Aktualitet

Sylë Ukshini: Çfarë do të thotë një rikthim i Trump për Kosovën?

Published

on

Donald Trump tashmë zyrtarisht ka fituar zgjedhjet presidenciale në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, duke u bërë presidenti i 47-të i vendit. Me këtë fitore, Trump rikthehet në Shtëpinë e Bardhë për një mandat të dytë, pas presidencës së tij të parë nga viti 2017 deri në vitin 2021, duke u bërë një nga pak presidentët në historinë amerikane që rikthehet në detyrë pas një ndërprerjeje.

Ky rezultat ka ngjallur reagime të shumta në të gjithë globin, duke përfshirë edhe Kosovën, e cila ka lidhje të forta me Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Marrëdhëniet e Kosovës me SHBA kanë qenë historikisht të ngushta dhe të veçanta, me mbështetjen amerikane që ka luajtur një rol të rëndësishëm në pavarësinë dhe njohjen ndërkombëtare të Kosovës.

Ish-diplomati dhe analisti Sylë Ukshini, në një intervistë për UBTNews, vlerësoi se, ndonëse marrëdhëniet historike të Kosovës me SHBA janë të qëndrueshme dhe të veçanta, liderët e Kosovës duhet të punojnë më shumë për të ndërtuar një komunikim të fortë me administratën e re republikane.

Cilat mund të jenë pasojat e një rikthimi të Trump për marrëdhëniet e Kosovës me Shtetet e Bashkuara dhe ndikimin e mundshëm të tij në qëndrimet e Evropës ndaj Kosovës. Çfarë ndryshimesh priten në raportet SHBA-Kosovë dhe qasjen evropiane?

UKSHINI: Fitorja e kandidatit republikan Donald Trump në zgjedhjet presidenciale në SHBA, pa diskutim, është një ngjarje që pritej për dy arsye: e para, atentati kundër tij i dha shumë avantazh në fushën elektorale; e dyta, demokratët tepër vonë u përcaktuan për kandidatin e tyre. Presidenti aktual, Joe Biden, u tërhoq vonë dhe kjo u bë përcaktuese në garën për president.

Duhet të jemi shumë të kujdesshëm dhe të mos rrëshqasim në komente kuturu që kontribuojnë në klimën antiamerikane, sepse fitorja e Trump-it nuk do të ketë asnjë impakt negativ për republikën tonë, e cila deri këtu ka arritur në radhë të parë me mbështetjen politike, diplomatike, ushtarake dhe ekonomike të SHBA-së. Republika e Kosovës dhe SHBA janë aleatë historikë, dhe jam i sigurt se ky bashkëpunim do të vazhdojë edhe me administratën e re amerikane dhe nga qeveria e re që do të dalë pas zgjedhjeve të 9 shkurtit 2025. Megjithatë, në ndërkohë, lidershipi i Kosovës duhet të punojë në mënyrë intensive për të ndërtuar një komunikim të fortë me republikanët dhe administratën e re republikane.

Në këtë kontekst, lidershipi i Kosovës duhet të ketë një plan të qartë dhe të matshëm, duke e bërë të qartë se tejkalimi i status quo-së në raportet Kosovë-Serbi mund të arrihet me një përfshirje më përmbajtjesore të amerikanëve, sepse dialogu aktual ka vite që është futur në qorrsokak. Shikoni, po bëhen dy vite nga Marrëveshja Bazë e Brukselit dhe Aneksi i Ohrit, dhe nuk kemi asnjë progres; përkundrazi, vetëm përkeqësim. Jo vetëm që nuk kemi njohje të reja nga 5 vendet e mbetura të BE-së, të cilat na u premtuan, por kemi një zhvendosje të BE-së drejt qëndrimit të Serbisë, që kulmoi me refuzimin e anëtarësimit të Kosovës në Këshillin e Evropës.

Si mund të ndryshojë politika e Trump në lidhje me stabilitetin e Ballkanit Perëndimor?

UKSHINI: Duhet ta pranojmë se administrata e presidentit Joe Biden nuk ka shënuar ndonjë sukses të evidentuar në Ballkanin Perëndimor. Ndoshta kjo ka ndodhur edhe për shkak të agresionit rus kundër Ukrainës dhe luftës në Gazë.

Duke njohur traditën e republikanëve, unë pres që presidenti në ardhje, Trump, do të ndjekë edhe një diplomaci të forcës, që nënkupton se ai do të kërkojë qasje të reja për përfundimin e luftës në Ukrainë.

Është naivitet ta quash Trump-in pro-rus, sepse diplomacia nuk interpretohet brenda kontekstit të një fjali apo një deklarate. Por duhet të keni parasysh se, për amerikanët, sa është i rrezikshëm Putini për Evropën, po aq e rrezikshme për SHBA është ngritja e Kinës. Administrata e ardhshme e Trump-it tashmë ka vendosur prioritete të qarta në politikën e jashtme, e cila, duhet pranuar, ka qenë në qendër të vëmendjes së zgjedhësve amerikanë.

Në këtë ambient dinamik të politikës ndërkombëtare, nuk do të jetë shumë e lehtë përqendrimi i vëmendjes së Washingtonit për Evropën Juglindore, respektivisht për Kosovën. Për këtë arsye, politika kosovare duhet të ndezë motorët e saj dhe duhet të ndërmarrë të gjitha përpjekjet brenda dhe jashtë vendit për të vendosur një komunikim intensiv me republikanët, të cilët kanë një histori të bujshme angazhimi për Kosovën, që nga Senatori Bob Dole. SHBA nuk është Evropë, atje politika dhe mënyra e bërjes së politikës funksionojnë ndryshe. Ne duhet t’i ri-gjejmë miqtë tanë nga radhët e republikanëve, duhet të aktivizojmë kompanitë prestigjioze të lobingut, dhe në këtë mes duhet të aktivizojmë edhe diasporën amerikane, e cila ka ndikim dhe komunikim të mirë me protagonistë të politikës amerikane në Kongres, Senat dhe State Department.

Ukshini: Kosova duhet të shmangë narrativen evropiane kundër Trump-it dhe të ruajë marrëdhëniet e forta me SHBA

UKSHINI: Shikoni, Kosova ka marrëdhënie speciale me SHBA-në që shkojnë përtej gjeografisë dhe çfarëdo ideologjie. Tradicionalisht, te shqiptarët ka ekzistuar një besim te SHBA, për shkak të qasjes jo-klientelistike në Evropën Juglindore, që janë vendimtare për fatin e tyre, disa herë të nëpërkëmbur nga fuqitë evropiane. Që nga Konferenca e Paqes (1919), kur presidenti amerikan Wilson doli në mbrojtje të popujve të vegjël, pra edhe të Shqipërisë, e deri te zgjidhja e çështjes së Kosovës në vitet nëntëdhjeta të shekullit 20, roli i politikës amerikane për Kosovën ka qenë vendimtar. Marrëdhënia e veçantë me SHBA u kultivua si gjatë rezistencës sonë paqësore ashtu edhe gjatë luftës së armatosur të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK), e cila në Konferencën e Rambouilletit fitoi legjitimitet ndërkombëtar. Në këtë kontekst, merita e jashtëzakonshme për këtë i takon ish-sekretares amerikane Madeline Albright, e cila ishte zëri i Kosovës në administratën e ish-presidentit Bill Clinton.

Pra, SHBA, si republikanët dhe demokratët, e kanë përkrahur Kosovën në rrugën e saj të lirisë dhe pavarësisë. Nuk duhet harruar se presidenti republikan George Bush në dhjetor të vitit 1992 i pati dërguar Milosheviqit kërcënimin e Kërshëndellave, sipas të cilit Beogradit i tërhiqej vërejtja se, në rast përdorimi të forcës ushtarake në Kosovë, do të ndëshkoheshin nga SHBA. Në kohën kur evropianët po luhateshin dhe propozonin negociata shtesë midis Kosovës dhe Serbisë pas refuzimit të Planit të Ahtisaarit nga Rusia, ishte George Bushi i ri, i cili në qershor të vitit 2007 në Tiranë pati thënë se “mjaft është mjaft, Kosova do të jetë e pavarur.” Dhe për ta bërë edhe më konkret, në periudhën e administratës Donald Trump, ndodhi transformimi i FSK-së në ushtri, edhe pse disa vende evropiane të NATO-s e kundërshtonin këtë përpjekje të drejtë të Kosovës. Ndërsa, njohja e fundit e Kosovës në vitin 2020 erdhi po ashtu nga administrata Trump, kur Izraeli e konfirmoi njohjen gjatë ceremonisë së nënshkrimit të Marrëveshjes së Washingtonit.

Mbi të gjitha, unë mendoj se Republika e Kosovës nuk duhet dhe nuk guxon të bëhet pjesë e narratives evropiane kundër Donald Trump-it, sepse evropianët kanë çështje të tjera që dallojnë thellësisht me ato të Kosovës. Në fund të fundit, qasja e BE-së ndaj Kosovës herë pas here ka qenë më e padrejtë dhe më brutale sesa ajo që kërkon Trump nga evropianët. Sjellja e BE-së për vizat ka qenë gati bulëzuese për Kosovën, ndërsa njohja e pasaportave të një qendre ilegale serbe është goditja më e rëndë që ka marrë Kosova në periudhën e pas pavarësisë. Një shtet mund të ketë vetëm një pasaportë. Nuk shkon, në njërën anë ta njohësh Kosovën si shtet, dhe në anën tjetër të njohësh pasaporta serbe, kur qytetet dhe territori i Kosovës trajtohen si territor i Serbisë. Janë këto arsye dhe mënyra si u arrit Marrëveshja e Ohrit që duhet të na bëjnë të ndërgjegjshëm se Kosova nuk ka asnjë arsye të ndjekë narrativen evropiane ndaj Trump-it. Vërtetë ai është jokonvencional, por është autentik dhe i drejtpërdrejtë dhe kam besim se nëse ne tregojmë shkathtësi diplomatike për ndërtimin e raporteve të mira me administratën e re, Kosova nuk do të dalë humbëse. Pra, ne duhet ta lexojmë saktë lëvizjen e politikës amerikane dhe të mos sillemi sikur jemi kërthiza e botës. Shtetet e vogla, si Kosova, nuk janë përcaktues asnjëherë të rezultateve zgjedhore. Shtetet e vogla nuk marrin anë në zgjedhje, por ndjekin një rezon shtetëror për të nxjerrë më të mirën në çdo situatë.

A do të ketë një angazhim më të fuqishëm për të zgjidhur tensionet ndërmjet vendeve të rajonit, apo do të rritet tendenca për të lënë shtetet ballkanike të zgjidhin problemet e tyre vetë?

UKSHINI: Unë besoj se administrata e re amerikane mund të ndryshojë dinamikat e dialogut Kosovë-Serbi dhe mund të përshpejtojë procesin e normalizimit të marrëdhënieve midis dy vendeve fqinje. Në këtë kontekst, unë e shoh pozitive zotimin e Trump për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë, sepse pa u ndaluar lufta atje dhe pa një normalizim të marrëdhënieve SHBA-Rusi do të jetë vështirë e përfytyrueshme një marrëveshje e qëndrueshme mes Kosovës dhe Serbisë. Aktualisht, për amerikanët rival më problematik duket të jetë Kina dhe në këtë kontekst strategët e politikës së jashtme amerikane do të provojnë që Rusinë dhe Kinën të mos i lënë së bashku me një “anije”, por t’i mbajnë të ndara, ta përdorin Rusinë si kundërpeshë ndaj Kinës. Kjo është e njëjtë me atë që ndodhi në vitet ‘70 të shekullit 20, kur në mesin e Luftës së Ftohtë, SHBA filloi hapjen e marrëdhënieve me Republikën Popullore të Kinës si një kundërpeshë strategjike ndaj BRSS-së. Kjo duket e papërfytyrueshme për momentin, por marrëdhëniet e acaruar SHBA-Rusi nuk do të vazhdojnë pa fund. Dhe sa më parë që ndodhë kjo, dhe sa më shpejt që zgjidhet konflikti Rusi-Ukrainë, aq më mirë do të jetë për Evropën Juglindore, respektivisht për Kosovën dhe përpjekjet e saj për integrimin në sistemin ndërkombëtar.

Pra, fotografia është e gjerë dhe më komplekse sesa që duket në plan të parë.

Për më tepër, Kosova asnjëherë nuk duhet të ketë marrëdhënie armiqësore me SHBA. Prandaj, duhet të jemi të kujdesshëm për gjithçka që flasim, sepse nga fjala fillon gjithçka. Unë jam i sigurt se në Beograd, në Moskë, si dhe në qarqe ekstremiste islamike, janë të interesuara për të shkaktuar panik, skepticizëm dhe klimë antiamerikane në Kosovë. Duhet anashkaluar këtë grackë të ngritur nga kundërshtarët e Kosovës dhe shqiptarëve në përgjithësi. Duke parafrazuar mendimin e rilindësve tanë, do të thosha se dielli për Kosovën lind në SHBA.

Shkruan: Sylë Ukshini

Intervistoi: Dea Berisha

Bota

Ukraina thotë se Rusia ka lëshuar një raketë balistike ndërkontinentale në një sulm

Published

on

By

Ukraina thotë se Rusia lëshoi një raketë balistike ndërkontinentale gjatë natës, duke shënjestruar qytetin Dnipro në pjesën qendrore-lindore të vendit. Kjo është hera e parë që Moska përdor një raketë të tillë gjatë luftës.

Nuk është e qartë saktësisht se çfarë lloj rakete u lëshua, por Forca Ajrore e Ukrainës tha në një deklaratë në Telegram të enjten se ajo u lëshua nga rajoni i Astrahanit në Rusi.

Sipas Forcës Ajrore të Ukrainës, mëngjesin e 21 nëntorit, trupat ruse sulmuan Dnipron me lloje të ndryshme raketash, duke përfshirë edhe lëshimin e një rakete balistike ndërkontinentale.

Raketat balistike ndërkontinentale (ICBM) janë armë strategjike të dizajnuara për të shpërndarë koka bërthamore dhe janë një pjesë e rëndësishme e mbrojtjes bërthamore të Rusisë.

Ukrainasit nuk specifikuan se çfarë lloj koke kishte raketa apo çfarë tipi rakete ishte. Nuk ka asnjë sugjerim nëse ajo ishte e pajisur me armë bërthamore.

Ky zhvillim ndodh ndërsa lufta ka marrë një dimension gjithnjë e më ndërkombëtar me mbërritjen e trupave të Koresë së Veriut për të ndihmuar Rusinë në fushën e betejës.

Sipas autoriteteve lokale, një ndërmarrje industriale u dëmtua në Dnipro për shkak të goditjes, dhe dy zjarre shpërthyen gjithashtu në qytet.

Kryetari i Bashkisë së Dnipros, Borys Filatov, shtoi se ndërtesa e Qendrës për rehabilitimin e personave me aftësi të kufizuara u dëmtua nga bombardimet.

Rusia, e cila pushtoi Ukrainën në shkurt të vitit 2022, nuk komentoi
menjëherë mbi deklaratën e Forcave Ajrore.

Një ditë më parë, Ambasada e SHBA-së në Ukrainë raportoi se kishte marrë “informacione specifike” për një sulm të mundshëm të rëndësishëm ajror rus më 20 nëntor. Si masë paraprake, ambasada u mbyll. Më pas, misionet diplomatike të Spanjës, Italisë dhe Greqisë njoftuan gjithashtu mbylljen për vizitorët më 20 nëntor.

 

Continue Reading

Aktualitet

Nën regjinë e profesoreshës së UBT, Marigona Ferati, shfaqja “Një vrasje e vogël aksidentale” arrin sukses në Festivalin Ndërkombëtar të Teatrit në Egjipt

Published

on

Shfaqja teatrale “Një vrasje e vogël aksidentale”, një produksion i Teatrit të Qytetit “Muharrem Qena” në Mitrovicë, ka arritur një sukses të madh ndërkombëtar duke u bërë pjesë e festivalit prestigjioz Sharm el-Sheikh International Theater Festival, një nga ngjarjet më të mëdha dhe të rëndësishme të teatrit në botë. Ky festival, i njohur për grumbullimin e teatrove më të mirë nga mbarë bota, ka radhitur këtë vit mbi 4000 aplikime, duke e bërë konkurrencën shumë të fortë dhe prestigjioze.

Shfaqja është bazuar në veprën e autorit të njohur Jean Pierre Martinez dhe është drejtuar nga regjisorja Marigona Bekteshi Ferati, profesoreshë në UBT. Me këtë shfaqje, Teatri i Qytetit “Muharrem Qena” po konkuron me teatro të njohura dhe me renome ndërkombëtare, duke e vendosur atë në një pozicion të shkëlqyer në skenën teatrale globale. Ky është një hap i rëndësishëm për teatrot e Kosovës, duke u bërë pjesë e një ngjarjeje kaq të madhe dhe prestigjioze.

Një moment i veçantë i këtij festivali ishte kur aktorja e talentuar Qendresa Kajtazi mori çmimin për “Aktoren më të mirë të festivalit”, një arritje që jo vetëm që e nderon atë, por është një sukses i madh për të gjithë Teatrin e Qytetit “Muharrem Qena” dhe për teatrin kosovar. Ky çmim tregon nivelin e lartë të performancës dhe profesionalizmit të aktorëve të shfaqjes, duke vërtetuar se artistët nga Kosova po arrijnë të shpërthejnë në skenat ndërkombëtare.

Përveç aktorëve të talentuar dhe regjisores, shfaqja ka një tjetër element të rëndësishëm që ka kontribuar në suksesin e saj: kostumet e shfaqjes, të cilat janë krijuar nga Profesoresha e UBT-së, Aferdita Statovci. Puna e saj ka sjellë kostume të ngjyrosura dhe tërheqëse, duke i dhënë shfaqjes një pamje vizuale të jashtëzakonshme dhe duke e bërë edhe më të veçantë këtë produksion.

Suksesi vjen si rezultat i angazhimit dhe punës së palodhur të gjithë ekipit të shfaqjes, i cili ka arritur të prezantojë një teatër cilësor dhe të fitojë vëmendjen e audiencës ndërkombëtare. Ky hap përpara është një arritje e madhe për zhvillimin e kulturës dhe artit teatror shqiptar, duke e vendosur Teatrin e Qytetit “Muharrem Qena” në hartën e teatrove më të njohur dhe të respektuar në nivel global./UBTNews/  

Continue Reading

Aktualitet

Osmani: Vizionet e binomit Rugova-Jashari kanë ndërtuar shtetin e Kosovës

Published

on

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani  u është drejtuar deputetëve të Kuvendit të Kosovës, në adresimin e saj vjetor. Gjatë fjalës së saj ka theksuar se rruga deri te shteti që e gëzojmë sot nuk ka qenë fare e lehtë.

“Përfaqësimi i vendit tim përveç që është nderi më i madh i jetës time, është gjithashtu mishërim i besimit të qytetarëve duke na rikujtuar ditë pas dite përgjegjësinë qe kemi jo për të lartësuar vetën, por për të lartësuar shtetin. Jemi këtu ku jemi me mision për ta udhëhequr vendin tonë përpara, për të shtuar aleancat dhe për të qenë vesh e sy dhe mbështetje për secilin qytetar. Momenti kur mund të themi se ja kemi dal është kur qytetarët të thonë jemi krenar për vendin tonë, për vlerat që ai përfaqëson, e jo për shkak të një personi apo grupi politik”, ka deklaruar Osmani.

Sipas Osmanit, sot, sikurse gjithnjë nderojmë vizionin e atit themeltar të Republikës sonë, Presidentit Rugova si dhe përkulemi para sakrificës dhe guximit të pashoq të Komandantit legjendar Adem Jashari, familjes Jashari dhe të secilit pjesëtar të UÇK-së.

“Rruga deri të shteti që e gëzojmë sot nuk ka qenë fare e lehtë, populli ynë ka humbur shumë. Bashkë dyzimi i vizionit të binomit Ibrahim Rugova –Adem Jashari nëpërmjet luftës së UCK në njërën anë dhe ndërtimi i shtetit duke fuqizuar aleancat nga ana tjetër bëri që themelet e shtetit tonë të jenë të forta, aq të forta sa nuk ka forcë dhe sfidë që do të mund ndonjëherë ti rrënoj. Vlerat e së vërtetës, drejtësisë dhe dinjitetit njerëzor qëndrojnë në themelet e shtetit tonë”, ka thënë Osmani para deputetëve të Kuvendit.

Presidentja u shpreh se kjo nuk do të thotë se nuk do të ketë vazhdimisht goditje ndaj shtyllave të shtetit tonë, por “ne duhet të qëndrojmë të bashkuar për ti mbrojtur këto shtylla që kanë frymëzuar edhe Kushtetutën tonë, që mbetet më modernja dhe më e avancuara në Evropë”.

“Sot më shumë se kurrë na duhet patriotizmi kushtetues, që shkon përtej ndasive politike dhe kthehet tek bazamenti i shtetësisë tonë. Është ky patriotizëm që na bashkon jo sepse ndajmë mendimet e njëjta çdo herë, por sepse besojmë në të ardhmen e ndërtuar me aq shumë sakrificë”, tha Osmani.

Ajo shtoi se sot siguria është parakusht qenësor për mirëqenie të shtuar, zhvillim ekonomik dhe dinjitet individual dhe kolektiv. /Telegrafi/

Continue Reading

Bota

SHBA-ja rihap ambasadën në Kiev

Published

on

Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë njoftuar se kanë rihapur ambasadën e saj në Kiev të mërkurën vonë, pas një periudhe mbylljeje të shkaktuar nga kërcënimi i mundshëm i një sulmi ajror. Ambasada u mbyll një ditë më parë, pas një kërcënimi të mundshëm nga sulmet ajrore, ndërsa ndodhi gjithashtu pas një veprimi të Ukrainës, që përdori raketa amerikane për të goditur një objektiv brenda territorit të Rusisë.

Rusia e kishte konsideruar sulmin me raketa si një përshkallëzim të luftës 1000-ditore mes dy vendeve, duke theksuar se ky ishte një hap që mund të rrisë tensionet më tej. Agjencia e spiunazhit ushtarak të Ukrainës ka deklaruar se Rusia po përpiqej të shkaktonte panik, duke shpërndarë mesazhe të rreme në internet për një sulm të afërt me raketa dhe dronë.

Në njoftimin e saj, ambasada amerikane ka nënvizuar rëndësinë e vigjilencës, duke i inkurajuar qytetarët amerikanë të qëndrojnë të informuar dhe të monitorojnë burimet zyrtare të informacionit për ndonjë përditësim mbi situatën. Po ashtu, ambasada ka paralajmëruar që qytetarët duhet të jenë të përgatitur për mundësinë e strehuarjes në rast të shpalljes së alarmit ajror në Kiev.

Departamenti i Shtetit të SHBA-së kishte njoftuar më herët se ambasada në Kiev pritej të rifillonte funksionimin e saj normal të enjten, duke theksuar angazhimin e SHBA-së për të mbështetur Ukrainën gjatë periudhës të tensioneve të larta me Rusinë./UBTNews/

Continue Reading

Të kërkuara