Shëndet

Tri gjuhët që fëmijët duhet t’i mësojnë

Published

4 years ago

September 17, 2021

Betim Gashi

Cilën gjuhë do të inkurajoni fëmijën tënd që të mësojë për të përfituar një të ardhme më të mirë?

Historikisht, përgjigjja ka qenë gjuha spanjolle, duke pasur parasysh numrin e vendeve në botë që e flasin. Mirëpo, studimet e fundit, preferojnë frëngjishten, gjermanishten dhe gjuhën mandarine.

Qendra ekonomike për biznes, hulumtime dhe opinion në bashkëpunim me aeroportin Heathrow, ka anketuar 2,001 prindër dhe fëmijë nën moshën 18 vjeçare, krahas një studimi prej më shumë se 500 liderëve të bizneseve përreth Britanisë së Madhe.

45% e prindërve thanë se fëmijët e tyre nuk flasin një gjuhë të dytë, ndërsa 19% thanë se nuk janë të interesuar që të mësojnë një gjuhë të dytë.

Një në 10 persona tha se fëmijët e tyre e kanë shumë të vështirë të mësojnë gjuhë të reja.

Hulumtuesit gjetën se frëngjishtja, gjermanishtja dhe gjuha mandarine janë tri gjuhët që fëmijët do të duhet të mësojnë për të përfituar jetën e tyre në dhjetë vite.

Aftësitë në gjuhë pritet që të shtojnë deri në 500 miliardë ekonominë deri në vitin 2027.

Profesor i Linguistikës Zhvillimore në Universitetin e Edinburgut dhe Drejtor i Çështjeve Dygjuhësore, Antonella Sorace tha:

Ky hulumtim tregon se sa e rëndësishme është të mësuarit e gjuhës në ekonominë e Mbretërisë së Bashkuar dhe tregon se shumë më tepër dyer u hapen njerëzve që mësojnë një gjuhë të dytë si fëmijë.

“Ne besojmë se mësimi i gjuhës është jashtëzakonisht i dobishëm për zhvillimin e fëmijëve dhe është një investim real për të ardhmen: fëmijët të cilët janë të ekspozuar ndaj gjuhëve të ndryshme bëhen më të vetëdijshëm për kulturat e ndryshme, njerëzit e tjerë dhe pikëpamjet e tjera.”

Ata gjithashtu kanë tendencë që të jenë më mirë se monolinguët në ‘multitasking’ dhe shpesh janë lexues më të avancuar. Dygjuhësia u jep fëmijëve shumë më tepër se vetëm dy gjuhë, prandaj është e mrekullueshme të shohësh se Heathrow po ndihmon për të nxitur fëmijët për të mësuar gjuhët.

Shëndet

Granulocitoza, çfarë do të thotë niveli i lartë në gjak?

Published

42 minutes ago

November 4, 2025

UBT News

Analiza e gjakut është mënyra e vetme për të përcaktuar nivelin e granulociteve, ndërsa granulocitoza, pra rritja e tyre – mund të ketë shumë shkaqe, dhe jo të gjitha janë shqetësuese.

Granulocitet përbëjnë një nëngrup të qelizave të bardha të gjakut, që përfshijnë neutrofilet, eozinofile dhe bazofile.

Ato qarkullojnë në gjak ose gjenden në inde (si mastocitet) dhe luajnë rol kyç në mbrojtjen e organizmit nga infeksionet, alergjitë dhe proceset inflamatore.

Këto qeliza përmbajnë granula enzimatike në citoplazmë, që çlirohen kur trupi përballet me infeksion apo inflamacion, duke ndihmuar në shkatërrimin e mikroorganizmave të dëmshëm.

Granulocitoza – kur granulocitet janë të larta

Kur analiza e gjakut tregon rritje të granulociteve, flitet për granulocitozë. Ky fenomen është reagim mbrojtës i trupit, që ndodh në situata të ndryshme, si:

infeksione bakteriale ose virale,

sëmundje autoimune (p.sh. artriti reumatoid),

djegie, trauma ose stres i rëndë,

sepsë (infeksion i përhapur në gjak),

sëmundje inflamatore të zorrëve,

insuficiencë renale ose sulm në zemër,

përdorimi i disa barnave specifike,

kancer metastatik.

Në raste më të rralla, granulocitoza mund të jetë e lidhur me çrregullime të palcës kockore, si leukemia mieloide kronike, ku rritja e granulociteve është e vazhdueshme dhe jo si reagim ndaj infeksioneve.

Çfarë tregon niveli i lartë i granulociteve?

Në shumicën e rasteve, niveli i lartë tregon për infeksion aktiv. Niveli i ulët i granulociteve sinjalizon probleme në palcën e kockave, si leukemia ose anemia aplastike, ku prodhimi i qelizave të bardha është i kufizuar.

Granulocitet njihen edhe si:

leukocite granulare,

leukocite polimorfonukleare (PMN).

A ka arsye për shqetësim?

Edhe pse fjala “granulocitozë” tingëllon shqetësuese, nuk çdo rritje e granulociteve tregon për sëmundje serioze. Shpesh bëhet fjalë për reagim normal të trupit ndaj infeksioneve të përkohshme, stresit ose inflamacionit.

Granulocitoza është shenjë e aktivizimit të sistemit imunitar, që ndodh si përgjigje ndaj një procesi infektiv ose inflamator. Megjithatë, kërkon vlerësim mjekësor për të përjashtuar shkaqet më serioze. /A.Z/UBT News/

Shëndet

Si ta mbroni lëkurën nga tharja gjatë vjeshtës dhe dimrit?

Published

18 hours ago

November 3, 2025

UBT News

Nuk janë vetëm muajt me diell që ndikojnë në tharjen e lëkurës – vjeshta dhe dimri janë periudhat që e vënë më shumë në provë atë.

Ndryshimet e shpeshta midis ajrit të ngrohtë dhe të thatë brenda shtëpisë dhe erërave të ftohta jashtë, bëjnë që lëkura të humbasë lagështinë, të bëhet e ndjeshme dhe të fillojë të zhvishet.

Në këtë periudhë, është e rëndësishme të përshtatni rutinën tuaj të kujdesit për lëkurën për të ruajtur butësinë dhe shëndetin e saj.

Ja disa këshilla kryesore për ta mbajtur lëkurën të hidratuar dhe të mbrojtur gjatë stinës së ftohtë:

1. Zgjidhni një krem më të pasur

Në vend të locioneve të lehta që përdorni në verë, zgjidhni një krem hidratues që përmban lipide, ceramide, gjalpë shea ose vajra natyralë. Këto përbërës ndihmojnë në forcimin e barrierës mbrojtëse të lëkurës dhe parandalojnë humbjen e lagështisë.

2. Fokusohuni në hidratim të thellë

Përbërës si acidi hialuronik dhe skualani ofrojnë hidratim intensiv dhe ndihmojnë në parandalimin e kruajtjes apo ndjesisë së tendosjes së lëkurës.

3. Pastroni me kujdes

Përdorni pastrues të butë, në formë vajrash ose balsamesh, që pastrojnë pa e irrituar lëkurën. Shmangni larjet me ujë shumë të nxehtë dhe skrabet e ashpra, pasi mund të dëmtojnë shtresën mbrojtëse të epidermës.

4. Mos harroni ujin

Hidratimi nuk vjen vetëm nga kremrat – pirja e mjaftueshme e ujit është thelbësore për një lëkurë të shëndetshme dhe të ushqyer nga brenda.

5. Mbrohuni nga rrezet e diellit

Edhe pse dielli është më i butë në vjeshtë dhe dimër, rrezet UV mbeten të dëmshme. Përdorni çdo ditë një krem me mbrojtje SPF, veçanërisht nëse qëndroni gjatë në ambiente të hapura.

6. Kujdes me ajrin e thatë brenda shtëpisë

Nëse përdorni ngrohje gjatë dimrit, vendosni një lagështues ajri për të shmangur tharjen e tepërt të lëkurës. Kujdesuni që ta pastroni rregullisht për të parandaluar grumbullimin e mikrobeve.

Sipas ekspertëve të kujdesit për lëkurën, vjeshta është koha më e mirë për trajtime rigjeneruese, pasi lëkura ka nevojë për rikuperim pas ekspozimit ndaj diellit veror dhe përgatitje për temperaturat e ulëta të dimrit. /A.Z/UBT News/

Shëndet

Si të kuptoni nëse trupi juaj nuk e duron glutenin?

Published

20 hours ago

November 3, 2025

UBT News

Për shumë njerëz, konsumimi i glutenit mund të shkaktojë probleme të fshehta shëndetësore, të cilat shpesh interpretohen gabimisht si lodhje ose shqetësime të zakonshme të tretjes.

Më poshtë janë pesë shenja paralajmëruese që mund të tregojnë se trupi juaj nuk e duron mirë glutenin:

1. Probleme të tretjes

Simptoma si fryrja e barkut pas vakteve, gazrat, dhimbjet e barkut, diarreja e shpeshtë ose kapsllëku mund të jenë tregues të intolerancës ndaj glutenit. Kur gluteni irriton zorrët, përthithja e ushqimit ndikohet, duke shkaktuar shqetësime të vazhdueshme dhe problemet e tretjes.

2. Lodhje e vazhdueshme

Nëse ndiheni të lodhur edhe pas gjumit, shkaku mund të jetë mungesa e përthithjes së hekurit dhe lëndëve tjera ushqyese, për shkak të dëmtimeve në zorrë nga gluteni. Kjo çon në anemi, ulje të energjisë dhe ndjesi të përgjithshme të dobësisë gjatë ditës.

3. Dhimbje koke dhe “mjegull mendore”

Disa persona përjetojnë dhimbje koke, vështirësi për t’u përqendruar ose ndjesinë e “mjegullimit” në tru pas konsumimit të ushqimeve që përmbajnë gluten. Këto simptoma lidhen me proceset inflamatore që gluteni mund të shkaktojë në trup.

4. Probleme me lëkurën

Lëkura shpesh reflekton shëndetin e brendshëm. Skuqjet, aknet e papritura ose dermatiti herpetiformis mund të jenë tregues të intolerancës ndaj glutenit. Në shumë raste, këto probleme të lëkurës përmirësohen ose zhduken kur gluteni hiqet nga dieta.

5. Ndryshime të pashpjegueshme në peshë

Humbja e peshës pa arsye, ose përkundrazi shtimi i pashpjegueshëm, mund të ndodhë kur zorrët nuk funksionojnë siç duhet dhe trupi nuk përthith lëndët ushqyese mjaftueshëm. Kjo është një tjetër shenjë që mund të tregojë se gluteni është një problem. /A.Z/UBT News/

Shëndet

Ushqimet që ndihmojnë në largimin e nikotinës nga trupi

Published

21 hours ago

November 3, 2025

UBT News

Mushkëritë janë të ndjeshme ndaj shumë kimikateve, ndër të cilat nikotina është një nga më të dëmshmet.

Kjo substancë futet në gjak dhe mund të qëndrojë aty 6-8 orë, ndërsa për t’u larguar plotësisht nga trupi duhen 2-3 ditë. Nikotina shkakton varësi, por disa ushqime mund të ndihmojnë pastrimin e organizmit dhe eliminimin e toksinës.

Lëngu i karotës

Karrota është burim i pasur i vitaminave A, C, K dhe B, dhe ndihmon ushqimin e lëkurës. Konsumimi i lëngut të karrotës ndihmon në largimin e nikotinës dhe rivendos gjallërinë e lëkurës.

Lëngu i limonit

Një litër lëng limoni në ditë përmirëson funksionin e veshkave dhe ndihmon pastrimin e trupit nga nikotina.

Brokoli

I pasur me vitamina C dhe B5. Duhanpirja ul nivelin e vitaminës C, dhe konsumimi i brokolit e rrit atë, duke neutralizuar toksinat dhe duke dhënë energji.

Shega dhe frutat e pyllit

Janë të pasura me antioksidantë dhe acide që ndihmojnë në eliminimin më të shpejtë të toksinave dhe zbutin simptomat e lënies së duhanit.

Xhenxhefili

Xhenxhefili ndihmon në reduktimin e dëshirës për duhan, largimin e toksinave nga gjaku dhe mund të kontribuojë edhe në humbjen e peshës.

Portokalli

Ky agrum rikthen nivelin e vitaminës C, i cili ulet nga nikotina, dhe ndihmon në reduktimin e stresit dhe ankthit që shoqëron lënien e duhanit.

Uji

Pini shumë ujë për të qëndruar të hidratuar, pasi duhanpirja shkakton dehidratim dhe uji ndihmon në largimin e nikotinës nga trupi.

Për të mbrojtur shëndetin dhe për të ndihmuar pastrimin natyral të trupit, përfshini këto ushqime në dietën tuaj të përditshme. /A.Z/UBT News/