Lajmet

Studimi: Helmi i gjarpërinjve dhe pështyma e njeriut kanë origjinë të njëjtë

Është ky rezultat i një studimi ndërkombëtar.

Published

4 years ago

January 13, 2022

Betim Gashi

Helmi i gjarpërinjve, ai i gjitarëve dhe pështyma më e padëmshme e njeriut kanë një origjinë unike, e cila i përket një paraardhësi të përbashkët. Të dyja vijnë nga një proteinë 300 -milionë vjeçare, e cila me kalimin e kohës ka evoluar në dy forma shumë të ndryshme, njëra krejtësisht e padëmshme, tjetra potencialisht vdekjeprurëse.

Është ky rezultat i një studimi ndërkombëtar, një bashkëpunim midis Universitetit të Institutit të Shkencës dhe Teknologjisë Okinawa, në Japoni, dhe Universitetit Kombëtar Australian të Canberrës, që ka bërë të mundur rindërtimin e historive evolucionare të pështymës njerëzore dhe të helmit të përdorur nga shumë gjarpërinj dhe disa gjitarë. Studimi është publikuar në BMC Biology.

Protagonistët e studimit kanë një emër të ndërlikuar, quhen kalikreina dhe janë një nëngrup i proteazave serine, enzima të afta për të shkatërruar lidhjet specifike të pranishme në proteina. Me fjalë të tjera, ato janë një klasë e toksinave të pranishme në atë koktej kimik që është helmi i gjarpërinjve – dhe i gjitarëve të paktë helmues, duke përfshirë minjtë, transmeton a2news.al.

Për çfarë do të përdoren? Kalikreinat në veçanti shkaktojnë një rënie të shpejtë të presionit të gjakut dhe mund të çojnë në palëvizshmëri apo edhe vdekje. Megjithatë, kalikreinat janë gjithashtu të pranishme në lëngun e pështymës së shumë gjitarëve, duke përfshirë minjtë dhe ne njerëzit; por kanë një formë tjetër, dhe mbi të gjitha jo toksike. Ende sot nuk e dimë saktësisht se cili është roli i tyre në pështymën tonë.

Ngjashmëritë midis kalikreinave të ndryshme janë njohur prej kohësh. Deri më tani, ajo që mungonte ishte teknologjia gjenetike e nevojshme për të gjurmuar historinë e tyre të plotë. Kjo është ajo që bëri ekipi i udhëhequr nga Agneesh Barua, i cili arriti të rindërtojë të gjithë pemën evolucionare të gjeneve që prodhojnë këto proteina te vertebrorët, duke zbuluar se kalikreinat e njeriut dhe të gjarpërinjve evoluan nga një gjen i vetëm stërgjyshor, i pranishëm në disa paraardhës të përbashkët të zvarranikëve dhe gjitarëve. Sipas studimit, ndër të tjera, kjo do të thotë se proteinat që kemi në pështymën tonë kanë potencialin të bëhen toksike.

Kjo padyshim nuk do të thotë se ne njerëzit do të evoluojmë një formë helmi herët a vonë, siç shpjegon studiuesi Barua, “prodhimi i helmit është shumë i shtrenjtë nga pikëpamja energjetike dhe duhet të ketë shumë presion ekologjik që të shtyn ta evolosh atë. Shumica e gjitarëve, dhe ne njerëzit në veçanti, nuk e kemi këtë presion”, thekson ai.

Lajmet

Murati: Depozitat e familjeve kosovare arrijnë rekord prej 4.69 miliardë euro

Published

2 hours ago

December 4, 2025

UBTnews

Ministri në detyrë i Financave, Hekuran Murati, ka njoftuar përmes një postimi se kursimet dhe depozitat e familjeve në Kosovë kanë arritur një nivel rekord. Sipas tij, në fund të muajit tetor, këto depozita në bankat komerciale kanë kapur vlerën prej 4.69 miliardë euro.

Murati theksoi se, bazuar në të dhënat e Bankës Qendrore të Kosovës, rritja e depozitave familjare në pesë vitet e fundit ka qenë e dukshme. Ato janë shtuar me 2.12 miliardë euro, që paraqet një rritje prej 82.5% krahasuar me tetorin e vitit 2019, kur vlera totale e tyre ishte 2.57 miliardë euro.

“Sipas të dhënave zyrtare nga seritë kohore në faqen e BQK-së, depozitat dhe kursimet nëpër banka të familjeve në Kosovë kanë shënuar rekord me 4.69 miliardë euro.

Kjo përbën një rritje prej 2.12 miliardë euro, apo 82.5%, krahasuar me muajin tetor para 5 viteve kur depozitat dhe kursimet e familjeve në Kosovë ishin 2.57 miliardë euro.“, ka shkruar në postim Murati./UBTNews

Lajmet

Milkoviqi dënohet me 2 vjet burgim dhe 14 mijë euro gjobë për sulm ndaj KFOR-it dhe Policisë

Published

2 hours ago

December 4, 2025

UBTnews

Lubisha Milkoviq është dënuar me dy vjet burgim dhe 14 mijë euro gjobë për ngjarjet e 29 majit 2023 në Zveçan, ku ai akuzohej për sulm ndaj ushtarëve të KFOR-it dhe zyrtarëve të Policisë së Kosovës.

Milkoviq ka pranuar fajësinë pas arritjes së një marrëveshjeje me Prokurorinë Speciale, marrëveshje që përfshin veprat penale “sulm” dhe “pjesëmarrje në turmë që kryen vepra penale apo huliganizëm”.

“Unë e pranoj fajësinë dhe e pranoj marrëveshjen për pranimin e fajësisë”, deklaroi i pandehuri gjatë seancës.

Avokati i tij, Milosh Deleviq, konfirmoi se marrëveshja është arritur me vullnet të lirë dhe pas konsultimeve të mjaftueshme mes palëve. Ai propozoi që Milkoviq t’i mundësohet pagesa e gjobës me këste gjatë një periudhe dyvjeçare.

Prokurori Bekim Kodraliu sqaroi se marrëveshja parasheh dënim prej dy vjetësh burg, duke përfshirë kohën e kaluar në paraburgim, ndërsa gjashtë muaj të dënimit zëvendësohen me gjobën prej 14 mijë eurosh.

Kryetarja e trupit gjykues, Violeta Namani-Hajra, konstatoi se kushtet ligjore për miratimin e marrëveshjes së fajësisë janë plotësuar dhe se ajo mbështetet në prova të mjaftueshme.

Aktgjykimi pritet të shpallet brenda pak kohësh./UBTNews

Lajmet

Ditët e humbura shkaku i protestës, Trafiku Urban njofton se do të zgjatet për 9 ditë vlefshmëria e biletës

Published

2 hours ago

December 4, 2025

UBTnews

Trafiku Urban ka njoftuar se të gjitha ditët e humbura gjatë periudhës së protestës do t’u kompensohen qytetarëve përmes zgjatjes automatike të vlefshmërisë së biletave mujore.

Ndërmarrja ka bërë të ditur se procesi i kompensimit realizohet vetëm pas vulosjes së biletës në njërën nga kioskat zyrtare.

“Të nderuar qytetarë, kompensimi aplikohet vetëm pas vulosjes së biletës,” thekson ndërmarrja në njoftimin e saj zyrtar./UBTNews

Lajmet

Ambasadori gjerman nderon Rugovën: Një avokat për rezistencën paqësore

Published

3 hours ago

December 4, 2025

UBTnews

Ambasada e Gjermanisë në Kosovë ka nderuar sot figurën e Presidentit historik Ibrahim Rugova, duke rikujtuar rolin e tij si simbol i rezistencës paqësore dhe i zgjidhjes së konflikteve përmes dialogut.

Përmes një njoftimi në rrjetet sociale, ambasada ka bërë të ditur se ambasadori gjerman, Rainer Rudolph, ka vizituar varrin e presidentit të ndjerë, ku ka vendosur një kurorë me lule në shenjë respekti dhe mirënjohjeje për kontributin e Rugovës në shtetformimin e Kosovës.

“Duke nderuar trashëgiminë e Presidentit Ibrahim Rugova, një avokat për rezistencën paqësore dhe zgjidhjen e konflikteve pa dhunë”, thuhet në postimin e ambasadës në Facebook.

Fotografitë e publikuara shfaqin ambasadorin Rudolph pranë varrit të Rugovës gjatë ceremonisë së vendosjes së kurorës, duke reflektuar respektin e vazhdueshëm të Gjermanisë ndaj rolit të tij historik.