Presidenti Donald Trump tha të mërkurën se ai dhe presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy do të nënshkruajnë një marrëveshje që i jep Shteteve të Bashkuara të drejta të konsiderueshme mbi mineralet e rralla të Ukrainës dhe kompenson Uashingtonin për armët e dërguara për të ndihmuar Kievin në luftën trevjeçare kundër agresionit rus.
Zelenskyy do të jetë në Shtëpinë e Bardhë të premten për të nënshkruar marrëveshjen dhe për të diskutuar mbi situatën e luftës, tha Trump gjatë mbledhjes së parë të kabinetit të mandatit të tij të ri presidencial.
“Kjo marrëveshje na sjell pasuri të madhe”, tha Trump, por theksoi se qëllimi i tij kryesor është përfundimi i luftës, e cila ka shkaktuar qindra mijëra viktima dhe të plagosur mes ushtarëve dhe civilëve ukrainas.
“Qëllimi im i dytë është të na kthehen paratë”, tha ai, duke iu referuar mbi 100 miliardë dollarëve në ndihmë ushtarake që SHBA i ka dhënë Ukrainës.
“Pa pajisjet tona, kjo luftë do të kishte përfunduar shumë shpejt”, me Rusinë që do të pushtonte Ukrainën.
Aktualisht, Rusia kontrollon rreth një të pestën e territorit të njohur ndërkombëtarisht të Ukrainës dhe ka deklaruar se nuk do të dorëzojë asnjë pjesë të tij në një marrëveshje paqeje. Trump tha se pret të arrijë një marrëveshje me Zelenskyyn dhe presidentin rus Vladimir Putin për t’i dhënë fund luftës.
Ai filloi negociatat me Putinin për ndalimin e konfliktit, por bisedimet e para javën e kaluar midis diplomatëve të lartë amerikanë dhe rusë, Sekretarit të Shtetit Marco Rubio dhe ministrit të Jashtëm rus Sergey Lavrov, nuk përfshinë zyrtarë ukrainas apo evropianë.
“Për shkak se unë u zgjodha, kjo luftë do të marrë fund”, deklaroi Trump. Ai tha se Putin “nuk kishte asnjë qëllim për ta zgjidhur këtë. Ne do të kemi një marrëveshje”.
Analistët thanë se kjo marrëveshje ishte pjesë e formulës fillestare të paqes së propozuar nga Zelenskyy.
“Pra, është e vështirë që qeveria ukrainase ta refuzojë plotësisht këtë ofertë,” tha Olena Prokopenko, një bashkëpunëtore e lartë në Fondin Gjerman Marshall dhe ish-këshilltare e ministrit të Financave të Ukrainës.
“Fatkeqësisht, marrëveshja fillestare që iu ofrua Ukrainës ishte shumë zhgënjyese dhe e njëanshme. Por tani që duket më e balancuar, qeveria ukrainase është e gatshme ta nënshkruajë atë”, shtoi ajo.
Prokopenko tha se ende mund të ketë disa ndryshime para nënshkrimit të marrëveshjes.
“Ka përparim në përfshirjen e garancive si një faktor, por marrëveshja finale duhet të jetë shumë më e detajuar, sepse për momentin nuk ka ndonjë lidhje të qartë mes sigurisë dhe investimeve,” tha ajo. “Për momentin, kjo duket si një marrëveshje investimi, por jo si një marrëveshje sigurie”.
Trump tha gjithashtu të mërkurën se Ukraina “mund ta harrojë” anëtarësimin në NATO si pjesë e një marrëveshjeje paqeje.
Në Kiev, Zelenskyy tha gjatë një konference për shtyp se korniza e marrëveshjes për mineralet e rralla ishte përfunduar, por garancitë e sigurisë nga SHBA, të cilat qeveria ukrainase i konsideron jetike, ende nuk ishin vendosur. Trump ka shprehur prej kohësh skepticizëm mbi mbështetjen ushtarake të SHBA për Ukrainën. Vitin e kaluar, ai refuzoi të thoshte se dëshironte fitoren e Ukrainës në luftë.
Ai e ka quajtur Zelenskyyn diktator dhe e ka akuzuar në mënyrë të rreme Ukrainën për nisjen e luftës me Rusinë.
Lideri amerikan ka thënë se është veçanërisht i pakënaqur që ish-presidenti Joe Biden ra dakord për ndihmën ushtarake ndaj Ukrainës pa asnjë kusht për kthimin e kostove. Biden udhëhoqi një koalicion aleatësh perëndimorë për të ndihmuar Ukrainën të luftonte agresionin rus pa dërguar trupa amerikane në terren. Ndihma ushtarake e SHBA ishte një grant dhe jo një hua që duhej të shlyhej, tha Zelenskyy, por tani ai ka rënë dakord për marrëveshjen mbi mineralet e rralla, të cilat janë thelbësore për prodhimin e teknologjisë.
Zelenskyy tha se pret të ketë diskutime të gjera dhe domethënëse me Trumpin.
“Unë dua të koordinohem me SHBA”, tha ai.
Lideri ukrainas tha se donte të dinte nëse SHBA planifikon të ndalojë ndihmën ushtarake dhe, nëse po, nëse Ukraina do të mund të blinte drejtpërdrejt armë nga SHBA. Ai kërkoi të dinte nëse Ukraina mund të përdorte asetet e ngrira ruse për të financuar blerjen e armëve dhe nëse Uashingtoni planifikon të heqë sanksionet ekonomike ndaj subjekteve dhe aleatëve të Putinit.
Më herët, kryeministri ukrainas Denys Shmyhal tha për televizionin publik të vendit se marrëveshja përcaktonte kushtet për krijimin e një fondi investimi për rindërtimin e Ukrainës. Sipas kushteve të marrëveshjes, 50% e të ardhurave nga mineralet, nafta dhe gazi i Ukrainës do të përdoren për krijimin e një “Ukrainë të qëndrueshme dhe ekonomikisht të begatë” pas përfundimit të luftës, ndërsa pjesa tjetër do të shkojë në një fond të kontrolluar nga SHBA.
Marrëveshja ekonomike, e cila është parë nga Associated Press, përfshin një fjali që thotë se SHBA “mbështet përpjekjet e Ukrainës për të siguruar garancitë e nevojshme për paqe të qëndrueshme”, por nuk jep detaje specifike mbi atë që këto garanci mund të përfshijnë.
Aktualitet1 month ago
Aktualitet2 months ago
Kërkime3 months ago
Aktualitet4 weeks ago