kur u vranë.

Raporti i RSF-së pasqyron rreziqet e rritura me të cilat përballen gazetarët në konfliktet globale dhe në vende ku të drejtat e medias janë të kufizuara. Organizata bën thirrje për më shumë masa mbrojtëse ndërkombëtare për gazetarët dhe për ndalimin e pandëshkueshmërisë për krimet kundër tyre.

Gazetarët në vijën e parë të luftës vazhdojnë të mbajnë barrën e madhe të raportimit të së vërtetës, shpesh me koston e jetës së tyre./UBTNews/

Në fillim të dhjetorit, shumica e ministrave të Shëndetësisë të BE-së miratuan rekomandimet për të zgjeruar zonat pa duhan, me përjashtim të Gjermanisë dhe Greqisë që abstenuan. Propozimi synon të kufizojë pirjen e duhanit në hapësira publike si këndet e lojërave, parqet, tarracat e restoranteve dhe transporti publik, duke mbrojtur veçanërisht fëmijët dhe grupet e cenueshme.

Përfshihen edhe produkte si cigaret elektronike dhe ato me ngrohje për të parandaluar varësinë te të rinjtë. Sipas BE-së, ekspozimi ndaj tymit të dorës së dytë dhe aerosolëve nga këto pajisje duhet të minimizohet.

Çdo vit, 700,000 vdekje në BE i atribuohen duhanpirjes. 24% e popullsisë aktualisht pi duhan, me shifra të ndryshme nga vendi në vend:

Më të larta: Bullgaria (37%), Greqia (36%), Kroacia (35%).

Më të ulëta: Suedia (8%), Holanda (11%).

Deri në vitin 2040, krijimi i një “brezi pa duhan” ku më pak se 5% e popullsisë të përdorë duhan. Programi EU4Health ka ndarë 16 milionë euro për politikat kundër duhanit. Horizon ka investuar 80 milionë euro në kërkime mbi parandalimin e varësisë ndaj duhanit.

Suedia, ndalimi i plotë i pirjes së duhanit në tarracat e restoranteve dhe bareve. Konsumimi i duhanit është më i ulëti në BE falë përdorimit të “snus”-it, një alternativë më pak e dëmshme.

Holanda ka ndaluar shijet jo-duhan për cigaret elektronike për të parandaluar përdorimin nga të rinjtë.

Bullgaria vendi me shkallën më të lartë të duhanpirjes në BE dhe çmimin më të ulët të cigareve. Taksimi i ulët ka kontribuar në ruajtjen e nivelit të lartë të konsumit.

Kroacia po përgatit një ligj që ndalon pirjen e duhanit jashtë hapësirave publike brenda 20 metrave nga institucionet shëndetësore dhe arsimore. Megjithatë, ndalimi në tarracat e kafeneve përballet me rezistencë.

Rumani, pirja e duhanit është e ndaluar në hapësira publike të mbyllura dhe në institucionet arsimore. 34% e popullsisë pi duhan, dhe 40% e të rinjve raportojnë se kanë konsumuar të paktën një cigare.

Mbretëria e Bashkuar: Pas daljes nga BE-ja, ka ruajtur taksa të larta për produktet e duhanit, duke reduktuar ndjeshëm konsumimin.

Shqipëria: Edhe pse nuk është përmendur në detaje në raport, masat kundër duhanit në hapësira publike janë forcuar vitet e fundit.

Duhanpirja mbetet një nga rreziqet më të mëdha shëndetësore në BE. Pavarësisht progresit në reduktimin e konsumit, dallimet e mëdha midis vendeve dhe sfidat politike e bëjnë këtë luftë të vazhdueshme. Synimi i një Evrope pa duhan kërkon bashkëpunim të fortë dhe masa më të ashpra.

Presidenti i Koresë së Jugut, Yoon Suk Yeol, ka mbrojtur vendimin e tij për të shpallur gjendjen e luftës më 3 dhjetor, duke e cilësuar atë si një masë të domosdoshme për të mbrojtur demokracinë nga “diktatura parlamentare” e opozitës. Në një fjalim televiziv të enjten, Yoon theksoi se ky vendim synonte parandalimin e kolapsit demokratik dhe se ai mbetet i vendosur, pavarësisht përpjekjeve për shkarkimin e tij.

“Nuk do të tërhiqem as nëse shkarkohem apo hetohem. Do të luftoj deri në fund,” deklaroi Yoon, duke i akuzuar rivalët politikë për përhapjen e akuzave të pabazuara për ta larguar nga pushteti.

Shpallja e gjendjes së luftës shkaktoi trazira politike dhe përballje të ashpra mes qeverisë dhe opozitës, duke përfshirë hetime për kryengritje ndaj aleatëve të presidentit. Yoon gjithashtu akuzoi simpatizantët e Koresë së Veriut për përpjekje për të minuar qeverinë e tij.

Megjithëse një votim i opozitës për ta shkarkuar presidentin dështoi për shkak të bojkotit nga partia e tij, situata mbetet e tensionuar, me një votim të dytë të planifikuar të shtunën. Vendimi i shpalljes së gjendjes së luftës u anulua vetëm disa orë pas bllokimit nga ligjvënësit, duke lënë pas një krizë të thellë politike në vend./REL/

Presidenti i Koresë së Jugut, Yoon Suk Yeol, e ka mbrojtur vendimin e tij për të shpallur gjendje lufte javën e kaluar, duke thënë se e ka marrë këtë vendim për të mbrojtur demokracinë e vendit.

Në një adresim të befasishëm televiziv të enjten, ai ka thënë se veprimi i tij përbën vendim ligjor për të “parandaluar kolapsimin” e demokracisë, dhe për të luftuar “diktaturën parlamentare” të opozitës.

Yoon ka dhënë sinjale se nuk do të japë dorëheqje para votimit të dytë për shkarkimin e tij, që do të mbahet të shtunën.

“Jam i vendosur edhe nëse merret vendimi për shkarkim apo hetime. Do të luftoj deri në fund”, ka thënë ai.

Presidenti dhe aleatët e tij janë duke u përballur me hetime për kryengritje, dhe disa prej tyre janë ndaluar që të largohen prej Koresë së Jugut.

Mirëpo, Yoon e ka mohuar se shpallja e gjendjes së luftës ka qenë akt rebelimi, duke pretenduar se rivalët e tij politikë janë duke krijuar tani arsyetime të rreme për ta rrëzuar nga pushteti.

Një tentim i ligjvënësve të opozitës për ta shkarkuar atë, ka dështuar, pasi anëtarët e partisë së presidentit e kanë bojkotuar procesin.

Yoon i ka akuzuar edhe simpatizantët e Koresë së Veriut se po tentojnë të minojnë Qeverinë e tij, kur e ka shpallur gjendjen e luftës më 3 dhjetor.

Vendimi ka rezultuar me trazira politike dhe ai është detyruar të tërheqë vendimin vetëm disa orë pasi është bllokuar nga ligjvënësit./REL/