Kuriozitete

Vendi me emrin më të gjatë në Evropë

Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch është emri i fshatit me 3 mijë banorë në juglindje të ishullit.

Publikuar

Ishulli Anglesey në bregun veriperëndimor të Uellsit është një vend paqësor. Shumë pak turistë e vizitojnë, pasiqë ka shumë pak atraksione.

Ky vend ka një histori domethënëse, sidoqoftë Anglesey ose siç njihet në Uells – Ynys Môn – ishte njëherë qendër e kulturës druide – dhe për disa shekuj shërbeu si vendstrehim për kryepriftërinjtë keltë.

Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch është emri i fshatit me 3 mijë banorë në juglindje të ishullit. Përkthyer në anglisht do të thotë: Kisha e Marisë në zgavrën e Lajthisë së Bardhë pranë Vorbullës së Egër dhe Kisha e Tysilios pranë Shpellës së Kuqe.

Me 58 shkronja, është emri më i gjatë me një fjalë kudo në Evropë. Shqiptimi i drejtë i këtij emri është pothuajse i pamundur për ata që s’e flasin atë gjuhë, dhe madje edhe ata që jetojnë në atë ishull e quajnë shkurtimisht “Llanfairpwll”. Por nëse dyshonit se kjo mund të jetë trashëgimi e keltëve, e keni gabim. Emri pothuajse i pashqiptueshëm në fakt erdhi shumë vonë.

Fshati u lidh me rrjetin hekurudhor në mesin e shekullit të 19-të. Këtu u vendosën zejtarë dhe tregtarë, por biznesi funksiononte me hapa të ngadaltë. Një rrobaqepës i zgjuar shpiku rrotulluesin e gjuhës për ta bërë vendin më interesant. Strategjia e tij kreative funksionoi, dhe fshati i Uellsit u bë mëse i njohur në Britani të Madhe dhe tërhoqi një numër të madh vizitorësh.

Emri i tij i pazakontë ende tërheq njerëzit. Madje tabela e vendosur në stacionin hekurudhor është një imazh i njohur për turistët. Me këtë emër, ky fshat hyri në Librin e Rekordeve Guinness në vitin 2002: për emrin më të gjatë në domenin digjital./UBTNews/

Kuriozitete

Rikonstruktohet fytyra e gruas 75 mijëvjeçare të Neandertalit

Publikuar

nga

Arkeologët kanë arritur të bashkojnë kafkën e një skeleti 75 mijëvjeçar të Neandertalit.

Studiues nga Universiteti i Kembrixhit dhe Liverpulit zbuluan kafkën në shpellën Shanidar, 500 milje në veri të Bagdadit në Irak.

Në kuadër të një dokumentari të ri të Netflixit, Sekretet e Neandertalëve, ata arritën të vendosin sërish kafkën dhe të rikrijojnë fytyrën e gruas të cilës dikur i përkiste.

Kafka u gjet për herë të parë në vitin 2018, ku ishte rrafshuar në rreth dy centimetra të trashë. Ai ishte grimcuar, ndoshta nga rënia e gurëve, menjëherë pas vdekjes dhe ishte ngjeshur më tej nga dhjetëra mijëra vjet sediment.

Arkeologët e quajtën skeletin Shanidar Z./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Kuriozitete

Si ndodhi klonimi i qengjit Dolly?

Shkenca e paraqiti Dollyn si arritjen të vitit.

Publikuar

nga

Shkencëtarët skocezë më 22 shkurt të vitit 1997, njoftuan klonimin e suksesshëm të një qengji, Dolly, me kontributin e tre deleve nëna, një me vezë , tjetra me ADN-në, dhe e treta kishte mbajtur në fetus embrionin e klonuar.

Shkenca e paraqiti Dollyn si arritjen të vitit. Dolly jetoi në Institutin Roslin në Edinburg, Skoci, madje lindi edhe gjashtë qengja.

Dolly u prek nga artriti dhe më 14 shkurt 2003 u vu në gjumë për vdekje për shkak të sëmundjes progresive të mushkërive. Klonimi i gjitarëve (grupim qeniesh ku bën pjesë edhe njeriu) është provuar tejet joefikas. Dolly ishte e vetmja mes 277 përpjekjeve që mbijetoi dhe arriti deri në atë moshë 6 vjeç, edhe pse në vitin 2014 shkencëtarët kinezë raportuan sukses në klonimin e derrave.

Shkencëtarët që klonuan Dollyn, shpallën në vitin 2007 se teknika e përdorur në rastin e Dollyt nuk mund të jetë e efektshme për klonimin e njeriut.

Vazhdo të lexosh

Kuriozitete

Pesë fakte interesante rreth Diellit

Dielli ka një moshë mesatare, astronomët besojnë të jetë formuar 4.59 miliardë vjet më parë. Në pesë miliardë vjet do të hyjë në fazën e Gjigantit të Kuq.

Publikuar

nga

Dielli është afro 25 mijë vite dritë larg nga qendra e galaktikës tonë “Udha e Qumështit”.

Dielli ka një moshë mesatare, astronomët besojnë të jetë formuar 4.59 miliardë vjet më parë. Në pesë miliardë vjet do të hyjë në fazën e Gjigantit të Kuq.

Dielli prodhon një sasi enorme të energjisë për të nxehur sistemin tonë diellor. Çdo sekondë rreth 700 milionë ton të Hidrogjenit shndërrohen në Helium, me procesin kimik të Fusionit Nuklear.

Dielli përbëhet nga 72% hidrogjen dhe 26% helium, dhe disa elemente të tjera në gjurmë. Kjo masë e dendur përbën rreth 99% të tërë masës në sistemin tonë diellor.

Nëse dielli do të shuhej, brenda një jave temperatura e tokës do të bëhej -18  ̊C. Për një vjet do të bëhej -73  ̊C, ndërsa brenda disa milionë viteve do të stabilizohej në -240  ̊C./UBTNews/

 

Vazhdo të lexosh

Kuriozitete

Një nga fenomenet më të mahnitshme të natyrës

Shkaku i kësaj shfaqje të pabesueshme është një proces kimik që ndodhë në ujë.

Publikuar

nga

“Vala luminoze” në Maldive është një nga fenomenet më të mahnitshme të natyrës. Oqeani shndritë me një hije të pastër kaltër dhe gjelbër. Ky fenomen i mahnitshëm njihet si “vala luminoze”.

Shkaku i kësaj shfaqje të pabesueshme është një proces kimik që ndodhë në ujë. Organizmat mikroskopikë, si planktoni dhe bakteret, shkaktojnë një reaksion kimik kur lëvizin në ujë. Këto organizma shkaktojnë një efekt bioluminescent, duke shkaktuar dritë në ujë kur janë të shqetësuar ose të përzier me ujin.

Për vizitorët që kanë fatin të shohin këtë shfaqje të mrekullueshme, ajo ofron një përvojë të pazakontë dhe të mahnitshme. Në këtë spektakël të natyrës, oqeani bëhet si një qiell me yje, duke e bërë atë një destinacion të veçantë për të eksploruar bukuritë dhe misteret e botës nën ujë./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara