Lajmet

Studimi: Një metodë e re mund të identifikojë sëmundjen e Alzheimerit para fillimit të simptomave

Studiuesit demonstruan potencialin e metodës, duke shtuar se zgjerimi i mëtejshëm mund të jetë efektiv për zhvillim të ilaqeve.

Published

on

Studiuesit demonstrojnë se si metoda e bazuar në ADN mundëson emërimin e proteinave kryesore të lidhura me Alzheimerin.

Studimi ka zhvilluar një metodë të re për të identifikuar njerëzit që janë në rrezik gjenetik më të madh për të pasur sëmundjen e Alzheimerit përpara se atyre të iu shfaqen simptomat – gjë e cila mund të ndihmojë në përshpejtimin e krijimit të trajtimeve të reja.

Manish Paranjpe i Institutit të gjerë të MIT dhe Harvardit në Kembrixh dhe kolegët e tij i prezantuan këto gjetje në revistën PLOS Genetics më 1 shtator.

Njerëzit me sëmundjen Alzheimer përjetojnë humbje graduale të kujtesës dhe funksioneve të tjera njohëse. Ndërsa disa trajtime mund të lehtësojnë simptomat, ka qenë sfiduese për të zhvilluar trajtime për të parandaluar ose ngadalësuar përparimin e sëmundjes.

Disa prova klinike që hetonin trajtimet e mundshme mund të kenë qenë të pasuksesshme sepse përfshinin pacientë, sëmundja e të cilëve tashmë ishte shumë e avancuar për t’u trajtuar.

Për të ndihmuar në plotësimin e kësaj nevoje, Paranjpe dhe kolegët e tij analizuan të dhënat e mbi 7.1 milionë variante të zakonshme të ADN-së nga një studim i mëparshëm që përfshinte dhjetëra mijëra njerëz me ose pa Alzheimer. Ata përdorën këto të dhëna për të zhvilluar një metodë të re që parashikon rrezikun e një personi nga Alzheimer, në varësi të varianteve të ADN-së që ka personi. Më pas, ata rafinuan dhe vërtetuan metodën me të dhëna nga më shumë se 300,000 njerëz të tjerë.

Studiuesit vënë në dukje se metoda nuk ka gjasa të jetë e përshtatshme për mjekët që të parashikojnë rrezikun e Alzheimerit të pacientit, sepse mund të jetë më pak e saktë për popullatat joevropiane dhe disa elemente të tjera. Megjithatë, mund të aplikohet për të shpejtuar kërkimin e Alzheimerit.

Për të demonstruar potencialin e metodës së re, studiuesit e aplikuan atë për të përcaktuar rrezikun e Alzheimerit për secilin prej 636 dhuruesve të gjakut dhe ekzaminuan nëse nivelet e gjakut të ndonjë prej 3000 proteinave ishin më të larta ose më të ulëta se normalja për ato të identifikuara si me rrezik të lartë. Analiza zbuloi 28 proteina që mund të lidhen me rrezikun e sëmundjes, duke përfshirë disa që nuk janë studiuar kurrë. Studimi i këtyre proteinave mund të zbulojë drejtime të reja për zhvillimin e ilaçeve.

Hulumtimet e ardhshme mund të ndihmojnë në përsëritjen dhe konfirmimin e këtyre gjetjeve dhe zgjerimin e tyre, si për shembull duke marrë në konsideratë popullatat me prejardhje jo-evropiane./UBTNews/

Aktualitet

UBT prezanton modelin e parë Digital Twin të Kampusit Smart City në aktivitetin përmbyllës të projektit Evropian IoT-ECO në Sofia

Published

on

Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, së bashku me Prof. Dr. Besnik Qehaja, dekan i Fakultetit të Shkencave Kompjuterike dhe Inxhinierisë, dhe ekipin e UBT-së, po marrin pjesë në aktivitetin përmbyllës të projektit IoT-ECO, pjesë e programit Erasmus-LS, ERASMUS-EDU-2022-CBHE, i cili po mbahet në Technical University of Sofia, në Bullgari.

Ky projekt ndërkombëtar synon zhvillimin e modeleve inovative për Internet of Things (IoT) në fushën e ekonomisë së gjelbër, duke bashkuar ekspertë dhe akademikë nga universitete të ndryshme të rajonit dhe Evropës.

Në këtë aktivitet u prezantua modeli i parë real i Digital Twin Smart City Kampus në UBT, një inovacion unik i zhvilluar mbi infrastrukturën Smart City dhe teknologjitë e avancuara nga ekipi i UBT-së. Ky model digjital funksionon si një pasqyrim virtual i kampusit dhe qytetit, duke mundësuar ndërveprim në kohë reale.

Kjo teknologji rrit ndërveprimin dhe aftësinë për të reaguar shpejt ndaj situatave, si dhe kontribuon në përmirësimin e cilësisë së jetës, efikasitetit dhe sigurisë.

Rektori Hajrizi prezantoi gjithashtu UBT Hub, duke theksuar kontributin dhe avancimet e universitetit në integrimin e IoT në mjedisin akademik dhe industrial. Ai diskutoi rëndësinë e zhvillimit të infrastrukturës digjitale dhe bashkëpunimeve ndërkombëtare për fuqizimin e inovacionit dhe edukimit teknologjik në Kosovë, me theks të veçantë te modelet inovative që janë zhvilluar dhe implementuar në fushat e IoT, inteligjencës artificiale, smart cities, smart education, mjekësisë, etj.

Programi i ngjarjes përfshin prezantime mbi modelet virtuale të IoT, integrimin me cloud, aplikimet praktike në industri, si dhe sfidat e sigurisë kibernetike në rrjetet moderne inteligjente. Përveç pjesës akademike, aktiviteti ofron edhe vizita kulturore dhe ture në Sofia, duke krijuar hapësirë për shkëmbim përvojash dhe rrjetëzim ndërkombëtar.

Continue Reading

Lajmet

Rubio shtron darkën “Transatlantike” në New York, të pranishëm edhe ministrat e Shqipërisë e RMV-së

Published

on

By

Sekretari amerikan i Shtetit Marco Rubio ka organizuar më 24 shtator atë që nihet si “Darka Transatlantike” 2025 me ministrat e jashtëm të shteteve anëtare të BE-së dhe NATO-s, Sekretarin e Përgjithshëm të NATO-s Mark Rutte dhe Përfaqësuesen e Lartë të Bashkimit Evropian Kaja Kallas.

Në këtë organizim kanë marrë pjesë gjithashtu edhe ministrat e Jashtëm të Armenisë, Azerbajxhanit, Zvicrës dhe Ukrainës, por jo edhe ndonjë përfaqësues i ndonjë shteti tjetër.

Rubio në këtë organizim kishte folur për rëndësinë e aleancave transatnaltike për ruajtjen e paqes dhe angazhimin historik të shteteve anëtare të NATO-s për të rritur shpenzimet e mbrojtjes dhe rëndësinë e angazhimit për t’i dhënë fund luftës Rusi-Ukrainë.

Në këtë darkë të shtruar në New York ka qenë e pranishme kryediplomatja shqiptare, Elisa Spiropali, e cila ka thënë se aleanca në mes të SHBA-së dhe Shqipërisë po frocohet edhe më tej në dimension politik, ekonomik dhe atë të sigurisë./D.B/EO

Continue Reading

Aktualitet

Në UBT diplomon ushtaraku i FSK-së, Major Vilson Musaj

Published

on

Ushtaraku i FSK-së, Major Vilson Musaj, student në nivelin Master në Fakultetin e Politikave Publike dhe Menaxhimit në UBT, mbrojti me sukses tezën e tij me temë: “Rëndësia e regjimenteve të këmbësorisë në Forcën e Sigurisë së Kosovës – Një perspektivë strukturore: studim krahasimor (FSK, Ushtria Amerikane dhe NATO)”.

Ky punim, i cili u realizua me përkushtim të madh, i siguroi Major Musajt diplomën dhe gradën shkencore “Master në Politika Publike dhe Menaxhim”.

Komisioni vlerësues, i përbërë nga Prof. Dr. Hajdi Xhixha (kryetare), Prof. Dr. Arian Kadriu (anëtar) dhe Prof. Dr. Bahri Gashi (mentor), e vlerësuan këtë hulumtim si të parë në format dhe strukturën e tij në këtë fushë, duke e konsideruar si një punim serioz shkencor dhe mjaft kompleks.

Prezantimi i të gjeturave, argumentimi dhe krahasimi i hipotezave u vlerësuan me performancë të lartë akademike dhe notë maksimale, duke reflektuar një strukturë të qartë operacionale ushtarake dhe qasje profesionale në trajtimin e temës.

Major Vilson Musaj, i cili u gradua në këtë gradë më 1 korrik 2025, është emëruar Oficer për Bashkëpunim me ODC dhe Iowa (Office for Defense Cooperation – Zyra për Bashkëpunim të Mbrojtjes në Ambasadën Amerikane) në Departamentin për Bashkëpunim Ndërkombëtar dhe Integrime Euro-Atlantike në Ministrinë e Mbrojtjes. Ai vazhdon të shërbejë aktualisht në këtë departament të rëndësishëm, duke kontribuar në zhvillimin dhe integrimin e Forcës së Sigurisë së Kosovës.


Continue Reading

Lajmet

Paraqiten në gjykatë shtatë të arrestuarit në operacionin “Qielli i thyer”

Published

on

By

Po mbahet seanca dëgjimore në Gjykatën Themelore në Prishtinë, pas kërkesës së Prokurorisë Speciale të Kosovës për caktimin e masës së paraburgimit, ndaj shtatë personave që u arrestuan gjatë ditës së djeshme në Prishtinë dhe Pejë, në kuadër të operacionit “Qielli i thyer”.

Të pandehurit dyshohen për veprat penale “pjesëmarrja ose organizimi i grupit kriminal të organizuar”, “blerja, posedimi, shpërndarja dhe shitja e paautorizuar e narkotikëve” si dhe pastrimi i parave.

Ata, dyshohet se kanë përdorur aplikacionin e njohur për komunikim të enkriptuar “SkyECC” për të organizuar aktivitetet e tyre kriminale.

Gjatë realizimit të urdhër kontrollit në këto lokacione është gjetur dhe sekuestruar sasi e konsiderueshme e provave materiale, dhe pasurive të specifikuara duke përfshirë 638 gramë substancë narkotike e dyshuar si kokainë, 11,065 euro para të gatshme, 34 automjete, shtatë armë zjarri, dokumente personale me identitet të rremë.

Operacioni është mbështetur nga një bashkëpunim i ngushtë ndërkombëtar, përmes shkëmbimit të të dhënave me autoritetet belge, franceze, holandeze dhe agjencinë evropiane Europol, duke siguruar koordinim të plotë ndërkufitar./D.B/KP

Continue Reading

Të kërkuara