Në përkujtim të një viti nga ndarja nga jeta e shkrimtarit të njohur Milan Kundera dhe në kuadër të Tetorit të Librit, Biblioteka Kombëtare e Shqipërisë organizoi një aktivitet të veçantë kulturore me titull “In Memoriam Milan Kundera 1929-2023”, në bashkëpunim me Ambasadën e Republikës Çeke dhe Ambasadën Franceze në Tiranë.

Ky event ishte një nderim për një figurë komplekse, e cila, përmes penës së saj, ndihmoi në ndryshimin e panoramës letrare të shekullit XX. Në kuadër të këtij aktiviteti, ligjëruan përkthyeset e veprës së Kunderës: Anna Kareninová, përkthyese në gjuhën çeke, dhe Saverina Pasho, përkthyese në gjuhën shqipe. Ato ndanë me audiencën përvojat e tyre personale në procesin e përkthimit, duke ofruar një analizë të thellë të veprës së shkrimtarit, si dhe duke ilustruar se si Kundera, që e prezantoi Lindjen për Perëndimin, “foli shqip” nëpërmjet shkrimeve të tij.

Për të përmirësuar këtë veprimtari, Biblioteka Kombëtare hapi gjithashtu ekspozitën “Kundera në koleksionet e Bibliotekës Kombëtare të Shqipërisë”, duke e bërë këtë ngjarje edhe më domethënëse për të gjithë adhuruesit e letërsisë.

Drejtori i Bibliotekës Kombëtare të Shqipërisë, Piro Misha, mirëpriti të pranishmit dhe i përshëndeti ata, ndërsa mes të ftuarve ishin edhe Pavel Vacek, ambasador i Republikës Çeke në Tiranë, dhe Samuel Richard, Konsull i Parë në Ambasadën Franceze. Kjo veprimtari përshkroi jo vetëm kontributin e Kunderës në letërsi, por gjithashtu theksoi rëndësinë e përkthimit dhe kulturës në ndërlidhjen e dy botëve./UBTNews/ 

Më 16 tetor 1958, Shqipëria u bë anëtare e Organizatës së Kombeve të Bashkuara për Arsimin, Shkencën dhe Kulturën (UNESCO). Me 194 vende anëtare, UNESCO-ja mbron 1,223 pasuri botërore, dëshmi të rëndësishme të jetës dhe aktivitetit njerëzor gjatë shekujve.

UNESCO-ja ka për qëllim inkurajimin e identifikimit, mbrojtjes dhe ruajtjes së trashëgimisë kulturore dhe natyrore në të gjithë botën. Sipas Konventës së vitit 1972 për Mbrojtjen e Trashëgimisë Kulturore dhe Natyrore Botërore, disa vende janë vlerësuar me “vlerë të jashtëzakonshme universale” dhe duhen të bëhen pjesë e trashëgimisë së përbashkët të njerëzimit.

Koncepti i Trashëgimisë Botërore është i jashtëzakonshëm për zbatimin e tij universale. Pasuritë e mbrojtura nga UNESCO përkasin të gjithë popujve, pavarësisht nga vendndodhja e tyre.

Në listën e trashëgimisë botërore, Shqipëria ka 9 pasuri materiale dhe shpirtërore, të cilat përfaqësojnë bukurinë e kulturës dhe natyrës shqiptare. Ndër pasuritë e regjistruara në kujtesën botërore janë: Butrinti, i njohur për peizazhin e tij të larmishëm dhe artefaktet greko-romake; qyteti i Beratit, i njohur si qyteti i një mbi një dritareve për vlerat e tij arkitekturore; dhe Gjirokastra, qyteti i gurtë.

Pjesë e kësaj liste janë gjithashtu Liqeni i Ohrit, Pyjet e Lashta të Ahut (Rrajca dhe Lumi i Gashit), isopolifonia shqiptare, xhubleta, Kodiku i Purpurt i Beratit dhe tradita e transhumancës, e njohur si shtegtimi i bagëtive.

Me këtë rast, Shqipëria e vlerëson rëndësinë e trashëgimisë kulturore dhe natyrore, duke u angazhuar për ruajtjen dhe promovimin e saj në nivel global./UBTNews/

Filmi shqiptar “Yjet e së ardhmes” është shpallur “Filmi më i Mirë Ndërkombëtar” në edicionin e 8-të të Festivalit Ndërkombëtar të Filmit “Castelli Romani” (CRoFFI), i cili u zhvillua nga data 4 deri më 11 tetor në Ariccia, afër Romës. Kjo vlerësim vjen si një njohje e rëndësishme për kinemanë shqiptare dhe përpunimin artistik që ofron ky film.

Me skenar të Uli Bree dhe në regji të Edmond Topit, “Yjet e së ardhmes” shpalos një histori emocionuese që ndjek aventurat e një bande të moshuarish, të quajtur “Robi dhe Trinitrina”, dhe vullnetin e tyre për të jetuar çdo moment të jetës deri në fund, pavarësisht sfidave që u vijnë përballë. Filmi karakterizohet nga një kualitet të lartë artistik, me një ekip të shkëlqyer në përbërje: nga drejtori i fotografisë Leonard Qendro, deri te kompozitori Saimir Çili dhe ekipi i grimit dhe kostumeve i udhëhequr nga Bebeka Alla.

Interpretime të paharrueshme vijnë nga emra të njohur të kinematografisë shqiptare, si Tinka Kurti, Reshat Arbana, Margarita Xhepa dhe Luftar Paja, të cilët me mjeshtëri sjellin në jetë karakteret e tyre, duke e bërë audiencën të identifikohet me ndjenjat dhe aspiratat e këtyre protagonistëve të veçantë.

Historia qendrore përqendrohet te Robi, një artist i papërmbushur që përpiqet të bëhet i njohur përmes muzikës. Pas një incidenti në një lokal, ai detyrohet të punojë në një shtëpi për të moshuar, ku fillon një marrëdhënie intriguese me banorët. Dëshira e tij për të formuar një grup muzikor me ta e çon në aventura të papritura dhe komike, për të krijuar një atmosferë të ngrohtë dhe mbështetëse, pavarësisht pengesave që hasin.

Publiku romak u ndjend i emocionuar nga mesazhi i filmit, i cili nxit një reflektim mbi jetën, moshën dhe vlerën e marrëdhënieve njerëzore. Kjo temë universale e bën “Yjet e së ardhmes” një film të veçantë, që arrin të prekë zemrat e të gjithëve, pa marrë parasysh moshën.

Festivali “Castelli Romani”, i njohur për fokusimin në produksionet e pavarura, u zhvillua në mjedise të mrekullueshme, duke ofruar një përvojë unike për adhuruesit e kinemasë. Ceremonia e ndarjes së çmimeve u mbajt në Pallatin dukal të Ariccia, një shembull i shkëlqyer i arkitekturës barokë, i njohur për rolin e tij në historinë e kinemasë italiane. Ky kontekst historik e bënte evenimentin akoma më të veçantë dhe magjepsës.

Konkurrimi përfilmin e shkurtër dhe atë me metrazh të gjatë përfshiu 54 filma nga mbi 15 vende, me një juri të përbërë nga emra të njohur të industrisë kinematografike. Në fund, “Yjet e së ardhmes” doli me sukses si një dëshmi e potencialit të filmit shqiptar në arenën ndërkombëtare, duke sjellë një dritë të re në kinemanë e rajonit dhe duke hapur horizonte të reja për krijuesit e saj./UBTNews/

Më 15 tetor 1582, vitit kalendarik iu hoqën 10 ditë, një masë e domosdoshme për të korrigjuar një gabim të gjatë në përllogaritje. Kjo ngjarje e rëndësishme shënon fillimin e përdorimit të kalendarit gregorian, i njohur ndryshe si “kalendar allafrënga” në traditën shqiptare, në kontrast me kalendarin julian, i quajtur “kalendar allaturka” ose “kalendar i vjetër”.

Kalendarët gregorian dhe julian, të dy nga më të përdorurit në Evropë dhe jashtë saj, tani ndahen me 14 ditë. Kalendari gregorian është 14 ditë më i avancuar se ai julian. Ky ndryshim shfaqet qartë në festimin e stinëve; për shembull, shqiptarët e festojnë “Ditën e Verës” më 14 mars, e cila është një trashëgimi nga kalendari romak i kohës së Jul Cezarit, dhe nuk lidhet me kalendarin turk siç mund të besohet ndonjëherë.

Që nga shekulli VIII, dijetarë të ndryshëm kishin vënë re nevojën për një kalendar të ri. Megjithatë, ishte vetëm në vitin 1582, nën udhëheqjen e Papa Gregori XIII, që plani për korrigjimin e gabimit u realizua. Papa vendosi që pas datës 4 tetor 1582, të mos ndodhte data 5 tetor, por të kalonte direkt në 15 tetor, duke rregulluar kështu kalendarin, i cili kishte qenë i pasaktë për shekuj me radhë. Njëra nga risitë e kalendarit të ri ishte se çdo vit që është i plotëshkruar me 400 do të konsiderohej vit i brishtë, duke shtuar një ditë pas datës 28 shkurt.

Gabimi i kalendarit julian u vërejt nga Papa Gregori në përllogaritjen e datës së Pashkëve. Të dy kalendarët, Julian dhe Gregorian, janë kalendarë diellorë, dhe përllogaritja e tyre bazohet në rrotullimin e Tokës rreth Diellit.

Për të ilustruar këtë ngjarje historike, një burim i rëndësishëm është “Breve trattato gnomonico d’orologi solari”, një dorëshkrim i ruajtur në Arkivin Qendror Shtetëror, i shkruar në italisht në vitin 1843. Ky dokument përshkruan konceptin dhe funksionimin e orës diellore, duke theksuar se orientimi është i nevojshëm jo vetëm gjatë natës, por edhe gjatë ditës.

Kjo histori e kalendarëve dhe ndryshimet që sollën ata, reflektuan një përpjekje të thellë për të arritur saktësinë dhe rendin në jetën e përditshme, duke ndikuar në mënyrë të konsiderueshme në kulturën dhe traditat shqiptare./UBTNews/