Lajmet

Të rinjtë rusë gjejnë strehë në Stamboll

Ata e kujtojnë 24 shkurtin e vitit 2022 sikur të ishte dje.

Published

on

Pothuajse një vit më parë, forcat e presidentit rus, Vladimir Putin pushtuan Ukrainën. Veniamin e kujton 24 shkurtin e vitit 2022, sikur të ishte dje.

“Ishte një tronditje e madhe. Gjëja më e keqe që mund të ndodhte kishte ndodhur. Unë isha i paralizuar”, tha ai për DW, duke pirë çaj turk në një qendër tregtare në qendër të Stambollit me mikun e tij Aleksandër.

28-vjeçari Veniamin tha se kurrë nuk e kishte menduar se lufta mund të shpërthente pavarësisht tensioneve politike dhe shtypjes në rritje. Pas atij mëngjesi, kur zgjohej me video nga sulmet me raketa që po shpërndaheshin nëpër grupe të ndryshme në platforma sociale, asgjë nuk ishte e njëjtë.

Ashtu si për shokun e tij të klasës, Aleksandër, edhe një datë tjetër e mëvonshme do ta ndryshonte jetën e tij përgjithmonë: 21 shtator 2022. Kjo ishte dita kur Kremlini shpalli mobilizimin e pjesshëm ushtarak.

Dy të rinjtë studiuan në drejtimin shkenca politike në Shkollën e Lartë Ekonomike të Moskës, një nga universitetet më të mira në Rusi. Ata janë në mesin e rreth 700 mijë njerëzve që janë larguar nga vendi që nga mobilizimi, sipas burimeve të Kremlinit të cituara nga Forbes Rusia.

Para se të vinte në Turqi gjatë muajit tetor, Veniamin punonte në tregun e esports ndërsa Aleksandri punonte në një kompani të madhe energjetike.

“Ose do të vdisja ose do të shkoja në burg”

Veniamin filloi të kursente para menjëherë pas fillimit të luftës, kështu që ai do të kishte mjetet për të lënë vendin nëse do të duhej.

“Nuk mund të ikja menjëherë nga vendi për arsye financiare. Por kur u shpall mobilizimi i pjesshëm, gjërat ndryshuan. Ose do të vdisja ose do të shkoja në burg. Doja të jetoja”, tha ai.

Ditën kur filloi mobilizimi, ai bleu bileta avioni për në Bjellorusi. Duke paketuar vetëm sendet më thelbësore, si një palë këpucë dhe një furçë dhëmbësh, ai u largua nga Moska për në Minsk duke mbajtur vetëm një çantë shpine. Pasi qëndroi në shtëpinë e një shoku për një muaj, ai thirri Aleksandrin për të diskutuar se ku duhet të takoheshin.

“Unë e urrej politikën dhe gjithçka rreth saj. Unë e urrej Putinin”, tha Veniamin.

Të rinjtë thanë për DW se janë kundër luftës që po vazhdon dhe arsyeja pse u larguan nga Rusia është se nuk donin të ishin pjesë e saj.

Sipas të dhënave zyrtare, aktualisht në Turqi janë 149 mijë e 859 shtetas rusë me leje qëndrimi. Rreth 37 mijë prej tyre jetojnë në Stamboll. Si Veniamin ashtu edhe Aleksandri u bashkuan me mijëra rusë në zgjedhjen e metropolit turk si shtëpinë e tyre të re.

As për Aleksandrin s’ishte vendim i lehtë.

“Isha si një zombi, të gjithë ishin në shok”, tha ai, duke folur për ditën e parë të pushtimit rus.

Nuk ishte vetëm gjendja financiare që e mbajti në Moskë deri në shpalljen e mobilizimit, por barra emocionale e largimit nga shtëpia. Ai nuk e dinte se çfarë do të bënte më pas.

“Largimi nga Moska ishte vendimi më i vështirë i jetës sime. Ishte emocionalisht shumë e vështirë. Bleva bileta për në një qytet afër kufirit me Kazakistanin. Kisha pesë ditë përpara nisjes. Po mendoja [për këtë] deri në atë ditë”, deklaroi ai tutje.

Aleksandri vendosi në minutën e fundit dhe u nis për në aeroport. Me të mbërritur, ai hipi në një tren për të kaluar kufirin. Pasi biseduan me Veniamin, të dy vendosën që Turqia të jetë destinacioni i tyre.

Shumica e rusëve që ikën nga Rusia në Turqi pasi Putini nisi pushtimin e Ukrainës janë nën moshën 30-vjeçare, beqarë dhe kanë fare pak para të kursyera.

Themeluesi i Kompanisë së Këshillimit TotamTotut, i cili kërkoj të identifikohej si D., tha se distrikti i gjallë i Kadikoy në anën aziatike të Bosforit është shtëpia e komunitetit më të madh rus të Stambollit. Gjatë gjashtë muajve të fundit, posterat e koncerteve dhe grafite në rusisht janë bërë të zakonshme në rrugët e rrethit.

Pas njoftimit të pjesshëm të mobilizimit ushtarak gjatë muajit shtator, Këshillimi TotamTotut filloi të ndihmojë emigrantët rusë me strehim, aplikime për leje qëndrimi dhe integrim përmes grupeve në Telegram. Ishte kompania e D-së që ndihmoi Veniamin dhe Aleksandrin të zhvendoseshin në Turqi.

D., i cili u largua nga Rusia gjatë muajit mars, është gjithashtu i ri në Stamboll. Deri më tani, TotamTotut ka lidhur më shumë se 300 qytetarë rusë në Stamboll. Kompania madje ka krijuar një rrjet digjital në gjuhën ruse për shërbime të tilla si pastrimi dhe punë të tjera të çuditshme.

Kohët e fundit, disa emigrantë rusë kanë pasur vështirësi në marrjen e lejeve të qëndrimit në Turqi. D. pretendon se autoritetet turke po refuzojnë gjithnjë e më shumë kërkesat ruse për qëndrim.

Aleksandri është një nga ata që u refuzua, por ai nuk është dorëzuar. Nëse nuk mund të qëndrojë ligjërisht, tha ai për DW, ai e ka në plan të shkojë në një vend tjetër. Ndërkohë, Veniamin është ende në pritje të një vendimi për rastin e tij.

“Është thuajse e pamundur të bësh plane afatgjata”

Gjatë muajit shtator, ministri rus i Mbrojtjes, Sergei Shoigu tha se 300 mijë rezervistë do të bashkoheshin në ushtri. Një nga rekrutët ishte i afërmi i Aleksandrit, një 45-vjeçar i cili u dërgua në Ukrainë natën e Vitit të Ri pas vetëm dy muajsh stërvitje.

“Si një burrë i martuar me fëmijë, ai kishte një jetë të qëndrueshme në Rusi. Nuk është e lehtë të largohesh nga vendi në një rast të tillë”, tha Aleksandri.

Në muajin nëntor, gjenerali i ushtrisë amerikane, Mark Milley, kryetar i Shefave të Përbashkët të Shtabit, deklaroi se deri më tani rreth 100 mijë trupa ruse janë vrarë ose plagosur në Ukrainë.

Në fillimet e para, Stambolli dukej si kaos për Aleksandrin dhe Veniamin, por tani gjejnë kënaqësi duke jetuar në qytet. Dy miqtë rusë thonë se kanë mjaftueshëm kursime për të mbijetuar për një vit, por pas kësaj ata nuk e kanë idenë se çfarë do të ndodhë. Edhe pse do të donin të ktheheshin në Rusi, ata thonë se do të ishte e pamundur ta bënin këtë para se të mbaronte lufta.

“Nuk mund të bësh as plane për nesër. Është e pamundur të bësh plane afatgjata”, tha Aleksandri, duke shtuar se i mungon aq shumë shtëpia e tij në Moskë, saqë i kalon ditët duke parë transmetime të drejtpërdrejta në YouTube./UBTNews/

Rajoni

Ujërat e Kosovës: Sfida dhe zgjidhjet e qëndrueshme sipas Profesor Hazir Çadrakut

Published

on

Profesor i UBT-së, Hazir Çadraku, ishte mysafirë i radhës në podcastin tonë, ku foli për gjendjen aktuale të ujërave në Kosovë, duke theksuar rëndësinë e menaxhimit të qëndrueshëm dhe parandalimit të krizave të mundshme ujore në të ardhmen.

Sipas Profesor Çadrakut, sfidat që përballet Kosova janë të dyfishta: ndikimet klimatike dhe aktiviteti i pakontrolluar i njeriut.

Institucionet arsimore dhe kërkimi shkencor, sipas Profesor Çadrakut, luajnë një rol kyç në parandalimin e krizave ujore. Ai nënvizoi rëndësinë e punës intensive kërkimore në terren dhe publikimeve ndërkombëtare për të siguruar vendimmarrje të bazuar në të dhëna dhe fakte shkencore.

Për më shumë ndiqni podcastin: PODCAST

Continue Reading

Lajmet nga UBT

Profesori bullgar Dimitar Keranov ligjëroi në UBT mbi të ardhmen evropiane të Kosovës dhe përvojën e Bullgarisë

Published

on

Në kuadër të aktiviteteve akademike dhe ligjëratave tematike me ekspertë ndërkombëtarë, UBT ka mirëpritur Dr. Dimitar Keranov, politolog dhe ekspert i sigurisë ndërkombëtare, i cili mbajti ligjëratën me temën “Kosova’s European Future: What Bulgaria’s Experience Can Offer”, para studentëve të programit të Studimeve të Sigurisë.

Ligjërata u fokusua në rrugëtimin evropian të Kosovës, sfidat e integrimit, si dhe mësimet që mund të nxirren nga përvoja e Bullgarisë në proceset e anëtarësimit në Bashkimin Evropian, duke vënë theks të veçantë në çështjet e sigurisë, qëndrueshmërisë demokratike dhe përballjes me kërcënimet hibride.

Në këtë aktivitet akademik ishin të pranishëm edhe dekania e Fakultetit, Hajdi Xhixha, si dhe prodekani Arian Kadriu, të cilët vlerësuan rëndësinë e përfshirjes së ekspertëve ndërkombëtarë në procesin mësimor dhe në zgjerimin e perspektivës akademike të studentëve të UBT-së.

Dr. Dimitar Keranov është anëtar i Bordit Drejtues të Bulgarian Institute for International Politics (BIIP) dhe njihet si një nga zërat e rëndësishëm në fushën e politikës së jashtme, sigurisë dhe demokracisë në Evropën Juglindore. Fushat e tij të specializimit përfshijnë kërcënimet hibride, reziliencën demokratike dhe sigurinë ndërkombëtare, me fokus të veçantë në vendet që përballen me presione gjeopolitike.

Ai ka një përvojë të pasur profesionale në institucione prestigjioze ndërkombëtare, përfshirë German Marshall Fund of the United States dhe Institut für Europäische Politik në Berlin, ku ka kontribuar në analiza politike dhe kërkime shkencore mbi zgjedhjet, ndikimin e huaj dhe qeverisjen demokratike.

Publikimet dhe analizat e Dr. Keranov janë cituar nga media ndërkombëtare me ndikim të madh, si The New York Times dhe Euronews, duke e bërë atë një referencë të rëndësishme në debatet bashkëkohore mbi sigurinë dhe demokracinë. Ai është gjithashtu anëtar i American Political Science Association dhe flet rrjedhshëm më shumë se dhjetë gjuhë, çka i mundëson një qasje krahasuese dhe ndërkombëtare ndaj sfidave globale të sigurisë.

Ligjërata u prit me interes të veçantë nga studentët, të cilët patën mundësi të diskutojnë drejtpërdrejt me ligjëruesin për rolin e Kosovës në arkitekturën evropiane të sigurisë, sfidat aktuale rajonale dhe rëndësinë e përgatitjes akademike për profesionistët e ardhshëm të kësaj fushe.

Përmes aktiviteteve të tilla, UBT vazhdon të forcojë profilin e tij ndërkombëtar dhe të ofrojë një arsim cilësor, të lidhur ngushtë me zhvillimet aktuale globale dhe me praktikat më të mira akademike dhe profesionale.

Continue Reading

Vendi

Zgjerimi urban i Prishtinës analizohet shkencërisht në një temë masteri nga studentja e UBT-së, Eglantina Buja

Published

on

Prishtina ka qenë në fokus të një analize të thelluar shkencore mbi zhvillimin dhe zgjerimin e saj urban, përmes temës së masterit të kandidates nga UBT, MSc. Eglantina Buja, e cila u mbrojt me sukses në kuadër të studimeve pasuniversitare.

Tema me titull “Analizë sasiore e shtrirjes dhe zgjerimit urban në Prishtinë për periudhën 1990–2024” u prezantua para komisionit profesional, i përbërë nga Prof. Dr. Egzon Bajraktari (kryetar), Prof. Dr. Edon Maliqi (mentor) dhe Dr. sc. Elvida Pallaska (anëtare).

Studimi trajton transformimet urbane të kryeqytetit gjatë një periudhe 34-vjeçare, duke përfshirë kohën e okupimit, periudhën e pasluftës dhe zhvillimet pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës. Përmes përdorimit të të dhënave të hapura dhe metodave bashkëkohore shkencore, tema ofron një pasqyrë të qartë dhe të matshme të zgjerimit urban të Prishtinës.

Analiza është realizuar mbi bazën e imazheve satelitore Landsat 5 TM dhe Landsat 8 OLI, të përpunuara përmes klasifikimit të mbikëqyrur (Supervised Classification) në platformën Google Earth Engine, si dhe përmes analizave hapësinore me sisteme GIS. Si rezultat, janë gjeneruar harta tematike dhe produkte vizuale që dokumentojnë ndryshimet urbane ndër vite.

Të dhënat tregojnë një rritje të ndjeshme të sipërfaqes së ndërtuar në Prishtinë – nga 437.5 hektarë në vitin 1990 në mbi 1,410 hektarë në vitin 2024, që përfaqëson një zgjerim urban mbi 220%, një ritëm që tejkalon dukshëm rritjen e popullsisë. Ky zhvillim ka ndikuar në kalimin nga një strukturë urbane kompakte drejt një forme më të shpërndarë dhe të fragmentuar, duke sjellë sfida serioze për planifikimin hapësinor, infrastrukturën dhe përdorimin efikas të tokës.

Studimi identifikon gjithashtu zonat kryesore të zgjerimit urban dhe vë në pah ndikimin e ndërtimeve informale dhe mungesës së planifikimit të qëndrueshëm urban. Në përfundim, tema ofron rekomandime konkrete për vendimmarrësit, duke theksuar nevojën për zhvillim kompakt, forcim institucional dhe përdorim sistematik të teknologjive gjeohapësinore në monitorimin urban.

Me rastin e diplomimit, kandidatja u vlerësua për qasjen serioze akademike, rigorozitetin metodologjik dhe kontributin e vlefshëm në studimet e zhvillimit urban të Prishtinës.

UBT vazhdon të dëshmojë përkushtimin e tij ndaj kërkimit shkencor dhe formimit të kuadrove profesionale që kontribuojnë drejtpërdrejt në analizën dhe zgjidhjen e sfidave zhvillimore të vendit.

Continue Reading

Lajmet nga UBT

Rektori i UBT-së, Edmond Hajrizi, bëhet zyrtarisht anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave

Published

on

Rektori i UBT-së, Edmond Hajrizi bëhet anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave, në bazë të kontributit të tij të jashtëzakonshën në shkencë dhe teknologji, si dhe duke u bërë i vetmi dhe i pari shkencëtar nga Kosova që i bashkohet këtij institucioni prestigjioz. Diploma e anëtarësimit iu dorëzua gjatë një ceremonie solemne nga Kryetari dhe Nënkryetari i Akademisë, në Qendrën Evropiane për Shkencë (CERN) në Gjenevë, Zvicër.

Ky anëtarësim përfaqëson një njohje ndërkombëtare për kontributin e Rektorit Hajrizi në avancimin e arsimit të lartë, kërkimit shkencor dhe inovacionit në Kosovë, si dhe forcon lidhjet e vendit me komunitetin akademik evropian dhe botëror.

“Ky është një moment jashtëzakonisht i rëndësishëm, jo vetëm për mua personalisht, por edhe për Kosovën dhe komunitetin tonë shkencor. Anëtarësimi im në Akademinë Evropiane të Shkencës hap dyert e kësaj akademie prestigjioze për vendin tonë dhe për gjeneratat e reja të shkencëtarëve kosovarë,” ka thënë Rektori Hajrizi.

Rektori Hajrizi theksoi rëndësinë dhe domethënien e këtij anëtarësimi, duke shprehur falënderimet e tij dhe duke ndarë vizionin për të ardhmen.

“Ky anëtarësim përfaqëson vlerësimin e punës sime mbi 30-vjeçare në fushën e shkencës dhe teknologjisë, dhe më jep një motiv shtesë për të vazhduar angazhimin në forcimin e arsimit cilësor, avancimin e kërkimit shkencor dhe lidhjen e institucioneve akademike të Kosovës me rrjetet evropiane të dijes dhe inovacionit. Dëshiroj të shpreh mirënjohjen time të thellë për të gjithë ata që kontribuan në nominimin dhe vlerësimin tim. Një falënderim i veçantë shkon për familjen time dhe për kolegët e mi, për mbështetjen e vazhdueshme dhe bashkëpunimin profesional gjatë gjithë këtyre viteve”, u shpreh Rektori Hajrizi.

Akademia Evropiane e Shkencave është e njohur për promovimin e ekselencës shkencore, kërkimit ndërdisiplinar dhe inovacionit, duke përfshirë në radhët e saj studiues me reputacion të lartë ndërkombëtar, përfshirë edhe laureatë të Çmimit Nobel.

Nën udhëheqjen e Prof. Dr. Edmond Hajrizi, UBT është pozicionuar si një institucion lider në arsimin e lartë, kërkimin shkencor, inovacionin dhe sipërmarrjen në rajonin e Evropës Juglindore, duke krijuar mundësi të reja për studentët, akademikët dhe institucionet partnere.

Continue Reading

Të kërkuara