

Shëndeti
Testi i gjakut që mund të zbulojë kancerin shumë herët – para simptomave
Published
3 weeks agoon
By
UBT NewsShkencëtarët kanë zhvilluar një test gjaku “ të ndjeshëm” që zbulon shenja të tumorëve kancerogjenë vite para se të shfaqen simptomat e para, një avancim që çon në rezultate më të mira trajtimi për pacientët.
Kërkuesit nga Universiteti Johns Hopkins në SHBA zbuluan se materiali gjenetik që hedhin tumorët mund të zbulohet në qarkullimin e gjakut shumë para se pacientët të marrin diagnozën e parë.
Studimi, i publikuar në revistën Cancer Discovery, zbuloi se këto mutacione gjenetike të shkaktuara nga kanceri mund të zbulohet në gjak deri në tre vjet përpara për disa pacientë.
“Tre vjet më herët ofrojnë kohë për ndërhyrje. Tumorët ka të ngjarë të jenë shumë më pak të avancuar dhe më të mundshëm të kuruar,” tha Yuxuan Wang, bashkëautor i studimit.
Shkencëtarët analizuan mostra plazme të gjakut të mbledhura nga pjesëmarrësit e studimit të financuar nga NIH për të hetuar faktorët e rrezikut për sulmin në zemër, goditjen në tru, dështimin e zemrës dhe sëmundje të tjera kardiovaskulare, raporton The Independent.
Shkencëtarët zhvilluan teknika të saktë të sekuestrimit të gjenomit për të analizuar mostrat e gjakut nga 52 pjesëmarrës të studimit të mëparshëm. Një foto tregon tubat e mbledhjes së gjakut gjatë një dhurimi gjaku (AFP përmes Getty Images).
Njëzet e gjashtë nga pjesëmarrësit u diagnostikuan me kancer brenda gjashtë muajve pas mbledhjes së mostrave, 26 të tjerët që nuk u diagnostikuan shërbyen si grup kontrolli për krahasim. Tetë nga 52 pjesëmarrësit morën rezultate pozitive në një test laboratorik për zbulimin e hershëm të kancerit që u zhvillua në kohën kur u morën mostrat e tyre të gjakut.
Testi MCED është projektuar për të zbuluar kanceret e shumta në stadet e tyre të hershëm nga një mostër e vetme gjaku, duke analizuar molekulat e nënshkrimit të kancerit në gjak, duke përfshirë ADN-në dhe proteinat.
8 u diagnostikuan me kancer brenda katër muajve pas mbledhjes së gjakut, 6 nga 8 pjesëmarrës, u morën mostra gjaku rreth 3 deri në 3.5 vjet para diagnozës. Në katër nga këto raste, mund të identifikoheshin mutacione të lidhura me rritjen e tumorit në mostrat e tyre të mëhershme të gjakut.
Gjetjet tregojnë “premtimin e testeve MCED për të zbuluar kanceret shumë herët,” thonë shkencëtarët.
Kjo mund të çojë në teste gjaku më të standardizuara për të ekranizuar njerëzit çdo vit ose çdo dy vjet, që mund të rrisin zbulimin e hershëm dhe të parandalojnë kanceret që të bëhen tumorë të papërballueshëm ndaj trajtimit.
“Ky rezultat tregon se është e mundur të zbulohet ADN-ja e qarkullimit të tumorëve më shumë se tre vjet përpara diagnozës klinike, dhe ofron ndjeshmërinë e nevojshme për këtë qëllim,” shkruan shkencëtarët.
“Zbulimi i kancerit vite përpara diagnozës klinike mund të ndihmojë në ofrimin e menaxhimit me një rezultat më të favorshëm,” tha edhe Nickolas Papadopoulos, një tjetër autor i studimit.
Shkencëtarët shpresojnë që gjetjet të mund të verifikohen në një provë më të gjerë që përfshin më shumë pjesëmarrës.
Shëndeti
Studimi: Dieta vegane më efikase se ajo mesdhetare
Published
4 hours agoon
July 10, 2025By
UBT News
Heqja dorë nga mishi dhe produktet e qumështit rezulton më efekase për rënien në peshë, sipas një studimi të ri të publikuar në revistën shkencore Frontiers in Nutrition.
Studiuesit zbuluan se personat që ndoqën një dietë vegane me pak yndyrë humbën mesatarisht rreth 6 kilogramë në vetëm 16 javë, dukshëm më shumë se ata që ndoqën dietën mesdhetare. Dieta mesdhetare, e njohur për përfitimet afatgjata për shëndetin, përfshin mish të bardhë, vaj ulliri e perime të freskëta.
Por, në këtë krahasim të drejtpërdrejtë, vegjetarianët peshuan më pak.
“Konsumimi i ushqimeve që prodhojnë acid në trup, si mishi, vezët dhe produktet e bulmetit, rrit ngarkesën acidike në organizëm, duke shkaktuar inflamacion që lidhet me shtimin në peshë”, shpjegon autorja kryesore e studimit, doktoresha Hana Kahleova.
Ajo shton se zëvendësimi i produkteve shtazore me ushqime si perimet jeshile, manaferrat e bishtajoret, ndihmon në rënien në peshë e përmirësimin e florës bakteriale të zorrëve. Në studim morën pjesë 62 të rritur mbipeshë, u ndanë në dy grupe; njëri ndoqi një dietë mesdhetare, tjetri dietë vegane me pak yndyrë.
Personat që ndoqën dietën vegane kishin ulje të madhe të ngarkesës acidike në trup, te grupi mesdhetar nuk pati ndonjë ndryshim të dukshëm.
“Dieta alkaline është lidhur me disa përfitime shëndetësore, përfshirë rënien në peshë, ndjeshmërinë e përmirësuar ndaj insulinës dhe uljen e tensionit të gjakut”, thuhet ne raportin e studimit.
Ushqimet më të mira vegane dhe alkaline për humbje në peshë:
Spinaqi
Kale (lloj i sallatës së gjelbër)
Brokoli
Avokado
Manaferrat
Mollët
Bananet
Qiqrat
Thjerrëzat
Kinoa
Patatet e ëmbla
Bajamet
Djathi tofu
Trangujt
Specat e ëmbël
Shëndeti
Uji, aleati i verës: Sa gota duhet të konsumoni çdo ditë, sipas ekspertëve
Published
6 hours agoon
July 10, 2025By
UBT News
Vera sjell me vete nxehtësinë, diellin dhe humorin e mirë, por edhe nevojën për të pirë më shumë ujë. Ndërsa temperatura rritet, trupi humbet më shumë lëngje përmes djersës, sidomos nëse jeni aktiv ose kaloni shumë kohë jashtë.
Hidratimi i duhur nuk është vetëm zakon i mirë, por thelbësor për shëndetin. Ai mban temperaturën e trupit të qëndrueshme, parandalon dhimbjet e kokës dhe marramendjen, dhe ju ndihmon të shijoni pushimet në maksimum.
Sa gota ujë duhet të pini në ditë?
Ekspertët rekomandojnë 8 gota ujë në ditë, por kjo sasi ndryshon në varësi të nevojave. Në verë, është mirë 10-12 gota, sidomos nëse ushtroni apo nëse temperatura është shumë e lartë. Një mënyrë e thjeshtë për ta mbajtur mend është të mbani me vete një shishe uji dhe ta mbushni sa herë që zbrazet.
Shenjat që tregojnë se duhet të pini më shumë ujë:
Urinë e errët, që tregon mungesë hidratimi
Goja dhe buzët e thata
Marramendje dhe lodhje të papritura
Dhimbje koke, një problem i zakonshëm veror që zgjidhet me ujë
Si të pini më shumë ujë?
Filloni ditën me një gotë ujë për të zgjuar trupin dhe për të nxitur metabolizmin
Shtoni shije ujit me feta limoni, kastraveci apo nenexhiku për freski dhe shije më të mirë
Konsumoni smoothie dhe lëngje frutash për hidratim shtesë
Përdorni aplikacione për kujtesë që t’ju ndihmojnë të mos harroni të pini ujë, sidomos gjatë pushimeve me miqtë.
Shëndeti
Çfarë suplemente duhet të merrni gjatë ekspozimit në diell?
Published
10 hours agoon
July 10, 2025By
UBT News
Suplemente për diell që rekomandohen për shëndetin e lëkurës.
Edhe pse prej kohësh dimë që dielli nuk është mik i lëkurës sonë, e vërteta e hidhur është se të gjithë duam gjatë verës të kemi ngjyrë të artë të lëkurës.
Dimë se celuliti dhe çrregullimet tjera duken më pak kur rrezitemi pak. Për të arritur ngjyrën e dëshiruar, duke shmangur dëmtimet nga dielli, naduhet një rutinë bukurie që përfshin përdorimin adekuat të produkteve me SPF dhe rinovimin e mbrojtjes dhe kujdesin e duhur, në këtë ekuacion futen edhe suplementet, që janë të rëndësishme gjatë sezonit të diellit.
Kur ekspozohemi, trupi ka nevojë për disa lëndë ushqyese, rrezet UV janë stres për lëkurën dhe organizmin në tërësi, për shkak të mundësisë së dehidratimit.
Suplementimi i duhur është i rëndësishëm, përfitimi shtesë është se shumë prej tyre nxisin ngjyrimin më të shpejtë, duke na mundësuar të marrim ngjyrë bronzi në kohë më të shkurtër në diell. Ndihmojnë të shmangim skuqjen, puçrrat dhe djegiet, ngadalësojnë plakjen e shmangin humbjen e lagështisë.
Cilat suplemente duhet të merrni gjatë ekspozimit në diell?
Beta-karoteni – Ky pigment natyral mbron lëkurën nga brenda dhe lehtëson ngjyrimin e njëtrajtshëm dhe më të shpejtë, ndërkohë që redukton ndjeshmërinë e lëkurës ndaj rrezeve UV. Doza e rekomanduar: 15-30 mg në ditë.
Astaksantini – Në antioksidant i fuqishëm, 500 herë më i fuqishëm se vitamina E në efektin antioksidativ. Mbron lëkurën nga skuqjet, djegiet dhe humbja e elasticitetit që shkaktohen nga rrezet UV. Doza e rekomanduar: 4-8 mg në ditë
Vitamina D – Promovon imunitetin, shëndetin e kockave dhe disponimin. Edhe pse trupi e prodhon këtë vitaminë gjatë ekspozimit, duhet pasur parasysh që kremrat me SPF ulin sintezën e saj, prandaj suplementimi mbetet i rëndësishëm. Doza e rekomanduar: 1,000-2,000 IU në ditë (më shumë nëse ka deficit).
Vitaminat C dhe E – Janë antioksidantë të fuqishëm që luftojnë radikalet e lira të shkaktuara nga rrezet UV. Roli i tyre është të mbështesin rigjenerimin e lëkurës dhe të ngadalësojnë procesin e plakjes. Doza: vitamina C: 500-1,000 mg në ditë; vitamina E: 100–200 IU në ditë
Çinku dhe seleni – Minerale që stimulojnë rigjenerimin e lëkurës e kanë veti antiinflamatore. Reduktojnë reaksionet alergjike pas ekspozimit në diell.
Doza e rekomanduar: çinku: 15-30 mg në ditë; seleni: 100-200 µg në ditë.
Acidet yndyrore Omega-3 – Roli i acidit yndyror omega-3 është të ulin inflamacionin e mbrojnë membranat qelizore të lëkurës. Ato rrisin elasticitetin dhe hidratojnë lëkurën, duke e bërë më të qëndrueshme ndaj rrezeve UV. Doza e rekomanduar: 1,000-2,000 mg EPA/DHA në ditë.
Kolagjeni – Suplementimi me kolagjen të hidrolizuar kompenson dëmtimet që rrezet UV shkaktojnë në lëkurë, duke ruajtur fortësinë e nivelin e lagështisë.
Doza e rekomanduar: 5-10 g në ditë (ideal në kombinim me vitaminë C për absorbim më të mirë)
Si të merrni suplementet?
Filloni 2-3 javë para pushimeve, më pas vazhdoni t’i konsumoni gjatë qëndrimit në plazh, por edhe pas kthimit në shtëpi, deri në fillim të vjeshtës.
Suplementet si beta-karoteni, astaksantini, vitamina C, acidet yndyrore omega-3 dhe vitamina D është më mirë t’i merrni në mëngjes, ndërsa çinku, seleni dhe vitamina E në mbrëmje. Kini parasysh se pavarësisht suplementimit, përdorimi i kremrave me SPF është i domosdoshëm, si dhe shmangia e ekspozimit në diell midis orës 11:00 dhe 17:00. Lexoni edhe si të dalloni ndryshimet malinje nga ato beninje në lëkurë.
Shëndeti
Kujdes nga këto ushqime, po ju ‘vjedhin’ energjinë tuaj!
Published
1 day agoon
July 9, 2025By
UBT News
A keni menduar pse energjia juaj bie gjatë pasdites? Ndoshta fajtor është mëngjesi i preferuar, mesvakti apo dreka. Kjo ndodh për shkak se disa ushqime vjedhin energjinë, ndërkohë mund të shikoni nëse një nga ushqimet tuaja është në listën e hajdutëve.
Bananet – Ushqimet e pasura me magnez, siç janë bananet apo farat e kungullit, mund t’ju bëjnë të lodhur. Ky mineral vepron në çlodhjen e muskujve, është mirë t’i hani para se të shkoni në shtrat, por gjatë ditës nuk janë të rekomanduara.
Buka e bardhë – Nëse i zgjidhni karbohidratet me një indeks të lartë glikemik në vend të atyre me drithëra integrale duhet ta dini se ato nuk i përmbajnë elementet kryesore që shkaktojnë një ndjenjë të ngopjes dhe fuqisë. Karbohidratet me indeks të lartë glikemik nuk përmbajnë shumë fibra, kështu që shpejt shpërbëhen dhe nuk japin energjinë e nevojshme.
Mishi i kuq – Përmbajtja e lartë e yndyrës në mish të kuq, si bifteku apo hamburgeri, shkaktojnë ndjenjë të përgjumjes. Nevojitet sasi madhe e energjisë për ta tretur mishin. Në vend të mishit të kuq, rekomandohet salmoni.
Qershitë – Studimet kanë treguar se qershitë dhe lëngu i dendur i tyre ndihmon për të fjetur, përmbajnë melatoninë. Qershia rregullon gjumin, prandaj në këtë drejtim është ndihmesë e madhe, nuk janë një ushqim i mirë në mes të ditës.
Ëmbëlsirat – Konsumimi i ëmbëlsirës me përqindje të lartë të sheqerit pas drekës mund t’ju vë në gjumë shpejtë.
Kafeja – Edhe pse kjo mund të duket e pabesueshme, ekspertët pohojnë se pijet e pasura me kafeinë, si kafeja ose çaji, mund të shkaktojnë lodhje. Këto pije sigurojnë energji në shpejtësi, por kur ndikimi i tyre kalon, pason lodhja.

Enesa Hamiti, Menaxhere e Platformave Digjitale në Onima Co., ligjëron për strategjitë e monetizimit në përmbajtjen online

Hendersoni largohet nga Ajaxi

Rubio: SHBA-ja dhe Rusia kanë shkëmbyer ide të reja për bisedimet për paqe në Ukrainë

Studimi: Dieta vegane më efikase se ajo mesdhetare

SHBA vendos sanksione kundër hetueses së OKB-së që po heton abuzimet në Gaza

Vdes një person nga aksidenti në rrugën Prishtinë-Podujevë

Range Rover tashmë ka një logo të re

Orlando Bloom postoi foto me Katy Perry-n sikur të mos ishin ndarë

Prof. Sokol Loci përfaqëson UBT-në në “International Staff Week” në Bukuresht
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet nga UBT1 month ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT1 month ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT1 month ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore