

Kuriozitete
Studimi: Cila është mosha e duhur që fëmijët të kenë telefon?
Përqindja e 12-vjeçarëve që zotërojnë një telefon është rritur me 71 përqind në 2021.
Published
3 years agoon
By
UBT newsFëmijët tani po pajisen me telefon në mosha të hershme.
Kjo sipas një raporti nga Common Sense Media bazuar në të dhënat nga sondazhet e saj të 2015 dhe 2021 mbi përdorimin e telefonave dhe mediave sociale nga fëmijët. Organizata zbuloi se përqindja e 8-, 9- dhe 10-vjeçarëve me telefona inteligjentë pothuajse u dyfishua në këto vite.
Por shumica e prindërve u japin fëmijëve të tyre një telefon rreth moshës 12 dhe 13 vjeç. Përqindja e 12-vjeçarëve që zotërojnë një telefon është rritur nga 41 përqind në 2015 në 71 përqind në 2021.
A do të thotë kjo se mosha 12-13 vjeç është e duhura që fëmijët të kenë telefon? Disa pediatër thanë se janë agnostikë në këtë pikë.
“Si pediatër, nuk rekomandoj një moshë specifike [pasi] mendoj se shumë varet nga arsyeja e nevojës për telefonin” , thotë Dr. Nusheen Ameenuddin.
Sipas Ameenuddin, nëse arsyeja për sigurimin e fëmijëve me një telefon është siguria, atëherë këshillohet që t’u jepet një me më pak karakteristika apo opsione, aq sa për të komunikuar në raste urgjence, përcjell UBT News.
“Ju gjithashtu mund të çaktivizoni disa veçori të telefonave inteligjentë, kështu që kjo është diçka që unë do t’i inkurajoja prindërit ta shqyrtonin dhe të përfitonin”, tha ajo.
Akademia e Pediatrisë rekomandon “prindërit dhe kujdestarët të zhvillojnë një plan që merr parasysh nevojat shëndetësore, arsimore dhe argëtuese të çdo fëmije individual, si dhe të gjithë familjes”.
Sipas raportit, The Common Sense Census: Media Use by Teens and Tweens, i publikuar në vitin 2021, mosha nga 8 deri në 12-vjeçare shpenzojnë rreth pesë orë e gjysmë në media (në ekran) çdo ditë, ndërsa 13-18-vjeçarët përdorin rreth tetë orë e gjysmë.
Përqindja e 8-, 9- dhe 10-vjeçarëve me telefona pothuajse u dyfishua nga viti 2015 në 2021, thotë Common Sense Media.
Sipas Mike Robb, drejtor i lartë i kërkimit i Common Sense Media, “kur shikojmë efektet e medias dhe teknologjisë, shpeshherë ka të bëjë po aq, nëse jo edhe më shumë, me atë që [fëmijët] po bëjnë me atë kohë”.
“Pra, nëse jeni, për shembull, në mediat sociale dhe jeni të ekspozuar ndaj përmbajtjeve që promovojnë krahasime negative të trupit, ose ngacmime kibernetike ose gjuhë të urrejtjes; mund të ketë ndikime negative në shëndetin tuaj mendor. Anasjelltas, ata fëmijë që përdorin mediat sociale për t’u lidhur me miqtë e tyre dhe për të qenë artistikë dhe kreativë … kanë më shumë gjasa të thonë se mediat sociale po ndikojnë pozitivisht në shëndetin e tyre mendor”, tha ai.
Sipas ekspertëve në Common Sense Media, nuk ka gjasa që përdorimi i medias do të zvogëlohet, prandaj është e domosdoshme të sigurohet një përvojë mediatike me cilësi të lartë dhe të sigurt për fëmijët.
Në fund, mjekët pediatër thonë se pritja deri në moshën 13 vjeçare për t’u dhënë fëmijëve telefon është një rregull i mirë për t’u ndjekur si një udhëzim i përgjithshëm, por duke qenë se “prindërit i njohin më së miri fëmijët e tyre dhe nivelin e tyre të pjekurisë dhe aftësinë për të përdorur telefonin. Kjo ka përparësi ndaj rekomandimeve të përgjithshme”, sipas Ameenuddin./UBTNews/
Kuriozitete
Biblioteka Kombëtare e Kinës ekspozon dokumente të rralla të Luftës së Dytë Botërore
Published
1 day agoon
August 14, 2025By
UBT News
Biblioteka Kombëtare e Kinës ka hapur një ekspozitë të veçantë kushtuar dokumenteve dhe materialeve historike nga Lufta e Rezistencës së Popullit Kundër Agresionit Japonez (1931-1945).
Ekspozita sjell tekste, artefakte, arkiva të dixhitalizuara dhe seanca interaktive, duke pasqyruar rezistencën e popullit kinez ndaj pushtuesve japonezë. Materialet e ekspozuara janë rezultat i një projekti të nisur në vitin 2012 për ruajtjen e arkivave nga periudha revolucionare.
Vizitorët mund të përdorin kode QR për të qasur në burime dixhitale mbi ngjarje kyçe, të krijojnë stema përkujtimore, materiale koleksioni dhe të lënë mesazhe në një mur të dedikuar.
Ekspozita, e cila do të qëndrojë e hapur deri më 15 tetor, zhvillohet edhe në shtatë biblioteka të tjera në provincat Hebei, Jiangsu, Zhejiang dhe Hubei. Sipas NLC-së, deri në korrik janë kataloguar e publikuar 2,714 vëllime me dokumente lufte nga Lufta e Dytë Botërore.
Kuriozitete
Hulumtimi: Qentë mund të dallojnë njerëzit që ju trajtojnë keq
Published
2 days agoon
August 13, 2025By
UBT News
Një studim i kryer në Japoni ka treguar se qentë janë shumë më intuitivë sesa mendohej më parë. Hulumtimi zbuloi se ata janë në gjendje të dallojnë njerëzit që tregohen të pasjellshëm ose mizorë ndaj pronarit të tyre dhe shpesh reagojnë me rezervë ose mosbesim ndaj tyre.
Studiuesit vunë re se qentë vëzhgojnë me kujdes ndërveprimet mes “prindit” të tyre njerëzor dhe të tjerëve, duke formuar një opinion emocional për secilin person bazuar në sjelljen e tij.
Ky zbulim tregon se qentë jo vetëm që ndjejnë emocionet, por edhe “gjykojnë” situatat shoqërore, duke reaguar sipas mënyrës se si trajtohet i zoti.
Hulumtimi shton gjithashtu se qentë mund të kuptojnë fjalët, të përjetojnë xhelozi dhe të krijojnë lidhje emocionale të thella me njerëzit e tyre të dashur.
Kuriozitete
Cilat vende i kanë pagat minimale më të larta dhe më të ulëta në Evropë?
Published
2 days agoon
August 13, 2025By
UBT News
Miliona punëtorë në gjithë BE-në vazhdojnë të fitojnë pagë minimale. Pragjet kanë për qëllim të sigurojnë një standard bazë jetese për punëtorët, megjithëse nivelet shpesh nuk kanë arritur të rriten me inflacionin.
Në një analizë të Euronews, i cili i referohet të dhënave të Eurostatit, që nga korriku i vitit 2025, paga minimale mujore para zbritjeve në BE varionte nga 551 euro në Bullgari në 2,704 euro në Luksemburg.
Kur përfshihen vendet kandidate për në BE, ku bën pjesë edhe Shqipëria, rezulton se Ukraina ka pagën minimale më të ulët, me vetëm 164 euro.
Pesë vende të BE-së; Italia, Danimarka, Suedia, Austria dhe Finlanda, nuk kanë fare pagë minimale kombëtare.
Edhe pse Luksemburgu renditet në krye dhe Ukraina në fund, kur rregullohet për fuqinë blerëse, si krahasohet paga minimale në të gjithë Evropën, vend pas vendi?
Siç tregon grafiku më poshtë, ka dallime të konsiderueshme në pagat minimale në të gjithë Evropën dhe Eurostati i grupon vendet në tre nivele page.
Euronews ka shtuar një kategori të katërt që grupon vendet me paga minimale nën 600 euro dhe përfshin vendet kandidate për në BE.
1- Grupi më i lartë: Mbi 1,500 €
Përveç Francës, e cila ofron 1,802 euro, të gjitha vendet e tjera në grupin më të lartë paguajnë mbi 2,000 euro në pagë minimale mujore. Përveç Luksemburgut, këto përfshijnë Irlandën (2,282 euro), Holandën (2,246 euro), Gjermaninë (2,161 euro) dhe Belgjikën (2,112 euro).
2- Grupi i mesëm: Midis 1,000 dhe 1,500 €
Disa vende në grupin e mesëm janë pak mbi pragun prej 1,000 eurosh.
3- Grupi i ulët: Midis 600 dhe 999 €
4-Grupi shumë i ulët: Nën 600 €
Disa vende, përfshirë një anëtar të BE-së, kanë paga minimale nën 600 euro. Ky grup më i ulët përbëhet kryesisht nga vendet kandidate për në BE. Ai përfshin Maqedoninë e Veriut (584 euro), Turqinë (558 euro), Bullgarinë (551 euro), Shqipërinë (408 euro), Moldavinë (285 euro) dhe Ukrainën (164 euro).
Pagat minimale pasqyrojnë ndarjen Lindje-Perëndim
Siç tregon harta më poshtë, ekziston një ndarje e fortë gjeografike në pagat minimale nominale në të gjithë Evropën. Kjo është më e dukshme midis Evropës Perëndimore dhe Lindore. Në përgjithësi, katër grupet e pagave pasqyrojnë rajone të ndryshme të BE-së.
Vendet në grupin më të lartë janë kryesisht në Evropën Perëndimore dhe Veriore. Grupi i mesëm përfshin disa vende nga Evropa Jugore dhe Qendrore. Grupet e ulëta dhe shumë të ulëta përbëhen kryesisht nga vendet e Evropës Lindore, Ballkanit dhe vendet kandidate për në BE.
Kuriozitete
Jeta e egër përballë flakëve – Si mbijetojnë kafshët pas zjarreve në pyje?
Published
4 days agoon
August 11, 2025By
UBT News
Gjatë zjarreve shkatërrimtare që përfshinë Kaliforninë në janar të vitit 2025, mediat u mbushën me pamje dramatike të ndërtesave të rrënuara, komuniteteve të shkatërruara dhe kafshëve të egra të plagosur që përpiqeshin të mbijetonin në mes të shkatërrimit.
Por, ndryshe nga njerëzit, për të cilët rreziku më i madh është gjatë vetë zjarrit, për jetën e egër sfida më e madhe vjen pas flakëve.
Ekspertët vërejnë se megjithëse shumë kafshë arrijnë të shpëtojnë nga zjarri, ditët dhe javët që pasojnë janë kritike.
Ushqimi, uji dhe strehimi bëhen burime të rralla, dhe për shumë specie, mbijetesa bëhet pothuajse e pamundur.
Disa kafshë janë të përshtatura për të jetuar në mjedise që ndjekin një zjarr pyjor, por rritja në intensitetin e shpeshtësinë e zjarreve po e kalon kapacitetin adaptues të tyre.
Habitatet e shkatërruara nënkuptojnë mungesë të resurseve thelbësore e zhvendosje të detyruar në zona urbane, ku rreziku për kafshët është edhe më i madh.
Shkencëtarët theksojnë një cikël shqetësues siç është humbja e biodiversitetit, e cila vjen si pasojë e zjarreve, mund të përkeqësojë vetë kushtet që çojnë në zjarre të tjera. Apeli i komunitetit shkencor është i qartë thotë se nevojitet ndërhyrje e menjëhershme për restaurimin e habitateve, ruajtjen e biodiversitetit dhe parandalimin e fatkeqësive të ardhshme, jo vetëm për jetën e egër, por edhe për sigurinë e njerëzve.

Lëshohet urdhër-arrest ndërkombëtar për 21 persona të akuzuar për dëbim të popullsisë civile

Vrasja e 14-vjeçarit në Shqipëri, policia arreston 8 shtetas

Zjarret në Evropë arrijnë nivel rekord në vitin 2025

Çmimet për pajisjet shkollore nga sot më lirë në Maqedoni të Veriut

Bëhu ekspert i sigurisë dhe cilësisë ushqimore me Masterin në UBT – Shkencat dhe Teknologjia e Ushqimit

Kardiologu Edis Demiri rrëfen një prej rasteve më sfiduese në karrierën e tij: Pacienti ishte në gjendje të rëndë, por gjithçka shkoi mirë

Arrestohen katër persona të dyshuar për grabitje në Fushë Kosovë

E kaluara kriminale e Mefail Shkodrës me djemt e tij, Prokuroria në Gjilan jep detaje të reja

Përfundojnë punimet në dy ndërtesa sociale në Hajvali, Kurti: Kursim i energjisë deri në 50%
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT organizoi Akademi Përkujtimore në nder të Prof. Dr. Naser Kamberit