Shëndet
Të përzierat dhe vjellja e mëngjesit: shkaqet dhe kur duhet të shqetësoheni
Published
3 months agoon
By
UBT NewsNga ndryshimet hormonale te problemet me tretjen, ja faktorët më të zakonshëm që mund të fshihen pas nauzesë së mëngjesit.
Nëse sapo keni hapur sytë e ndjeni përzierje ose keni nevojë të villni, pa e ditur shkakun, kjo lidhet me disa faktorë shëndetësorë. Mjekët theksojnë se simptomat e mëngjesit janë tregues të një gjendjeje themelore që meriton vëmendje, sidomos nëse përsëriten.
Sipas mjekes dr. Sonal Shah, ndjesia e përzierjes në mëngjes mund të lidhet me mungesën e gjumit, ankthin, ushqyerjen e parregullt apo gjendje tjera.
1. Dehidratimi
Trupi përbëhet nga ujë e çdo mungesë e tij reflektohet në shëndet. Dhimbjet e kokës, lodhja dhe të përzierat gjatë zgjimit janë shpesh sinjale të humbjes së tepërt të lëngjeve. Dietologia Eisling Moran thekson: “Të përzierat dhe të vjellat mund të krijojnë një cikël të mbyllur me dehidratimin, një gjendje që jo vetëm shkaktohet nga humbja e lëngjeve, por edhe e përkeqëson atë”. Një gotë ujë menjëherë pas zgjimit mund të ndihmojë në thyerjen e këtij cikli.
2. Lodhja dhe mungesa e gjumit
Mungesa kronike e gjumit çrregullon ritmet cirkadiane e shkakton rraskapitje, e cila manifestohet me të përziera. Gjumi i pamjaftueshëm ndikon në sistemin nervor, duke rritur irritueshmërinë, ulur përqendrimin dhe ngadalësuar tretjen, një kombinim që e bën më të lehtë shfaqjen e simptomave në mëngjes.
3. Ankthi dhe stresi
Një shkak i zakonshëm i nauzesë së mëngjesit, sidomos kur shoqërohet me ndryshime hormonale. Anxiety UK raporton se rreth 98% e grave përjetojnë ankth gjatë menopauzës, për shkak të luhatjeve të estrogjenit dhe kortizolit. Stresi aktivizon sistemin nervor simpatik, që ngadalëson tretjen e shkaktojë të përziera.
4. Hipoglikemia (sheqeri i ulët në gjak)
Kur niveli i glukozës bie nën normë, trupi nuk ka mjaftueshëm energji për proceset bazë, duke përfshirë funksionin e trurit. Kjo gjendje prek personat me diabet që marrin insulinë, por mund të ndodhë edhe tek të tjerët pas periudhave të agjërimit, konsumit të tepërt të alkoolit ose ushqyerjes së pamjaftueshme në darkë. Simptomat përfshijnë djersitje, dridhje, konfuzion dhe përzierje.
5. Çekuilibri hormonal
Kortizoli, i njohur si “hormoni i stresit”, natyrshëm është më i lartë në mëngjes, por nivelet jonormale shkaktojnë të përziera. Dietologia Claire Barnes shpjegon se çekuilibri i hormoneve ndikon në tretje, oreks dhe gjendjen emocionale. Përveç kortizolit, edhe hormonet e tiroides dhe estrogjeni luajnë rol.
6. Kapsllëku dhe çrregullimet e tretjes
Kapsllëku i zgjatur shkakton grumbullim toksinash, duke ushtruar presion në stomak e rritur gjasat për nauze. Konsumi i tepërt i alkoolit përkeqëson situatën duke irrituar mukozën e stomakut dhe zorrëve. Profesori David Nut thekson se simptomat mund të variojnë nga fryrja e barkut deri tek të vjellat e mëngjesit.
7. Refluksi gastroezofageal (GERD)
Kur acidi i stomakut ngjitet drejt ezofagut, krijon ndjesi djegieje, shije të thartë dhe të përziera. Teoritë më të reja sugjerojnë se shpesh nuk është teprica, por mungesa e acidit në stomak që shkakton këto simptoma. Nivelet e ulëta të acidit mund të dobësojnë tretjen dhe përthithjen e vitaminave e mineraleve si B12, folatet, hekuri, magnezi dhe zinku, duke ndikuar indirekt në ekuilibrin hormonal dhe mirëqenien e përgjithshme.
8. Shtatzënia
Të përzierat e mëngjesit është ndër shenjat më të hershme të shtatzënisë. Rreth 80% e grave përjetojnë të vjella në tremujorin e parë, më shpesh ndër javën e katërt e të nëntë. Edhe pse nuk është e rrezikshme në shumicën e rasteve, nauza e rëndë e shtatzënisë (hyperemesis gravidarum) kërkon vlerësim mjekësor.
Kur duhet të shqetësoheni?
Nëse të përzierat e mëngjesit shoqërohen me humbje peshe të pajustifikuar, dhimbje të forta barku, të vjella me gjak ose marramendje të theksuar, është e rëndësishme të kërkoni ndihmë mjekësore. Shkaqet mund të variojnë nga çrregullime të lehta të tretjes deri tek gjendje serioze që kërkojnë trajtim të shpejtë.
Shëndet
Një pilulë, një rrezik, mos vozitni nën ndikimin e barnave!
Published
1 day agoon
November 21, 2025By
UBT News
Shumë aksidente rrugore ndodhin si pasojë e përdorimit të barnave, duke përfshirë edhe ato që duket se nuk janë të rrezikshme, si barnat për gripin.
Barnat që ndikojnë më shumë në aftësitë vozitëse janë anksiolitikët (për qetësim), që ngadalësojnë reagimin dhe vlerësimin e largësisë ndërmjet automjeteve.
Të shmangshme për shoferët janë edhe:
Antidepresivët – kundër depresionit
Analgjetikët e fortë – kundër dhimbjes
Antihistaminikët – kundër alergjisë
Statistikat tregojnë se 3–7% e aksidenteve ndodhin për shkak të përdorimit të këtyre barnave gjatë vozitjes. Për siguri, duhet të kalojnë 12 orë nga marrja e barnave deri tek momenti i vozitjes. Përdorimi i tyre më herët rrit ndjeshëm rrezikun për shoferin dhe të tjerët në rrugë.
Vlerësohet se afër 10% e shoferëve përdorin barna për qetësim, duke i ekspozuar veten ndaj rreziqeve të mundshme. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Hani këto fruta në mëngjes dhe ndjeni fuqinë e stomakut bosh
Published
1 day agoon
November 21, 2025By
UBT News
Të hash fruta me stomak bosh në mëngjes është mënyra më e mirë për të nisur ditën.
Kjo ndihmon në pastrimin e organizmit, rrit energjinë, përmirëson tretjen dhe ndihmon në humbjen e peshës.
Frutat janë të pasura me vitamina dhe minerale, por përthithja e tyre maksimale varet nga koha e konsumit.
Nëse hani fruta pas vakteve, vlerat ushqimore ulet, sepse fermentohen me ushqimin tjetër, duke krijuar acid dhe duke penguar tretjen.
Frutat më të mira për mëngjes:
Kivi: Burim i shkëlqyer i magnezit, kaliumit, vitaminës E dhe C.
Molla: Përmban antioksidantë dhe flavonoidë që ndihmojnë vitaminën C.
Luleshtrydhet: Antioksidantë që mbrojnë nga radikalet e lira dhe probleme të zemrës.
Portokalli: Ul kolesterolin, parandalon gurët në veshka dhe forcon imunitetin.
Fiqtë: Japin energji, qetësojnë organizmin dhe rregullojnë presionin e gjakut.
Shalqini: Përbëhet 92% nga uji, hidratuese dhe e pasur me vitamina, kalium dhe antioksidantë. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Studimi i ri: Omega-3 nuk jep përfitime për diabetikët
Published
1 day agoon
November 21, 2025By
UBT News
Shtesat me Omega-3, acide yndyrore që gjenden kryesisht tek peshqit dhe që shpesh rekomandohen për të parandaluar sëmundjet kardiovaskulare, nuk ofrojnë mbrojtje për personat me diabet, sipas një studimi të ri britanik.
Ky përfundim i shtohet disa hulumtimeve të mëparshme që vënë në dyshim efektin mbrojtës të Omega-3.
Në studim morën pjesë mbi 15,000 persona me diabet, por pa histori sëmundjesh të zemrës.
Pjesëmarrësit u ndanë rastësisht në dy grupe: njëri mori çdo ditë kapsulë Omega-3, ndërsa grupi tjetër një kapsulë placebo me vaj ulliri.
Ata u monitoruan për më shumë se shtatë vjet. Rezultatet, të publikuara në revistën amerikane “New England Journal of Medicine”, treguan se numri i sulmeve të zemrës, kancereve dhe vdekjeve ishte pothuajse i njëjtë në të dy grupet.
Nuk u vu re asnjë përfitim nga përdorimi i përditshëm i Omega-3 për parandalimin e sëmundjeve kardiovaskulare tek diabetikët.
Këto gjetje përputhen edhe me një analizë të gjerë të 10 studimeve, që përfshinë 78,000 persona dhe u botuan në “JAMA Cardiology” në vitin 2018, e cila arriti në përfundimin se Omega-3 nuk parandalon sëmundjet e zemrës tek personat e rrezikuar. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Marramendja që paralajmëron goditjen në tru, si ta identifikoni?
Published
1 day agoon
November 21, 2025By
UBT News
Truri reagron ndaj mungesës së oksigjenit me shenja të lehta që shpesh ngatërrohen me lodhje.
Një nga më të rëndësishmet është marramendja, e cila mund të jetë e padëmshme, por në disa raste sinjalizon goditje në tru.
Kur marramendja lidhet me goditjen në tru
Shfaqet papritur, pa shkak dhe e bën të pamundur ecjen e pavarur, tregon dëmtim në trungun e trurit ose trurin e vogël. Ajo shpesh shoqërohet me përzierje, humbje ekuilibri dhe ndjesinë sikur gjithçka rrotullohet.
Marramendja qendrore
Ndryshe nga marramendjet e shkaktuara nga çrregullimet e veshit, marramendja qendrore zgjat më gjatë (20 minuta deri 24 orë), shoqërohet me shenja neurologjike si shikim i dyfishtë, vështirësi në të folur, dobësi në gjymtyrë dhe ecje të paqëndrueshme. Kjo formë lidhet me dëmtim të përhershëm të qelizave të trurit, nëse nuk trajtohet.
Faktorët e rrezikut
Hipertensioni, diabeti, kolesteroli i lartë dhe duhanpirja rrisin rrezikun e goditjes, ndaj vlerësimi i shpejtë mjekësor është thelbësor.
Simptoma tjera paralajmëruese:
dobësi ose mpirje e papritur në fytyrë, krah apo këmbë
vështirësi në të folur ose kuptim
humbje e shikimit / shikim i dyfishtë
humbje ekuilibri
dhimbje koke shumë e fortë dhe e menjëhershme
konfuzion ose humbje vetëdijeje
Çdo marramendje e fortë dhe e papritur është shenjë alarmi. Diagnostikimi dhe trajtimi i menjëhershëm mund të parandalojnë dëmtime të përhershme dhe të shpëtojnë jetë. /A.Z/UBT News/
ChatGPT can make mistakes. Check important info.
Kurti flet për paradoksin e zgjerimit të BE-së
KQZ fillon përgatitjet për zgjedhjet e 28 dhjetorit, këto janë afatet kryesore
Si t’i lani siç duhet leckat e mikrofibrës?
Rumer Willis: Babai im ndonjëherë nuk më njeh për shkak të demencës
Përjetoni avantazhin e privatësisë me Samsung Galaxy, liria fillon nga siguria
FSK në ushtrimin “Golden Sabre 25”, të organizuar nga misioni i NATO-s në Kosovë
BE kërkon sinkronizim të reformave, Kos u dërgon porosi të qartë vendeve të Ballkanit Perëndimor
Libri i ri hedh dyshime mbi BBC-në: Intervista e Princeshës Diana mund të ishte siguruar me mashtrim
Ariana Grande infektohet me COVID-19 gjatë turit promocional për “Wicked: For Good”
Të kërkuara
-
Lajmet3 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet4 weeks agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni2 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi3 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
