

Shëndet
Testi i gjakut që mund të zbulojë kancerin shumë herët – para simptomave
Published
3 months agoon
By
UBT NewsShkencëtarët kanë zhvilluar një test gjaku “ të ndjeshëm” që zbulon shenja të tumorëve kancerogjenë vite para se të shfaqen simptomat e para, një avancim që çon në rezultate më të mira trajtimi për pacientët.
Kërkuesit nga Universiteti Johns Hopkins në SHBA zbuluan se materiali gjenetik që hedhin tumorët mund të zbulohet në qarkullimin e gjakut shumë para se pacientët të marrin diagnozën e parë.
Studimi, i publikuar në revistën Cancer Discovery, zbuloi se këto mutacione gjenetike të shkaktuara nga kanceri mund të zbulohet në gjak deri në tre vjet përpara për disa pacientë.
“Tre vjet më herët ofrojnë kohë për ndërhyrje. Tumorët ka të ngjarë të jenë shumë më pak të avancuar dhe më të mundshëm të kuruar,” tha Yuxuan Wang, bashkëautor i studimit.
Shkencëtarët analizuan mostra plazme të gjakut të mbledhura nga pjesëmarrësit e studimit të financuar nga NIH për të hetuar faktorët e rrezikut për sulmin në zemër, goditjen në tru, dështimin e zemrës dhe sëmundje të tjera kardiovaskulare, raporton The Independent.
Shkencëtarët zhvilluan teknika të saktë të sekuestrimit të gjenomit për të analizuar mostrat e gjakut nga 52 pjesëmarrës të studimit të mëparshëm. Një foto tregon tubat e mbledhjes së gjakut gjatë një dhurimi gjaku (AFP përmes Getty Images).
Njëzet e gjashtë nga pjesëmarrësit u diagnostikuan me kancer brenda gjashtë muajve pas mbledhjes së mostrave, 26 të tjerët që nuk u diagnostikuan shërbyen si grup kontrolli për krahasim. Tetë nga 52 pjesëmarrësit morën rezultate pozitive në një test laboratorik për zbulimin e hershëm të kancerit që u zhvillua në kohën kur u morën mostrat e tyre të gjakut.
Testi MCED është projektuar për të zbuluar kanceret e shumta në stadet e tyre të hershëm nga një mostër e vetme gjaku, duke analizuar molekulat e nënshkrimit të kancerit në gjak, duke përfshirë ADN-në dhe proteinat.
8 u diagnostikuan me kancer brenda katër muajve pas mbledhjes së gjakut, 6 nga 8 pjesëmarrës, u morën mostra gjaku rreth 3 deri në 3.5 vjet para diagnozës. Në katër nga këto raste, mund të identifikoheshin mutacione të lidhura me rritjen e tumorit në mostrat e tyre të mëhershme të gjakut.
Gjetjet tregojnë “premtimin e testeve MCED për të zbuluar kanceret shumë herët,” thonë shkencëtarët.
Kjo mund të çojë në teste gjaku më të standardizuara për të ekranizuar njerëzit çdo vit ose çdo dy vjet, që mund të rrisin zbulimin e hershëm dhe të parandalojnë kanceret që të bëhen tumorë të papërballueshëm ndaj trajtimit.
“Ky rezultat tregon se është e mundur të zbulohet ADN-ja e qarkullimit të tumorëve më shumë se tre vjet përpara diagnozës klinike, dhe ofron ndjeshmërinë e nevojshme për këtë qëllim,” shkruan shkencëtarët.
“Zbulimi i kancerit vite përpara diagnozës klinike mund të ndihmojë në ofrimin e menaxhimit me një rezultat më të favorshëm,” tha edhe Nickolas Papadopoulos, një tjetër autor i studimit.
Shkencëtarët shpresojnë që gjetjet të mund të verifikohen në një provë më të gjerë që përfshin më shumë pjesëmarrës.
Shëndet
Cilat janë përfitimet e konsumimit të arrave të zhytura në ujë?
Published
37 minutes agoon
September 30, 2025By
UBT News
Nutricionistë të shumtë rekomandojnë zhytjen e arrave në ujë para konsumit, sepse kjo metodë ul përmbajtjen e acidit fitik dhe frenuesve të enzimave, duke e bërë tretjen më të lehtë dhe duke rritur përthithjen e mineraleve si magnezi, zinku dhe hekurit.
Arrat e zhytura gjithashtu e ruajnë ndjesinë e ngopjes për më gjatë, gjë që mund të ndihmojë në menaxhimin e peshës.
Yndyrnat e shëndetshme dhe fibrat e tyre ngadalësojnë tretjen e karbohidrateve, duke parandaluar rritjen e shpejtë të sheqerit në gjak, ndërsa acidet yndyrore Omega-3 ndihmojnë në uljen e kolesterolit të keq dhe mbështesin shëndetin e zemrës.
Arrat e zhytura janë të pasura me antioksidantë dhe vitamina B, që mbrojnë qelizat nervore dhe përmirësojnë kujtesën dhe përqendrimin.
Polifenolet dhe vitaminat neutralizojnë radikalet e lira, zvogëlojnë stresin oksidativ dhe ngadalësojnë procesin e plakjes, duke ndihmuar në parandalimin e sëmundjeve kronike.
Mineralet si magnezi, fosfori dhe kalciumi kontribuojnë në forcimin e kockave, ndërsa vetitë anti-inflamatore lehtësojnë artritin dhe dhimbjet e kyçeve.
Përfshirja e arrave të zhytura në ujë në mëngjes ose si meze të lehtë mund të sjellë përfitime për shëndetin trupor. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Nga mëngjesi në darkë, udhëzuesi i saktë për konsumin e ujit
Published
1 hour agoon
September 30, 2025By
UBT News
8 gota ujë në ditë? Nuk është e nevojshme të numëroni gotat. Studimet tregojnë se njerëzit që pijnë ujë kur janë të etur janë mjaftueshëm të hidratuar. Lëngjet, supat dhe perimet gjithashtu kontribuojnë në marrjen e ujit.
Megjithatë, pini me masë, sepse konsumimi i tepërt mund të shkaktojë overdozë uji, një gjendje e rrezikshme për organizmin.
Veza dëmton zemrën? Jo. Konsumi i dy vezëve në ditë nuk rrit rrezikun për sëmundjet e zemrës. Vezët përmbajnë omega-3 dhe aminoacide të rëndësishme për shëndetin kardiak. Ato janë pjesë e një diete të ekuilibruar dhe të shëndetshme.
Ajri i ftohtë shkakton sëmundje? Jo domosdoshmërisht. Qëndrimi në temperatura të ulëta nuk shkakton ftohje apo grip. Në fakt, njerëzit që kalojnë kohë jashtë shpesh janë më të shëndetshëm, pasi bakteret zakonisht lulëzojnë në ambiente të ngrohta dhe të mbyllura.
Multivitamina çdo ditë? Multivitaminat duhet të merren vetëm nëse rekomandohen nga mjeku. Ato nuk mund të zëvendësojnë vitaminat dhe mineralet që merrni nga ushqimet e shëndetshme si fruta, perime, drithëra, arrorë dhe vaj ulliri.
Mëngjesi ndihmon për humbje peshe? Mëngjesi mund të ndihmojë të kontrolloni urinë gjatë ditës, por nuk garanton humbje peshe. Efekti varet nga zgjedhja e ushqimeve dhe nga dieta gjatë gjithë ditës. Një mëngjes i shëndetshëm, i pasur me proteina dhe fibra, mund të ndihmojë kontrollin e oreksit.
Sheqeri bën fëmijët hiperaktivë? Nuk ka lidhje të drejtpërdrejtë. Sheqeri është i dëmshëm në sasi të mëdha, por nuk shkakton hiperaktivitet tek fëmijët. Shpesh prindërit interpretojnë sjelljen normale të fëmijëve si hiperaktivitet pas konsumimit të ëmbëlsirave.
Kërcitja e gishtave shkakton artrit? Jo. Zhurma vjen nga gazrat që formohen në nyje dhe nuk shkakton artrit. Megjithatë, kërcitja e tepruar mund të çojë në ënjtje ose pak shqetësim në duar, por nuk ka lidhje me sëmundjet kronike të kyçeve. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Këshilla të thjeshta për parandalimin e ndryshimeve hormonale
Published
14 hours agoon
September 29, 2025By
UBT News
Ndryshimet hormonale nuk janë vetëm çështje e grave, ato ndikojnë gjithashtu edhe tek burrat. Hormonet kontrollojnë humorin, energjinë, tretjen dhe madje paraqitjen e jashtme.
Kujdesi ndaj shëndetit hormonal nis me largimin e stresit, aktivitet fizik dhe ushqyerje të shëndetshme.
Ushqyesit kryesorë për ekuilibrin hormonal:
Vitaminat B: Të domosdoshme për funksionin normal të hormoneve dhe pastrimin e organizmit nga toksinat. Suplementët më të lehtë për t’u përthithur janë më të efektshëm.
Acidet yndyrore Omega-3: Ndihmojnë kundër inflamacionit kronik dhe ruajnë ekuilibrin hormonal. Gjenden tek salmoni, sardelet, farat e linit dhe chia, ose në suplementë.
Probiotikët: Mbajnë florën intestinale të balancuar, përmirësojnë tretjen dhe pengojnë ndryshimet hormonale të shkaktuara nga stres dhe përdorimi i antibiotikëve. Ato prodhojnë vitamina dhe mbrojnë sistemin imunitar.
Dieta e pasur me këta ushqyes, me një stil jete të shëndetshëm, ndihmon në ruajtjen e ekuilibrit hormonal dhe mirëqenien e përgjithshme. /A.Z/UBT News/
Shëndet
A është e sigurt të ruani ushqimet në letër alumini?
Published
17 hours agoon
September 29, 2025By
UBT News
Shumica prej nesh e përdorin letrën e aluminit për të mbështjellë mbetjet e ushqimit ose për të paketuar ushqime për t’u marrë me vete.
Megjithatë, ekspertët paralajmërojnë se ajo nuk është gjithmonë mënyra më e sigurt për të ruajtur ushqimin.
Ndryshe nga enët plastike ose qelqi që mund të mbyllen hermetikisht, letra e aluminit nuk e mbron ushqimin nga ajri.
Kjo shkakton prishje më të shpejtë e rritje të baktereve të dëmshme. Lagështia nga ushqimi mund të ndikojë në shijen dhe strukturën e tij.
Ushqimet acidike ose të kripura mund të reagojnë me aluminin, duke ndryshuar aromën dhe shijen e tyre dhe duke krijuar rreziqe të mundshme shëndetësore.
Nuk rekomandohet të mbështillni ushqimin e nxehtë direkt në letër alumini; është më mirë të prisni që të ftohet në temperaturën e dhomës dhe ta ruani vetëm për një ose dy ditë.
Për ruajtje më të sigurt dhe më të gjatë, përdorni enë qelqi ose plastike me kapak. Këto zgjidhje mbrojnë ushqimin më mirë dhe e ruajnë freskinë e tij për më shumë kohë. /A.Z/UBT News/

Miley Cyrus drejt rikthimit në shtëpinë e saj të rindërtuar në Malibu

Kryeministri Kurti takoi kongresistin amerikan James McGovern

Udhëheqësit në Lindjen e Mesme dhe Evropë mirëpresin planin e paqes për Gazën

Cilat janë përfitimet e konsumimit të arrave të zhytura në ujë?

Dinamo Zagreb mposht Slaven Belupon, shkëlqen Arbër Hoxha

Ismajli ulet në fushë dhe kërkon zëvendësim në Kombëtaren e Shqipërisë

Hamasi: Rezistenca e armatosur, e drejta jonë pa shtet

Trump propozon planin 20 pikësh për paqe në Gaza, pajtohet Netanyahu

Victoria Beckham ndez thashethemet për ribashkimin e Spice Girls?
Të kërkuara
-
Aktualitet1 month ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Kërkime3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Aktualitet3 months ago
UBT sjell për herë të parë në Kosovë ekspozitën kushtuar vizionarit dhe inxhinierit Karl Gega