Lajmet

“The New York Times”: Afganët, mes luksit dhe traumave, në vendpushimet bregdetare të Shqipërisë

“Për një moment, mendova se mos ndoshta isha në Nju Jork”, tha Tahera, një studente 21-vjeçare.

Published

on

/ATSH/ – Shqipëria, që është angazhuar të marrë deri në 4 000 refugjatë nga Afganistani, po strehon disa qindra prej tyre në vendpushimet përgjatë bregdetit të Adriatikut, shkruan Andrew Higgins për “The New York Times”.

Një studente e Mjekësisë, në një ekstazë të shkaktuar nga trauma pas një jave nën sundimin e talebanëve dhe tri ditëve të terrorit duke pritur një fluturim nga aeroporti i Kabulit, në ditën e parë, në shtëpinë e saj të re, vështroi nga dritarja dhe pa Statujën e Lirisë.

“Për një moment, mendova se mos ndoshta isha në Nju Jork”, tha Tahera, një studente 21-vjeçare.

“Por, statuja, e ndërtuar me allçi, në vend të bakrit dhe e vendosur në Shqipërinë e Veriut, një vend dukshëm pro amerikan, ishte shumë më e shkurtër se ajo e vërteta”, shtoi ajo, duke folur me humor, pavarësisht nga sprova e saj e tmerrshme.

Statuja ishte një zbukurim në territorin e një vendpushimi bregdetar shqiptar, që strehon më shumë se 440 afganë, të cilët u larguan nga Kabuli, kur qyteti ra në duart e talebanëve më 15 gusht.

Përpara se të fluturonte javën e kaluar në Shqipëri, vend për të cilin nuk kishte dëgjuar kurrë, Tahera kishte shpresuar të arratisej në SHBA ose Britaninë e Madhe, ku ka një xhaxha.

Por, me tërë ato vende dhe kombe të tjera të pasura që ende ngurrojnë për të marrë refugjatë, ajo ka gjetur strehim në atë që është, ndoshta, kampi më i çuditshëm dhe më luksoz i refugjatëve në botë.

Shqipëria, një nga vendet më të varfra të Evropës, është angazhuar të marrë deri në 4 000 refugjatë nga Afganistani, më shumë se çdo vend tjetër.

Rreth 677 afganë që kanë mbërritur, përfshirë gati 250 fëmijë, po strehohen në vendpushimet përgjatë bregdetit adriatik, një praktikë e bazuar në një qasje të reagimit ndaj urgjencës, që Shqipëria zhvilloi pas një tërmeti shkatërrues në vitin 2019, kur njerëzit e mbetur të pastrehë u vendosën në hotelet në plazhe.

Parwarish, një aktiviste e grave afgane, e cila punoi në projekte të financuara nga Agjencia e SHBA-së për Zhvillim Ndërkombëtar, tha se ajo ishte prekur nga mikpritja e shqiptarëve, por, edhe pse po flinte mirë, kishte sërish makthe.

“Shoh në ëndërr që familja ime po vdes”, thotë ajo.

“I gjithë ky luks është i mrekullueshëm, nëse e ke mendjen e qetë. Unë nuk e kam”, shton ajo

Vendimi për të mirëpritur afganët duket se është i njohur në Shqipëri, një vend me një histori të gjatë të njerëzve të tij që largohen.

“Sigurimi i refugjatëve është gjëja e duhur dhe e natyrshme për të bërë”, tha kryeministri Edi Rama në një intervistë, në Tiranë, kryeqyteti i vendit.

Ndërsa politikanët e opozitës në Francë, Gjermani dhe vende të tjera evropiane nxisin rregullisht frikën nga refugjatët dhe emigrantët, për të ushtruar presion mbi krerët e qeverisë, kundërshtarët e kryeministrit Rama kryesisht kanë qëndruar të heshtur ose kanë mbështetur vendimin e tij për të mirëpritur afganët.

“Ne nuk i vendosim njerëzit në kampe. Ato janë çnjerëzore dhe vendet ku fillojnë të gjitha problemet psikologjike”, tha kryeministri.

“Ne kemi qenë si ata shumë herë në historinë tonë. Ata thjesht po përpiqen të shpëtojnë nga ferri”, shton ai.

Tahera, studentja e mjekësisë, ndan një dhomë me një grua afgane, e cila humbi të dy duart në një sulm me bombë në Afganistan.

Tani, në një vendpushim me tre pishina dhe një plazh të gjatë me rërë, Tahera dëshiron të mësojë të notojë, e etur për të hequr mendjen nga traumat.

Ajo, gjithashtu, mezi pret të mësojë të ngasë biçikletën, një formë stërvitjeje që shoqëria konservatore dhe patriarkale e Afganistanit nuk e pranon për gratë.

E vendosur për të ruajtur karrierën e saj të planifikuar mjekësore, ajo po merr pjesë në një kurs të ndihmës së parë, i ofruar në vendpushim nga një mjek afgan nga Londra.

Shqipëria, një anëtare e NATO-s që dërgoi trupa në Afganistan për t’u bashkuar me përpjekjet e udhëhequra nga SHBA-ja, për të ndaluar talebanët në gji.

Kur, në 2006, ushtria amerikane vendosi që një grup ujgurësh kinezë, që kishte mbajtur rob për katër vjet në Guantanamo Bay, Kubë, nuk ishin terroristë të rrezikshëm, siç kishte pretenduar Kina, Shqipëria ra dakord t’u jepte atyre një vend për të jetuar.

Por zoti Rama tha për marrjen e afganëve se “ne nuk po e bëjmë këtë, sepse na e kërkuan amerikanët”.

Duke e ndjerë se qeveria e mbështetur nga Amerika në Kabul nuk do të zgjasë shumë, pasi trupat amerikane të përfundojnë tërheqjen e tyre nga Afganistani, Rama u ofrua i pari në një samit të NATO-s, në qershor, për të ndihmuar me atë që ai kishte frikë se do të ishte një vërshim i refugjatëve afganë.

Ai u bëri thirrje udhëheqësve të tjerë të bëjnë të njëjtën gjë.

Por, udhëheqësit e NATO-s panë pak arsye për shqetësim të menjëhershëm. Ata iu përmbajtën pikëpamjes optimiste të Uashingtonit se talebanët ishin muaj apo edhe vite larg fitores.

Dy muaj më vonë, Afganistani ra në duart e talebanëve, duke shkaktuar një eksod të aktivisteve të grave, punonjësve të shoqërisë civile, gazetarëve dhe afganëve të tjerë, që kanë frikë nga talebanët.

Në Shqipëri, në Rafaelo Resort, një grup hotelesh me katër dhe pesë yje pranë qytetit të Lezhës, të evakuuarit nga Afganistani hanë në një restorant të veçantë, që shërben ushqime “hallall”, por përzihen pranë pishinës me turistë, kryesisht shqiptarë etnikë nga vendet fqinje, si Kosova.

Strehimi i afganëve mbulohet nga organizata të huaja, si National Endowment for Democracy dhe Fondacioni “Yalda Hakim”, që u krijua nga një gazetar i BBC me origjinë afgane.

Fondacionet e Shoqërisë së Hapur të George Soros po paguajnë për 135 afganë, të cilët punuan me organizatën në Afganistan, për të qëndruar në një hotel luksoz dhe spa në bregdet.

Prania e grave afgane të mbuluara në shezlongët pranë pishinës në “Rafaelo Resort” ka ardhur si një surprizë për klientët që paguajnë, por duket se ata nuk e vrasin mendjen shumë.

“Nuk e kisha idenë se kishte kaq shumë afganë që jetonin këtu, por ata nuk më shqetësojnë”, tha Besnik Zeqiri, një emigrant shqiptar i Kosovës në SHBA.

“Ata janë të gjithë njerëz dhe duhet të mbrohen”, shtoi ai.

Liri Gezoni, një tjetër turist, tha se kishte parë afganë të tmerruar në aeroportin e Kabulit në televizor dhe ishte i lumtur t’i shihte ata të sigurt në Shqipëri.

“Ata nuk po na krijojnë ndonjë problem dhe meritojnë të jetojnë si ne”, tha ai, duke kujtuar se si qindra mijëra shqiptarë etnikë ishin larguar nga Kosova për t’u shpëtuar forcave serbe, në fund të viteve 1990 dhe i dinte traumat e ikjes.

Ministrja e Jashtme e Shqipërisë, Olta Xhacka, tha në një intervistë se evakuuarit afganë, fillimisht, pritej të qëndronin disa muaj, ndërsa përpunoheshin vizat e tyre për në SHBA.

“Por, ne tani po punojmë me premisën se ata do të qëndrojnë në Shqipëri për të paktën një vit, ndoshta edhe më gjatë”, tha ajo, duke shtuar se ata që nuk janë në gjendje të sigurojnë viza, për të lëvizur diku tjetër, do të ishin të mirëpritur të qëndrojnë në Shqipëri.

Wahab, një gazetar i cili ndihmoi drejtimin e një agjencie lajmesh të financuar nga SHBA, që mbulonte çështjet e grave në qytetin perëndimor afgan të Heratit, tha se ai kurrë nuk kishte pritur të shihte objekte të tilla luksoze.

Ai u largua nga Afganistani me gruan dhe tre fëmijët e tij, me ndihmën e “National Endowment for Democracy”.

“Ne jemi refugjatë luksi”, bëri shaka ai.

“Ne shkojmë në plazh dhe shohim gra gjysmë të zhveshura. Ne flemë, hamë dhe shkojmë në plazh. Për shumicën e njerëzve, kjo do të dukej si parajsë”, shton ai.

Por, Afganistani mbetet në mendjen e tij. Ai nuk mund të ndalojë së menduari për tetë pikat e kontrollit taleban, që ndaluan autobusin me të cilin po udhëtonte me familjen e tij nga Herat në Kabul dhe as për kryeqytetin afgan që ndoshta e pa për herë të fundit, ndërsa u ngrit avioni i tij i evakuimit.

“Kabuli, të cilin talebanët e pushtuan disa ditë më parë, dukej shumë, shumë i errët”, tha ai.

Një redaktore, e cila kërkoi të mos i përmendej emri, sepse familja e saj kishte marrë kërcënime nga talebanët, tha se ajo kishte “humbur çdo shpresë në Afganistan” dhe besonte se SHBA-ja, “në njëfarë mënyre, kishin të drejtë të largohej nga vendi ynë, sepse asgjë nuk ishte në të vërtetë duke ndryshuar”.

Si një gazetare e pavarur, e rritur në një familje pashtune, grupi etnik më konservator dhe më i madh i Afganistanit, ajo ishte vetë dëshmi e gjallë se disa gjëra mund të ndryshonin.

Por, kthimi i shpejtë i talebanëve, të mbizotëruar nga Pashtunët, ishte si një alarm vdekjeje për “veshjen” e saj mediatike.

“Çdo ndryshim që kemi arritur, tani është shumëzuar me zero. Ne jemi kthyer në asgjë”, tha ajo.

Tahera, studentja e mjekësisë, shmang diskutimet pse bota e saj shpërtheu kaq shpejt.

Ajo kurrë nuk kishte planifikuar të largohej nga Afganistani, por si grua dhe anëtare e pakicës së përndjekur shpesh, Hazara, ajo vendosi që nuk kishte të ardhme për të në një komb të sunduar nga talebanët.

“Unë gjithmonë i thosha familjes dhe miqve të mi: Unë kurrë nuk do të largohem nga vendi im”, shprehet ajo.

Megjithatë babai i saj e nxiti atë të largohej, kur Fondacioni “Yalda Hakim” i ofroi asaj një shans për të ikur, edhe pse kjo do të thoshte të linte pas prindërit e saj, pesë motrat dhe një vëlla foshnjë.

“Më mungon familja ime. Më mungon universiteti im. Më mungon Afganistani. Unë shqetësohem gjatë gjithë kohës. Vetëm se ka shumë pyetje për të cilat nuk kam përgjigje”, vazhdon ajo.

Continue Reading

Lajmet

​Osmani e liderët politikë po diskutojnë mbi datën e zgjedhjeve lokale

Published

on

By

Presidentja e Kosovës Vjosa Osmani dhe përfaqësuesit e partive politike po mbajnë sot takim mbi caktimin e datës së zgjedhjeve lokale.

Të parët që erdhën në takim ishin nga Lëvizja Vetëvendosje, Guxo, Alternativa dhe liderët e disa prej partive të komuniteteve jo shumicë.

Lëvizja Vetëvendosje në këtë takim përfaqësohet nga nënkryetarja, Albulena Haxhiu dhe jo nga kryetari Albin Kurti.

Në takim ka ardhur edhe kryetari i PDK-së, Memli Krasniqi, kryetari i LDK-së, Lumir Abdixhiku dhe kryetari i AAK-së, Ramush Haradinaj. Ndërkaq, në këtë takim nuk u panë zyrtarë të Listës Serbe.

Continue Reading

Lajmet

Danimarka konfirmon dërgimin e të burgosurve në Kosovë më 2027

Published

on

By

Të burgosurit e parë nga Danimarka pritet të transferohen në burgun në Gjilan në pjesën e parë të vitit 2027, konfirmuan nga Shërbimi danez i Burgjeve për Radion Evropa e Lirë.

Ky shërbim tha se institucioneve të Kosovës u janë dorëzuar kërkesa specifike për renovimin dhe përshtatjen e burgut të Gjilanit.

…duke përfshirë një ndërtesë të re për punësim dhe ambiente të reja për vizitorë. Ne presim që puna të nisë këtë verë, kurse gjatë gjysmës se parë të vitit 2027, pritet që burgu të vihet në përdorim”, tha Shërbimi danez i Burgjeve.

Danimarka tha se kjo është një detyrë komplekse, pasi bëhet fjalë për një burg të Kosovës që duhet të funksionojë sipas rregullave daneze.

Shërbimi i Burgjeve tha se kjo është një detyrë sfiduese, duke nisur me renovimin e ndërtesave dhe përshtatjen e tyre sipas nevojave të Danimarkës. Po ashtu, përfaqësuesit danezë kanë zhvilluar vizita të rregullta në objektin e burgut në Gjilan, me qëllim që të planifikohen punët që do të realizohen.

Një gjë e tillë, më 23 maj është konfirmuar për REL-in edhe nga drejtori i përgjithshëm i Shërbimit Korrektues të Kosovës, Ismail Dibrani, i cili ka deklaruar se “të burgosurit nga shteti danez pritet të vendosen në burgun e qytetit të Gjilanit në prillin e 2027-s”.

Megjithatë, ai ka thënë se procesi i renovimeve ende nuk ka nisur.

Transferimi i të burgosurve është pjesë e një marrëveshjeje dhjetëvjeçare mes Kosovës dhe Danimarkës, e cila parasheh shfrytëzimin e Institucionit Korrektues në Gjilan për dërgimin e 300 të burgosurve nga shteti danez.

Kuvendi i Kosovës e ratifikoi marrëveshjen më 23 maj 2024, dy vjet pasi ajo ishte nënshkruar.

Sipas marrëveshjes, personat që do të transferohen nuk do të jenë shtetas të Danimarkës.

Më herët, Ministria e Drejtësisë e Danimarkës kishte deklaruar për REL-in se të burgosurit të cilët do t’i dërgojë në burgun e Gjilanit janë persona të dënuar me dëbim nga Danimarka.

Megjithatë, shteti danez është zotuar se nuk do të sjellë të burgosur me rrezikshmëri të lartë.

Ata nuk do të jenë të dënuar për krime lufte, terrorizëm, apo persona me çrregullime të rënda mendore.

Në këmbim të këtij transferimi, Kosova do të përfitojë mbi 200 milionë euro.

Një pjesë do të investohet në Shërbimin Korrektues, ndërsa pjesa tjetër në energji të ripërtërishme.

Sipas marrëveshjes, Danimarka ka premtuar një tarifë fillestare prej pesë milionë eurosh për të mbuluar periudhën e tranzicionit, që nga hyrja në fuqi e marrëveshjes deri në funksionalizimin e plotë të burgut.

Shërbimi i danez i Burgjeve konfirmoi për REL-in se tashmë kanë paguar shumën fillestare.

Pas kësaj, pagesat do të bëhen çdo tre muaj, në varësi të numrit të të burgosurve të pranishëm në institucion./rel

Continue Reading

Lajmet

Limaj: Zgjidhja përfundimtare nuk varet vetëm nga ne

Published

on

By

Kryetari i Nismës Socialdemokrate, Fatmir Limaj tha se zgjidhja përfundimtare nuk varet vetëm nga partia e tij, por edhe nga të tjerët. Ai u shpreh i bindur se shpejt do të formohen institucionet, por shtoi se duhet të ketë marrëveshje politike.

Kreu i Nismës tha se secili subjekt politik e ka përgjegjësinë dhe se “secili subjekt politik e ka në agjendë të shterojë alternativa të ndryshme”.

Tani më, tash e sa kohë janë zhvillimet e njëjta. S’ka dilemë që qytetarët e Kosovës presin sa më shpejt formimin e institucioneve. Unë besoj që dalëngadalë po afrohet koha dhe besoj shumë shpejt Kosova do t’i ketë institucionet e veta. Shpresoj secili subjekt politik e ka një agjendë të vetën për t’i shteruar alternativat e ndryshme. Ajo që është e qartë është se duhet të ketë një marrëveshjeve politike, e cila do t’i jap Kosovës institucionet, edhe në parlament edhe në qeveri.” është shprehur Limaj.

Ndërsa përmendi edhe takimin e ftuar nga presidentja Vjosa Osmani për zgjedhjet lokale.

Takimet kanë ndodhur dhe do të ndodhin. Sot e kemi edhe me presidenten dhe besoj që takimet e tilla janë lajme të mira kudo që ndodhin, pavarësisht se nga kush thirren. Për faktin që shihet që është një përpjekje për të gjetur zgjidhjen, besoj që do të ketë pjekuri të mjaftueshme që në një moment të caktuar të vijmë edhe te zgjidhja. Nisma është e gatshme për të dhënë kontributin e vet dhe të jetë e përgjegjshme, të ofrojë zgjidhje mbi bazën e fuqisë politike dhe mundësisë tonë politike, secili subjekt merr përgjegjësinë e vet, ne si parti politike jemi pozicionuar kemi dëshirë që të ofrojmë zgjidhje duke parë nevojën që të kalohet kjo krizë. Edhe a do të jetë kjo zgjidhje përfundimtare, nuk varet më nga vetëm ne, varet edhe nga të tjerët”, shtoi Limaj.

Continue Reading

Lajmet

Haradinaj: Kurti po e ushtron kundërligjshëm rolin e kryeministrit

Published

on

By

Deputeti i Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës, Daut Haradinaj tha se kryeministri në detyrë, Albin Kurti “po qëndron kundërligjshëm në këtë pozitë”.

Kemi bërë diçka shumë më shumë se sa vetë edhe zotëri Kurti në të kaluarën që ka ofruar për kryetaren e Kuvendit. Pra, është më e rëndësishme për zotëri Kurtin, Albulena në këtë rast, se sa konstituimi i Kuvendit. Mendoj që kemi qeveri kundërligjshëm, një njeri që i mban dy pozita edhe vjen deputet edhe ushtron rolin e kryeministrit është e kundërligjshme, gabim është çfarë po ndodhë po çfarë të bëjmë”, deklaroi Haradinaj.

Haradinaj tha se e vlerëson deputeten Albulena Haxhiu, por qëndrimi i tyre është i njëjtë.

Ne kemi ofruar propozimin para se të nominohet zonja Haxhiu. Kush e mban mend seancën e parë, të datës 15, ne kemi thënë që jemi të gatshëm të votojmë dy kandidatet. Me kalimin e kohës kjo është bllokuar në pozicionin e zonjës Haxhiu, por personalisht unë e vlerësoj edhe si njeri edhe si familje, por ne e kemi bërë një ofertë dhe i qëndrojmë asaj oferte. Ne jemi të gatshëm sot të votojmë nëse e ndërrojnë emrin e kandidatit”, shtoi ai.

Continue Reading

Të kërkuara