Lajmet

Tërmeti tregon pse lufta duhet të përfundojë në Siri

Lufta civile dhjetëvjeçare ka ndarë Sirinë veriperëndimore si dhe ka zhvendosur miliona dhe vrarë qindra mijëra njerëz.

Published

on

Nga Seth J.Frantzman

Tërmeti i fuqishëm dhe pasgoditjet kanë shkaktuar shkatërrime masive dhe humbje jetësh në të gjithë Turqinë jugore dhe Sirinë veriperëndimore. Megjithëse Turqia ka përvojë të gjatë me tërmete dhe po mobilizohen nga e gjithë bota për ta ndihmuar atë të rimëkëmbet, sirianët po luftojnë për të marrë mbështetje mjekësore dhe ndihmën që u nevojitet. Lufta civile dhjetëvjeçare ka ndarë Sirinë veriperëndimore si dhe ka zhvendosur miliona dhe vrarë qindra mijëra njerëz.

Kjo u jep liderëve një mundësi për të rivlerësuar konfliktin sirian dhe për të mbështetur përpjekjet drejt pajtimit dhe hapjes së kufijve dhe vijave të frontit.

Është e rëndësishme të kuptohen sfidat me të cilat përballet Siria veriperëndimore në mënyrë që të kuptojmë situatën që tani veçse është përkeqësuar si pasojë e tërmetit. Në fillim të luftës civile, kjo zonë u nda midis forcave të regjimit sirian, rebelëve sirianë dhe grupeve kurde. Me kalimin e kohës, grupet ekstremiste, në mesin e tyre xhihadistët dhe luftëtarët e Al Kaedës dhe ISIS-it, depërtuan në rajon. Rusia ndërhyri në Siri në vitin 2015 dhe së bashku me Iranin, ndihmoi regjimin e Bashar al-Asad të rimarrë Aleppon, një qytet i madh i prekur nga tërmeti.

Midis viteve 2016 dhe 2018, Turqia ndërhyri gjithashtu në Sirinë veriperëndimore, duke marrë nën kontroll disa zona ku ndodheshin rebelët sirianë. Luftimet midis Turqisë dhe Njësive të Mbrojtjes së popullit kurd shkaktuan përçarje të mëtejshme. Sot, kjo zonë dikur e larmishme, plot me vende të lashta arkeologjike dhe grupe të shumta etnike dhe fetare, është thellësisht e ndarë. Mbështetja humanitare për njerëzit në zonën e kontrolluar nga Turqia rrjedh përmes një kalimi kufitar dhe mbërrin në zonat e Idlib dhe Afrin. Në anën tjetër të frontit, ndihma duhet të vijë nga Damasku në Sirinë jugore. Shtetet e Bashkuara, të cilat dikur kishin një rol të kufizuar në veri të kësaj zone, u larguan nga Kobani dhe Manbij në vitin 2019.

Konflikti sirian nuk është aq shkatërrues sa ishte dikur. Në përgjithësi, vendi është ndarë midis zonave që kontrollon regjimi sirian, zonave ku kontrollon Turqia dhe zonave në lindje ku SHBA ka ndikim. Fatkeqësitë natyrore, megjithatë, kaluan linjat politike në harta dhe përshkuan milicitë e ndryshme dhe fraksionet e armatosura në terren. Fatkeqësisht, një tipar i luftës siriane është se fuqitë e mëdha të përfshira nuk kanë investuar në rindërtim apo infrastrukturë. Ky nuk është faji i vetëm i Rusisë dhe Iranit, të cilët mbështesin regjimin sirian; Turqia dhe SHBA gjithashtu nuk kanë investuar.

Pa dashur ta gjejmë fajtorin për atë që ka ndodhur, tani duhet t’i shtyjmë vendet që të rindërtojnë dhe të ofrojnë ndihmë humanitare.

Si mund të çojë tërmeti në pajtim? Së pari, vendet duhet të premtojnë një moratorium ndaj ofensivave ushtarake. Turqia, për shembull, ka kërcënuar operacione të reja në Siri, por mund të shfrytëzojë këtë mundësi për ta lënë mënjanë këtë. Rusia, forcat e së cilës janë të lidhura me luftimet në Ukrainë, mund të luajë një rol më të dobishëm në inkurajimin e hapjes së më shumë pikave kufitare për ndihmë. Uashingtoni mund të bëjë edhe më shumë.

Që nga fillimi i luftës kundër ISIS-it, koalicioni i udhëhequr nga SHBA-ja e ka parë luftën kryesisht përmes një lente taktike të “nga, me dhe përmes” – duke punuar përmes Forcave Demokratike siriane, të cilat luftuan ISIS-in. Ky është një mision ushtarak, i drejtuar kryesisht nga Komanda Qendrore e SHBA-së, me një gjurmë shumë të vogël në tokë. Misioni nuk ka rezultuar në një grup të plotë të ekspertizës amerikane që do të përdoret në Siri për të ndihmuar civilët, për të rindërtuar shkollat dhe për të mundësuar ndihmën mjekësore. Kjo nuk do të thotë që SHBA-ja duhet të mbajë mbi supe barrën e një misioni të madh në Siri, por mund të bëjë më shumë për të lehtësuar qasjen dhe për të inkurajuar donacionet ndërkombëtare në Siri – dhe për të siguruar që fondet të rrjedhin në të gjitha rajonet dhe grupet.

Në të kaluarën, mbështetja për sirianët shpesh u është dhënë mbështetësve të regjimit sirian, milicive të mbështetura nga Irani ose grupeve të mbështetura nga Turqia. Rajonet dhe pakicat e tjera, si kurdët, shpesh ishin të uritur nga mbështetja humanitare. Ne i dimë rezultatet: Qytetet janë në rrënim; njerëzit jetojnë në kampe të shkatërruara; fëmijëve iu mohohet shkollimi; mungon kujdesi mjekësor. Në disa raste, milicitë madje ndërprenë energjinë elektrike dhe ujin për të dëmtuar kundërshtarët e tyre.

Tashmë është koha që komuniteti ndërkombëtar të apelojë për Sirinë që shkon përtej ofrimit të ndihmës vetëm Damaskut ose Ankarasë. Duhet të bëhet e qartë se të gjithë duhet të përfitojnë dhe lufta duhet të përfundojë në mënyrë që njerëzit të fillojnë të rindërtojnë jetën e tyre. Situata është shumë komplekse, megjithatë injorimi i saj do të rrisë edhe më shumë vuajtjen e njerëzve./UBTNews/

Rajoni

Presidenti i Austrisë nderon Rektorin e UBT-së, Dr. Edmond Hajrizi, me Medaljen e Artë të Meritave

Published

on

Presidenti i Austrisë, Alexander Van der Bellen e ka dekoruar Presidentin dhe Rektorin e UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi me Medaljen e Artë të Meritave, një çmim që u jepet personaliteteve të larta botërore.

Dekorata e lartë iu dorëzua Rektorit Hajrizi, në një ceremoni solemne organizuar sot në Parkun Inovativ të UBT-së, nga Ambasadori i Austrisë në Kosovë, z. Georg Schnetzer.

Kjo dekoratë është ndarë me dekret shtetëror nga Presidenti Austrisë, Van der Bellen, më 23 prill 2025. Ajo nderon kontributin e jashtëzakonshëm të Rektorit Hajrizit në zhvillimin dhe avancimin e sistemit arsimor në Kosovë, si dhe në forcimin e marrëdhënieve akademike, shkencore dhe kulturore ndërmjet Austrisë dhe Kosovës.

Në fjalën e tij, ambasadori Schnetzer vlerësoi ndikimin afatgjatë që Rektorit Hajrizi ka pasur në fushën e arsimit dhe bashkëpunimit ndërkombëtar.

“Është një nder i veçantë për mua që sot, në emër të Republikës së Austrisë, t’ia dorëzoj këtë medalje të rëndësishme Profesor Edmond Hajrizit. Ky çmim, i ndarë nga Presidenti Federal Alexander Van der Bellen, përfaqëson mirënjohjen e Austrisë për kontributin e tij të jashtëzakonshëm në përmirësimin e cilësisë së arsimit në Kosovë dhe për forcimin e lidhjeve të qëndrueshme ndërmjet dy vendeve tona në fushën e shkencës, kërkimit dhe shkëmbimeve akademike”, deklaroi ambasadori Schnetzer.

Ai shtoi se UBT është shndërruar në një urë të fortë akademike mes Austrisë dhe Kosovës, duke nxitur partneritete të qëndrueshme dhe bashkëpunime të frytshme në shumë fusha.

Në fjalën e tij falënderuese, Prof. Dr. Edmond Hajrizi e cilësoi këtë medalje si një nder të jashtëzakonshëm dhe me domethënie të veçantë personale.

“Kjo medalje ka një kuptim jashtëzakonisht të veçantë për mua, sepse më jepet nga shteti i Austrisë, një vend që për më shumë se 30 vjet e kam quajtur shtëpinë time të dytë. Në një kohë kur Kosova po kalonte periudha të vështira, Austria ishte vendi që hapi dyert për ne, duke na dhënë mundësinë të ëndërrojmë, të zhvillohemi dhe të kontribuojmë për të ardhmen”, theksoi Rektori Hajrizi.

Ai shtoi se modeli austriak i arsimit ka qenë një nga frymëzimet kryesore në ndërtimin e filozofisë akademike të UBT-së:

“Austria është një lider global në inovacion, arsim dhe zhvillim. Ajo ka krijuar një ekosistem të jashtëzakonshëm që lidh ngushtë akademinë me industrinë, duke u ofruar studentëve mundësinë të aplikojnë dijen në praktikë. Kjo qasje është bërë pjesë thelbësore e punës sime dhe e modelit që kemi ndërtuar në UBT”, tha Rektori Hajrizi.

Hajrizi, i nderuar për këtë çmim jetësor, falënderoi të gjithë bashkëpunëtorët e shumtë, ndërkombëtarë e vendorë, që ndihmuan në rrugëtimin dhe të arriturat e tij jetësore.

Ai theksoi mbështetjen e familjen së tij, si një nga elementet më të rëndësishme të suksesit dhe të arritjeve së tij, veçanërisht bashkëshorten e tij, Fisnete Hajrizi, e cila ishte bashkrijuese, përkrahëse e vazhdueshme e vizionit dhe ideve të tij, nga fillimi deri në realizimin final.

Përveç rolit të tij akademik, Prof. Hajrizi është ndërmarrës vizionar që ka themeluar më shumë se 30 kompani dhe laboratorë inovacioni, si dhe Parkun e parë të Shkencës, Inovacionit dhe Teknologjisë në Kosovë. Ai është anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave dhe Arteve, fitues i disa çmimeve ndërkombëtare dhe pjesëmarrës aktiv në iniciativa që promovojnë arsimin, kërkimin shkencor, inovacionin dhe zhvillimin e qëndrueshëm.

UBT, i themeluar në vitin 2001 nga Prof. Hajrizi, ku mandej nisi me vetëm 29 studentë dhe sot numëron mbi 10000 studentë në disa kampuse. Institucioni është ndërtuar mbi modelet dhe standardet akademike austriake, me një qasje ndërdisiplinore dhe të orientuar drejt praktikës. Në vitet e para të funksionimit, UBT ka përfituar ndjeshëm nga ekspertiza e profesorëve dhe hulumtuesve të Universitetit Teknik të Vjenës (TU Wien) dhe institucioneve të tjera akademike austriake.

Sot, institucioni vazhdon bashkëpunime të shumta me universitete, institute kërkimore dhe qendra ekselence në Austri, ndërsa programi EUROTRIP i UBT-së u mundëson studentëve vizita studimore dhe eksperienca praktike në institucione austriake.

Përveç dimensionit akademik, UBT ka kontribuar ndjeshëm edhe në forcimin e marrëdhënieve ekonomike ndërmjet Austrisë dhe Kosovës, përmes bashkëpunimeve me Dhomën Ekonomike Federale të Austrisë (WKÖ), organizatën austriake për zhvillim ekonomik WIFI, si dhe institucione të tjera partnere. Universiteti organizon rregullisht aktivitetin tradicional “Ditët e Austrisë”, që ka shërbyer si platformë për shkëmbim idesh, përvoja dhe mundësi bashkëpunimi.

Gjithashtu, UBT ka qenë një nga promotorët kryesorë të futjes së modelit austriak të arsimit profesional dual në Kosovë, duke kontribuar në reformimin e sistemit arsimor në vend.

Ceremonia e dorëzimit të medaljes u mbyll me një pritje solemne, ku morën pjesë përfaqësues institucionesh, profesorë, studentë, bashkëpunëtorë ndërkombëtarë dhe miq të institucionit.

Continue Reading

Lajmet

​KQZ nuk certifikon kandidatët e Listës Serbe

Published

on

By

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve (KQZ) ka certifikuar sot kandidatët për deputetë të subjekteve politike që marrin pjesë në zgjedhjet e parakohshme parlamentare të 28 dhjetorit, me përjashtim të Listës Serbe, e cila nuk mori miratimin e komisionit.

Kundër certifikimit të kandidatëve të Listës Serbe votuan anëtarët e KQZ-së nga Lëvizja Vetëvendosje, Sami Kurteshi dhe Alban Krasniqi. Sipas tyre, kjo parti është e përkrahur nga Beogradi zyrtar dhe nuk duhet të certifikohet për pjesëmarrje në zgjedhje.

Pas votimit, rezultati ishte tre vota për, dy kundër dhe gjashtë abstenime. Me këtë balancë votash, kryesuesi i KQZ-së njoftoi se certifikimi i listës së kandidatëve të Listës Serbe refuzohet.

Lista Serbe kishte dorëzuar gjithsej 33 kandidatë për zgjedhjet e parakohshme për Kuvendin e Kosovës, që do të mbahen më 28 dhjetor.

Continue Reading

Lajmet

Specialja liron me kusht Isni Kilajn

Published

on

Dhomat e Specializuara dhe Zyra e Prokurorit tё Specializuar tё Kosovёs kanë njoftuar se është liruar me kusht Isni Kilaj.

Njoftimi thekson se Kilaj mbetet i akuzuar në gjykimin aktual dhe për lirimin e tij janë caktuar disa kushte që synojnë të zvogëlojnë rrezikun e ndikimit të tij ndaj dëshmitarëve në ҫështjen gjyqësore kundër të tij  dhe po ashtu përcaktohet se në rast se Kilaj do të shkelë cilindo prej kushteve të lirimit të tij, do të lëshohet një fletarrestim për arrestimin e tij të menjëhershëm.

Në vendimin e tij të 3 dhjetorit, 2025, Gjykatësi konstatoi se rrethanat kishin ndryshuar që prej rishikimit të paraburgimit të  Kilajt në tetor 2025 dhe se mbajtja e tij në paraburgim nuk ishte më as e arsyeshme, as proporcionale.

Megjithëse Gjykatësi konstatoi se ekzistonte njëfarë rreziku që në qoftë se lirohet, Kilaj mund të pengojë ecurinë e procesit ose të kryejë vepra penale të tjera, ai arriti në përfundimin se në rrethanat konkrete e drejta themelore e Kilajt për liri peshon më shumë se këto rreziqe tjera gjyqësore në Dhomat e Specializuara, bëhet e ditur në njoftim.

Në njoftim thuhet po ashtu se ndër faktorë të tjerë, Gjykatësi mori parasysh se koha që Kilaj ka kaluar në paraburgim në këtë moment tejkalon dënimin minimal sipas ligjit me të cilin ai do të përballej në qoftë se do të shpallej fajtor për veprat penale për të cilat është akuzuar.

Kilaj mbetet i akuzuar në gjykimin aktual dhe për lirimin e tij janë caktuar disa kushte që synojnë të zvogëlojnë rrezikun e ndikimit të tij ndaj dëshmitarëve në ҫështjen gjyqësore kundër të tij ose në ҫështje të Në vendim përcaktohet se në qoftë se z. Kilaj do të shkelë cilindo prej kushteve të lirimit të tij, do të lëshohet një fletarrestim për arrestimin e tij të menjëhershëm./S.K/EO/

Continue Reading

Sport

Vdes në moshën 74-vjeçare boksieri Nazif Gashi

Published

on

Presidentja Vjosa Osmani ka ngushëlluar familjen e boksierit, Nazif Gashi i cili ndërroi jetë në moshën 74-vjeçare.

Ajo ka thënë se kujtimi për Gashin do të mbetet i paharruar dhe inspirues për brezat që vijnë.

“Me pikëllim të thellë morëm lajmin për ndarjen nga jeta të Nazif Gashit, njërit prej emrave më të shquar në historinë e sportit të Kosovës dhe pjesëtar i gjeneratës së artë të boksit prishtinas.Si boksier i klubit “Prishtina”, u bë simbol i guximit, disiplinës dhe përkushtimit. Fitoret dhe paraqitjet e tij na bënë krenar dhe e shndërruan Prishtinën në njërin prej klubeve më të suksesshme të kohës. Ju shpreh ngushëllime të sinqerta familjes, të afërmve, Federatës së Boksit të Kosovës dhe gjithë komunitetit sportiv”, thuhet në telegramin e ngushëllimit të presidentes.

Gashi ishte pjesë e gjeneratës së artë të Prishtinës që për shumë vite, dominoi në shtetin e dikurshëm federativ.

Për vdekjen e Gashit kanë njoftuar familjarë të tij./S.K/EO/

 

Continue Reading

Të kërkuara