Bota

Takile: Vendi ku burrëria bazohet në thurjen e kapelave

Published

on

Për gati 500 vjet, burrat në ishullin e vogël peruan Takile, kanë tërhequr partnerë duke thurur kapele të thurura.

Aty vlera e një burri nuk matet në aftësinë e tij për të gjuajtur ose peshkuar, por në aftësinë e tij për të thurur.

Alejandro Flores Huatta lindi në ishullin me 1,300 njerëz. Në ishull 67-vjeçari mësoi se si të thur chullo-n ikonike (një kapelë e gjatë e thurur) që i vogël, me vëllain dhe gjyshin e tij të madh duke e mësuar duke përdorur gjembat e një kaktusi si gjilpëra thurjeje.

“Shumica e njerëzve mësojnë duke parë. Për shkak se nuk kam baba, vëllai im i madh [dhe gjyshi] më mësuan të thurja. Kështu që duke shikuar, mësova pak nga pak”, tha ai.

Takile është i famshëm për tekstilet dhe veshjet e tij, dhe ndërsa gratë thurin dhe kujdesen për delet që sigurojnë leshin, burrat janë ata që ekskluzivisht prodhojnë kapele të thurura.

Këto kapele shihen si shumë të rëndësishme sa i përket kulturës, duke luajtur një rol kyç në strukturën shoqërore të ishullit dhe duke i lejuar burrat të shfaqin kreativitetin e tyre duke shfaqur statusin e tyre martesor, ëndrrat dhe aspiratat. Kjo është një traditë që banorët e ishullit po mundohen shumë për ta ruajtur.

Vendasit i përmbahen kodit Inca “Ama sua, ama llulla, ama qhilla”, që nënkupton “Mos vidh, mos gënje, mos u bëj dembel”.

Kapelet janë aq të rëndësishme në këtë vend saqë në vitin 2005, arti tekstil i ishullit u vlerësua aq i rëndësishëm sa Unesco e konsideroi atë një Trashëgimi Kulturore Jomateriale të Njerëzimit.

Djemtë mësohen të thurin nga mosha pesë ose gjashtë vjeç. Kapelja e parë që një djalë thur është e bardhë, megjithëse më vonë do të përdorë leshin e deleve të lyer me bimë dhe minerale, dhe metoda është e rafinuar derisa të jetë në gjendje të thur një kapelë të ngushtë dhe të pastër.

Sipas Alejandro, shenja e partnerit të mirë është ai që mund të bëjë një kapelë të shtrënguar, e thurur aq mirë saqë është në gjendje të mbajë ujë në distanca të mëdha kur kthehet përmbys.

Alejandro shpjegoi me krenari se kapela e tij mund të mbante ujë deri në 30 metra pa humbur asnjë pikë të vetme, dhe ishte mjaft mbresëlënëse për të tërhequr gruan e tij, Teodosia Marca Willy, 44 vjet më parë.

“Një njeri që thur një kapele vërtet të mirë, [vetëm atëherë] ai mund të quhet burrë”, tha Alejandro.

“Ne të dy jemi përgjegjës, gjithmonë punojmë së bashku, marrim vendime së bashku”, tha Teodosia. “Një burrë i vetëm nuk mund të jetë një lider i vetëm. Ai gjithmonë ka nevojë për gruan e tij. Në kohët e lashta ishte [gjithashtu] ashtu”.

Gratë e ishullit ia kalojnë këtë aftësi vajzave dhe mbesave të tyre, shpjegoi Teodosia.

Kultura takilane është mjaft progresive, me Alejandron dhe gruan e tij që të dy konsideroheshin autoritete në ishull, duke ndarë përgjegjësitë vendimmarrëse.

Ndërsa ishulli ishte i shkëputur prej civilizimit, ai nuk është kursyer nga Covid-19. Ishulli u mbyll plotësisht për vizitorët për 12 muaj, duke i detyruar ata të mbështeten në trashëgiminë e tyre bujqësore për të mbijetuar.

Për Alejandro, Juan dhe burrat e tjerë që thurin kapele të tilla, ndryshimet e fundit që ata kanë parë e bëjnë ruajtjen e kulturës dhe traditave të tyre edhe më të rëndësishme, veçanërisht pasi dialekti i tyre amtare i gjuhës Keçua nuk është shkruar. Të dy burrat tashmë kanë kaluar aftësitë e tyre të thurjes tek djemtë e tyre.

“Ne kemi shumë njohuri nga paraardhësit tanë, dhe unë kam nevojë t’i ndihmoj [brezat e rinj] të kuptojnë se kjo duhet të jetë gjithmonë në mendjet tona, në vetëdijen tonë, sepse kjo është njohuri dhe mençuri që nuk duhet humbur ose harruar, kurrë”, Juan tha. “Nëse kohët moderne po vijnë, ne duhet ta pranojmë atë, por pa harruar prejardhjen tonë”.

Në fund të fundit, Alejandro shtoi: “Siç tha gjyshi im, ‘Burri që nuk thur, nuk është burrë”.

Burimi: BBC Travel
Përktheu dhe përshtati: UBT News

Continue Reading

Bota

Rusia thotë se nuk kishte planifikuar të sulmonte asnjë objektiv në Poloni

Published

on

By

Ministria ruse e Mbrojtjes tha se nuk kishte planifikuar të sulmonte asnjë objektiv në Poloni, pasi Varshava tha se 19 dronë rusë hynë në hapësirën e saj ajrore gjatë sulmeve të natës në Ukrainën perëndimore.

Në një përditësim të përditshëm mbi sulmet kundër Ukrainës, ajo tha se “Asnjë objekt në territorin polak nuk ishte planifikuar të ishte në shënjestër”, raporton BBC.

Megjithatë, ne jemi të gatshëm të zhvillojmë konsultime me ministrinë polake të Mbrojtjes mbi këtë temë”, tha Ministria e Mbrojtjes e Rusisë.

Gjatë natës, një “numër i madh” dronësh rusë u rrëzuan mbi hapësirën ajrore polake, tha kryeministri i Polonisë. Duke folur përpara një takimi urgjent, Donald Tusk tha se ishte hera e parë që dronë rusë u rrëzuan mbi këtë vend.

Polonia mbylli përkohësisht hapësirën e saj ajrore dhe filloi një operacion ushtarak, të cilit iu bashkuan avionë të NATO-s dhe holandezëve. Qytetarëve në tre rajone polake përgjatë kufirit ukrainas iu tha të qëndronin në shtëpi.

Dronët që hynë në Poloni ishin pjesë e sulmit të fundit të madh ajror ndaj Ukrainës, ku Rusia lëshoi 415 dronë gjatë natës.

Presidenti i Ukrainës Zelensky tha se “të paktën tetë dronë sulmues” ishin të drejtuar drejt Polonisë, duke e quajtur përshkallëzimin një “precedent jashtëzakonisht të rrezikshëm për Evropën”./D.B/KP

Continue Reading

Bota

Gjermania akuzon Rusinë se drejtoi qëllimisht dronët në Poloni

Published

on

By

Gjermania akuzoi sot Rusinë për drejtimin e qëllimshëm të dronëve të armatosur drejt Polonisë si pjesë e provokimeve dhe strategjisë së saj të luftës hibride.

Ministri i Mbrojtjes Boris Pistorius gjatë një debati parlamentar në Bundestag tha se dronët u drejtuan qëllimisht përgjatë kësaj trajektoreje.

Nuk ka absolutisht asnjë arsye për të besuar se këto ishin gabime navigimi, korrigjime të kursit ose diçka të ngjashme,” tha ai.

Ministri i quajti inkursionet e dyshuara ruse me dronë si provokime, pjesë e strategjisë së luftës hibride të Rusisë për të testuar aftësitë mbrojtëse evropiane dhe për të destabilizuar rajonin.

Për të arritur në Ukrainë, këta dronë nuk kishin nevojë të ndiqnin këtë rrugë. Sipas raporteve nga Polonia, ato me sa duket ishin të pajisura edhe me municione. Pra, diçka mund të kishte ndodhur në çdo kohë”, tha Pistorius.

Ai gjithashtu konfirmoi mbështetjen e Berlinit për vendimin e Polonisë për të thirrur Nenin 4 të traktatit të NATO-s pas ndërhyrjeve ruse me dronë.

Ne po bashkëpunojmë me polakët dhe po zhvillojmë konsultime“, tha ministri, transmeton Anadolu.

Ushtria polake njoftoi se rrëzoi dronët rusë që shkelën hapësirën e saj ajrore gjatë një sulmi ndaj Ukrainës./D.B/KP

Continue Reading

Bota

Rutte: Shkelja e hapësirës ajrore polake nga dronët rusë nuk është incident i izoluar

Published

on

By

Shefi i NATO-s Mark Rutte deklaroi sot se shkelja e hapësirës ajrore polake nga dronët rusë “nuk ishte një incident i izoluar”, duke vënë në dukje se një vlerësim i plotë i situatës është duke u zhvilluar.

Mbrëmë, dronë të shumtë nga Rusia shkelën hapësirën ajrore polake. Mbrojtja jonë ajrore u aktivizua dhe siguroi me sukses mbrojtjen e territorit të NATO-s, siç janë projektuar të bëjnë,” tha Rutte pas takimit të Këshillit të Atlantikut të Veriut në Bruksel.

Ai tha se Polonia kërkoi konsultime sipas Nenit 4 të Traktatit të Uashingtonit dhe aleatët shprehën solidaritet me Varshavën, ndërsa denoncuan “sjelljen e pamatur” të Rusisë.

Një vlerësim i plotë i incidentit është duke u zhvilluar. Ajo që është e qartë është se një shkelje e mbrëmshme nuk është një incident i izoluar. Komandanti Suprem i Forcave Aleate do të vazhdojë të menaxhojë në mënyrë aktive qëndrimin tonë të parandalimit dhe mbrojtjes përgjatë gjithë krahut lindor. Aleatët janë të vendosur të mbrojnë çdo centimetër të territorit aleat“, tha ai.

Ai përsëriti angazhimin e NATO-s për forcimin e aftësive mbrojtëse, rritjen e prodhimit të mbrojtjes dhe vazhdimin e mbështetjes për Ukrainën.

Pavarësisht nëse ishte e qëllimshme apo jo, është absolutisht e pamatur. Është absolutisht e rrezikshme… Dhe për (Presidentin rus Vladimir) Putin: Mesazhi im është i qartë, ndaloni luftën në Ukrainë, ndaloni luftën në përshkallëzim, të cilën ai tani po e ngre në thelb mbi civilët e pafajshëm dhe infrastrukturën civile. Ndalo shkeljen e hapësirës ajrore aleate“, paralajmëroi ai.

Ai gjithashtu vlerësoi forcat e NATO-s për reagimin e tyre të shpejtë, duke thënë: “Mendoj se mbrëmja e kaluar tregoi se ne jemi në gjendje të mbrojmë çdo centimetër të territorit të NATO-s, duke përfshirë, sigurisht, hapësirën e saj ajrore.

Sot, kryeministri Donald Tusk njoftoi në mediat sociale se ushtria e Polonisë kishte rrëzuar dronë që shkelën hapësirën e saj ajrore gjatë natës. Ai shtoi se kishte thirrur një mbledhje urgjente të kabinetit dhe kishte informuar shefin e NATO-s, Mark Rutte, transmeton Anadollu.

Neni 4 i Traktatit të NATO-s, i cili u lejon aleatëve të konsultohen kur dikush ndien se siguria e tij është e kërcënuar, është aktivizuar vetëm shtatë herë që nga themelimi i Aleancës në vitin 1949./D.B/KP

Continue Reading

Bota

Perëndimi e dënon hyrjen e dronëve rusë në hapësirën ajrore të Polonisë

Published

on

By

Polonia i rrëzoi tre apo katër prej 19 dronëve rusë që u futën në hapësirën e saj ajrore të mërkurën, duke u bërë anëtari i NATO-s që dihet se ka shtënë gjatë luftës së Rusisë në Ukrainë.

Ja disa reagime të liderëve perëndimorë:

Kaja Kallas, përfaqësuese e lartë e Bashkimit Evropian për çështjet e politikës së jashtme dhe sigurisë

Lufta e Rusisë po përshkallëzohet, nuk po përfundon. Duhet ta rrisim koston për Moskën, ta forcojmë mbështetjen për Ukrainën dhe të investojmë në mbrojtjen e Evropës”, tha Kallas.

“BE-ja luan rol të madh dhe ne do të mbështesim iniciativa si linja e mbrojtjes, Mburoja e Kufirit Lindor”, theksoi ajo.

Presidenti i Francës, Emmanuel Macron

Shkelja e hapësirës ajrore polake nga dronët rusë gjatë një sulmi të kryer nga Rusia kundër Ukrainës është thjesht e papranueshme. E dënoj këtë në termat më të fuqishëm. I bëj thirrje Rusisë t’i japë fund këtij përshkallëzimi të pakujdesshëm”, tha Macron.

Ua rikujtoj popullit polak dhe Qeverinë së tyre solidaritetin tonë të plotë. Së shpejti do të flas me sekretarin e Përgjithshëm të NATO-s, Mark Rutte. Nuk do të bëjmë kompromis për sigurinë e aleatëve”, shtoi ai.

Kryeministri i Mbretërisë së Bashkuar, Keir Starmer

Sulmi barbar i mëngjesit të sotëm kundër Ukrainës dhe shkelja e jashtëzakonshme dhe e paparë e hapësirës ajrore polake dhe të NATO-s nga dronët rusë është shumë shqetësuese”, tha Starmer.

Ai shtoi se “ky ishte një veprim jashtëzakonisht i pakujdesshëm i Rusisë dhe vetëm sa na e kujton mungesën e respektit që presidenti Putin ka për paqen, si dhe sjell ndërmend bombardimet e përditshme ndaj qytetarëve të pafajshëm ukrainas”.

Gjenerali i Forcave Ajrore të SHBA-së, Alexus Grynkewich, komandant suprem i NATO-s në Evropë

Kryesia Supreme e Aleancës së Fuqive të Evropës dhe Komanda Aleate e Operacioneve janë në kontakt dhe koordinim të ngushtë me Poloninë dhe aleatët e tjerë lidhur me dronët që u futën në hapësirën ajrore të Polonisë”, tha ai.

NATO-ja reagoi shpejt dhe vendosmërisht ndaj situatës, duke demonstruar aftësinë dhe vendosmërinë tonë për të mbrojtur territorin e aleatëve, theksoi Grynkewich./D.B/EO

Continue Reading

Të kërkuara