Bota

Trump merr detyrën më 20 janar, çfarë pritet të ndryshojë në botë

Published

on

Më 20 janar 2025, Donald Trump do të marrë përsëri drejtimin e Shteteve të Bashkuara pas një periudhe katërvjeçare të administratës Biden, një ndërrim që pritet të sjellë ndryshime të mëdha në politikën amerikane dhe atë globale. Në vend të parashikimeve të sakta për zhvillimet e ardhshme, është më e dobishme të shqyrtojmë disa çështje kryesore që pritet të jenë në fokus.

Prioritetet e presidentit të ri

Trump do të nisë mandatin e tij me një avantazh të rëndësishëm: Partia Republikane kontrollon Kongresin dhe Senatin, një situatë që i ofron mundësinë të çojë përpara një agjendë ambicioze legjislative. Megjithatë, ai mund të ndeshet me disa pengesa, si mosmarrëveshjet brenda partisë dhe kufizimet buxhetore.

Një nga prioritetet kryesore pritet të jetë zgjatja e uljes së taksave të miratuara gjatë mandatit të tij të parë, të cilat skadojnë në fund të vitit 2025. Trump ka premtuar lehtësime tatimore që mund të arrijnë deri në 4 trilionë dollarë gjatë një periudhe 10-vjeçare. Ai gjithashtu synon eliminimin e kufizimeve mbi borxhin publik për të mundësuar financimin e projekteve të tij.

Për të mbuluar këto kosto, mund të kërkojë shkurtimin e shpenzimeve për energjinë e pastër dhe politikat sociale si Medicaid dhe arsimi publik, masa që mund të kenë ndikim negativ në zonat rurale, të cilat e mbështetën fuqishëm Trumpin në zgjedhje. Një tjetër burim financimi që ai mund të përdorë janë tarifat doganore ndaj Kinës dhe vendeve të tjera, por ekspertët argumentojnë se këto do të sjellin rritje të çmimeve për konsumatorët amerikanë.

Realizimi i premtimeve për emigracionin

Trump ka premtuar një plan të madh për dëbimin e emigrantëve të paligjshëm, një iniciativë që kërkon burime të mëdha financiare dhe politike, dhe do të ndeshet me kundërshtime nga publiku, bizneset dhe gjykatat. Për këtë arsye, është e mundur që ai të ndjekë një qasje më të thjeshtë për të zbatuar disa masa.

Trumpi mund të kufizojë vlefshmërinë e vizave, të rrisë tarifat dhe të zgjasë kohën e pritjes për emigrantët. Ai gjithashtu mund të ulë numrin e refugjatëve të pranuar dhe të rikthejë politikën që i detyron azilkërkuesit të presin në Meksikë gjatë shqyrtimit të kërkesave të tyre. Po ashtu, mund të ndërmarrë hapa për të eliminuar disa programe që mundësojnë migracionin e kontrolluar, duke ndryshuar rrënjësisht sistemin aktual.

Megjithatë, disa faktorë jashtë kontrollit të tij mund të ndikojnë në fluksin e emigrantëve. Nëse ekonomia amerikane ngadalësohet, mund të ketë më pak emigrantë që kërkojnë punë, ndërsa kriza si ajo në Venezuela mund të shkaktojë rritje të flukseve migratore drejt SHBA-së, duke sjellë sfida të reja.

Qëndrimi i SHBA-së ndaj klimës

Trump ka premtuar tërheqjen e SHBA-së nga marrëveshjet ndërkombëtare për klimën dhe rritjen e mbështetjes për energjitë tradicionale, si nafta dhe gazi. Nëse realizohen këto premtime, pritet një rritje e emetimeve të karbonit dhe një rënie e investimeve në energji të rinovueshme.

Megjithatë, politika energjetike është e lidhur ngushtë me tregjet globale dhe faktorë të jashtëm si çmimet e naftës dhe kërkesat e OPEC. Po ashtu, politikat si “Inflation Reduction Act” kanë sjellë përfitime të konsiderueshme në shumë zona republikane, duke e bërë të vështirë për Trumpin të shfuqizojë këto politika pa pasoja politike.

Pavarësisht përpjekjeve të administratës Biden për të ndihmuar në kalimin drejt energjisë së pastër, SHBA mbetet prodhuesi kryesor i naftës dhe gazit në botë, dhe kjo situatë pritet të vazhdojë gjatë administratës Trump.

Miliarderët dhe ndikimi në qeverisje

Roli i miliarderëve si Elon Musk dhe të tjerë në administratën Trump do të jetë i fortë. Musk ka përdorur platformën e tij sociale për të ndikuar në politikat publike dhe ka kundërshtuar disa vendime të administratës. Gjithashtu, Trump ka emëruar disa miliarderë në poste të larta, duke rritur ndikimin e tyre në procesin vendimmarrës.

Kjo mund të krijojë tensione brenda Partisë Republikane dhe të shkaktojë konflikte ndërmjet Shtëpisë së Bardhë dhe Kongresit. Për më tepër, ndërhyrja e miliarderëve mund të ketë pasoja destabilizuese për institucionet amerikane dhe mund të ndikojë në politikën e brendshme dhe atë të jashtme.

Siguria globale nën administratën Trump

Trump ka premtuar të zgjidhë kriza ndërkombëtare si ajo në Ukrainë, por politika e tij e jashtme është kritikuar për qasje kontradiktore. Ai preferon marrëveshje bilaterale dhe ka një simpati të dukshme për autokratët, gjë që mund të krijojë tensione në skenën ndërkombëtare.

Kriza në Ukrainë, tensionet me Kinën për Tajvanin dhe ambiciet bërthamore të Iranit do të jenë teste të rëndësishme për aftësinë e Trump për të menaxhuar politikën e jashtme. Po ashtu, ai pritet të përballet me sfida të paparashikuara që mund të ndikojnë në dinamikën globale.

Një nga çështjet kyçe do të mbetet çështja e armëve bërthamore. Politikat e Trump gjatë mandatit të tij të parë, si dështimi për të frenuar programin bërthamor të Koresë së Veriut dhe tërheqja nga marrëveshjet me Iranin, kanë krijuar paqartësi për qëndrimin e tij ndaj kërcënimeve bërthamore. Siç ka shkruar James M. Lindsay, mbajtja e një qëndrimi të paangazhuar ndërsa premton ndërhyrje të ashpra kundër kundërshtarëve mund të funksionojë gjatë fushatës, por do të jetë më e vështirë në qeverisje.

Bota

Një i vdekur dhe gjashtë të lënduar nga një sulm masiv me thikë në Kanada

Published

on

Të paktën një person ka vdekur dhe të paktën gjashtë të tjerë janë lënduar në një sulm masiv me thikë në Kanada.

I dyshuari vdiq gjithashtu në sulmin e sotëm në një komunitet në provincën Manitoba, sipas Policisë Mbretërore Kanadeze.

Incidenti ndodhi në Hollow Water First Nation, rreth 200 kilometra në verilindje të qytetit Winnipeg.

Tetë persona u transportuan në spitalet lokale, raporton BBC.

Pak detaje mbi incidentin janë aktualisht të disponueshme. Në një letër drejtuar banorëve të postuar në internet, kreu dhe këshilli i Hollow River shprehën ngushëllimet e tyre për ata që prekur nga kjo tragjedi.

Komuniteti Anishinaabe ka një popullsi të vogël prej disa qindra njerëzish. Sulmi ndodhi në përvjetorin e tretë të një sulmi masiv me thikë në James Smith Cree Nation dhe fshatin e afërt Weldon, në provincën Saskatchewan, në të cilin u vranë 11 persona dhe u plagosën shumë të tjerë. I dyshuari për sulmin vdiq pak pasi policia e arrestoi pas një kërkimi treditor./S.K/KP/

Continue Reading

Bota

​Tërmet i fortë godet Afganistanin

Published

on

Një tërmet 6.3 ballë sipas shkallës së Rihterit ka goditur sot Afganistanin juglindor, por deri më tani nuk ka raportime për dëme ose viktima në njerëz, sipas Qendrës Gjermane të Kërkimeve për Gjeoshkencat.

Afganistani ishte goditur të dielën nga një tërmet i fuqishëm duke shkaktuar vdekjen e më shumë se 2200 personave.

Tërmeti i fundit ndodhi 14 kilometra në lindje të Jalalabadit, në orën 16:56 GMT, në një thellësi prej 10 kilometrash ku shërbimi Gjeologjik i SHBA-së mati magnitudën në 5.6.

Tërmeti u ndje edhe në zonat fqinje qendrore dhe veriperëndimore të Pakistanit. Departamenti Meteorologjik i Pakistanit mati dridhjet në një magnitudë prej 5.9.

Një zyrtar i administratës së përkohshme afgane në provincën Kunar i tha Anadolu se dridhja u ndje në Kunar dhe në pjesë të tjera të vendit.

“Deri më tani, nuk ka raportime për dëme të mëtejshme, por kjo ka përhapur frikë te banorët”, tha Abdul Ghani, zëdhënës i administratës lokale.

Kjo ndodhi pas tërmetit me magnitudë 5.2 të së martës që goditi Afganistanin verilindor, sipas Shërbimit Gjeologjik të SHBA-së.

Kjo ishte lëkundja e tretë më e fortë pasuese që goditi Afganistanin që nga e diela./S.K/KP/

Continue Reading

Bota

​Kostot e huamarrjes në Mbretërinë e Bashkuar ulen, tregu i obligacioneve qetësohet

Published

on

Kostot e huamarrjes afatgjata të qeverisë së Mbretërisë së Bashkuar janë lehtësuar pasi arritën nivelin e tyre më të lartë që nga viti 1998 në fillim të javës.

Norma e interesit për obligacionet qeveritare 30-vjeçare, e njohur si rendimenti, ra në 5.55%, duke rënë nga një nivel i lartë prej 5.75% të mërkurën.

Edhe pse rendimentet e obligacioneve janë rritur globalisht, ka pasur edhe shqetësime në treg në lidhje me financat e qeverisë së Mbretërisë së Bashkuar, shkruan BBC.

Megjithatë, guvernatori i Bankës së Anglisë, Andrew Bailey, tha të mërkurën se ishte e rëndësishme të mos përqendroheshim shumë në rendimentet e obligacioneve afatgjata.

Mbretëria e Bashkuar nuk ishte e vetmja që pa rritjen e kostove të huamarrjes në fillim të javës, me rendimentet e obligacioneve 30-vjeçare gjermane, franceze dhe holandeze që u ngjitën në nivelin e tyre më të lartë që nga viti 2011.

Në SHBA, rendimentet e obligacioneve 30-vjeçare të thesarit u rritën në nivelin e tyre më të lartë në më shumë se një muaj.

Faktorë të tillë si tensionet gjeopolitike, politikat tregtare të Presidentit të SHBA-së Donald Trump dhe nivelet e larta të huamarrjes qeveritare kanë qenë shkaku i rritjes.

Z. Bailey i tha Komitetit të Thesarit se rendimenti 30-vjeçar i obligacioneve të Mbretërisë së Bashkuar ishte një numër mjaft i lartë, por nuk është ajo që përdoret për financim fare në këtë moment.

Qeveritë marrin hua para nga investitorët duke shitur obligacione – që është një kredi që qeveria premton ta paguajë në fund të një kohe të rënë dakord.

Rendimenti i obligacioneve 30-vjeçare të qeverisë së Mbretërisë së Bashkuar të cilat njihen si obligacione të arta është rritur për disa muaj.

Tregu i obligacioneve amerikane, i cili shihet si mbështetës i sistemit financiar global, është përballur gjithashtu me presion për shkak të shqetësimeve në lidhje me borxhin e lartë, ndikimin e tarifave të Trump në inflacion dhe shqetësimeve në lidhje me pavarësinë e Rezervës Federale pas urdhrit të Trump për të shkarkuar një nga guvernatorët e saj.

Pasi u rritën në gati 5% për herë të parë që nga mesi i korrikut të mërkurën, rendimentet e obligacioneve 30-vjeçare amerikane ranë përsëri në rreth 4.88% pasi të dhënat treguan se vendet e lira të punës ranë në korrik.

Kjo përforcoi pritjet për një ulje të normës së interesit nga banka qendrore amerikane, Rezerva Federale, më vonë këtë muaj.

Në Mbretërinë e Bashkuar, megjithëse Banka e Anglisë ka ulur normat, z. Bailey tha se tani ka shumë më tepër dyshime se kur dhe sa shpejt normat do të ulen më tej, duke përsëritur komentet e tij pas uljes së normës së interesit në gusht.

Sterlina ra kundrejt dollarit në 1.3439 dollarë pasi ra ndjeshëm të martën./S.K/KP/

Continue Reading

Bota

15 të vdekur në Kongo pas shpërthimit të ri të Ebolës

Published

on

Një shpërthim i Ebolës ka lënë të vdekur 15 persona, përfshirë katër punonjës shëndetësorë, në Territorin Mweka në Provincën jugore Kasai të Kongos, njoftoi sot ministri i Shëndetësisë, duke shënuar shpërthimin e 16-të të virusit në vend në pesë dekadat e fundit.

“Në emër të Ministrisë së Shëndetit Publik, Higjienës dhe Mirëqenies Sociale, unë zyrtarisht shpall ringjalljen e sëmundjes së virusit Ebola, lloji Zaire, në zonën shëndetësore Boulape, në Provincën Kasai,” u tha gazetarëve Roger Kamba.

Kamba tha se deri më tani janë raportuar 28 raste, me një shkallë vdekshmërie prej 57% të konfirmuar.

Shifrat janë të përkohshme ndërsa hetimet vazhdojnë, por konfirmime të mëtejshme priten së shpejti, shtoi ai.

Ministri tha se qeveria ka krijuar një mekanizëm koordinimi reagimi përmes Qendrës së Operacioneve të Emergjencave të Shëndetit Publik (COUSP).

Ebola është një sëmundje virale e rëndë, hemorragjike që përhapet përmes kontaktit të drejtpërdrejtë me lëngjet trupore të një personi të sëmurë ose të vdekur, si dhe duke trajtuar kafshë të infektuara.

Kongo është përballur me shpërthime të Ebolës, me raste të raportuara në Kivu të Veriut gjatë viteve 2022 dhe 2023, duke çuar në shumë vdekje.

Shpërthimet e Ebolës së tipit Zaire kanë ndodhur në disa raste, por vendi i ka menaxhuar përmes përpjekjeve të vazhdueshme falë programit të vaksinimit, raporton Anadollu./S.K/KP/

Continue Reading

Të kërkuara