Kulturë

Veprat e Eça de Queiroz përjetësohen në Panteonin Kombëtar të Lisbonës

Published

on

Me rastin e 125-vjetorit të vdekjes së tij, eshtrat e Eça de Queiroz, autori i veprave të njohura të letërsisë portugeze si “Os Maias” dhe “O Crime do Padre Amaro”, do të prehen tani në Panteonin Kombëtar, një vend nderimi i shenjave të mëdha të historisë portugeze.

Në një ceremoni solemne, mbetjeve të shkrimtarit José Maria Eça de Queiroz u dha vendimi për t’u prehur përfundimisht në Panteonin Kombëtar në Lisbonë, si pjesë e një homazhi për karrierën e tij letrare të shekullit të 19-të. Urna që përmban mbetjet e autorit të veprave si Os Maias (Majat) dhe O Crime do Padre Amaro (Krimi i Atit Amaro) do të qëndrojë në këtë vend simbolik të kryeqytetit portugez. Emra të tjerë të njohur të historisë portugeze, të cilët prehen gjithashtu aty, përfshijnë presidentët e Republikës Manuel de Arriaga dhe Teófilo Braga, si dhe figura nga fusha kulturore si Almeida Garrett, Luís de Camões dhe Amália Rodrigues.

Ngjarja e transferimit të mbetjeve të shkrimtarit, që u zhvillua të mërkurën në mëngjes, u shoqërua me një homazh që nisi pak pas orës 9:00 në Asamblenë e Republikës, ku trupi i tij u transportua për herë të parë. Më pas, një procesion e shoqëroi trupin deri në Panteonin Kombëtar, duke kaluar përmes disa pjesëve të qytetit, dhe ceremonia përfundoi në orën 11:00 në këtë vend të shenjtë.

Në këtë ceremoni morën pjesë figura të rëndësishme të politikës portugeze, si presidenti aktual Marcelo Rebelo de Sousa, presidenti i Asamblesë së Republikës José Pedro Aguiar-Branco dhe kryeministri Luís Montenegro.

Në fjalimin e tij, Marcelo Rebelo de Sousa theksoi se “Panteoni është vendi i të pavdekshmëve” dhe kujtoi se disa prej tyre “kanë qenë shkrimtarë”. Ai shtoi se pak shkrimtarë portugezë “janë kaq të gjallë sa Eça de Queiroz” dhe përmendi autorët të cilët, përmes leximit të veprave të tyre, vazhdojnë të jetojnë në mendjen e lexuesve, pavarësisht kohës që ka kaluar.

Për presidentin, “tributi më i madh për Eça-n do të ishte ta ribotojmë, ta studiojmë dhe, mbi të gjitha, ta lexojmë”. Ai gjithashtu theksoi se janë disa “akte të drejtësisë” që duhet të ndodhin, “si ky transferim, edhe pse nuk e dimë dëshirën e shkrimtarit për këtë çështje”.

Ceremonia përfshiu gjithashtu performanca nga dirigjenti João Paulo Santos dhe sopranoja Sara Simões, nga Kori i Teatrit Kombëtar të São Carlos, dhe leximi i fragmenteve nga veprat e Eça de Queiroz.

Eça de Queiroz vdiq më 16 gusht 1900 në Paris në moshën 54 vjeçare. Mbetejt e tij u transportuan në Lisbonë muajin pasardhës dhe u varrosën në Varrezat e Alto de São João. Në vitin 1989, ato u transferuan në varrin familjar në Santa Cruz do Douro, në bashkinë Baião, ku kanë qëndruar deri tani.

Një emër i pashmangshëm në letërsinë dhe kulturën portugeze

Ai ishte një nga shkrimtarët më të njohur të Portugalisë dhe ishte përgjegjës për krijimin e disa prej veprave më të njohura të letërsisë portugeze.

Përveç Os Maias – për shumëkujt një nga mënyrat e para për të njohur veprën e tij, pasi libri është pjesë e Planit Kombëtar të Leximit – Eça de Queiroz është autor i veprave të tjera si O Crime do Padre Amaro, O Primo Basílio (Kushtimi i Basilit), A Cidade e as Serras (Qyteti dhe Malet), dhe shumë të tjera që ka shkruar gjatë karrierës së tij letrare (ndoshta disa prej tyre janë botuar posthumisht).

Një karrierë që e nisi pas diplomimit në drejtësi nga Universiteti i Coimbra në 1866, një degë që e çoi në një karrierë të shkurtër juridike. Megjithatë, ishte në gazetari dhe letërsi që ai gjeti vërtet pasionin e tij. Përveç shkrimtarëve të njohur si Antero de Quental dhe Teófilo Braga, ai ishte pjesë e “Gjeneratës së 70-tës”, gjithashtu e njohur si “Dissidenca e Coimbras”,  një grup intelektualësh të rinj që kërkonin një revolucion politik, kulturor dhe social në vend në gjysmën e dytë të shekullit të 19-të.

Ai gjithashtu pati një karrierë diplomatike, duke u emëruar konsull në Havana, Newcastle, Bristol dhe, në fund, në Paris. Siç tregon edhe Fondacioni Eça de Queiroz në faqen e tij zyrtare, vepra letrare e Eça de Queiroz karakterizohet nga realizmi, kritika sociale dhe novacioni narrativ, duke ekspozuar “defektet dhe hipokrizitë e shoqërisë portugeze me ashpërsi”. Ajo përfaqëson një periudhë të madhe transformimi dhe modernizimi në letërsinë portugeze./UBTNews/D.E.

Aktualitet

I jepet lamtumira e fundit Artur Zhejit, gazetarit që Kosovën e bëri çështje të parë

Published

on

Personalitete të jetës publike, politikës, miq, kolegë dhe qytetarë i dhanë sot lamtumirën e fundit gazetarit dhe publicistit të njohur Artur Zheji ndërsa zhvilluan homazhe në nderim të tij në Universitetin e Arteve të Bukura në Tiranë.

Në këtë universitet, Zheji ka përfunduar studimet për regjisurë, por gjithashtu ka kaluar edhe një pjesë të mirë të jetës së tij.

Zheji ka qenë drejtues i Radio Televizionit Shqiptar, i Agjencisë Telegrafike Shqiptare, por edhe në media të tjera të shkruara dhe vizive.

Ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja u shpreh se pas ekranit, Zheji ka qenë akoma më artist e krijues dhe do të ishte shumë më tepër në vitet që do vinin.

“Humbje e rëndë, e parakohshme. Një personazh me shumë ngjyra, me shumë botë, me shumë përfshirje në jetën publike dhe në jetën e vendit. Nuk e kam arritur në akademi, por natyrisht që e njoh Zhejin si të gjithë ju, si gazetar e publicist. Pas Zhejit në ekrane, me siguri ka qenë një Zheji tjetër akoma më artist e krijues e do ishte shumë më tepër në vitet që do vinin, por fatkeqësisht jeta është ndonjëherë shumë e ashpër në këto ngjarje që janë kaq të papritura. Nuk dimë si të ngushëllojmë familjen e botën që ai la. Ikje shumë e parakohshme”, u shpreh Gonxhja pas homazheve në Akademinë e Arteve.

Aktorët e mirënjohur Rajmonda Bulku dhe Timo Flloko vlerësuan Zhejin si një analist të jashtëzakonshëm, por edhe një artis i madh në shpirt.

“Lindi i lirë, i mençur i kulturuar. Luftoi tërë jetën e tij për të thënë fjalën e drejtë. Elokuenca e Turit është e pakrahasueshme. Do na mungojë shumë, jo vetëm ne që e kishim afër dhe e donim shumë dhe e vlerësonim, por të gjithë atyre që donin ta dëgjonin zërin e Turit, një zë të lirë, një fjalë të drejtë, të mençur dhe besoj se do ta mbajnë në mendje ashtu siç ishte Turi, i drejtë dhe i mençur”, tha për gazetarët aktorja Bulku pas homazheve.

Aktori Timo Flloku u shpreh se “Tur Zheji ishte një personalitet i dimensioneve të jashtëzakonshme, nuk flas në prerjen politike apo si një analist i jashtëzakonshëm, por do të thoja atë që Arturi ishte në artis i madh në shpirt, me një sensibilitet të thellë. Kam patur miqësi të afërt me të. Zoti e rrëmbeu nga ne, iku shumë shpejt”.

Historiani dhe ish-ministri i Jashtëm, Paskal Milo vlerësoi kontributin e Zhejit jo vetëm në media, por edhe në çështje të rëndësishme si ajo e Kosovës.

“Me Artur Zhejin kam rreth 28 vjet që jam njohur. Më ka marrë intervistën e parë si gazetarë në Romë, kur unë isha në pozitën e Ministrit të Jashtëm dhe që aty vendosëm një bashkëpunim shumë miqësorë që vazhdoi edhe më tej. Arriti në majën e publicistikës shqiptare, me një stil të veçantë, një fjalor tejet të përpunuar që ndërthurej mes një gazetarie ekspresive, por dhe mendimi të thellë filozofik. Ajo kulturë e madhe që ky njeri rrezatonte, jo vetëm kur ishte në mediumet publike, por edhe jetën personale, kishe çfarë të bisedoje me të. Artur Zheji është një nga gazetarët më të shquar që është marrë me çështjen kombëtare në tërësi, por veçanërisht Kosovën. Arturi e bëri çështje të parë të profesionit të tij dhe madje temat e tij, diskutimet dhe programet e tij kanë patur në qendër çështjen kombëtare. Për këtë spikaste në mënyrë të veçantë”, tha Milo.

Humbja e tij e papritur ka tronditur jo vetëm familjen, por edhe kolegët dhe opinionin publik, të cilët e shihnin si një figurë me integritet dhe profesionalizëm të lartë.

 

Continue Reading

Kulturë

Cirku Kombëtar i Shqipërisë shfaqet në festivalin “Faerbi” në Zyrih

Published

on

By

Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, ka njoftuar se Cirku Kombëtar po merr pjesë në festivalin “Faerbi” që po zhvillohet në Wetzikon, afër Zyrihut në Zvicër.

Në një postim në Facebook, Rama ka ndarë me ndjekësit një seri fotografish nga trupa e cirkut, duke përshkruar performancën e tyre me fjalët:
“Trupa jonë magjike pushtoi për tre netë skenën e ‘Faerbi Festival’ në Wetzikon–Zyrih, duke sjellë ngjyra, energji dhe diversitet kulturor për publikun”.

Continue Reading

Lifestyle

Nuk dini çfarë të bëni në fundjavë? Ja disa sugjerime për ju!

Published

on

Ka shumë mënyra për ta kaluar fundjavën në mënyrë të këndshme, varësisht nga preferencat dhe nevojat e tua.

Ja disa ide që mund t’ë ndihmojnë të bësh fundjavën më të bukur:

Kaloni kohë për t’u relaksuar, duke bërë dush të ngrohtë, duke lexuar një libër që të pëlqen, ose duke dëgjuar muzikën tënde të preferuar.

Përdorimi i disa minutave për të medituar ose bërë ushtrime yoga mund të ndihmojë në uljen e stresit dhe përmirësimin e mirëqenies.

Nëse ke mundësi, një shëtitje në natyrë ose një ngjitje në një mal mund të jetë mundësi e shkëlqyer për të shkarkuar energjitë e akumuluara dhe për të shijuar bukuritë e natyrës.

Pasi ta kesh gjetur vendin e bukur, bëj piknik, të kalosh kohë me miqtë ose familjen, ose të shijosh vakt të thjeshtë në ajër të pastër.

Mund të organizosh një darkë të thjeshtë me miqtë ose një aktivitet të veçantë për familjen, si një film ose një lojë.

Mund të telefonosh dikë që nuk e ke takuar për një kohë të gjatë e të kalosh kohë duke biseduar për jetën, kujtime dhe planet.

Vizita në muze, galeri arti ose një shfaqje mund të jetë mundësi për të mësuar diçka të re dhe për të pasuruar jetën tënde kulturore.

Mund të mësosh diçka të re, si të luash një instrument, të bësh pikturë ose të përpiqesh me një hobby tjetër që e ke lënë mënjanë.

Continue Reading

Magazinë

Një vit pas divorcit, ç’po ndodh me Jennifer Lopez?

Published

on

Jennifer Lopez vazhdon të shkëlqejë një vit pas ndarjes zyrtare nga Ben Affleck, duke zgjeruar karrierën dhe jetën personale me sukses e energji të re.

Ylli 56-vjeçar ka qenë aktiv gjatë këtij viti. Pas koncertit “Up All Night Tour” që përfshiu arena në mbarë botën, “një përvojë e mrekullueshme që e mbajti të motivuar,” thonë burime, ajo është gati për promovimin e filmit, “Kiss of the Spider Woman”.

Fokus te jeta personale: Në qershor 2022, dyshja njoftoi fejesën, tashmë të konsoliduar nga roli i tyre i rëndësishëm si prindër, binjakët Max dhe Emme, të moshës 17 vjeç, e plotësojnë familjen. Divorci nga Affleck-u u finalizua në janar 2025.

Filmi i ri, xhiruar në Nju Jork vitin e kaluar, pasqyron reflektime personale për Jenniferin në një periudhë të ndërlikuar. Vetë ajo e përshkruan si “një rrugëtim i gjatë drejt gëzimit dhe mirënjohjes për jetën”.

Planet e ardhshme: Në tetor vjen premierë “Kiss of the Spider Woman”, ndërsa JLo-së do të shfaqet në komedinë romantike “Office Romance” për Netflix. Ndërkohë, në Las Vegas nisë një rezidencë speciale drejt fundvitit, duke vulosur me stil një rritje të re në karrierë.

 

Continue Reading

Të kërkuara