

Shëndeti
Ushqimet që ndikojnë në rritjen e tensionit të gjakut
Nëse dëshironi të shmangni rritjen e tensionit të gjakut, atëherë duhet të jeni dorështrënguar me kripën.
Published
4 years agoon
By
Betim GashiTensioni i lartë i gjakut mund të jetë shkatërrimtar për zemrën, trurin dhe veshkat. Përpos kësaj, tensioni i lartë i gjakut shkakton komplikacione të tjera të rënda në lëvizjen e gjymtyrëve. Tensioni i lartë trajtohet me medikamente, por së pari duhet të mësoni për ushqimet që e rrisin tensionin.
Nëse dëshironi të shmangni rritjen e tensionit të gjakut, atëherë duhet të jeni dorështrënguar me kripën, të kryeni më shumë aktivitet fizik dhe të ruani një formë të mirë trupore. Ju sjellim më poshtë një listë të detajuar të produkteve që ndikojnë në rritjen e tensionit të gjakut.
Cilat janë vlerat ideale të tensionit të gjakut
Njësia matëse e tensionit të gjakut është mmHg. Tensioni matet me dy shifra. Shifra e parë tregon tensionin sistolik të gjakut ose pikën më të lartë të presionit ndaj zemrës. Shifra e dytë tregon tensionin diastolik ose pikën më të ulët të presionit, kur zemra qetësohet mes çdo rrahjeje. Në këtë hapësirë, zemra mbushet me gjak dhe ushqehet me oksigjen. Nëse matësi i tensionit tregon vlerat 90/60 mmHg (pra 9 me 6 sic thuhet zakonisht) ose më pak, atëherë tensioni i gjakut konsiderohet i ulët. Nëse matësi tregon vlerat midis 90/60 dhe 120/80 atëherë tensioni i gjakut është i shëndetshëm dhe në nivel ideal.Nëse matësi tregon vlerat midis 120/80 dhe 140/90 atëherë tensioni i gjakut është pak më i lartë se mesatarja. Nëse matësi tregon vlerat mbi 140/90 atëherë tensioni i gjakut është i lartë dhe klasifikohet si hipertension. Nëse vlerat e të dy njësive arrijnë mbi 180 dhe 110 atëherë duhet duhet të shkoni menjëherë te mjeku.
Ushqimet që rrisin tensionin
Mishi i kuq
Mishi i kuq është i shijshëm por përmban shumë kolesterol dhe dëmton zemrën dhe enët e gjakut. Sipas të dhënave, një sasi prej 400 gramësh mish i gatuar përmban 254 miligramë kripë dhe 308 miligramë kolesterol. E njëjta gjë vlen për pançetën, sallamin apo proshutat.
Picat e ngrira
Këto ushqime mund të tingëllojnë ideale për një darkë të shpejtë, por një racion i kësaj pice përmban 1,000 miligramë sodium. Prodhuesit e saj shtojnë kripë dhe substanca shtesë për ruajtjen e picës duke rritur rreziqet për tension të lartë.
Salcat e paketuara të domates
Salcat e domateve me paketime qelqi ose metalike rrisin tensionin e gjakut. Një paketim me salcë domate përmban 654 miligramë kripë. Një racion me makarona me salcë domate dhe mish përmban 1,300 miligramë kripë.
Turshitë e gatshme
Sipas të dhënave, një filxhan me lakër turshi jo të përgatitur vetë përmban 939 miligramë kripë. Turshitë e tjera përveç lakrës, si domatet apo kastravecat janë të zhytura në lëng me kripë. Një filxhan me kastraveca turshi përmban 1,251 miligramë sodium. Njerëzit që vuajnë nga tensioni i lartë nuk duhet të hanë turshi të tilla. Maksimumi duhet të konsumojnë turshi të bëra vetë.
Alkoli
Një sasi e vogël alkoli nuk shkakton dëme, por nëse e teproni me pirjen e alkolit atëherë ju do të rrisni tensionin e gjakut. Alkoli mundet të ndërhyjë kundër medikamenteve të tensionit të gjakut dhe të ulë efikasitetin e tyre.
Ëmbëlsirat e paketuara
Ëmbëlsirat, biskotat me mbushje shumëngjyrëshe që shiten në paketime të bukura janë të mbushura me sheqerna, yndyrna të ngopura dhe kripëra. Ushqime të tilla rrisin tensionin e gjakut, sheqerin në gjak dhe gjasat e mbipeshës.
Pijet energjike
Konsumi i pijeve energjike e rrit tensionin sistolik me 6.2 përqind dhe atë diastolik me 6.8 përqind. Tensioni mesatar i gjakut rritet me 6.4 përqind pas pirjes së një pije energjike./Agroweb
Shëndeti
Ushqimet e shumëpërpunuara mund të lidhen me vdekjet e hershme
Published
3 hours agoon
April 29, 2025
Një studim i ri ndërkombëtar ka sugjeruar se konsumimi i shpeshtë i ushqimeve të shumëpërpunuara rrit rrezikun për vdekje të hershme. Studimi u zhvillua në tetë shtete, përfshirë Mbretërinë e Bashkuar dhe Shtetet e Bashkuara, ka raportuar BBC.
Çfarë janë ushqimet e shumëpërpunuara?
Janë produkte industriale që përmbajnë më shumë se pesë përbërës, shumë prej të cilëve nuk gjenden në gatimet shtëpiake, si aditivë, ëmbëltues artificialë, ngjyrues apo kimikate që përmirësojnë teksturën apo pamjen.
Disa prej këtyre ushqimeve përfshijnë: Biskota, kekë dhe ëmbëlsira të gatshme, ushqime të skuqura si patatinat, pijet e gazuara, drithërat e përpunuara për mëngjes që përmbajnë sheqer, chicken nugets, suxhukë dhe salsiçe, bukë e margarinë të prodhuara në fabrikë dhe jogurte me fruta a lëngje të ëmbëlsuara.
Çfarë tregon studimi?
Hulumtuesit kanë analizuar të dhëna nga dieta dhe vdekshmëria në vende të ndryshme: Australia, Brazili, Kanadaja, Kili, Kolumbia, Meksika, Mbretëria e Bashkuar dhe SHBA-ja. Ata kanë vlerësuar se në Mbretëri të Bashkuar dhe SHBA, ku ushqimet e përpunuara përbëjnë më shumë se gjysmën e kalorive ditore, rreth 14% e vdekjeve të hershme mund të lidhen me këto ushqime.
Në vende si Brazili apo Kolumbia, ku konsumimi është më i ulët (më pak se 20% e kalorive), ky numër bie në 4%. Në SHBA, në vitin 2018, u llogaritën rreth 124,000 vdekje të hershme të lidhura me ushqimet e shumë përpunuara. Në Mbretërinë e Bashkuar, gati 18,000.
A është faji i përpunimit?
Ekspertët theksojnë se ky lloj studimi nuk mund të vërtetojë shkaktarët direkt. Dieta, aktiviteti fizik, stili i jetesës dhe faktorët ekonomikë ndikojnë gjithashtu në shëndet. Doktori Eduardo Nilson, autor kryesor i studimit, ka theksuar se ndikimi negativ i ushqimeve të shumëpërpunua mund të vijë nga mënyra se si përpunohen industrialisht, përfshirë aditivët si aromat artificiale, ëmbëltuesit dhe emulgatorët.
Megjithatë, disa studiues janë skeptikë. Profesori Kevin McConway nga Open University ka thënë se modeli matematikor i përdorur mbështetet në shumë supozime dhe nuk mund të provojë drejtpërdrejt se vetëm ushqimet e shumëpërpunuara janë përgjegjëse për këto efekte.
Doktoresha Nerys Astbury nga Universiteti i Oksfordit ka shtuar se ka kohë që dihet se dieta të pasura me yndyrë, sheqer dhe kalori rrisin rrezikun për sëmundje kronike. Dhe shumica e ushqimeve të shumëpërpunuara janë pikërisht të tilla.
Doktori Stephen Burgess nga Universiteti i Kembrixhit ka thënë se ndonëse nuk mund të vërtetohet një shkak i drejtpërdrejtë, kur shumë studime në kultura të ndryshme arrijnë në të njëjtat përfundime, nuk mund të injorohet më ndikimi i këtyre ushqimeve.
Çfarë thotë industria ushqimore?
Federata e Ushqimeve dhe Pijeve në Britani ka reaguar duke thënë se termi “shumëpërpunuar” stigmatizon produkte si jogurti, buka apo salcat e gatshme, të cilat janë pjesë e një diete të balancuar. Ata kanë theksuar se të gjithë aditivët janë të kontrolluar dhe të sigurt nga Agjencia e Standardeve Ushqimore.

Para se t’i provoni ilaçet e barnatoreve, provoni këtë recetë shtëpiake për vena të zgjeruara dhe kapilarë të pëlcitur.
Kapilarët e pëlcitur janë enë të vogla që janë dëmtuar dhe kanë plasur nën lëkurë. Kjo çon në një pamje të njollosur, që shfaqen në fytyrë ose këmbë. Në mjekësi, shpesh quhen edhe telangjiektazi ose “venat merimangë”. Janë shfaqje e pakëndshme dhe e keqe nën lëkurë, kanë ngjyrë të kaltër, vjollcë a të kuqe.
Shkaqet e mundshme përfshijnë:
Gjenetika – trashëgimi familjare
Ekspozimi ndaj diellit – dëmton lëkurën dhe enët e gjakut
Ndryshimet hormonale – sidomos tek gratë (shtatzëni, menopauzë)
Presioni i lartë i gjakut
Alkooli – zgjeron enët e gjakut
Disa sëmundje të mëlçisë
Rosacea – një gjendje kronike e lëkurës
Trauma lokale ose masazhe të forta.
Edhe pse janë të parrezikshëm, duken keq në lëkurë, ekziston mënyra si t’i eliminoni, me ndihmën e disa përbërësve që i keni në shtëpi.
Mënyra e parë – Merr kokrra domatesh të reja prisni në feta. Vendos në vendin ku ju kanë pëlcitur kapilarët. Përdorni domate të reja, jo të pjekura. Fetat e domates lini 2-3 minuta në lëkurë. Hiqni dhe lëkurën. Këtë proces përsëriteni edhe në 10 ditët në vijim dhe kapilarët do të duhej të zhdukeshin shumë shpejt.
Mënyra e dytë – Uthullën e mollës qiteni në regjionin ku kanë pëlcitur kapilarët. Këtë procedurë përsëriteni tri herë në ditë 10 minuta. Pas katër javësh më herët, kapilarët e pëlcitur zhduken. Uthulla mund të shkaktojë rritim të lëkurës, prandaj është me rëndësi që të mos e qitni në pjesët e ndjeshme të trupit.
Këshillë: Për çdo shqetësim shëndetësor që keni, sigurohuni që të konsultoheni me mjekun tuaj. /UBT News/
Shëndeti
Cilat janë shkaqet më të zakonshme të mungesës së hekurit?
Published
1 day agoon
April 28, 2025
Hekuri është një mineral thelbësor që lejon trupin të krijojë hemoglobinë, një proteinë në qelizat e kuqe të gjakut që transporton oksigjen në të gjithë trupin dhe disa tregues mund të tregojnë mungesë të këtij minerali.
Kur nivelet e hekurit janë të ulëta, trupi mund të ketë vështirësi të funksionojë normalisht, duke çuar në një sërë simptomash që nuk duhen injoruar. Duke njohur në kohë shenjat e mungesës së hekurit, është e mundur të reagoni përpara se gjendja të përkeqësohet.
Sipas Dr. Janine Bowring, disa nga simptomat që tregojnë nivele të ulëta të hekurit përfshijnë buzët e çara, thonjtë e brishtë dhe dhimbje koke të shpeshta.
Mungesa e hekurit ndikon në shëndetin e flokëve, se trupi redukton shpërndarjen e oksigjenit dhe lëndëve ushqyese në zona më pak prioritare si skalpi.
Për shkak të kësaj, flokët mund të dobësohen, të thyhen ose të bien më shumë dhe rritja e flokëve mund të ngadalësohet.
“Ne mund të vërejmë se flokët na bien gjatë dushit ose se gjithnjë e më shumë janë në furçë kur i krehni. Të gjitha mund të jenë shenja të niveleve të ulëta të hekurit,” tha Dr. Bowring për SheFinds.
Shfaqja e buzëve të plasaritura mund të tregojë mungesë hekuri, ky mineral është vendimtar për shëndetin e lëkurës dhe mukozave, mungesa e tij mund të çojë në acarim dhe çarje të buzëve. “Nëse ndjejmë siklet ose plasaritje në cepat e buzëve, kjo mund të jetë shenjë e hekurit të ulët”, thotë Dr. Bowring.
Thonjtë që janë të brishtë, të hollë ose kanë formë të pazakontë tregojnë nivele të ulëta hekuri. Kur mungon hekuri, qelizat që pasqyrojnë strukturën e thonjve dobësohen, kështu që thonjtë mund të bëhen të sheshtë ose të thyhen lehtësisht.
Hekuri është thelbësor për rrjedhjen e oksigjenit në tru. Kur nuk ka mjaftueshëm, niveli i oksigjenit në tru bie, çon në dhimbje koke dhe migrenë. Nëse shpesh përjetoni dhimbje koke pa ndonjë arsye të dukshme, kjo mund të lidhet me mungesën e hekurit.
Nëse ndiheni “kokë të lehtë” ose marramendje kur ngriheni papritur, kjo mund të jetë për shkak të nivelit të ulët të hekurit. Mungesa e hekurit ulë nivelet e gjakut e çon në rrjedhje të dobët të oksigjenit, gjë që çon në marramendje momentale.
Njohja e këtyre simptomave mund t’ju ndihmojë të kërkoni këshilla profesionale në kohë dhe të përmirësoni shëndetin tuaj.

Mjekët zakonisht e gabojnë për tip 1 të diabetit por trajtimi i tij me insulinë mund të jetë i rrezikshëm. Një formë e re e lidhur me kequshqyerje, jo obezitet, është njohur zyrtarisht, ka raportuar “The Sun”.
I njohur si diabet i tipit 5, sëmundja mendohet se prek 25 milionë njerëz në të gjithë botën, zakonisht adoleshentët e kequshqyer, të dobëtit dhe të rinjtë në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme. Federata Ndërkombëtare e Diabetit ka votuar ta klasifikojë gjendjen më herët të njohur si Diabeti me Fillimin e Pjekurisë së të Rinjve (MODY), në Kongresin Botëror të Diabetit në Bangkok më 8 prill.
“Historikisht nuk është diagnostikuar sa duhet e nuk është kuptuar mirë”, deklaroi profesoresha Meredith Hawkins e Kolegjit të Mjekësisë “Albert Einstein”.
“Njohja e saj nga IDF-i si ‘diabet i tipit 5’ është një hap i rëndësishëm drejt rritjes së ndërgjegjësimit për një problem shëndetësor që është aq i dëmshëm për shumë njerëz”, ka shtuar ajo.
Rreth 830 milionë të rritur jetojnë me diabet, shumica me tipat 1 dhe 2, sipas një studimi të vitit 2022, të dyja tipat ndikojnë në aftësinë e trupit për t’i kontrolluar nivelet e sheqerit në gjak. Në diabetin tip 1, trupi nuk mund të prodhojë insulinë – hormon që ndihmon me lëvizjen e sheqerit nga gjaku në qeliza për energji. Kjo shkakton rritje të sheqerit në gjak, që mund t’i dëmtojë organet.
Në diabetin tip 2, trupi prodhon insulinë por bëhet rezistuese ndaj saj, sheqeri qëndron në gjak në vend se të hyjë në qeliza. Me kalimin e kohës, kjo shkakton nivele të larta të sheqerit në gjak. Diabeti i tipit 5 është ndryshe. Shkaktohet prej kequshqyerjes, që ndikon në prodhim të vogël të insulinës. Duke e lënë trupin të paaftë të prodhojë mjaftueshëm insulinë për të menaxhuar si duhet nivelin e sheqerit në gjak.
Nuk është sikur mungesa e plotë e insulinës si tipi 1, a rezistenca e insulinës së tipit 2, trupi nuk prodhon mjaftueshëm, zakonisht si pasojë e kequshqyerjes.
Ndryshe nga tipat 1 dhe 2, tipi 5 është i trashëgueshëm. Nëse një prind e ka gjenin, shanset që fëmija e tyre ta zhvillojë janë 50%, pasi gjeni i bën të prekshëm nga gjendja. Shfaqet në adoleshencë të hershme a rreth të 20-tave, veçanërisht te djemtë e rinj në Azi dhe Afrikë, me indeks të masës trupore (BMI) prej 19.
BMI e shëndetshme është në mes 18 dhe 24.9 duke sugjeruar se ata me diabetin tip 5 priren të jenë në limite të të shëndetshmes.
Profesori Nihal Thomas, i Kolegjit Mjekësor Kristian në Indi, ka thënë se “sëmundja u shkakton qelizave beta pankreatike të funksionojnë në mënyrë jonormale, që çon në prodhim të pamjaftueshëm të insulinës”.
“Si pasojë e njohjes formale, kjo gjendje është e studiuar pak dhe është e keqdiagnostikuar”, ka shtuar ai.
Mjekët zakonisht e gabojnë atë për diabet të tipit 1 – por trajtimi me insulinë mund të jetë i rrezikshëm, sipas profesoreshës Hawkins.
“Diabeti i lidhur me kequshqyerje zakonisht është më i shpeshtë sesa tuberkulozi dhe pothuajse aq e shpeshtë sa HIV/AIDS”, ka deklaruar Hawkins. “Por mungesa e një emri zyrtar i ka penguar përpjekjet për të diagnostikuar pacientët apo të gjejmë terapi efektive”.
Ajo për herë të parë ka dëgjuar për këtë gjendje në vitin 2005 kur mjekët nga disa vende përshkruan një formë të panjohur të diabetit.
“Pacientët ishin të rinj dhe të dobët, që sugjeron se ata kanë diabet të tipit 1, që mund të menaxhohet me injektime të insulinës për ta rregulluar nivelin e sheqerit në gjak”, tha ajo. “Por insulina nuk i ka ndihmuar këta pacientë dhe në disa raste shkaktoi nivele të ulëta të rrezikshme të sheqerit në gjak”.
Pacientët nuk dukej se kishin as diabetin e tipit 2, pasi zakonisht lidhet me obezitetin, që mjekja tha se ishte shumë konfuze.
Në vitin 2010, Hawkins ka financuar Einstein’s Global Diabetes Institut, më shumë se një dekadë më vonë në vitin 2022, ajo dhe kolegët e saj në Kolegjin Mjekësor Kristian demonstruan se kjo formë e diabetit ishte thelbësisht ndryshe nga tipi 1 dhe tipi 2.
Ajo tha se personat me diabet të tipit 5 kanë një defekt të thellë në aftësinë për të sekretuar insulinë, gjë që nuk njihej më parë. Kjo do të thotë se trupat e tyre nuk mund ta absorbojnë dhe t’i ruajnë vlerat ushqyese siç duhet, veçanërisht sheqerin dhe yndyrën për të shtuar peshë apo të ruajnë muskujt.
Si rezultat, ata zakonisht qëndrojnë shumë të dobët, edhe nëse hanë mjaftueshëm.
“Kjo gjetje e ka revolucionarizuar mënyrën se si ne mendojmë për këtë gjendje dhe se si duhet ta trajtojmë”, tha ajo.
Por akoma nuk ka trajtim standard, me shumë pacientë që vdesin brenda një viti pas diagnostikimit.
Hawkins, tha se dietat të pasura me proteina dhe të pakta me karbohidrate, bashkë me mikronutrientë të caktuara mund të ndihmojnë.
Por ajo paralajmëroi: “Kjo duhet të studiohet me kujdes tani që ka gatishmëri globale dhe një mandat zyrtar nga IDF për ta bërë”.

U tall me udhëtimin e Katy Perry në hapësirë, Lily Allen i kërkon falje

Një tjetër gjigant dëshiron të blejë Google Chrome

Ushqimet e shumëpërpunuara mund të lidhen me vdekjet e hershme

Laboratori për Testimin e Performancës së Sportistëve, flet profesori Milaim Berisha

Eurovision habit me ndryshimin: Flamujt palestinezë do të lejohen në publik

Presidenti i Malit të Zi nuk e dekreton ligjin për Plazhin e Madh të Ulqinit

UBT promovon dy botime të rëndësishme shkencore në fushën e mekanikës dhe inxhinierisë së ndërtimit të autorit, Prof. Naser Morina

UBT shënon Ditën Ndërkombëtare të Sigurisë dhe Shëndetit në Punë me diskutim të thelluar për menaxhimin, shëndetin dhe mirëqenien në mjediset e punës

OKB: Mbi 72.000 migrantë të vdekur ose të zhdukur në dekadën e fundit
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Përgatituni për të udhëhequr politikën e të ardhmes me Fakultetin e Shkencave Politike në UBT
-
Lajmet3 weeks ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Profesorët Besnik Skenderi, Safet Zejnullahu, Diamanta Skenderi dhe Ferid Selimi publikojnë punimin shkencor mbi AI në arsim
-
Kulturë1 month ago
27 marsi/Dita Ndërkombëtare e Teatrit! Mitrovica sjell shfaqjen “Kontesha Arduini”, histori magjepëse që nuk duhet humbur