Lajmet

Vetmia ua shkurton deri në 5 vjet jetë

Vetmia mund të ketë një efekt negativ mendor dhe fizik tek çdokush.

Published

on

Por ndikimi i saj tek moshuarit është i mirë-dokumentuar. Studimet e mëparshme kanë zbuluar se vetmia jo vetëm që mund të çojë në probleme të shëndetit mendor, por mund të shkaktojë madje shfaqjen e sëmundjeve të tilla si demenca.

Tani një studim i ri zbuloi se ndjesia e vetmisë gjatë pleqërisë, mund t’ua shkurtojë jetën shumë njerëzve. Raporti nga Shkolla Mjekësore Duke-NUS në Singapor, zbulon se të rritur mbi moshën 60 vjeçare, që thonë se ndonjëherë ose gjithmonë ndihen të vetmuar vdesin deri 5 vjet më shpejt sesa të moshuarit që nuk ndihen të vetmuar.

“Ne zbuluam se të moshuarit e vetmuar, mund të presin që të kenë një jetë më të shkurtër sesa bashkëmoshatarët e tyre që nuk e perceptojnë veten si të vetmuar”- thotë autori kryesor i studimit, asistent/profesor Rahul Malhotra.

“Përveçse ishte viti i lidhur me sëmundjen e koronavirusit, 2019-a ishte gjithashtu koha kur numri i të rriturve mbi 30 vjeç, përbënte për herë të parë në historinë e regjistruar gjysmën e popullsisë totale globale, duke shënuar fillimin e një bote gjithnjë e më të plakur.

Për pasojë, vetmia midis të moshuarve është bërë një çështje shqetësuese e shëndetit publik dhe shoqëror”-shton profesoresha e asociuar Anxhelik Çan, Drejtore Ekzekutive e Qendrës Duke-NUS për Kërkimin mbi Plakjen.

Autorët e studimit shtojnë se rezultatet e këtij studimi, janë tamam në kohë për shkak të porosive të qëndrimit në shtëpi dhe distancës sociale që mbajnë shumë të moshuar për shkak të pandemisë së koronavirusit.

Studimi zbulon se njerëzit në moshën 60 vjeç që thonë se janë të vetmuar për një pjesë ose gjatë gjithë kohës, kanë një jetëgjatësi që është 3-5 vjet më e shkurtër sesa bashkëmoshatarët e tyre. Për atë që ndihet i vetmuar dhe është në moshën 70 vjeç, jetëgjatësia shkurtohet me 3-4 vjet.

Për ata në moshën 80 vjeçare, vetmia e ul jetëgjatësinë me 2-3 vjet. Studimi zbulon gjithashtu se të moshuarit që ndihen të vetmuar, përjetojnë rënie në parametra të tjerë të gjendjes shëndetësore për pjesën e mbetur të jetës.

Këtu përfshihen vitet e mbetura dhe vitet e mbetura, ata besojnë se do të jenë në gjendje të bëjnë aktivitetet e tyre të përditshme pa kufizime. Ashtu si jetëgjatësia e përgjithshme, të rriturit e moshën 60, 70 dhe 80 vjeçare, panë rënien e këtyre parametrave kur e perceptojnë veten të vetmuar të paktën në disa raste.

Por a luan kultura një rol tek vetmia?Studiuesit thonë se gjetjet janë veçanërisht të rëndësishme në vende si Singapori, të cilin ata e përshkruajnë si me një kulturë “kolektiviste” dhe një popullsi që është plakur me shpejtësi. Meqenëse ndërlidhja midis njerëzve atje është më e rëndësishme se diku tjetër, autorët e studimit thonë se të qenit i vetmuar ka një efekt më të dëmshëm se sa në vendet që janë më “individualiste”.

Për më tepër, një raport i vitit 2016 – Tranzicionet në Shëndetësi, Punësim, Angazhim Social dhe Transferime Ndërbrezore në Singapor (THE SIGNS) – zbuloi se 34 për qind të qytetarëve të vjetër të Singaporit e konsiderojnë veten të vetmuar. Kjo përqindje u rrit në 40 për qind midis atyre që ishin 80 vjeç apo më shumë.

“Gjetjet e studimit tonë nxjerrin në pah ndikimin e vetmisë në shëndetin e popullatës, dhe rëndësinë e identifikimit dhe menaxhimit të saj tek të moshuarit”-thotë Malhotra. Në vitin 2018, Britania e Madhe nisi zbatimin e një strategjie kombëtare për trajtimin e vetmisë.

Ndërkohë këtë vit Japonia krijoi Ministrinë e Vetmisë, që do të merret enkas me këtë problem. / studyfinds bota.al

Continue Reading

Rajoni

UBT përfaqësohet me sukses në Konferencën Ndërkombëtare të Pedodontisë në Turqi

Published

on

Prof. Dr. Aida Rexhepi dhe Ligj. Aferdita Gashi nga Katedra e Pedodoncisë dhe Stomatologjisë Preventive të Fakultetit të Stomatologjisë përfaqësuan UBT-në në Konferencën Ndërkombëtare të Pedodontisë në Antalia të Turqisë.

Me një prezantim të studimit të tyre shkencor mbi prevalencën e hipomineralizimit të molarit dhe incizivit te fëmijët e moshës 8-11 vjeç, përfaqësueset e UBT-së treguan ekspertizën e institucionit në hulumtime të avancuara në shëndetin oral dhe stomatologjinë pediatrike.

Konferenca u zhvillua në Antalia të Turqisë, më 4-7 tetor 2025, nën ombrellën e Shoqatës së Pedodonteve të Turqisë. Ky aktivitet ofroi një platformë ndërkombëtare për shkëmbimin e njohurive, diskutimin e metodave më të fundit në stomatologji pediatrike dhe prezantimin e rezultateve të studimeve shkencore nga specialistë të fushës.

Continue Reading

Lajmet

Ngrihet aktakuzë për shitblerje të narkotikëve dhe armëmbajtje pa leje në Gjakovë

Published

on

By

Prokuroria Themelore në Gjakovë, ka ngritur aktakuzë, kundër të pandehurit E.M nën dyshimin për shitje dhe shpërndarje të narkotikëve.

Sipas aktakuzës, ndër të tjera ceket se më datë 11.08.2025 rreth orës 21:25 në Gjakovë Rr. “Gasper Karaqi”, i pandehuri me qëllim të shitjes ose shpërndarjes pa autorizim posedon, substanca apo preparate të cilat me ligj janë shpallur si narkotikë, substanca psikotrope ose analoge, në atë mënyrë që derisa i pandehuri ka qenë duke lëvizur përgjatë rrugës së lartcekur me automjetin e tij Audi A6 me targa të regjistrimit …., në një pik kontrolli është ndalur nga zyrtarët policor të NJRSH-së, ku gjatë kontrollit në çantën e të pandehurit gjenden dhe sekuestrohen gjashtë (6) qese të mbushura me substancë narkotike.

Ashtu që nga ana e hetuesve në mënyrë urgjente është kryer kontrolli dhe bastisja në banesën e të pandehurit me ç’rast janë gjetur dhe sekuestruar substanca narkotike, një peshore digjitale, dy palë gërshërë, një lugë metalike, shirit ngjitës, shkrepës dhe qese të vogla të zbrazëta, të cilat kanë shërbyer për përgatitjen dhe më pas shitjen apo shpërndarjen e substancës narkotike, të cilat janë sekuestruara nga hetuesit policor, me ç’rast pas ekzaminimit nga AKF sipas raportit është konstatuar substancë narkotike e llojit kokainë me peshë të përgjithshme 342.06 gram”, thuhet në komunikatë.

Më tej thuhet se gjithashtu i pandehuri nga data e pa vërtetuar e deri më datë 11.08.2025, rreth orës 21:25 në Gjakovë, ka mbajtur në pronësi armë në kundërshtim me Ligjin për Armë Nr.05/L-022, dhe atë një pistoletë me gaz të llojit Zoraki dhe një karikartor, e sekuestruar nga ana e policisë.

Me këto veprime i pandehuri E.M., ka kryer veprat penale “Blerja, posedimi, shpërndarja dhe shitja e paautorizuar e narkotikeve, substancave psikotrope dhe analoge” nga neni 267 par.1 të KPRK-së dhe “Mbajtja në pronësi, kontroll ose posedim të paautorizuar të armëve” nga neni 366 par.1 të KPRK-së”, thuhet në njoftim.

Në fund thuhet se prokurori i çështjes me rastin e ngritjes së aktakuzës, i ka propozuar gjykatës që të pandehurin ta shpallë fajtor dhe të dënohet sipas ligjit për veprat penale të cilat i vihen në barrë./D.B/KP

Continue Reading

Lajmet

​Zbulohet sasi e konsiderueshme mallrash të padeklaruara në pikën kufitare Vërmicë

Published

on

By

Zyrtarët doganorë në pikën kufitare në Vërmicë kanë parandaluar tentativën për të futur në territorin e Republikës së Kosovës mallra të padeklaruara, gjatë një kontrolli rutinë të zhvilluar sot.

Sipas njoftimit të Doganës, gjatë kontrollit të një automjeti të udhëtarëve, janë gjetur 18 thasë me 144 palë mbathje sportive të markës “Nike”, të cilat ishin fshehur në bagazhin e automjetit dhe nuk ishin deklaruar në momentin e hyrjes në territor.

Pala në fjalë nuk posedonte faturë për mallin, dhe sipas procedurave ligjore, malli është ndaluar përkohësisht në pikën kufitare deri në përfundimin e procedurave”, njofton Dogana e Kosovës. /D.B/KP

Continue Reading

Lajmet

Rektori Hajrizi u uron studentëve mirëseardhje dhe një fillim të mbarë të vitit akademik 2025/26

Published

on

Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, u ka uruar mirëseardhjen studentëve të rinj dhe atyre aktualë në fillimin e vitit të ri akademik 2025/26. Në fjalën e tij, Rektori Hajrizi theksoi rëndësinë e këtij fillimviti, i cili sjell mundësi për suksese, përvoja të reja edukative dhe zhvillim personal e profesional.

Lexoni mesazhin e plotë të Rektorit Hajrizi:

Të dashur studentë të rinj dhe studentë aktualë të UBT-së,

Në emër të UBT-së dhe në emrin tim personal, ju urojmë mirëseardhje në fillimin e vitit të ri akademik 2025/26.

Ky është një fillimvit që na bashkon për më shumë suksese, përvoja të reja edukative e akademike, si dhe mundësi për zhvillim personal dhe profesional.

UBT mirëpret gjeneratën e re të radhës, e cila bashkë me studentët aktualë, që kanë besuar në edukimin dhe zhvillimin profesional të ofruar nga UBT, do të kontribuojë në një vit të pasur akademik.

Besojmë fuqimisht se, ashtu si gjithmonë, do të veprojmë për të arritur synimet tona kryesore: Top Education for Top Students, duke mbështetur jo vetëm studentët, por edhe zhvillimin e vendit dhe suksesin e Kosovës në arenën globale.

Ju keni zgjedhur të studioni në institucionin më prestigjioz, tashmë të dëshmuar edhe në nivel global, ku cilësia dhe inovacioni janë parimet themelore.

UBT është ranguar ndër universitetet më të mira në botë për cilësi, inovacion, ndërmarrësi, zhvillim të qëndrueshëm, teknologji dhe inteligjencë artificiale, dhe së fundmi, renditet në vendin e parë në botë për angazhimin dhe impaktin në shoqëri.

Për herë të parë në Kosovë dhe në rajon, UBT ka integruar Inteligjencën Artificiale, teknologjitë më të avancuara dhe infrastrukturën e kompletuar të një Qyteti të Mençur, së bashku me një staf cilësor, në rritje, dhe shumë të përkushtuar, në mënyrë që ju të jeni sa më të suksesshëm.

Kështu, gjatë studimeve, ju do të keni mbështetje të plotë nga profesorët, mentorët dhe strukturat tona akademike, duke ju dhënë hapësirën e duhur për të mësuar, krijuar dhe ndërtuar karrierën tuaj.

Ne jemi të përkushtuar t’ju ofrojmë një përvojë studimi të pasur, që jo vetëm do të ndikojë në jetën tuaj personale, por gjithashtu do të kontribuojë në shoqëri dhe në zhvillimin e Kosovës.

Ju uroj një vit akademik të suksesshëm, të mbushur me dije, përvoja dhe arritje të reja. Le të jetë ky vit një hap i sigurt drejt realizimit të ëndrrave tuaja!

Me respekt,

Prof. Dr. Edmond Hajrizi

President dhe Rektor i UBT-së

Continue Reading

Të kërkuara