Aktualitet
Ujgurët po dëbohen nga vendet myslimane, duke ngritur shqetësime rreth shtrirjes në rritje të Kinës
Published
3 years agoon
By
Betim Gashi
Amannisa Abdullah dhe burri i saj, Ahmad Talip, ishin rrugës për të blerë rroba për fëmijë në Dubai, kur iu erdhi një mesazh që u ndryshoi jetën të dyve përgjithmonë. Ahmedi e lexoi atë dhe kuptoi që ai duhej të paraqitej menjëherë në një stacion policie.
Ahmad e zbriti gruan e tij në shtëpinë e një shoku atë ditë në shkurt në vitin 2018, duke premtuar ta merrte më vonë.
Ai nuk u kthye më kurrë!
Në apartamentin e tyre në Dubai, Amannisa shihte orët që kalonin ndërsa thirrjet e saj të përsëritura drejtuar Ahmedit mbeteshin pa përgjigje.
Të nesërmen në mëngjes, 29-vjeçarja shtatzënë u largua nga apartamenti, ku përshëndetën një taksi në stacionin e policisë dhe ajo përpiqej t’i shpjegonte gjendjen e saj të vështirë një oficeri policie.
Ndërsa fliste, djali i saj i vogël i tërhoqi dorën. Në heshtje, ai tregoi drejt një qelie burgu, ku ishte ulur Ahmedi.
Për 13 ditë, Amannisa ishte midis shtëpisë së saj dhe burgut, duke iu lutur zyrtarëve për të liruar Ahmedin.
Me çdo vizitë, burri i saj dukej më i dëshpëruar. Ai i tha asaj se ishte i bindur se shtrirja e gjatë e Kinës kishte arritur në familjen e tij ujgure në Emiratet e Bashkuara Arabe.
“Nuk është e sigurt këtu. Ju duhet ta merrni djalin tonë dhe [të shkoni] në Turqi”, i tha ai Amannisas në bisedën e tyre të fundit. “Nëse foshnja jonë është vajzë, ju lutem vendosni emrin Amina. Nëse është djalë, vendoseni emrin Abdullah“.
Një javë më vonë, Ahmedi u dërgua në Abu Dhabi. Pesë ditë më vonë, autoritetet e Abu Dhabi i thanë asaj se ai ishte ekstraduar në Kinë.
Vajza e tyre, Amina, u lind një muaj më vonë në Turqi. Ajo nuk e ka takuar kurrë babanë e saj.
Dëshmia e saj është një nga shumë të mbledhura nga CNN, duke detajuar arrestimin dhe dëbimin e pretenduar të Ujgurëve me kërkesë të Kinës në tre vende kryesore arabe: Egjipti, Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Arabia Saudite.
CNN në Egjipt, Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Arabinë Saudite ka kërkuar vazhdimisht për komente mbi ekstradimet dhe nuk ka marrë një përgjigje. Qeveria e Kinës gjithashtu nuk i është përgjigjur kërkesës për koment.
Në Egjipt, grupet e të drejtave kanë dokumentuar qindra ndalime – dhe të paktën 20 dëbime – të Ujgurëve. Në vitin 2017, shumica e tyre studentë në universitetin prestigjioz Islamik të Al-Azhar.
Në Arabinë Saudite midis viteve 2018 dhe 2020, të paktën një mysliman ujgur u dyshua se u ndalua dhe u dëbua pasi kreu pelegrinazhin Umrah në qytetet më të shenjta të Islamit. Një tjetër u arrestua pas një pelegrinazhi dhe përballet me deportimin.
Ndërsa zgjerohet ndikimi global i Pekinit, aktivistët e të drejtave kanë frikë se edhe kur kombet perëndimore marrin detyrën e Kinës për trajtimin e ujgurëve, vendet në Lindjen e Mesme dhe më gjerë do të jenë gjithnjë e më të gatshme të pranojnë shtypjen ndaj anëtarëve të grupit etnik brenda dhe jashtë .
Një raport i Human Rights Watch i lëshuar në prill tha se Kina kishte gjetur qindra Ujgurë në të gjithë globin, duke i detyruar ata të ktheheshin dhe të përballeshin me persekutime. Në shumë raste “është e pamundur të kuptosh se çfarë ka ndodhur me ta”, tha raporti.
CNN ka parë një dokument të lëshuar nga prokurori i shtetit në Dubai më 20 shkurt 2018 – tetë ditë pasi Ahmad Talip u mor në paraburgim – duke konfirmuar një kërkesë ekstradimi kinez për të, të renditur në dokumente me emrin e tij kinez, Aihemaiti Talifu.
Dokumenti thotë se autoritetet e Dubait fillimisht vendosën të lirojnë Ahmedin për shkak të provave të pamjaftueshme që ai të ekstradohej. Prokuroria e Dubait udhëzoi policinë “të ndalojë kërkimin e personit të lartpërmendur dhe të heqë të gjitha kufizimet ndaj tij, përveç nëse ai kërkohet për një arsye tjetër”.
Por më 25 shkurt 2018, Amannisa u tha se Ahmedi ishte dëbuar. Autoritetet në Emiratet e Bashkuara Arabe kurrë nuk shpjeguan për çfarë akuzohej burri i saj. Tre vjet më vonë, ajo ende nuk ka përgjigje.
“Nëse burri im [ka kryer] ndonjë krim, pse nuk më thonë? Pse Kina nuk më thotë?”, pyeti ajo.
“Unë nuk e di nëse burri im është ende gjallë apo jo”, tha ajo. “Unë nuk kam asnjë … lajm për të nga Kina, nga Emiratet e Bashkuara Arabe. Ata janë të heshtur, plotësisht të heshtur“.
“Pse nuk i bindeni letrës suaj të gjykatës? Ju thoni se jeni vend mysliman. Dhe unë kurrë nuk kam besuar që kjo ka ndodhur, unë kurrë nuk ju besoj juve“.
Autoritetet e Dubait dhe Ministria e Jashtme e Emirateve të Bashkuara Arabe nuk u janë përgjigjur kërkesave të përsëritura të CNN për komente mbi çështjen e Ahmad.
Dëbimet nga vendet me shumicë myslimane
Tensionet ndëretnike janë shkaktuar nga ankesat e lidhura me akuzat për politika të padrejta ekonomike dhe kufizime të mbështetura nga qeveria për sjelljen fetare, ushqimin hallall dhe veshjen islamike.
Në vitet e fundit, politika e Pekinit ndaj grupeve të pakicave të rajonit është forcuar dukshëm, duke bërë që shumë të largohen jashtë shtetit.
Që nga viti 2016, kanë dalë prova se qeveria kineze ka operuar qendra të mëdha dhe të fortifikuara për të ndaluar qytetarët ujgurë në Xinjiang. Deri në dy milionë njerëz mund të jenë marrë në kampe, sipas Departamentit të Shtetit të ShBA.
Ish-të arrestuarit dhe aktivistët i quajnë këto “kampe përqendrimi” – vendet ku të burgosurit i nënshtrohen indoktrinimit intensiv që synon de-islamizimin e tyre, të detyruar të mësojnë Mandarin dhe të udhëzuar në propagandën e Partisë Komuniste.
Kina mohon me forcë akuzat për abuzime të të drejtave të njeriut, duke këmbëngulur se kampet e Xinjiang janë vullnetare “qendra të trajnimit profesional”, të dizajnuara për të zhdukur ekstremizmin fetar dhe terrorizmin.
Por dëshmitë e mbledhura nga CNN nga ish-të burgosurit përshkruajnë incidente të punës së detyruar, torturave, abuzimit seksual dhe madje edhe vdekjeve të të burgosurve.
Departamenti i Shtetit i ShBA ka akuzuar Pekinin për “gjenocid” ndaj Ujgurëve.
Përveç asimilimit kulturor, grupet e të drejtave të njeriut dhe aktivistët ujgurë jashtë shtetit gjithashtu kanë pohuar se qeveria kineze i detyroi ujgurët t’i nënshtrohen kontrollit të lindjes dhe sterilizimit të detyruar.
Gjatë viteve, familjet janë shkatërruar, dhe shumë fëmijë po rriten si jetimë, pa asnjë kontakt nga prindërit e tyre në shtëpi.
Abduweli Ayup, një aktivist ujgur me seli në Oslo, thotë se ai ka dokumentuar dhe konfirmuar të paktën 28 dëbime ujgure nga tre vende me shumicë myslimane midis 2017 dhe 2019: 21 nga Egjipti, pesë nga Arabia Saudite dhe dy, përfshirë Ahmedin, nga Emiratet e Bashkuara Arabe, sipas Ayup.
Por ai ka frikë se kjo mund të jetë vetëm maja e ajsbergut. Shumë shpesh, thotë ai, anëtarët e familjes kanë frikë të dalin në publik për dëbime në rast se rrezikon sigurinë e të dashurve të tyre që janë zhdukur, si dhe anëtarëve të tjerë të familjes në Xinjiang.
Kina ka marrëdhënie gjithnjë e më të forta si me Arabinë Saudite ashtu edhe me Iranin.
Vendet e Lindjes së Mesme në gjendje të tmerrshme financiare, të tilla si Libani, mund të kenë vështirësi për t’u rezistuar çdo përpjekje nga Kina. Në mënyrë të ngjashme, vendet arabe të Gjirit të pasura me naftë, që përballen me një rënie ekonomike të shkaktuar nga pandemia, gjithashtu e shohin Kinën si një varkë të mundshme financiare.
Në një letër të hapur të vitit 2019, më shumë se një duzinë vende me shumicë myslimane – miratuan publikisht politikat e Kinës në Xinjiang. Ata ishin midis 37 nënshkruesve që iu përgjigjën kritikave perëndimore ndaj Kinës në Këshillin e KB për të Drejtat e Njeriut.
Ambasadori i Emirateve të Bashkuara Arabe në Pekin, Ali al-Dhaheri në një intervistë këtë shkurt tha se ajo që “i bëri përshtypje” më shumë gjatë vizitës ishte “plani pozitiv dhe vizioni për Xinjiang – Kina dëshiron që rajoni të luajë një pjesë aktive në ekonominë kineze, të sigurojë stabilitet, të rrisë standardet e jetesës dhe të përmirësojë jetën e njerëzve të rajonit”.
Aktivistët thonë se situata është një aktakuzë mallkuese e udhëheqjes së botës myslimane.
“Këto vende krenohen me faktin se janë udhëheqës të botës islamike, por ata nuk “iu intereson” kur kthejnë njerëzit për persekutim për [shkak] të qenit myslimanë“, thotë Wang. “Kjo ilustron realitetin gjeopolitik“.
Gjatë dekadës së fundit, mijëra ujgurë janë vendosur në Turqi, me lagjet dhe shkollat ujgure që po korren në qytetet kryesore të vendit.
Por në vitet e fundit, presidenti turk, Recep Tayyip Erdogan – i cili dikur mbrojti të drejtat e Ujgurëve – ka zbutur kritikat e tij ndaj politikës së Kinës Xinjiang, në një përpjekje të dukshme për të rritur marrëdhëniet me Pekinin.
Zyrtarët turq kanë kërkuar të sigurojnë ujgurët, si dhe publikun turk, se ata nuk do të ekstradojnë ujgurët përsëri në Kinë.
“Nuk është e drejtë të interpretohet kjo pasi Turqia do të dorëzojë Turqit Ujgurë në Kinë”, tha Ministri i Jashtëm turk, Mevlut Cavusoglu dhjetorin e kaluar, duke shtuar se Pekini kishte bërë kërkesa në të kaluarën, por Turqia nuk i kishte përmbushur ato.
Shtatorin e kaluar, Drejtoria e Përgjithshme e Turqisë e Menaxhimit të Migracionit mohoi që Turqia kishte ekstraduar ujgurët në Kinë. “Ne nuk kemi dëbuar drejtpërdrejt, ose përmes vendeve të treta, asnjë Turq Ujgurë në Kinë dhe Turqia nuk ka dhe nuk do të ketë kurrë një politikë të tillë“, tha drejtoria në një deklaratë me shkrim.
Por deklaratat zyrtare si këto bëjnë pak për të qetësuar shqetësimet e Ujgurëve.
Një apartament i vogël në Stamboll është shtëpia e vetme që vajza 3-vjeçare e Amannisas ka njohur ndonjëherë. Ndërsa ndjek zhvillimet në Turqi, Amannisa ka frikë se bota po i afrohet asaj dhe fëmijëve të saj.
Disa javë pasi mbërriti në Stamboll, ajo eci nëpër qytet, duke u kërkuar kalimtarëve udhëzime për në det. Ajo u tha atyre se donte t’i merrte fëmijët e saj për të shijuar pamjen, por thotë se qëllimet e saj të vërteta zbulojnë thellësitë e dëshpërimit të saj.
“Ajo që dua të bëj është të dua të hyj brenda … me fëmijën tim … sepse nuk di të notoj“, thotë Amannisa. “Unë nuk kam të drejtë të jetoj [në] këtë botë. Ndoshta kjo botë nuk është aq e madhe sa të më lejojë të jetoj si njerëzit e tjerë“./UBTNews
(Burimi CNN, përktheu dhe përshtati UBTNews)
Bota
Zelensky kërkon reagim nga bota pas përdorimit të raketave balistike nga Rusia
Published
15 mins agoon
November 22, 2024By
UBTnewsPresidenti ukrainas Volodymyr Zelensky tha se përdorimi i një rakete të re balistike nga Rusia në Dnipro dje tregon një “përshkallëzim të qartë dhe të ashpër” të luftës.
“Përdorimi i një rakete balistike kundër Ukrainës sot është edhe më shumë provë se Rusia nuk ka interes për paqen”, tha Zelensky në fjalimin e tij të natës dje.
Ky veprim ishte “hapi i dytë” i liderit rus Vladimir Putin në përshkallëzimin e luftës, tha Zelensky, pas përdorimit të më shumë se 10,000 ushtarëve të Koresë së Veriut në konfliktin në vazhdim.
Zelensky tha se Putin “i shpërfill thirrjet nga Kina, Brazili, vendet evropiane, Shtetet e Bashkuara dhe të tjerët” dhe ai “po bën gjithçka për të zgjatur” konfliktin që filloi më shumë se një mijë ditë më parë.
“Bota duhet të përgjigjet”, tha ai, duke thënë se “mungesa e reagimeve të ashpra ndaj veprimeve të Rusisë dërgon një mesazh se një sjellje e tillë është e pranueshme”.
Bota
Irani synon të instalojë centrifuga “të reja dhe të avancuara”
Published
41 mins agoon
November 22, 2024By
UBTnewsIrani ka thënë të premten se do të fillojë instalimin e një numri centrifugash “të reja dhe të avancuara”, si përgjigje ndaj një rezolute të miratuar nga agjencia për energji bërthamore e Kombeve të Bashkuara (IAEA).
Rezoluta e kritikon Republikën Islamike për, siç thotë, bashkëpunim të dobët dhe thekson se “është thelbësore dhe urgjente” për Teheranin të “veprojë për t’i përmbushur detyrimet e veta ligjore”.
Ajo u miratua më 21 nëntor, pak pasi shefi i IAEA-s, Rafael Grossi, e vizitoi Iranin.
Ministria e Jashtme e Iranit dhe Organizata për Energji Atomike e lëshuan një komunikatë të përbashkët, në të cilën thuhet se kreu bërthamor Mohammad Eslami “dha urdhër për të ndërmarrë masa efektive, duke përfshirë nisjen e një serie të rëndësishme të centrifugave të reja dhe të avancuara të llojeve të ndryshme”.
Rezoluta e IAEA-s, e propozuar nga Franca, Gjermania dhe Britania e Madhe, dhe e mbështetur nga Shtetet e Bashkuara, vjen në një moment kritik kur presidenti i zgjedhur, Donald Trump, po përgatitet të kthehet në Shtëpinë e Bardhë në janar.
Gjatë mandatit të tij të parë, Trump ndërmori një fushatë “presioni maksimal” me sanksione të intensifikuara ndaj Iranit dhe më 2018 i tërhoqi njëanshëm Shtetet e Bashkuara nga një marrëveshje historike e vitit 2015, e cila kishte hequr disa sanksione ndaj Iranit në këmbim të kufizimeve në programin e tij bërthamor, për të cilin Perëndimi dyshon se synon zhvillimin e një arme bërthamore.
Irani pretendon se programi i tij bërthamor është paqësor.
Rezoluta e 21 nëntorit gjithashtu i bën thirrje Iranit të bashkëpunojë me një hetim të nisur pas gjetjes së grimcave të uraniumit në dy vende që autoritetet iraniane nuk i kishin deklaruar si lokacione bërthamore.
Gjatë vizitës së Grossit, Irani u pajtua me kërkesën e IAEA-s për ta kufizuar sasinë e uraniumit të pasuruar deri në 60 për qind. Për armë bërthamore, kërkohet uranium i pasuruar prej 90 për qind..
Megjithatë, ministri i Jashtëm i Iranit, Abbas Araqchi, i cili ishte kryenegociatori i Teheranit për marrëveshjen e vitit 2015, paralajmëroi se Irani nuk do të negociojë “nën presion”.
Më 22 nëntor 2024, çmimi i naftës ka shënuar një rritje të ndjeshme prej më shumë se 4%, duke arritur nivele të reja të larta. Kjo rritje e papritur është ndikuar nga zhvillimet e fundit në krizën ndërkombëtare, veçanërisht nga tensionet që vazhdojnë të përshkallëzohen mes Rusisë dhe Ukrainës, me paralajmërimet e presidentit rus, Vladimir Putin, për mundësinë e një konflikti global.
Në bursën amerikane, çmimi i naftës u rrit me 0.34%, duke arritur në 70.44 dollarë për fuçi, ndërsa në bursën e Londrës nafta u rrit me 17 cent, ose 0.32%, duke arritur në 74.55 dollarë për fuçi. Ekspertët e tregut sugjerojnë se kjo rritje vjen si rezultat i një kombinimi faktorësh, përfshirë zhvillimet politike në Shtetet e Bashkuara dhe veprimet e Britanisë për të lejuar Ukrainën të përdorë armë me rreze të gjatë veprimi për të sulmuar brenda territorit rus.
Paralelisht, presidenti Putin ka njoftuar se Rusia ka hedhur një raketë të re balistike në Ukrainë, duke rritur shqetësimet për një mundësinë të ndërprerjes së furnizimit global me naftë, pasi Rusia është një nga prodhuesit më të mëdhenj të naftës në botë. Ekspertët parashikojnë se çmimi i naftës mund të arrijë deri në 85 dollarë për fuçi gjatë gjysmës së parë të vitit 2025, duke nxitur një rritje të mundshme të çmimeve dhe duke sjellë pasoja të tjera negative për tregun global të energjisë.
Ndërkohë, Kina, si importuesi më i madh në botë i naftës së papërpunuar, ka njoftuar masa politike për të nxitur tregtinë dhe për të mbështetur importet e produkteve energjetike, në një përpjekje për të balancuar ndikimin e kërcënimeve të mundshme nga ish-presidenti amerikan Donald Trump, i cili ka paralajmëruar për mundësinë e vendosjes së tarifave të larta mbi produktet e energjisë. Këto zhvillime politike dhe ekonomike mund të ndikojnë në mënyrë të konsiderueshme në tregun global të naftës dhe në çmimet e saj në muajt në vazhdim.
Aktualitet
Kurti: Qëllimi i Serbisë është hakmarrja, duhet të jemi të përgatitur!
Published
1 hour agoon
November 22, 2024Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti ka thënë se elita politike në Beograd nuk ka hequr dorë nga projekti i Serbisë së Madhe. Kurti thotë se Vuçiq thjesht po e mashtron Perëndimin.
“Vuçiq thjesht po mashtron Perëndimin. Elita që dominon vendin nuk ka hequr dorë kurrë nga projekti i Serbisë së Madhe. Thjesht quhet diçka ndryshe tani, domethënë ‘Bota Serbe’”. Kjo do të thotë bashkim i të gjithë serbëve në një vend. Kjo do të nënkuptonte shpërbërjen e Bosnje-Hercegovinës, Malit të Zi dhe Kosovës”, ka thënë Kurti për gazetën zvicerane NNZ.
Kurti ka thënë se qëllimi i Serbisë është hakmarrja, dhe Kosova duhet të jetë e përgatitur.
Thjesht duhet të dëgjoni me kujdes se çfarë po thotë Vuçiq, vazhdon Kurti. “Për shembull, kur bëhet fjalë për Kaukazin e Jugut. Në vitin 2023, presidenti serb vlerësoi veprimet e Azerbajxhanit për “kthimin në shtëpi” të Nagorno-Karabakut. Zona shpalli në mënyrë të njëanshme pavarësinë në 1991. Presidenti i Azerbajxhanit Ilham Aliyev më pas mori kohën e tij. Ai u përqendrua në zhvillimin e ekonomisë dhe riarmatosi sistematikisht ushtrinë. Vetëm kur situata gjeopolitike e lejoi, ai goditi dhe rifitoi zonën. Durimi, sipas Vuçiqit, shpërblehet.
“Kjo është pikërisht ajo që Vuçiq dëshiron të bëjë me Kosovën”, thotë Kurti. Ushtron edhe durim strategjik, por synimi mbetet hakmarrja. Ne duhet të jemi të përgatitur për këtë”, citohet të ketë thënë ai./UBTNews/
Shpresat për rikthim: Ronaldo, sërish në radarin e José Mourinho
Sulmi rus me dronë vret 2 njerëz, plagos 12 të tjerë në Sumi
Zelensky kërkon reagim nga bota pas përdorimit të raketave balistike nga Rusia
Zyra e BE-së në Prishtinë mban diskutim me shoqërinë civile mbi raportin e progresit
Ministri Aliu njofton nënshkrimin e kontratës së re për ndërtimin e rrugës Fshati i Ri-Ferizaj
“Gjuha e shqiponjave do të mbijetojë”, Begaj në Ditën e Alfabetit Shqip
Irani synon të instalojë centrifuga “të reja dhe të avancuara”
Masa e sigurisë për 14-vjeçarin që vrau bashkëmoshatarin, seanca mbahet në spital
Lajçak në takim me ministrin francez Haddad diskutojnë për procesin e dialogut
Të kërkuara
-
Bota3 weeks ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Bota3 weeks ago
Koreja e Veriut rrit frikën në botë, lëshon raketën e re balistike ndërkontinentale
-
Lajmet2 months ago
Kurti: Përdhunimi është mjeti që përdori Serbia në Kosovë në mënyrë që të lë pasoja të përhershme në familje
-
Kulturë2 months ago
Marigona Ferati, profesoresha e UBT-së, zëri i artit në jurinë ndërkombëtare në festivalin e teatrove në Oman