Lajmet

“The New York Times”: Afganët, mes luksit dhe traumave, në vendpushimet bregdetare të Shqipërisë

“Për një moment, mendova se mos ndoshta isha në Nju Jork”, tha Tahera, një studente 21-vjeçare.

Published

on

/ATSH/ – Shqipëria, që është angazhuar të marrë deri në 4 000 refugjatë nga Afganistani, po strehon disa qindra prej tyre në vendpushimet përgjatë bregdetit të Adriatikut, shkruan Andrew Higgins për “The New York Times”.

Një studente e Mjekësisë, në një ekstazë të shkaktuar nga trauma pas një jave nën sundimin e talebanëve dhe tri ditëve të terrorit duke pritur një fluturim nga aeroporti i Kabulit, në ditën e parë, në shtëpinë e saj të re, vështroi nga dritarja dhe pa Statujën e Lirisë.

“Për një moment, mendova se mos ndoshta isha në Nju Jork”, tha Tahera, një studente 21-vjeçare.

“Por, statuja, e ndërtuar me allçi, në vend të bakrit dhe e vendosur në Shqipërinë e Veriut, një vend dukshëm pro amerikan, ishte shumë më e shkurtër se ajo e vërteta”, shtoi ajo, duke folur me humor, pavarësisht nga sprova e saj e tmerrshme.

Statuja ishte një zbukurim në territorin e një vendpushimi bregdetar shqiptar, që strehon më shumë se 440 afganë, të cilët u larguan nga Kabuli, kur qyteti ra në duart e talebanëve më 15 gusht.

Përpara se të fluturonte javën e kaluar në Shqipëri, vend për të cilin nuk kishte dëgjuar kurrë, Tahera kishte shpresuar të arratisej në SHBA ose Britaninë e Madhe, ku ka një xhaxha.

Por, me tërë ato vende dhe kombe të tjera të pasura që ende ngurrojnë për të marrë refugjatë, ajo ka gjetur strehim në atë që është, ndoshta, kampi më i çuditshëm dhe më luksoz i refugjatëve në botë.

Shqipëria, një nga vendet më të varfra të Evropës, është angazhuar të marrë deri në 4 000 refugjatë nga Afganistani, më shumë se çdo vend tjetër.

Rreth 677 afganë që kanë mbërritur, përfshirë gati 250 fëmijë, po strehohen në vendpushimet përgjatë bregdetit adriatik, një praktikë e bazuar në një qasje të reagimit ndaj urgjencës, që Shqipëria zhvilloi pas një tërmeti shkatërrues në vitin 2019, kur njerëzit e mbetur të pastrehë u vendosën në hotelet në plazhe.

Parwarish, një aktiviste e grave afgane, e cila punoi në projekte të financuara nga Agjencia e SHBA-së për Zhvillim Ndërkombëtar, tha se ajo ishte prekur nga mikpritja e shqiptarëve, por, edhe pse po flinte mirë, kishte sërish makthe.

“Shoh në ëndërr që familja ime po vdes”, thotë ajo.

“I gjithë ky luks është i mrekullueshëm, nëse e ke mendjen e qetë. Unë nuk e kam”, shton ajo

Vendimi për të mirëpritur afganët duket se është i njohur në Shqipëri, një vend me një histori të gjatë të njerëzve të tij që largohen.

“Sigurimi i refugjatëve është gjëja e duhur dhe e natyrshme për të bërë”, tha kryeministri Edi Rama në një intervistë, në Tiranë, kryeqyteti i vendit.

Ndërsa politikanët e opozitës në Francë, Gjermani dhe vende të tjera evropiane nxisin rregullisht frikën nga refugjatët dhe emigrantët, për të ushtruar presion mbi krerët e qeverisë, kundërshtarët e kryeministrit Rama kryesisht kanë qëndruar të heshtur ose kanë mbështetur vendimin e tij për të mirëpritur afganët.

“Ne nuk i vendosim njerëzit në kampe. Ato janë çnjerëzore dhe vendet ku fillojnë të gjitha problemet psikologjike”, tha kryeministri.

“Ne kemi qenë si ata shumë herë në historinë tonë. Ata thjesht po përpiqen të shpëtojnë nga ferri”, shton ai.

Tahera, studentja e mjekësisë, ndan një dhomë me një grua afgane, e cila humbi të dy duart në një sulm me bombë në Afganistan.

Tani, në një vendpushim me tre pishina dhe një plazh të gjatë me rërë, Tahera dëshiron të mësojë të notojë, e etur për të hequr mendjen nga traumat.

Ajo, gjithashtu, mezi pret të mësojë të ngasë biçikletën, një formë stërvitjeje që shoqëria konservatore dhe patriarkale e Afganistanit nuk e pranon për gratë.

E vendosur për të ruajtur karrierën e saj të planifikuar mjekësore, ajo po merr pjesë në një kurs të ndihmës së parë, i ofruar në vendpushim nga një mjek afgan nga Londra.

Shqipëria, një anëtare e NATO-s që dërgoi trupa në Afganistan për t’u bashkuar me përpjekjet e udhëhequra nga SHBA-ja, për të ndaluar talebanët në gji.

Kur, në 2006, ushtria amerikane vendosi që një grup ujgurësh kinezë, që kishte mbajtur rob për katër vjet në Guantanamo Bay, Kubë, nuk ishin terroristë të rrezikshëm, siç kishte pretenduar Kina, Shqipëria ra dakord t’u jepte atyre një vend për të jetuar.

Por zoti Rama tha për marrjen e afganëve se “ne nuk po e bëjmë këtë, sepse na e kërkuan amerikanët”.

Duke e ndjerë se qeveria e mbështetur nga Amerika në Kabul nuk do të zgjasë shumë, pasi trupat amerikane të përfundojnë tërheqjen e tyre nga Afganistani, Rama u ofrua i pari në një samit të NATO-s, në qershor, për të ndihmuar me atë që ai kishte frikë se do të ishte një vërshim i refugjatëve afganë.

Ai u bëri thirrje udhëheqësve të tjerë të bëjnë të njëjtën gjë.

Por, udhëheqësit e NATO-s panë pak arsye për shqetësim të menjëhershëm. Ata iu përmbajtën pikëpamjes optimiste të Uashingtonit se talebanët ishin muaj apo edhe vite larg fitores.

Dy muaj më vonë, Afganistani ra në duart e talebanëve, duke shkaktuar një eksod të aktivisteve të grave, punonjësve të shoqërisë civile, gazetarëve dhe afganëve të tjerë, që kanë frikë nga talebanët.

Në Shqipëri, në Rafaelo Resort, një grup hotelesh me katër dhe pesë yje pranë qytetit të Lezhës, të evakuuarit nga Afganistani hanë në një restorant të veçantë, që shërben ushqime “hallall”, por përzihen pranë pishinës me turistë, kryesisht shqiptarë etnikë nga vendet fqinje, si Kosova.

Strehimi i afganëve mbulohet nga organizata të huaja, si National Endowment for Democracy dhe Fondacioni “Yalda Hakim”, që u krijua nga një gazetar i BBC me origjinë afgane.

Fondacionet e Shoqërisë së Hapur të George Soros po paguajnë për 135 afganë, të cilët punuan me organizatën në Afganistan, për të qëndruar në një hotel luksoz dhe spa në bregdet.

Prania e grave afgane të mbuluara në shezlongët pranë pishinës në “Rafaelo Resort” ka ardhur si një surprizë për klientët që paguajnë, por duket se ata nuk e vrasin mendjen shumë.

“Nuk e kisha idenë se kishte kaq shumë afganë që jetonin këtu, por ata nuk më shqetësojnë”, tha Besnik Zeqiri, një emigrant shqiptar i Kosovës në SHBA.

“Ata janë të gjithë njerëz dhe duhet të mbrohen”, shtoi ai.

Liri Gezoni, një tjetër turist, tha se kishte parë afganë të tmerruar në aeroportin e Kabulit në televizor dhe ishte i lumtur t’i shihte ata të sigurt në Shqipëri.

“Ata nuk po na krijojnë ndonjë problem dhe meritojnë të jetojnë si ne”, tha ai, duke kujtuar se si qindra mijëra shqiptarë etnikë ishin larguar nga Kosova për t’u shpëtuar forcave serbe, në fund të viteve 1990 dhe i dinte traumat e ikjes.

Ministrja e Jashtme e Shqipërisë, Olta Xhacka, tha në një intervistë se evakuuarit afganë, fillimisht, pritej të qëndronin disa muaj, ndërsa përpunoheshin vizat e tyre për në SHBA.

“Por, ne tani po punojmë me premisën se ata do të qëndrojnë në Shqipëri për të paktën një vit, ndoshta edhe më gjatë”, tha ajo, duke shtuar se ata që nuk janë në gjendje të sigurojnë viza, për të lëvizur diku tjetër, do të ishin të mirëpritur të qëndrojnë në Shqipëri.

Wahab, një gazetar i cili ndihmoi drejtimin e një agjencie lajmesh të financuar nga SHBA, që mbulonte çështjet e grave në qytetin perëndimor afgan të Heratit, tha se ai kurrë nuk kishte pritur të shihte objekte të tilla luksoze.

Ai u largua nga Afganistani me gruan dhe tre fëmijët e tij, me ndihmën e “National Endowment for Democracy”.

“Ne jemi refugjatë luksi”, bëri shaka ai.

“Ne shkojmë në plazh dhe shohim gra gjysmë të zhveshura. Ne flemë, hamë dhe shkojmë në plazh. Për shumicën e njerëzve, kjo do të dukej si parajsë”, shton ai.

Por, Afganistani mbetet në mendjen e tij. Ai nuk mund të ndalojë së menduari për tetë pikat e kontrollit taleban, që ndaluan autobusin me të cilin po udhëtonte me familjen e tij nga Herat në Kabul dhe as për kryeqytetin afgan që ndoshta e pa për herë të fundit, ndërsa u ngrit avioni i tij i evakuimit.

“Kabuli, të cilin talebanët e pushtuan disa ditë më parë, dukej shumë, shumë i errët”, tha ai.

Një redaktore, e cila kërkoi të mos i përmendej emri, sepse familja e saj kishte marrë kërcënime nga talebanët, tha se ajo kishte “humbur çdo shpresë në Afganistan” dhe besonte se SHBA-ja, “në njëfarë mënyre, kishin të drejtë të largohej nga vendi ynë, sepse asgjë nuk ishte në të vërtetë duke ndryshuar”.

Si një gazetare e pavarur, e rritur në një familje pashtune, grupi etnik më konservator dhe më i madh i Afganistanit, ajo ishte vetë dëshmi e gjallë se disa gjëra mund të ndryshonin.

Por, kthimi i shpejtë i talebanëve, të mbizotëruar nga Pashtunët, ishte si një alarm vdekjeje për “veshjen” e saj mediatike.

“Çdo ndryshim që kemi arritur, tani është shumëzuar me zero. Ne jemi kthyer në asgjë”, tha ajo.

Tahera, studentja e mjekësisë, shmang diskutimet pse bota e saj shpërtheu kaq shpejt.

Ajo kurrë nuk kishte planifikuar të largohej nga Afganistani, por si grua dhe anëtare e pakicës së përndjekur shpesh, Hazara, ajo vendosi që nuk kishte të ardhme për të në një komb të sunduar nga talebanët.

“Unë gjithmonë i thosha familjes dhe miqve të mi: Unë kurrë nuk do të largohem nga vendi im”, shprehet ajo.

Megjithatë babai i saj e nxiti atë të largohej, kur Fondacioni “Yalda Hakim” i ofroi asaj një shans për të ikur, edhe pse kjo do të thoshte të linte pas prindërit e saj, pesë motrat dhe një vëlla foshnjë.

“Më mungon familja ime. Më mungon universiteti im. Më mungon Afganistani. Unë shqetësohem gjatë gjithë kohës. Vetëm se ka shumë pyetje për të cilat nuk kam përgjigje”, vazhdon ajo.

Continue Reading

Aktualitet

Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi pranohet anëtar në Akademinë Evropiane të Shkencave (EurASc)

Published

on

Themeluesi dhe Presidenti i UBT-së, Rektori, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, është pranuar si anëtar në Akademinë Evropiane të Shkencave (European Academy of Sciences – EurASc).

European Academy of Sciences (EurASc) është një nga akademitë më prestigjioze në Evropë, që bashkon shkencëtarë dhe studiues të shquar nga e gjithë bota, me qëllim promovimin e ekselencës shkencore dhe teknologjike për të adresuar sfidat më të mëdha globale. Anëtarët e saj janë emra të njohur që kanë dhënë kontribute të mëdha në fushat përkatëse, përfshirë shumë fitues të çmimeve ndërkombëtare dhe nobelistë.

Ky është një vlerësim i rëndësishëm ndërkombëtar që njeh kontributin e jashtëzakonshëm të Prof. Hajrizit në fushën e arsimit të lartë, kërkimit shkencor, inovacionit dhe politikëbërjes në nivel rajonal dhe evropian.

“Pjesëmarrja ime si anëtar në Akademinë Evropiane të Shkencave është një vlerësim personal, por mbi të gjitha është një njohje për punën dhe përkushtimin afatgjatë të UBT-së në ndërtimin e një ekosistemi akademik dhe shkencor në përputhje me standardet evropiane. Ky është një hap i rëndësishëm drejt fuqizimit të rolit të Kosovës në hartën ndërkombëtare të dijes dhe inovacionit”, tha Rektori Hajrizi.

Akademia Evropiane e Shkencave (EurASc), në publikimin e saj në rrjetet sociale, ka vlerësuar lart kontributin e Prof. Dr. Edmond Hajrizi për përvojën e tij mbi dydekadëshe në ndërthurjen e akademisë me ekosistemet e inovacionit dhe zhvillimit ekonomik.

Nën udhëheqjen e tij strategjike dhe vizionare, UBT është konsoliduar si një nga institucionet më të avancuara të arsimit të lartë në Evropën Juglindore, duke u shndërruar në një qendër të rëndësishme për zhvillimin e inovacionit, teknologjisë dhe sipërmarrjes.

Si pjesë e angazhimeve të tij profesionale, Prof. Hajrizi ka udhëhequr me sukses dhjetëra projekte të financuara nga Bashkimi Evropian, si dhe ka kontribuar si këshilltar për institucione prestigjioze ndërkombëtare, duke promovuar transformimin digjital, prodhimin inteligjent dhe arsimin e orientuar drejt së ardhmes.

Ky pranim përfaqëson jo vetëm një sukses personal për Rektorin Hajrizi, por një arritje të rëndësishme për UBT-në dhe Kosovën në tërësi. Ai dëshmon se përkushtimi ndaj inovacionit, cilësisë akademike dhe vizionit global mund të sjellë njohje ndërkombëtare dhe ta vendosë Kosovën në hartën e qendrave të rëndësishme të dijes dhe teknologjisë.

Continue Reading

Lajmet

Liga e Kampionëve 2025-2026, 29 klube të kualifikuara

Published

on

Ka ende kohë deri në fillimin e sezonit të ri të Ligës së Kampionëve, megjithatë vështirë se ka ndonjë garë që gjeneron aq shumë pritje sa ky kompeticion. Edhe para se faza e ligës të fillojë më 16 shtator, ka disa data të rëndësishme në axhendë.

UEFA ka planifikuar tashmë shortin për fazën e ligës. Ai do të zhvillohet më 28 gusht në Nyon. Siç ndodhi vitin e kaluar, një program kompjuterik do ta kryejë procesin, pasi një short manual në formatin revolucionar do të ishte përtej mundësive.

Klubet do të ndahen në katër vazo me nga tetë ekipe secila sipas koeficientit të klubit të tyre, me Paris Saint-Germain, si fitues të Ligës së Kampionëve, që tashmë janë të vendosur në vazon e parë. Bayern (i 2-ti), Leverkusen (i 7-ti) dhe Dortmund (i 8-ti) nga Bundesliga janë midis tetë ekipeve të para. Një ekip nga vazoja e parë duhet të luajë kundër një ekipi tjetër nga vazoja e parë dhe klubeve të dyta secila nga vazot e dyta, të treta dhe të katërta në fazën e ligës.

Liga e Kampionëve 2025/26: Cilat klube janë gati për shortin?

Anglia : Liverpool , Arsenal , Manchester City, Chelsea, Tottenham, Newcastle

Spanjë : Barcelona , Real Madrid , Atlético Madrid, Athletic Club, Villarreal

Italia : Napoli, Inter, Atalanta, Juventus

Gjermani : Bayern Munich, Bayer Leverkusen, Eintracht Frankfurt , Dortmund

Francë : Paris Saint-Germain, Marseille, Monaco

Holanda : PSV, Ajax

Portugalia : Sporting CP

Belgjikë : Union Saint-Gilloise

Turqi : Galatasaray

Republika Çeke : Slavia Pragë

Greqi : Olimpiakosi

29 klube janë kualifikuar tashmë për shortin e fazës së ligës. Anglia dhe Spanja kanë siguruar secila nga një vend shtesë përmes renditjes vjetore të UEFA-s, kështu që Newcastle dhe Villarreal do të përfaqësohen. Tottenham është kualifikuar si fitues i Europa League, që do të thotë se Premier League do të ketë gjashtë klube.

Liga e Kampionëve 2025/26: Si do të luhen vendet e mbetura?

Vendet e mbetura do të përcaktohen përmes fazës kualifikuese dhe eliminatoreve.

Raundi i 1-rë kualifikues: 8/9 dhe 15/16 korrik 2025

Raundi i dytë kualifikues: 22/23 dhe 29/30 korrik 2025

Raundi i 3-të kualifikues: 5/6 dhe 12 gusht 2025

Playoff-et: 19/20 dhe 26/27. Gusht 2025

Raundi i parë kualifikues është tashmë në kulmin e tij. Megjithatë, vetëm klubet nga ligat më të ulëta do të garojnë atje. Megjithatë, në raundin e dytë kualifikues do të marrin pjesë klube të njohura si FC Copenhagen dhe RB Salzburg.

Vendimi se cilat klube do të avancojnë në fazën e ligës do të merret më 26 dhe 27 gusht me ndeshjet e kthimit të fazës eliminatore.

Continue Reading

Lajmet

​Laporta për Yamalin: Ka personalitet të fortë si Messi, është i rrallë

Published

on

Presidenti i Barcelonës, Joan Laporta, ka bërë një deklaratë të fuqishme në lidhje me talentin e jashtëzakonshëm të Lamine Yamal, duke e krahasuar atë me Lionel Messin jo vetëm për cilësitë teknike, por edhe për karakterin e tij të veçantë.

Në një prononcim për mediat, Laporta u shpreh: “Lamine Yamal ka një personalitet shumë të fortë, njësoj siç kishte edhe Messi në kohën e tij. Ai nuk është thjesht një lojtar i talentuar, por është i rrallë, një prej atyre futbollistëve që lindin rrallëherë.”

Presidenti katalanas vazhdoi me vlerësimet duke theksuar nivelin elitar në të cilin tashmë ndodhet adoleshenti spanjoll:

“Yamal është një gjeni i vërtetë i futbollit. Ka arritur një nivel shumë të lartë për moshën që ka dhe kjo e bën edhe më të jashtëzakonshëm. Ne te Barcelona jemi shumë krenarë që kemi një lojtar si ai në radhët tona.”

Lamine Yamal, vetëm 18 vjeç, ka shpërthyer me paraqitjet e tij për Barçën dhe përfaqësuesen e Spanjës, duke u bërë një ndër emrat më premtues në futbollin botëror. Krahasimi me Messin nga vetë presidenti Laporta vetëm sa e forcon imazhin e tij si trashëgimtar potencial i legjendës argjentinase në “Camp Nou”.

Continue Reading

Lajmet

​Drita prezanton përforcimin e ri

Published

on

Drita ka bërë një goditje të rëndësishme në merkato duke siguruar shërbimet e sulmuesit të njohur Kristal Abazaj. Lojtari me përvojë të madhe dhe cilësi të spikatura do të jetë tashmë pjesë e repartit ofensiv, duke i shtuar më shumë forcë dhe alternativë skuadrës nga Gjilani.

Pas një pune të përkushtuar dhe negociatash të suksesshme, drejtori sportiv Valon Zymberi arriti të finalizojë marrëveshjen me Abazajn, i cili ka firmosur një kontratë dyvjeçare me klubin.

Abazaj pritet të jetë një armë e fuqishme në dispozicion të trajnerit Ramadani, duke sjellë me vete jo vetëm eksperiencë, por edhe potencial për të bërë diferencën në fushë.

 

Continue Reading

Të kërkuara