Lajmet

“Vendi më i keq në botë për të qenë grua është Afganistani”

Ankthi vazhdon për fatin e atyre që rrezikojnë të përfundojnë në dënim me vdekje.

Published

on

“Nuk kam frikë nga kërcënimet me vdekje. Janë ata që kanë frikë. Përndryshe ata nuk do të donin të vrisnin një grua të vogël si unë”. Janë këto fjalët e Shirin Ebadi, gruaja e parë muslimane që u nderua me Çmimin Nobel për Paqe në vitin 2003.

Duke thirrur “Grua, jetë dhe liri” mijëra vajza dhe djem kanë dalë në rrugë në çdo qytet të Iranit për më shumë se 160 ditë. Ishte 16 shtatori kur Mahsa Amini u arrestua dhe më pas u rrah për vdekje në Teheran për shkak të mosmbajtjes së duhur të shamisë së kokës, sipas tyre. Që atëherë, së bashku me protestat nga gratë, ka filluar llogaritja e turpshme e vdekjeve.

Në shumë raste kemi të bëjmë me gra shumë të reja, të torturuara dhe të dhunuara para se të vriteshin nga “policia e moralit”. Mes tyre Nika Shakarami (17 vjeç), Hadis Najafi (20 vjeç), Hannaneh Kia (23 vjeç), Ghazaleh Chalavi (32 vjeç), Mahsa Moguyi (18 vjeç), Aida Rostami (36 vjeç), mjekja që mjekonte të plagosurit. Sipas OJQ-ve të të drejtave të njeriut që janë ende aktive në Iran, më shumë se 100 protestues janë në burg. Ditët e fundit janë raportuar edhe raste të helmimit të qëllimshëm të qindra vajzave në shkollat e Qomit. Dyshohet se kjo është një praktikë për të dekurajuar arsimimin e femrave.

525 të vdekur në 5 muaj

Të rinjtë iranianë megjithatë nuk e ndalin luftën e tyre. Regjimi nuk ka asnjë mëshirë për ta. Mehdi Zare Ashkzari, ish-student i Universitetit të Bolonjës, ishte pak më shumë se 30 vjeç. Ai vdiq në paraburgim në Iran, ku ishte kthyer për t’u kujdesur për nënën e tij të sëmurë, pasi u arrestua në një demonstratë. Ankthi vazhdon për fatin e atyre që mes mijëra të rinjve të arrestuar rrezikojnë të përfundojnë në dënim me vdekje ose tashmë janë dënuar me dënim kapital.

Mohammad Boroghani, u arrestua në shtator me akuzën se ishte një nga drejtuesit e revoltës dhe më pas u gjykua për krimin e “luftës kundër Zotit”. Dënim i dyfishtë me vdekje për protestuesin 18-vjeçar, i arrestuar gjatë protestave dhe i cili nuk pati mundësi të mbrohej nga një avokat.

Më 8 dhjetor, autoritetet varën protestuesin Mohsen Shekari, pas një gjyqi tejet të padrejtë me akuzën e “armiqësisë kundër Zotit”. 4 ditë më vonë të njëjtin fat pati edhe Majidreza Rahanvard, pas një gjyqi show ndaj tij. Më 7 janar ndodhën ekzekutimet e Mohammad Mehdi Karami dhe Seyed Mohammad Hosseini.

Televizioni shtetëror transmetoi “rrëfimet” e detyruara të të paktën 9 të pandehurve përpara se të zhvillohej gjyqi. Sipas Amnesty International, 525 protestues, duke përfshirë 71 fëmijë, janë vrarë dhe më shumë se 19 mijë njerëz janë arrestuar që nga shtatori.

Lufta nuk ndalet

Pavarësisht represionit, pavarësisht se frekuenca e protestave është ulur, demonstratat vazhdojnë. Gratë luftojnë kundër një regjimi që ushtron shtypje të dyfishtë: politike dhe gjinore. Dhe ato e bëjnë këtë duke hequr mbulesat e tyre në funeralet e mikeshave të tyre të vrara, duke rrezikuar jetën e tyre, ose duke prerë flokët e tyre. Ky është një gjest i huazuar nga një zakoni kurd që e bëjnë gratë që privojnë veten nga feminiliteti i tyre si një shenjë zie. Të rinjtë nuk kanë frikë nga Ajatollahu. Dhe ka shumë të rinj në Iran. Mosha mesatare është 27 vjeç.

Detyrimi për të veshur mbulesë është kthyer në një simbol të represionit femëror. Në realitet është vetëm një nga çështjet që lind në shumicën e vendeve ku feja përdoret nga regjimet teokratike për të kontrolluar popullsinë, veçanërisht atë femërore. Në Islam, sheriati është gurthemeli mbi të cilin bazohet edhe diskriminimi. Një instrument i kontrollit të drejtpërdrejtë është policia morale. Ajo iraniane ka fituar famë ndërkombëtare, por nuk është e vetmja polici fetare islame në botë e akuzuar për keqtrajtim të qytetarëve.

Vende të tjera në Afrikë, Lindjen e Mesme dhe Azinë Juglindore ka policë të përkushtuar që monitorojnë të ashtuquajturat aktivitete jo-islame. Në Indonezi, për shembull, Wilayatul Hisbah ka juridiksion mbi myslimanët vetëm në provincën gjysmë autonome të Aceh që nga viti 2001. Këtu, ashtu si në Iran, gratë duhet të mbajnë veshje të gjera dhe shami. Dhe, teksa shkelja e kodit të veshjes mund të mos çojnë në paraburgim siç ndodh në Iran, shkelje të tjera të ligjit islam, duke filluar me tradhtinë bashkëshortore, çojnë rregullisht në burgim ose fshikullim publik.

Gratë dhe nënat egjiptiane

Në Egjipt ka shumë vajza të arrestuara dhe/ose të dënuara me gjoba për publikimin e imazheve të konsideruara të papërshtatshme në rrjetet sociale. Nga njëra anë, lëvizja feministe egjiptiane duket se po bën përparime të mëdha, me gratë e reja që shpikin forma të reja aktivizmi për të tërhequr vëmendjen ndaj dhunës seksuale endemike që i mundon ato si në shtëpitë e tyre ashtu edhe në rrugë, por në vitin 2021 qeveria e Egjiptit miratoi një projekt-ligj për statusin personal që do u kërkonte grave të merrnin pëlqimin e një kujdestari mashkull për t’u martuar, për të regjistruar lindjen e një fëmijë ose udhëtim jashtë vendit. Një projektligj që gjithashtu u jep përparësi baballarëve në çështjet e kujdestarisë së fëmijëve (aktualisht përparësi u jepet nënave).

Talibanët kanë frikë nga gratë e arsimuara

Nëse e zgjerojmë horizontin e vëzhgimit në parametra të tjerë, duke përfshirë arsimin dhe drejtësinë, sipas Indeksit të Paqes dhe Sigurisë së Grave (WPS Index), vendi më i keq në botë për të qenë grua është Afganistani.

Një vend ku gratë, pavarësisht se rrezikojnë turpërimin, gjuajtjen me gurë, arrestimin dhe torturën, kanë protestuar që nga 15 gushti 2021, data e kthimit të talebanëve në pushtet pas marrëveshjeve të Dohas të nënshkruara nga administrata amerikane e Donald Trump. Ndërmjet viteve 2001 dhe 2018, gjatë periudhës së pushtimit nga forcat ndërkombëtare, numri i grave me arsim të lartë ishte rritur pothuajse 20-fish dhe 1 në 3 të reja ishte regjistruar në universitet.

E pra, që nga shtatori 2021, kthimi në shkollë për të gjithë adoleshentët dhe vajzat afgane mbi moshën 12 vjeç është shtyrë për një kohë të pacaktuar, duke lënë 1.1 milion gra të reja pa akses në arsimin formal. Aktualisht, sipas UNESCO-s, 80% e vajzave të reja afgane të moshës shkollore (2.5 milionë njerëz) nuk shkojnë në shkollë. Gati 30% e vajzave në Afganistan nuk kanë ndjekur kurrë arsimin fillor.
Universiteti i ndaluar

Pavarësisht kësaj, mijëra njerëz morën kankorin, provimin pranues në universitet, në nëntor. Por më 20 dhjetor, talebanët – duke shpërfillur premtimet e bëra në Doha – ndaluan regjistrimin e grave në universitete dhe privuan mbi 100 mijë studente femra nga mundësia për të përfunduar studimet e tyre.
Është e lehtë të kuptosh pse që kur talebanët u kthyen në pushtet, përqindja e grave mbi 15 vjeç që ndihen të sigurta në komunitetin e tyre është ulur nga 35.5% në 9.8%.

Megjithatë ato nuk u mbyllën në shtëpi. Pas 20 dhjetorit, dhjetëra vajza u kthyen në sheshet e Kabulit dhe Nangaharit, për të demonstruar përbuzjen e tyre për mjekrat e zeza dhe për të kërkuar të drejtën e tyre për të ekzistuar. Ky 8 Mars u kushtohet grave iraniane dhe afgane dhe vajzave të minoritetit kurd Yazidi, të përdhunuara dhe vrarë nga kasapët e ISIS. 

© Corriere Della Sera, përshtati në shqip LAPSI.al

Lajmet

​Sot dita e fundit për Jasharin, Milani nuk pret më

Published

on

Milani thuhet se ka vendosur një afat vetëm edhe për ditën e sotme për të arritur një marrëveshje me Club Brugge për Ardon Jasharin ose për t’u drejtuar te Javi Guerra i Valencias.

“Rossonerët” mendojnë se kanë arritur ofertën e tyre maksimale prej 38 milionë eurosh duke përfshirë bonuset, por belgët vazhdojnë të kërkojnë më shumë.

Vetë lojtari është i vendosur të vijë në San Siro dhe këmbëngul se Club Brugge kishte premtuar ta linte të largohej nëse do të kishte një propozim me vlerë 32.5 milionë euro plus bonuse.

Ai tani ka kërkuar një takim me drejtuesit e tij për të detyruar transferimin, por Milanit po i mbaron durimi shpejt.

Sipas ‘Corriere dello Sport”, afati i fundit është të hënën që të ketë një përparim ose ata do të kthehen drejt planit B.

Emri i kandidatit alternativ është Javi Guerra, spanjolli 22-vjeçar i cili u rrit përmes akademisë së të rinjve të Valencias.

Ai ishte lidhur gjithashtu me Manchester United dhe mbetet në radarin e tyre, ndërsa Valencia gjithashtu shpreson ta sigurojë atë me një kontratë të re.

Kjo është një arsye tjetër pse Milani nuk mund të përballojë të presë shumë më gjatë, përndryshe do të humbasë edhe zgjedhjen e tyre të dytë.

Continue Reading

Lajmet

Ilir Meta thirret në SPAK, pritet t’i komunikohet mbyllja e hetimeve

Published

on

By

Ish-presidenti i Shqipërisë dhe lideri i Partisë së Lirisë, Ilir Meta, pritet të njoftohet zyrtarisht këtë të hënë për përfundimin e hetimeve nga Prokuroria e Posaçme Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (SPAK).

Meta do të paraqitet në ambientet e SPAK-ut rreth orës 11:00, i shoqëruar nga paraburgimi në Burgun 313, ku ndodhet që nga 21 tetori i vitit të kaluar. Ai do të jetë në prani të avokatit të tij mbrojtës, Kujtim Cakrani.

Në këtë seancë, ish-presidenti pritet të njoftohet zyrtarisht me mbylljen e hetimeve dhe të firmosë dokumentacionin përkatës.

E njëjta procedurë është ndjekur më herët edhe për ish-bashkëshorten e Metës, Monika Kryemadhi, si dhe për bashkëpunëtorët e afërt të çiftit, Ema Çoku dhe Piro Xhixho.

Ndaj Xhixhos, SPAK ka ngritur akuzën për “korrupsion pasiv”, ndërsa Ema Çoku përballet me akuzën për “pastrim parash”.

Continue Reading

Lajmet

Spiropali pas incidentit në Kumanovë: Thirrjet kundër shqiptarëve, të papranueshme dhe të rrezikshme

Published

on

By

Kryetarja e Parlamentit të Shqipërisë, Elisa Spiropali, ka reaguar ashpër ndaj incidentit të ndodhur në Kumanovë të Maqedonisë së Veriut, ku gjatë një ndeshjeje basketbolli mes përfaqësueseve të Maqedonisë së Veriut dhe Rumanisë, janë dëgjuar thirrje raciste dhe fyese ndaj shqiptarëve.

Në një deklaratë publike të shpërndarë në rrjetet sociale, Spiropali e ka cilësuar këtë akt si “të papranueshëm”, duke theksuar se ngjarje të tilla janë një kujtesë e hidhur për sfidat që ende qëndrojnë në rrugën drejt një shoqërie të drejtë dhe gjithëpërfshirëse.

Ngjarja e djeshme në Kumanovë, ku një ndeshje basketbolli u njollos nga thirrje ekstremisht fyese dhe përjashtuese ndaj shqiptarëve, është e papranueshme dhe një kujtesë se rruga drejt një shoqërie të drejtë, gjithëpërfshirëse dhe të respektit të ndërsjellë kërkon angazhim të pandërprerë.” u shpreh Spiropali.

Spiropali theksoi se gjuha e urrejtjes që nxit racizëm dhe konflikt etnik nuk mund të tolerohet, veçanërisht në sport, i cili duhet të shërbejë si platformë për bashkim dhe respekt të ndërsjellë.

Spiropali gjithashtu vlerësoi reagimin institucional në Maqedoninë e Veriut, por theksoi nevojën për një qëndrim edhe më të qartë dhe të fortë nga zyrtarët më të lartë të shtetit.

Bashkëjetesa ndëretnike në Maqedoninë e Veriut është një vlerë e përbashkët në rrugën europiane, që duhet ruajtur dhe kultivuar me përgjegjësi nga të gjithë faktorët në rajon,” shtoi ajo.

Ndërsa në fund, Spiropali theksoi në postimin e saj se Shqipëria dhe shqiptarët mbeten të palëkundur në përpjekjen për të promovuar bashkëjetesën ndëretnike, duke lënë pas ndasitë dhe gjuhën e urrejtjes.

Incidenti në Kumanovë ka ngjallur reagime të shumta në opinionin publik dhe ka rikthyer në vëmendje problemet me gjuhën e urrejtjes ndaj shqipëtarëve në disa pjesë të rajonit.

Continue Reading

Aktualitet

Gërxhaliu: Mosratifikimi i marrëveshjeve ndërkombëtare, rrezik dhe dëm Kosovës

Published

on

Mungesa e Kuvendit të konstituar po bën që marrëveshjet ndërkombëtare të mos mund të votohen dhe sipas njohësve të fushës Kosovës po i shkaktohet dëm i madh në rrafshin ekonomik. Njohësi i ekonomisë dhe ish-kryetari i Odës Ekonomike të Kosovës, Safet Gërxhaliu, i sheh me shqetësim këto ecuri.

Ai vë në dukje se vendi ka pësuar humbje afro 1.2 miliardë euro, përfshirë fondet IPA nga BE-ja dhe projekte të financuara nga SHBA-ja dhe Banka Botërore që janë të ngrira deri më tani.

“Nga mungesa e institucioneve ne nuk kemi ratifikim të marrëveshjeve ndërkombëtare. Po e them me keqardhje që dëmet aktuale janë pothuajse afër një miliard e 200 milionë euro, duke përfshirë afër 830 milionë euro që kanë të bëjnë me IPA fondet 2 dhe 3, që kanë të bëjnë me agjendën për reforma të Bashkimit Evropian, me projekte të financuara nga SHBA-ja dhe kur krejt kësaj i shtohet fakti që kemi dy marrëveshje të paratifikuara me Bankën Botërore prej 230 milionë eurosh, e treta është 90 milionë euro dhe ato janë të ngrira, atëherë paramendoni cilat janë dëmet që po i shkaktohen Kosovës. Sot në Bruksel nuk flitet për Kosovën, sot për Kosovën po dominon një heshtje në qarqet evropiane dhe kjo është më e keqja që mund t’i ndodhë Kosovës”, tha Gërxhaliu.

Duke u ndalur te qëndrimi i Qeverisë në detyrë lidhur me këto marrëveshje, ai tha se ata po shprehen vetëm nga këndvështrimi politik apo partiak dhe se këto fonde nuk do mund ta kenë përdorimin e njëjtë me kalimin e kohës si pasojë e inflacionit.

Sipas tij, meqë shumë projekte kanë afat skadence, ato do të alokohen për shtete të tjera, duke mos iu dhënë Kosovës si pasojë e mosrespektimit të këtyre afateve.

“Është mjerim që dëgjohen terme të tilla të shprehura vetëm nga këndvështrimi politik dhe partiak, jo real dhe ekonomik dhe në këtë drejtim vërtet të gjithë këta parametra dhe në fund të fundit duhet të kuptohet që edhe të prolongohet shfrytëzimi i këtyre mjeteve ata do të përjetojnë amortizim edhe moral dhe do të jenë të tkurrur nga inflacioni. Duhet ta dinë edhe ministrat në detyrë, edhe të tjerët që një projekt, i cili në vitin 2023 ndoshta ka kushtuar 100 milionë, sot nuk mund të realizohet as për 140 apo 150 milionë euro dhe ky është dëmi direkt. Dhe e dyta, shumë projekte kanë skadencë.Për shembull, nëse nuk kemi ratifikim të marrëveshjeve, në Bankën Botërore ato mjete do të stopohen për Kosovën dhe do të rialokohen për vende të tjera dhe kush është humbës? Është Kosova”, shton Gërxhaliu.

Dhe unë nuk e kam përgatitur veten që do të vijmë në një stad që dikush nga politikanët aktualë në Kosovë do të krenohet pse kanë bllokuar për shembull një projekt me energji me diell, një projekt me energji të diellit, e kanë bllokuar Kosovën e Re dhe kanë evituar apo kanë bllokuar projektin e elektranave. Në rrethana normale, Kosova do të duhej të kishte kapacitete të reja gjeneruese”, tha Gërxhaliu.

Edhe kryetari i tanishëm i Odës Ekonomike të Kosovës, Lulzim Rafuna, ka thënë se si pasojë e moskonstituimit të kuvendit, marrëveshjet ndërkombëtare nuk po mund të kalojnë dhe kjo cenon zhvillimin ekonomik të vendit dhe përmirësimin e standardit të qytetarëve të Kosovës.

“Kemi marrëveshje që janë mbi 800 milionë euro ose afër 900 milionëve, të cilat presin në Kuvendin e Kosovës për ratifikim, marrëveshje që janë të parapara për projekte kapitale, të cilat ndikojnë drejtpërdrejt në rritje ekonomike dhe në përmirësimin e cilësisë apo standardit të qytetarëve të Republikës së Kosovës dhe këto marrëveshje nuk po mund të ratifikohen, sepse nuk e kemi Kuvendin”, tha Rafuna.

Continue Reading

Të kërkuara