

Kulturë
Veprat e Eça de Queiroz përjetësohen në Panteonin Kombëtar të Lisbonës
Published
9 months agoon
By
EAd SulMe rastin e 125-vjetorit të vdekjes së tij, eshtrat e Eça de Queiroz, autori i veprave të njohura të letërsisë portugeze si “Os Maias” dhe “O Crime do Padre Amaro”, do të prehen tani në Panteonin Kombëtar, një vend nderimi i shenjave të mëdha të historisë portugeze.
Në një ceremoni solemne, mbetjeve të shkrimtarit José Maria Eça de Queiroz u dha vendimi për t’u prehur përfundimisht në Panteonin Kombëtar në Lisbonë, si pjesë e një homazhi për karrierën e tij letrare të shekullit të 19-të. Urna që përmban mbetjet e autorit të veprave si Os Maias (Majat) dhe O Crime do Padre Amaro (Krimi i Atit Amaro) do të qëndrojë në këtë vend simbolik të kryeqytetit portugez. Emra të tjerë të njohur të historisë portugeze, të cilët prehen gjithashtu aty, përfshijnë presidentët e Republikës Manuel de Arriaga dhe Teófilo Braga, si dhe figura nga fusha kulturore si Almeida Garrett, Luís de Camões dhe Amália Rodrigues.
Ngjarja e transferimit të mbetjeve të shkrimtarit, që u zhvillua të mërkurën në mëngjes, u shoqërua me një homazh që nisi pak pas orës 9:00 në Asamblenë e Republikës, ku trupi i tij u transportua për herë të parë. Më pas, një procesion e shoqëroi trupin deri në Panteonin Kombëtar, duke kaluar përmes disa pjesëve të qytetit, dhe ceremonia përfundoi në orën 11:00 në këtë vend të shenjtë.
Në këtë ceremoni morën pjesë figura të rëndësishme të politikës portugeze, si presidenti aktual Marcelo Rebelo de Sousa, presidenti i Asamblesë së Republikës José Pedro Aguiar-Branco dhe kryeministri Luís Montenegro.
Në fjalimin e tij, Marcelo Rebelo de Sousa theksoi se “Panteoni është vendi i të pavdekshmëve” dhe kujtoi se disa prej tyre “kanë qenë shkrimtarë”. Ai shtoi se pak shkrimtarë portugezë “janë kaq të gjallë sa Eça de Queiroz” dhe përmendi autorët të cilët, përmes leximit të veprave të tyre, vazhdojnë të jetojnë në mendjen e lexuesve, pavarësisht kohës që ka kaluar.
Për presidentin, “tributi më i madh për Eça-n do të ishte ta ribotojmë, ta studiojmë dhe, mbi të gjitha, ta lexojmë”. Ai gjithashtu theksoi se janë disa “akte të drejtësisë” që duhet të ndodhin, “si ky transferim, edhe pse nuk e dimë dëshirën e shkrimtarit për këtë çështje”.
Ceremonia përfshiu gjithashtu performanca nga dirigjenti João Paulo Santos dhe sopranoja Sara Simões, nga Kori i Teatrit Kombëtar të São Carlos, dhe leximi i fragmenteve nga veprat e Eça de Queiroz.
Eça de Queiroz vdiq më 16 gusht 1900 në Paris në moshën 54 vjeçare. Mbetejt e tij u transportuan në Lisbonë muajin pasardhës dhe u varrosën në Varrezat e Alto de São João. Në vitin 1989, ato u transferuan në varrin familjar në Santa Cruz do Douro, në bashkinë Baião, ku kanë qëndruar deri tani.
Një emër i pashmangshëm në letërsinë dhe kulturën portugeze
Ai ishte një nga shkrimtarët më të njohur të Portugalisë dhe ishte përgjegjës për krijimin e disa prej veprave më të njohura të letërsisë portugeze.
Përveç Os Maias – për shumëkujt një nga mënyrat e para për të njohur veprën e tij, pasi libri është pjesë e Planit Kombëtar të Leximit – Eça de Queiroz është autor i veprave të tjera si O Crime do Padre Amaro, O Primo Basílio (Kushtimi i Basilit), A Cidade e as Serras (Qyteti dhe Malet), dhe shumë të tjera që ka shkruar gjatë karrierës së tij letrare (ndoshta disa prej tyre janë botuar posthumisht).
Një karrierë që e nisi pas diplomimit në drejtësi nga Universiteti i Coimbra në 1866, një degë që e çoi në një karrierë të shkurtër juridike. Megjithatë, ishte në gazetari dhe letërsi që ai gjeti vërtet pasionin e tij. Përveç shkrimtarëve të njohur si Antero de Quental dhe Teófilo Braga, ai ishte pjesë e “Gjeneratës së 70-tës”, gjithashtu e njohur si “Dissidenca e Coimbras”, një grup intelektualësh të rinj që kërkonin një revolucion politik, kulturor dhe social në vend në gjysmën e dytë të shekullit të 19-të.
Ai gjithashtu pati një karrierë diplomatike, duke u emëruar konsull në Havana, Newcastle, Bristol dhe, në fund, në Paris. Siç tregon edhe Fondacioni Eça de Queiroz në faqen e tij zyrtare, vepra letrare e Eça de Queiroz karakterizohet nga realizmi, kritika sociale dhe novacioni narrativ, duke ekspozuar “defektet dhe hipokrizitë e shoqërisë portugeze me ashpërsi”. Ajo përfaqëson një periudhë të madhe transformimi dhe modernizimi në letërsinë portugeze./UBTNews/D.E.
Lifestyle
Si të aktivizoni rritjen e flokëve me peptide?
Published
2 hours agoon
October 6, 2025By
UBT News
Serumet me peptide kanë fituar një vend të rëndësishëm në rutinat e kujdesit për lëkurën për shkak të aftësisë së tyre për të riparuar dhe përmirësuar gjendjen e saj.
Kur përdoren në skalp, peptide për rritjen e flokëve mund të ndihmojnë në hidratimin e skalpit, parandalimin e dobësimit të flokëve, reduktimin e inflamacionit dhe stimulimin e rritjes së flokëve të rinj dhe më të fortë.
“Në fund të fundit, një skalp i shëndetshëm sjell flokë të shëndetshëm,” thekson ekspertja për flokët Kerry Yates.
Peptidet janë zinxhirë të shkurtër aminoacidesh, blloqet ndërtuese të proteinave. Trupi i prodhon natyrshëm, dhe kur aplikohen në lëkurë, ato njihen nga trupi dhe shkaktojnë reagime të dobishme.
“Trupi kombinon peptide në sekuenca të ndryshme që veprojnë si sinjalizues qelizorë, duke ndihmuar në riparim, rindërtim dhe rigjenerim,” shpjegon mjekja interniste e certifikuar Dr. Amanda Kahn, e specializuar në kujdesin afatgjatë të shëndetit.
Në skalp, peptidet dërgojnë sinjale që aktivizojnë gjenet përgjegjëse për rritjen dhe trashësinë e flokëve, si dhe stimulojnë lirimin e faktorëve të rritjes, thotë dermatologia e certifikuar Dr. Kiran Mian.
“Ato ndihmojnë në zgjatjen e flokëve, zgjasin fazën e rritjes dhe përmirësojnë përmbajtjen e aminoacideve në flokë, duke rezultuar në flokë më të butë dhe më të shëndetshëm,” shton ajo. /A.Z/UBT News/
Kulturë
Erblina Luma promovon librin “Vajza e Diellit”, një udhëtim mes lindjes, vdekjes dhe ringjalljes
Published
4 hours agoon
October 6, 2025By
UBT News
Letërsia shqipe është pasuruar me një zë të ri, të ndjeshëm dhe të guximshëm.
Erblina Luma ka promovuar librin e parë me poezi, “Vajza e Diellit”, një përmbledhje me 78 krijime, të ndara në dy pjesë me nga pesë kapituj secila.
Në to, autorja trajton tema universale që prekin thelbin e ekzistencës – lindjen, vdekjen dhe ringjalljen.
Gjatë promovimit, Luma ndau me publikun përjetimet e saj personale dhe simbolikën që e udhëheq veprën.
“‘Vajza e Diellit’ për mua ka një rëndësi të veçantë. Është një libër me shumë shenja autobiografike. Ai hapet me një thënie që përkufizon mënyrën si e shoh jetën dhe rrugëtimin tim. Pas saj vjen një poezi – një ode për një vegim. Libri ndahet në dy pjesë me dhjetë kapituj gjithsej; pesë prej tyre janë më ndërpersonale… Mendoj se arti, kudo që ndodhet, na frymëzon të gjithëve. Nëse merrni diçka prej këtij libri, uroj të jetë frymëzim,” – u shpreh autorja.
Në këtë ngjarje kulturore, një emocion të veçantë ndau edhe Muzafer Luma, babai i autores, i cili falënderoi të pranishmit për mbështetjen dhe përkrahjen ndaj vajzës së tij dhe krijimtarisë së saj poetike.
Në promovimin e librit të saj, Erblina Luma falënderoi të gjithë: “Ju falënderoj nga zemra për kohën që keni ndarë dhe për përkushtimin që keni treguar për të qenë pjesë e kësaj ngjarjeje të veçantë për familjen tonë, por edhe më gjerë, sepse çdo vepër arti dhe çdo talent në letërsi është një vlerë dhe pasuri për shoqërinë.”
Recensenti i librit, Hashim Baftijari, e përshkroi veprën si një nisje të fuqishme poetike: “Ajo që më pëlqen tek Erblina është qartësia dhe siguria në ligjërimin poetik. Vëllimi ‘Vajza e Diellit’ është më shumë se një përmbledhje poezish; është një aventurë shpirtërore, e ndërmarrë me vetëdije dhe guxim. Poezitë lidhin procesin e lindjes dhe të vdekjes, duke udhëtuar si feniks drejt pajtimit me përjetësinë.”
Fjalën e rastit e mbajti edhe Bardhyl Kabashaj, zëvendësdrejtor i Gjimnazit “Xhevdet Doda”, i cili shprehu krenarinë për suksesin e nxënëses së shkollës: “Nxënësit tanë, që na përfaqësojnë me rezultate dhe vlera, na bëjnë të ndihemi krenarë për punën dhe angazhimin e tyre.”
Kujtim Lepaja, përfaqësues i shtëpisë botuese “Dija”, tha se ndihen krenarë që mund ta sjellin këtë libër tek lexuesit: “Ky libër është një udhëtim i bukur. Që nga viti 1990 kemi botuar kryesisht klasikët dhe rilindësit, por tashmë po i japim hapësirë talentëve të rinj që duan të dëgjohen. Erblina përjeton bukurinë, dhimbjen dhe misterin e jetës, dhe si botues ndihemi krenarë që mund t’ua japim lexuesve këtë përvojë.”
Përndryshe, libri “Vajza e Diellit” shfaqet si një pasqyrë shpirtërore, që fton lexuesin të udhëtojë mes dhimbjes dhe shpresës, duke parë jetën si një rrugëtim drejt dritës dhe kuptimit të saj. /A.Z/UBT News/
Kulturë
Në udhëtim drejt lirisë! Shqipëria e vitit 1994 në objektivin e Gianni Bellesia
Published
7 hours agoon
October 6, 2025By
UBT News
Mbrëmjen e së premtes, në Durrës u hap ekspozita fotografike “Shqipëria 1994 – Një popull në lëvizje”, me autor fotografin italian Gianni Bellesia dhe e kuruar nga Petrit Kozeli.
Kjo ekspozitë sjell për publikun shqiptar një rrëfim të fuqishëm vizual, të realizuar tri dekada më parë, në një periudhë kur vendi përpiqej të shëronte plagët e diktaturës dhe të ndërtonte një jetë të re.
Fotografitë e shkrepura në Durrës dhe në zonën e thellë të Nënshatit pasqyrojnë fytyrat, rrugët dhe shpresat e njerëzve të thjeshtë, të cilët në fillim të viteve ’90 nisën udhëtimin e tyre drejt lirisë dhe dinjitetit njerëzor.
“Kur erdha për herë të parë në Shqipëri, në janar 1994, si pjesë e një misioni humanitar, pashë një vend që kërkonte të rilindte. Ishte një kohë e mbushur me vështirësi, por edhe me dritë në sytë e njerëzve. Kjo ekspozitë është një dëshmi e atij shpirti të fortë që më frymëzoi shumë. Sot, kur kthehem pas tri dekadash, shoh ndryshime të mëdha,” rrëfen fotografi Gianni Bellesia.
Ekspozita u realizua me mbështetjen e FotoKlub Durrësit, një nismë e re që synon të krijojë hapësira bashkëpunimi dhe zhvillimi për dashamirësit e fotografisë në qytet.
Ajo qëndroi e hapur gjatë fundjavës në Qendrën Kulturore të Fëmijëve në Durrës dhe u vlerësua nga të pranishmit si një udhëtim emocional në kujtesën e një kohe që ndryshoi rrënjësisht jetën e shqiptarëve – një kujtesë që mbetet e gjallë falë artit të fotografisë. /A.Z/UBT News/
Kulturë
Petrit Halilaj fiton çmimin prestigjioz Nasher 2027 për skulpturë
Published
2 days agoon
October 4, 2025By
UBT News
Artisti shqiptar Petrit Halilaj është shpallur fitues i Çmimit Nasher 2027 në Dallas, duke u njohur për arritjet e tij të jashtëzakonshme në fushën e skulpturës.
Vlerësimi i rëndësishëm i Qendrës për Skulpturë Nasher iu dorëzua më 2 tetor 2025 dhe shoqërohet me një çmim prej 100,000 dollarësh, që Halilaj ka vendosur ta dhurojë për Fondacionin e tij jofitimprurës, Hajde!, të bashkëthemeluar me kuratoren Hana Halilaj.
Halilaj rikujton fillimet e tij të vështira: në moshën 12-vjeçare, gjatë luftës së Kosovës në 1999, familja e tij u detyrua të largohej nga fshati i djegur dhe të shkonte në një kamp refugjatësh në Shqipëri.
Një psikolog në kamp i sugjeroi të merrej me vizatim si mënyrë shprehjeje krijuese, çka më vonë do ta udhëhiqte drejt një karriere ndërkombëtare në artin bashkëkohor.
Gazeta New York Times raporton se çmimi i Halilajt vjen pas një serie ekspozitash të shquara, përfshirë porosinë e vitit të kaluar në çatinë e Muzeut Metropolitan të Artit dhe ekspozitën personale në Hamburger Bahnhof në Berlin, e cila u hap në shtator.
Halilaj ka deklaruar se donacioni do të shkojë për Fondacionin Hajde!, që ka për qëllim rindërtimin e Shtëpisë së Kulturës së Kosovës, e shkatërruar gjatë luftës.
“Jam i fokusuar tek rihapja e saj, dhe ky çmim do të sigurojë përparimin e projektit,” tha artisti, duke parashikuar rikthimin e qendrës brenda dy viteve, pothuajse tre dekada pas shkatërrimit.
Carlos Basualdo, drejtori i Qendrës së Skulpturës Nasher, e vlerësoi punën e Halilajt:
“Veprat e tij janë jehonore sot për përkushtimin ndaj humanitetit të përvojës së jetuar dhe për mënyrën se si krijon hapësira takimi që tejkalojnë kufijtë artistikë, kulturorë dhe gjeografikë.” /A.Z/UBT News/

Vetmia dhe aktiviteti fizik te të rriturit në Kosovë – studim i ri nga ish-studentja dhe dekania e Psikologjisë në UBT

Pija që ju mban të shëndetshëm gjatë stinës së ftohtë

Çmimi Nobel për Mjekësi shkon për Brunkow, Ramsdell dhe Sakaguchi

Ukraina konfirmon sulmet ndaj një uzine eksplozivësh në Rusi

Përplasje e heshtur, Charlize Theron Injoron Johnny Depp në Paris

A mund të përdoret vaj ulliri për skuqje?

Si të aktivizoni rritjen e flokëve me peptide?

Mbi 4000 bimë kanabisi asgjësohen në Shkodër

Kroacia bllokon një tjetër produkt shqiptar: Pasta e fëstëkëve me toksina të rrezikshme
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT1 month ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni3 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Vendi4 weeks ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën