Edhe pse ne e dimë se pirja e tepërt është e dëmshme për shëndetin tonë, shkenca që mbështet pirjen e moderuar të pijeve alkoolike ende ka nevojë për fakte.
Fusha e kërkimit shkencor për alkoolin duket paksa e çorientuar për momentin, të paktën sa u përket njoftimeve në publik.
Një studim i publikuar në revistën shkencore „Nature” në mars duket se ofron disa nga provat më bindëse, se edhe pirja mesatare e alkoolit mund të dëmtojë trurin.
Pas ekzaminimit të skanimeve të trurit nga më shumë se 36,000 njerëz të moshës së mesme dhe të moshuar nga Biobank në Mbretërinë e Bashkuar, studiuesit zbuluan se 50-vjeçarët që pinin mesatarisht një gotë verë 175 mililitra (6 oz) ose gjysmë litër kanoçe birre në ditë gjatë vitit të kaluar kishte tru që dukej 1.5 vjet më i vjetër se ai i personave të tjerë që pinin gjysmën e kësaj sasie ose nuk pinin fare.
Plakja e trurit u rrit me konsumimin e alkoolit, shkruajnë studiuesit. Studimi është një nga më të mëdhenjtë që trajton ndikimin shëndetësor të pijes së moderuar në tru deri më sot. Studiuesit përkufizuan “pirjen e moderuar” si deri në 14 pije në javë dhe “të lehta” si më shumë se një pije në javë, por më pak se shtatë. Por shumë pyetje mbeten të hapura.
Studimi i trurit
Megjithëse rezultatet e studimit të trurit duken të drejtpërdrejta në shikim të parë, hulumtimi pak më thellë zbulon se sa shumë ne ende nuk dimë.
Patricia Molina, e cila drejton Qendrën e Ekselencës për Abuzimin me Alkoolin dhe Drogën në Universitetin Shtetëror të Luizianës, tha se mbeti e paqartë se cilat ishin efektet e tkurrjes së trurit prej dy vitesh, që shkaktoi simptomat e plakjes në njohje dhe sjellje.
Disa prova tregojnë një lidhje midis humbjes së vëllimit të trurit dhe dëmtimit të aftësisë së njohjes, tha ajo. Por ajo gjithashtu nuk është në dijeni të ndonjë studimi që tregon përfundimisht një lidhje të drejtpërdrejtë midis përqindjeve specifike të vëllimit të zvogëluar të trurit dhe manifestimeve klinike që janë të dukshme për njerëzit ose mjekët e tyre.
Molina tha se forma e studimit e bëri gjithashtu të vështirë përgjigjen e pyetjeve se si krahasohen rezultatet e tij me tkurrjen e shkaktuar nga aktivitete dhe sëmundje të tjera që dihet se shkaktojnë një ulje të materies së trurit, si mungesa e aftësisë fizike ose sëmundja e Huntingtonit. “Një meta-analizë do të ishte mënyra më e afërt për të arritur tek përgjigja,” tha Molina. Me fjalë të tjera, dikujt do t’i duhej të shikonte të gjithë literaturën dhe t’i analizonte rezultatet në një mënyrë që të lejonte të bëhen krahasime të tilla.
Një arsye tjetër pse krahasime të tilla janë të vështira për t’u gjurmuar, tha Molina, është se aktivitete ose sëmundje të ndryshme shkaktojnë tkurrje të ndryshme në vende të ndryshme. Qëndrimi gjatë gjithë ditës dhe ngrënia vetëm e ushqimeve të përpunuara, për shembull, mund të shkaktojë tkurrje në një zonë të trurit të ndryshme nga sëmundja e Huntingtonit.
Pastaj është dilema pulë-vezë. A mund të ndodhë që njerëzit të prirur për të pirë alkool rregullisht thjesht kanë tru më të vogël në përgjithësi sesa ata që zgjedhin të abstenojnë? “Kjo është një mundësi e veçantë,” tha Molina. “E vetmja mënyrë për t’iu përgjigjur kësaj pyetjeje është duke mbledhur imazhe të trurit nga jeta e hershme.”
Studiuesit po kërkojnë ta adresojnë këtë pyetje përmes studimit të zhvillimit njohës të trurit të adoleshentëve, tha Molina. Ky studim gjurmon ndryshimet në vëllimet e trurit me kalimin e kohës ndërsa mbledh të dhëna për përdorimin e alkoolit dhe drogës.
Por a nuk është vera e kuqe e mirë për ju?
Dëshmia se pirja e tepërt është e dëmshme për trupin dhe trurin është përfundimtare. Por kur bëhet fjalë për pirjen e moderuar, gjërat bëhen pak më të ndërlikuara. Një numër studimesh të publikuara gjatë dekadave të fundit, duke përfshirë një të paraqitur vetëm një ditë para studimit të trurit, duket se pretendojnë se pirja e moderuar e alkoolit mund të jetë e mirë për ju.
Duke analizuar të dhënat e marra gjithashtu përmes Biobank në Mbretërinë e Bashkuar nga rreth 312,000 konsumues aktualë, studiuesit zbuluan se konsumimi i alkoolit ekuivalent prej rreth 150ml verë me vakte në ditë për gratë dhe 300ml për burrat lidhej me një rrezik më të ulët të zhvillimit të diabetit të tipit 2.
Jeanette Tetrault, një profesoreshë e mjekësisë në Yale, e specializuar në varësinë ndaj alkoolit, tha se ishte e rëndësishme të lexohej përtej titujve.
Në fund të fundit, tha ajo, studimi thjesht ka gjetur se, nëse pini alkool me ushqim, keni më pak gjasa të zhvilloni diabetin e tipit 2 sesa nëse pini alkool pa ushqim.
Kritikët e studimeve të tilla thonë gjithashtu se ato shpesh nuk marrin parasysh faktorë të rëndësishëm socio-ekonomikë dhe se reklamimi i përfitimeve të verës së kuqe është në thelb i njëanshëm. Kjo për shkak se njerëzit me status më të lartë socio-ekonomik, të cilët shpesh janë tashmë më të shëndetshëm, në fillim, kanë më shumë gjasa të raportojnë se pinë një gotë verë të kuqe në ditë sesa ata që nuk janë.
Bëni kujdes
Një hetim i New York Times i vitit 2018 zbuloi se studiuesit e përfshirë në një studim 10-vjeçar në shkallë të gjerë që kërkonin të gjurmonin ndikimin e konsumit të moderuar të alkoolit në shëndet u lobuan shumë nga industria e alkoolit.
100 milionë dollarët e përdorura për financimin e studimit të Institutit Kombëtar të Shëndetit (NIH) u kërkuan kryesisht nga aktorët kryesorë në industrinë e alkoolit, mes tyre Anheuser-Busch InBev. Autori kryesor i tij, një profesor i mjekësisë në Harvard, siguroi drejtuesit e alkoolit në email dhe telefonata konferencash se rezultatet do të ishin në favor të tyre.
Kur hetuesit e NIH vunë re praktika të dyshimta, studimi u ndërpre. Megjithëse asgjë nuk përfundoi duke u publikuar, situata të sjell në vëmendje për t’u kujdesur ndaj rezultateve që duken shumë të mira për të qenë të vërteta.
Pra, sa kujdes duhet të bëj?
Një studim i madh i vitit 2018 u përpoq të zgjidhte debatin e pirjes së moderuar të alkoolit: Asnjë nivel i konsumit të alkoolit nuk përmirëson shëndetin, tha ai.
Duke përdorur të dhëna nga 195 vende për një periudhë 26-vjeçare, studimi ofroi vlerësimin më të plotë të barrës globale të alkoolit deri më sot. Por disa shkencëtarë kanë vënë në dukje të meta në hartimin e studimit. Për shembull, se në vend që të gjurmonin rezultatet e tyre në numra, autorët gjurmuan rezultatet duke përdorur gjuhën relative. Kur ata ofruan shifra të vështira, niveli i dëmtimit dukej i negociueshëm në rastin më të mirë.
Rreziku i zhvillimit të një problemi shëndetësor të lidhur me alkoolin ishte 0.5% më i lartë tek njerëzit që pinin një pije në ditë krahasuar me ata që nuk pinin. Në aspektin numerik, studimi zbuloi se 914 në 100,000 njerëz midis moshës 15 dhe 95 vjeç do të zhvillonin një sëmundje brenda një viti nëse nuk do të pinin. Ky numër u rrit me vetëm katër persona, 918 në 100,000, nëse do të pinin.
Duke pasur parasysh atë që ne dimë sot për konsumimin e alkoolit, Tetrault tha se ajo nuk po u thoshte pacientëve të saj që të abstenonin totalisht. Ajo tha se mund të përdorë studimin e trurit me pacientë që tashmë kanë kushte themelore që ndikojnë në njohjen e tyre ose funksionin e trurit të tyre si një mjet tjetër për këshillim.
“Por unë nuk do t’i përdorja domosdoshmërisht këto të dhëna për t’u përpjekur të ndryshoj sjelljet tek pacientët që nuk kanë me të vërtetë pasoja shëndetësore dhe të dinë se cilat janë rreziqet e tyre të mundshme,” tha ajo. “Unë nuk po u them të gjithë pacientëve të mi që duhet të abstenojnë.” DW
Lajme të mira për ata që e adhurojnë çokollatën, pasi një studim thotë se konsumimi i rregullt i çokollatës është i lidhur me funksion më të mirë të trurit.
Sipas studimit, i cili është publikuar në “Appetite”, konsumimi i çokollatës u gjet se ishte i lidhur me performancë më të mirë të funksionit njohës në tru.
Hulumtuesit shikuan të dhënat e mbledhura gjatë një studimi të mëhershëm i cili ishte mbajtur në Nju Jork, duke matur kështu marrjen e çokollatës dhe rrezikun nga faktorët e sëmundjeve kardiovaskulare.
Pjesëmarrësit iu nënshtruan një seri testeve të dizajnuara për të matur funksionin e tyre njohës. Studiuesit gjetën se konsumimi i çokollatës ishte i lidhur me një performancë më të mirë në teste.
Hulumtuesit sugjerojnë se konsumimi i rregullt i çokollatës ndihmon në mbrojtjen kundër rënies së funksionit njohës në tru, që është i lidhur me moshën.
Një neurolog ka zbuluar ilaçet e zakonshme që mund të shkaktojnë dridhje të duarve.
Dr. Baibing Chen, i cili punon në Ann Arbor, Michigan, thotë se sheh shumë pacientë me dridhje të duarve që shqetësohen se mund të kenë një çrregullim serioz të trurit, siç është Parkinsoni.
Para se t’i vlerësojë për gjendje neurologjike, Dr. Chen kontrollon çfarë ilaçesh po marrin. Ai sheh nëse pacientët marrin pseudoefedrinë, e shitur nën emrin tregtar Sudafed, ndër të tjera për bllokim të hundëve ose sinuseve, pasi dridhjet janë efekt anësor i këtij ilaçi pa recetë.
Kjo ndodh se dekongjestionuesi stimulon sistemin nervor qendror e nxit lirimin e norepinefrinës, një neurotransmetues i lidhur me vigjilencën dhe gjallërinë – gjë që çon në efekte anësore si nervozizmi, ankthi dhe dridhjet.
Simptomat shtohen kur ilaçi merret në doza të larta ose nga të ndjeshmit, vlen për amfetaminat që përdoren për trajtimin e ADHD-së, si Adderall. “Këto mund të rrisin aktivitetin e sistemit nervor dhe ndonjëherë të shkaktojnë dridhje ose lëkundje,” thotë Dr. Chen në TikTok.
Më tej, neurologu analizon përdorimin e antidepresivëve, ai thotë se frenuesit selektivë të rimarrjes së serotoninës që janë klasë antidepresivësh që rrisin nivelet e serotoninës në tru, mund të shkaktojnë dridhje.
FDA ka miratuar pesë SSRI për trajtimin e depresionit: Citalopram, Escitalopram, Fluoxetine, Paroxetine dhe Sertraline. Disa s’kanë efekte anësore, e shumë efekte zhduken pas javëve të para, përveç dridhjeve, ilaçet shkaktojnë shqetësime, djersitje dhe dhimbje koke.
Dr. Chen thotë se antidepresivi triciklik amitriptilina shkakton të njëjtën reaksion. Antipsikotikët që përdoren për trajtimin e simptomave psikozike si halucinacionet, deluzionet dhe mendimi i çrregullt, shkaktojnë dridhje.
Litiumi, një stabilizues i humorit, është “i njohur për të shkaktuar ose përkeqësuar dridhjet, veçanërisht në nivelet e larta në gjak”.
Dr. David Osser, profesor i asociuar i psikiatrisë në Shkollën Mjekësore të Harvardit, thotë se dridhjet e shkaktuara janë “ të zakonshme dhe të padëshiruara nga pacientët”, dhe ankthi i përkeqëson ato. Për t’i zbutur sugjeron mbajtjen e nivelit të ulët të litiumit dhe reduktimin e ilaçeve tjera që shkaktojnë dridhje, si kafeina. Një tjetër shkaktar, sipas Dr. Chen, janë ilaçet për astmën, ilaçet e përshkruara për pacientët me astmë, si albuterol, salmeterol e arformoterol, shkaktojnë dridhje. Deri në 20% e njerëzve që marrin këto ilaçe zhvillojnë dridhje.
Dr. Chen përmbyll informacionin e tij duke renditur disa ilaçe të tjera që duhen pasur parasysh për shkaktimin e dridhjeve.
Ilaçet kundër krizave epileptike shkaktojnë dridhje se ndërveprojnë me sistemin nervor qendror, ilaçet antiaritmike që përdoren për trajtimin e rrahjeve të çrregullta të zemrës kanë ndikim të ngjashëm. Steroidet janë tjetër grup në listën e Dr. Chen që shkaktojnë dridhje.
Me prednizonin, një nga steroidet më të përshkruara në SHBA, disa nga efektet anësore që ndodhin, nëse përdoret në sasi të mëdha ose për periudha të gjata, përfshijnë ndjesi shpimi gjilpërash në fytyrë dhe gjymtyrë, ngërç të muskujve dhe dridhje të pakontrollueshme të duarve.
Mjeku përmend një shkaktar; Stimulantët. Kafeina, që konsumohet përmes çajit, kafesë, pijeve me gaz, shkakton dridhje të duarve nëse konsumohet në sasi të mëdha, veçanërisht te individët që janë të ndjeshëm ndaj efekteve stimuluese. /UBT News/
Shëndeti i syve është aspekt i rëndësishëm i mirëqenies sonë, por shumë shpesh e injorojmë deri sa të shfaqen probleme.
Ka faktorë rreziku që ndikojnë në shëndetin e syve, përfshirë moshën, gjenetikën, ekspozimin ndaj dritës së diellit dhe përdorimin e dëmshëm të ekraneve për periudha të gjata. Është thelbësore të kuptojmë këta faktorë për të mbrojtur shëndetin vizual.
Mosha e gjenetika janë dy faktorë që ndikojnë në shëndetin e syve, ndryshimet që ndodhin me kalimin e moshës çojnë në sëmundje si katarakti e degjenerimi makular. Një histori familjare e sëmundjeve të syve rrit rrezikun e zhvillimit të këtyre kushteve.
Nëse keni anëtarë të familjes që vuajnë nga sëmundje të tilla, është e rëndësishme të bëni kontrolle të rregullta e të jeni të vetëdijshëm për shenjat e hershme të problemeve vizuale. Ekspozimi ndaj diellit është problem serioz, rrezatimi UV dëmton retinën e rrit mundësinë e zhvillimit të sëmundjeve si katarakti e degjenerimi makular. Përdorimi i syzeve me mbrojtje UV është mënyrë e thjeshtë për të mbrojtur sytë. Kjo veprimtari preventive është e rëndësishme verës, kur jemi në mjedise të hapura.
Përdorimi i ekraneve moderne, si telefonat e kompjuterët ka ndikim negativ. Përdorimi i vazhdueshëm i pajisjeve shkakton lodhje dhe tharje të syve e përkeqësim të shikimit. Ka rregull të njohur, që quhet 20-20-20: çdo 20 minuta, shikoni diçka në distancë 20 metra për 20 sekonda. Ky zakon ndihmon në lehtësimin e lodhjes së syve por si të kujdesemi për sytë?
Kontrolli i rregullt është thelbësor, vizitat te okulisti janë të rëndësishme për parandalim të problemit. Një kontroll i thjeshtë identifikon problemet e mundëson trajtim. Mbrojtja nga dielli është aspekt i rëndësishëm i kujdesit. Përdorni syze që filtrojnë rrezet UV. Jo vetëm që kjo i mbron sytë nga dëmtimi, por parandalon shfaqjen e rrudhave rreth syve.
Një dietë e pasur me vitamina është esenciale për sytë. Ushqimet që janë të pasura me vitaminë A, C dhe E, si karotat dhe domatet ndihmojnë në ruajtjen e syve. Përveç kësaj, shmangia e duhanit është element thelbësor në ruajtjen e shëndetit të syve.
Pirja e duhanit rrit rrezikun e zhvillimit të degjenerimit makular dhe kataraktit. Nëse jeni duhanpirës, kërkoni ndihmë për të lënë duhanin; shëndeti juaj, duke përfshirë shëndetin e syve tuaj, do të përfitojë ndjeshëm. Përmes kujdesit të duhur dhe këndvështrim të përgjegjshëm ndaj stilit të jetesës, është e mundur të mbani sytë tuaj të shëndetshëm dhe të parandaloni probleme që shfaqen me kalimin e kohës.
Kujdesi për shëndetin e syve është investim në mirëqenien afatgjatë, nuk është kurrë vonë për të filluar të merremi seriozisht me këtë. /UBT News/
Ngrënia e disa ushqimeve bazuar në grupin tuaj të gjakut përmirësojë shëndetin dhe të ndihmojë në menaxhimin e peshës.
Koncepti i dietave sipas grupeve të gjakut u prezantua fillimisht nga dr. James L. D’Adamo. Djali i tij, dr. Peter J. D’Adamo, e popullarizoi këtë dietë në librin e tij “Eat Right 4 Your Type”.
Ai pretendon se grupe të ndryshme gjaku kanë evoluar në periudha të ndryshme në historinë tonë gjenetike dhe se grupi juaj i gjakut duhet të përcaktojë se çfarë hani dhe si ushtroheni, shkruan Healthline.
Cilat lëngje duhet të pini cilin grup gjaku?
Dietat e grupeve të gjakut janë sistem ushqimor që i kategorizon ushqimet si të dobishme, neutrale a të dëmshme. Ai bazohet në grupin e gjakut të personit dhe faktorë tjerë. Dieta ofron udhëzime për zgjedhjen e pijeve bazuar në grupin tuaj të gjakut.
Plazma përmban antitrupa anti-A dhe anti-B, por sipërfaqja e rruazave të kuqe të gjakut nuk përmban antigjene A ose B. Meqenëse këto antigjene nuk janë të pranishme, një person i çdo grupi gjaku ABO mund ta marrë këtë grup gjaku.
Dietë për grupin e gjakut O
Theksi vihet te ushqimet me shumë proteina, kurse drithërat, bizelet dhe produktet e qumështit janë të kufizuara. Ai bazohet në idenë se njerëzit me grupin O kanë sistem tretës që përshtatet përproteinat shtazore.
Sipërfaqja e rruazave të kuqe të gjakut përmban antigjen A, dhe plazma ka antitrupa anti-B. Antitrupi anti-B do të sulmonte qelizat e gjakut që përmbajnë antigjenin B. Dieta fokusohet në perime, fruta dhe drithëra, duke minimizuar mishin dhe produktet e qumështit. Ai bazohet në besimin se njerëzit me grupin A kanë sistem imunitar më të ndjeshëm dhe janë më të përshtatshëm për një dietë vegjetariane.
Lëngje frutash alkaline si koncentrati i holluar i lëngut të qershisë së zezë
Tretja e produkteve të qumështit thuhet se është e vështirë për njerëzit me grupin A të gjakut, por disa lloje të produkteve të qumështit mund të jenë të pranueshme, duke përfshirë:
Sipërfaqja e rruazave të kuqe të gjakut përmban antigjen B, plazma ka antitrupa anti-A. Antitrupi anti-A sulmon qelizat e gjakut që përmbajnë antigjenin A. Dieta përfshin bilanc të mishit, perimeve, frutave, drithërave dhe produkteve të qumështit. Ai bazohet në idenë se njerëzit me grup B kanë sistem të fortë tretës e mund të hanë shumëllojshmëri ushqimesh.
Qelizat e kuqe përmbajnë antigjene A dhe B, plazma s’përmban antitrupa anti-A ose anti-B. Ata me grupin AB marrin çdo lloj gjaku ABO.
Dieta përfshin një kombinim të ushqimeve nga dietat e grupit të gjakut A dhe B Dieta e grupit të gjakut AB bazohet në besimin se njerëzit me grup gjaku AB mund të përfitojnë nga të dyja dietat, sepse gjaku i tyre është një përzierje e të dy llojeve. /UBT News/
