Lajmet

Vaksina kundër HPV-së, kërkohet më shumë informim për prindërit mbi rëndësinë e saj

Papilloma virusi transmetohet kryesisht përmes marrëdhënieve intime dhe mund të shkaktojë sëmundje të ndryshme te personat e prekur.

Published

1 year ago

on

Vaksina kundër virusit Human Papiloma (HPV), ka filluar të aplikohet në Kosovë për vajzat e klasave të gjashta qe nga shkurti, por ajo nuk po përfillet si duhet në mungesë të informimit të mjaftueshëm të prindërve mbi rëndësinë e saj. Në QKUK thonë se vaksinimi kundër HPV-së është i rëndësishëm, derisa nga komuna e Prishtinës thonë se deri më tash janë vaksinuar gjithsej 120 nxënës në tri shkolla.

Papilloma virusi transmetohet kryesisht përmes marrëdhënieve intime dhe mund të shkaktojë sëmundje të ndryshme te personat e prekur, përfshirë kancerin e qafës së mitrës, andaj vaksina kundër këtij virusi ka një rëndësi të jashtëzakonshme për shëndetin e vajzave. Për momentin në Kosovë, Ministria e Shëndetësisë ka përfshirë vetëm klasat e gjashta në marrjen e kësaj vaksine.

Gjinekologia pranë Qendrës së Klinikës Universitare të Kosovës (QKUK), Pranvera Zejnullahu tregon për rëndësinë e kësaj vaksine, pasi me këtë fitohet imuniteti te vajzat dhe parandalohet paraqitja e formave para-kanceroze dhe kancerit të qafës së mitrës.

“Pikë së pari, e di që është fillimi i vaksinimit dhe ka shumë pak informacione. Duhet të them se infeksioni me HPV është infeksioni më i shpeshtë në të gjithë botën, në kuadër të sëmundjeve seksualisht të transmetueshme. Besohet që gjatë jetës, mbi 80 për qind, gjatë jetës e marrim një herë këtë virus. Disa tipa të viruseve që quhen tipa onkogjenike ose me risk të lartë, janë dokumentuar dhe shkencërisht të vërtetuar që janë shkaktarë kryesorë të tipave të caktuara të kancerit, posaçërisht te gratë në kancerin e qafës së mitrës, vagjinës, por nuk përjashtohen edhe karcinomat të tjerë te djemtë, tek organet gjenitale mashkullore, gjithashtu të gojës dhe të faringut… Është me rëndësi të vaksinohen kundër HPV, sepse duke marrë këtë vaksinë, ne bëjmë një imunitet të fituar te vajzat, por ka edhe shtete të caktuara që vaksinojnë edhe djemtë dhe në të cilën pastaj mundohemi që të parandalojmë paraqitjen e formave para-kanceroze dhe kancerit të qafës së mitrës. Kjo është tendenca për të paralajmëruar sëmundje para-kanceroze dhe kanceroze që shkaktohen nga tipat onkogjene të këtij virusi”, tha Zejnullahu.

Drejtori komunal i Shëndetësisë në Prishtinë, Izet Sadiku ka bërë të ditur se deri më tani janë vaksinuar gjithsej 120 nxënës të klasave të gjashta në tri shkolla.

“Human Papilloma Virus është një vaksinë, e cila mbron infeksionin nga HPV, i cili është shkaktari kryesor i kancerit të qafës së mitrës. 99 për qind të kancerit të qafës së mitrës te femrat e shkakton ky virus, ndërsa kanceri i qafës së mitrës sot vazhdon të jetë kanceri i dytë në nivel global te femrat pas kancerit të gjirit, ndërsa në vendet e zhvilluara është kanceri numër një. Kjo vaksinë mbron mbi 90 për qind nga infeksioni me këtë virus. Ne kemi filluar para një jave në Prishtinë dhe janë vaksinuar 120 nxënës të tri shkollave. 1:39 Ne nuk kemi pasur doza për përfshirjen edhe të fëmijëve të tjerë, do të përfshihen vetëm klasat e gjashta. 01:53 Qëllimi i vaksinimit është vaksinimi para periudhës seksualisht jo aktive të femrave, duke parasysh se ajo krijon një imunitet dhe pastaj kur të hyni në jetën aktive seksuale të keni mbrojtje ndaj kësaj sëmundjeje”, ka thënë Sadiku.

Sekretari i Këshillit të prindërve, Enver Balaj, thotë se prindërit nuk kanë informacione të mjaftueshme rreth vaksinës HPV. Sipas tij, Ministria e Arsimit dhe ajo e Shëndetësisë duhet të shqyrtojnë mundësinë e vaksinimit të të gjithë fëmijëve për shkak të kontrolleve mjekësore të pamjaftueshme.

“Jam në dijeni dhe shumë pak kam informacione rreth vaksinës HPV, por mendoj që është shumë e domosdoshme të vaksinohen të gjithë fëmijët tonë edhe me HPV dhe kundër hepatitit C. 00:38 Te ne në Kosovë nuk ka shumë kontrolle. Mendoj që shumë e rrugës do të ishte ndërmarrja e një iniciative në këtë lëmi. 00:58 Kishte qenë mirë që Ministria e Arsimit dhe ajo e Shëndetësisë të ndërmarrin një iniciativë për të shqyrtuar mundësinë për t’i vaksinuar të gjithë fëmijët e Kosovës, sepse te ne nuk ka kontrolle, as prindërit nuk kanë, as fëmijët. Është shumë e rrugës të ndërmerret kjo iniciativë dhe të veprohet diçka në këtë lëmi”, është shprehur ai.

Edhe drejtori i shkollës “Mihal Grameno” në Fushë Kosovë, Ismet Gashi, thotë se prindërit kanë mungesë të informimit mbi vaksinën kundër HPV-së, në mënyrë që ata ta kuptojnë rëndësinë e saj. Ai thotë se me Qendrën familjare në Fushë Kosovë janë dakorduar që të bisedojnë serish me prindërit në lidhje me këtë çështje.

“Vaksinimi është kryer para një jave, mirëpo është një numër i vogël i nxënësve pasi kanë hezituar të marrin këtë vaksinë. Ndoshta ka qenë edhe një mungesë e informimit të mjaftueshëm qoftë përmes mediave apo formave të tjera të informimit që ata ta kuptojnë peshën dhe rëndësinë e kësaj vaksine. Krejt qëllimi është që të mbrohet shëndeti i fëmijëve tanë. 07:57 Dilema ka qenë gjithherë dhe është një propagandë negative, e cila menjëherë i ka frikësuar pak sado kjo mëdyshje pastaj ka mbetur pezull dhe ata kanë hezituar të marrin këto vaksina. Ndoshta mungesa e mjaftueshme e profesionalizmave që të na bindin se vërtet ka rëndësi dhe vlerë kjo vaksinë. Të gjitha paralelet, por një grup i vogël i nxënësve në disa paralele kanë hezituar të marrin vaksinën… Kam biseduar edhe me drejtorin e Qendrës familjare në Fushë Kosovë dhe jemi dakorduar që pas dy-tri javësh edhe njëherë do të bashkëbisedojmë me prindër”, tha Gashi.

Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike të Kosovës ka bërë thirrje për vaksinim kundër HPV-së për ta parandaluar kancerin e qafës së mitrës dhe sëmundjeve tjera. Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH), vaksinat kundër HPV funksionojnë më mirë nëse administrohen përpara ekspozimit ndaj papilloma virusit.

Related Topics:
Continue Reading

Aktualitet

UBT përgatit liderët e ardhshëm të fushës paramjekësore

Published

38 minutes ago

on

August 16, 2025

By

UBT ka hapur regjistrimet për programin Master në Shkenca Paramjekësore, i cili synon të përgatisë profesionistë të domosdoshëm për sektorin shëndetësor, të aftë për të kontribuar në diagnostikim, trajtim dhe parandalim të sëmundjeve, duke vepruar në vijën e parë të kujdesit për jetën.

Ky program është ndërtuar mbi një kurrikulë multidisiplinare, të harmonizuar me modelet më të mira evropiane dhe amerikane, që ndërthur mësimin teorik me përgatitjen praktike. Studentët përfitojnë trajnim të avancuar në fushat e kujdesit emergjent, laboratorëve mjekësorë dhe diagnostikës klinike, duke përdorur pajisje bashkëkohore mjekësore dhe laboratorike.

Përgatitje gjithëpërfshirëse dhe praktike

Gjatë studimeve, studentët do të aftësohen në pesë kategori kyçe të fushës së paramedikëve:

  • Parandalimi i vdekjes së njerëzve
  • Rritja e cilësisë së jetës
  • Ndihma në rikuperimin nga sëmundjet apo dëmtimet
  • Menaxhimi i pranimeve dhe ri-pranimeve urgjente
  • Kujdesi për rastet kronike të ndjeshme (astma, diabeti, epilepsia etj.)

Programi përfshin gjithashtu përdorimin e tele-shëndetit dhe kujdesit tele-komunikues, duke u mundësuar studentëve të ofrojnë kujdes efikas dhe inovativ, sidomos për zonat e largëta apo për pacientët me nevoja të veçanta.

Misioni dhe vizioni

Misioni i Masterit në Shkenca Paramjekësore është të kontribuojë në arsimin e lartë përmes:

  • Kurrikulave bashkëkohore, të bazuara në praktikat më të mira ndërkombëtare
  • Hulumtimit shkencor në bashkëpunim me partnerë vendas e ndërkombëtarë

Programi synon të ofrojë një mjedis mësimor mbështetës, ku studentët zhvillojnë aftësitë klinike, kërkimore dhe menaxheriale që kërkohen në tregun e punës.

Përfshirje aktive në kërkim dhe shërbim

Studentët dhe stafi i programit marrin pjesë në:

  • Projekte kërkimore kombëtare dhe ndërkombëtare
  • Simpoziume dhe forume shkencore
  • Konsulencë dhe asistencë teknike për institucione shëndetësore publike e private
  • Hartimin e politikave shëndetësore në bashkëpunim me Ministrinë e Shëndetësisë

Aftësitë e të diplomuarve

Pas përfundimit të programit, të diplomuarit do të jenë të aftë:

  • Të ofrojnë kujdes shëndetësor holistik në komunitetet urbane, rurale dhe industriale
  • Të marrin vendime komplekse në situata emergjente dhe të udhëheqin ekipe paramjekësore
  • Të zbatojnë standarde të larta ligjore, etike dhe profesionale në praktikë
  • Të përdorin metoda kërkimore për të përmirësuar rezultatet shëndetësore
  • Të integrojnë njohuritë ndërdisiplinore në menaxhimin e shërbimeve shëndetësore

Masteri në Shkenca Paramjekësore në UBT është më shumë sesa një diplomë – është një përgatitje për jetë, duke formuar profesionistë që jo vetëm reagojnë ndaj emergjencave, por punojnë për t’i parandaluar ato, duke i dhënë shoqërisë ekspertë të gatshëm për të mbrojtur dhe përmirësuar jetën.

APLIKO TANI ONLINE!

Continue Reading

Aktualitet

A janë sëmundjet e zemrës trashëgimore dhe si ndikon diabeti? Flet kardiologu Edis Demiri

Published

2 hours ago

on

August 16, 2025

By

Historia familjare dhe diabeti janë faktorët më të fortë rreziku për sëmundjet kardiovaskulare. Kështu thekson kardiologu invaziv nga United Hospital, Edis Demiri në episodin e podcastit “Shëndeti në rend të parë” në Telegrafi, ku flet si për shkaqet kryesore ashtu edhe për një rast të pazakontë klinik që i shpëtoi jetën një pacienti.

“Faktori më i rëndësishëm është historia familjare për sëmundjet e zemrës”, thotë Demiri, duke shtuar se nëse prindërit ose vëllezërit/motrat kanë pësuar infarkt apo ndërhyrje kardiake në moshë të re, “edhe ai person është i rrezikuar”.

Sipas tij, “diabeti është pothuajse po aq i rëndësishëm sa historia familjare”, ndërsa më pas vijnë faktorë të tjerë si duhani, hipertensioni dhe yndyrnat e larta në gjak.

Mesazhi i mjekut është i qartë: kontrolloni rregullisht shëndetin e zemrës, veçanërisht nëse keni histori familjare apo diabet; ndaloni duhanin, mbani tensionin dhe lipidet nën kontroll dhe kërkoni ndihmë mjekësore urgjentisht në shenja si dhimbje gjoksi, djersitje të ftohta, marramendje ose vështirësi në frymëmarrje.

Për bisedën e plotë me këshilla praktike dhe sqarime të mëtejshme, ndiqni episodin e ri të podcastit “Shëndeti në rend të parë” në Telegrafi.

Continue Reading

Lajmet

Sa ka ndryshuar pas 25 vitesh lokacioni ku u xhirua seriali ikonik “Teletubbies”?

Published

17 hours ago

on

August 15, 2025

By

Seti i njohur i serialit “Teletubbies” duket i panjohur 24 vjet pas përfundimit të shfaqjes, pasi pronari i tokës ka bërë ndryshim të madh.

Seriali popullor për fëmijë u transmetua fillimisht në BBC Two nga viti 1997 deri në 2001. Gjatë kësaj periudhe, xhirimet për serinë u realizuan në Wimpstone, Warwickshire.

Më shumë se dy dekada më vonë, vendi duket shumë ndryshe që nga hera e fundit kur u xhirua “Teletubbies” atje, shkruan The Sun.

Një video e shpërndarë në Instagram tregoi se deri në vitin 2007 – gjashtë vjet pas përfundimit të shfaqjes – pronari i tokës kishte krijuar një pellg gjigant për të parandaluar hyrjen e të huajve.

Deri më 2025, toka mbetet e zbrazët, edhe pse pronarët menaxhojnë një fermë dhe dyqan me produkte ujore pranë saj. Një fans shkroi: “Trishtim. Ishte shumë e rëndësishme në atë kohë. Mund të kishte qenë një destinacion turistik. Shumë fëmijë, tani të rritur, janë rritur me të”.

Një tjetër komentoi: “Fakti që gjithçka u xhirua në atë copë të vogël toke është e pabesueshme”.

Një i tretë shtoi: “Njerëzit nuk e kuptojnë që ata janë fermerë dhe nuk u intereson paratë që mund të fitonin duke shitur bileta për vizitorët nostalgjikë – ata thjesht duan paqe”.

Një i katërt: “Imagjino dikë që e donte “Teletubbies” të kishte blerë atë tokë, të shkarkonte pellgun dhe të ringjallte të gjithë setin, duke e kthyer në muze?”.

Vitin e kaluar, një nga yjet e shfaqjes u shfaq në emisionin “This Morning” me fëmijën e saj.

Jess Smith, tani 30, është e njohur për rolin si bebi në diell në shfaqjen për fëmijë. Ajo me kolegët Nikki Smedley (Laa-Laa) e John Simmit (Dispy), rikujtuan kohën e tyre në “Teletubbies”. Jess u shoqërua nga vajza, Poppy, që atëherë ishte pesë muajshe, u pyet nëse i tregon miqve për famën e saj gjatë fëmijërisë.

Jess tha: “Nuk ua them unë, por të gjithë që janë me mua e dinë, kështu që të tjerët ua tregojnë gjithkujt. Partneri im Ricky ua thotë të gjithëve, po ashtu familja e tij, edhe familja ime. Të gjithë ua tregojnë të gjithëve, kështu që nuk ka rëndësi ku shkoj, të gjithë e dinë”.

Continue Reading

Bota

​Zelensky dhe Macron bien dakord të takohen pas samitit Trump-Putin

Published

20 hours ago

on

August 15, 2025

By

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky dhe presidenti francez Emmanuel Macron folën sot, sipas Pallatit Élysée.

Të dy udhëheqësit ranë dakord të takohen “në momentin kur do të jetë më i dobishëm dhe efektiv” pas takimit të presidentit të SHBA-së Donald Trump dhe presidentit rus Vladimir Putin, thuhet në deklaratë.

Zelensky u takua këtë javë në Berlin me kancelarin gjerman Friedrich Merz dhe në Londër me kryeministrin britanik Keir Starmer.

Continue Reading

Të kërkuara