Aktualitet

Studim i ri mbi formimin e diamanteve nga qendra e Tokës

Published

on

Një studim i ri i botuar në Scientific Reports hedh dritë mbi origjinën e thellë të tre llojeve të diamanteve që janë formuar në planetin tonë. Gurët më të fortë në botë nuk kanë të njëjtën origjinë, por ato mund të formohen në vende dhe kushte shumë të ndryshme. Ne tashmë dimë pothuajse gjithçka për të ashtuquajturat ato litosferike, ndërsa dimë pak për ato që formohen në oqeanet dhe në qendër të Tokës. Tani është zbuluar se këto të fundit, ndryshe nga sa mendonim, kanë një origjinë organike të papritur.

Diamantet litosferike janë formuar në litosferë, “shtresa” mbushëse e Tokës, e cila përfshin atë që ne e quajmë kore të tokës dhe pjesën e sipërme të mantelit. Diamantet litosferike janë formuar pikërisht në mantelin e sipërm, mes 150 dhe 250 km thellësi, ku kushtet e presionit dhe temperaturës i shtyjnë atomet e karbonit të sistemohen në një grilë jashtëzakonisht rezistente. Është kategoria më e përhapur e diamantit në planet, dhe karboni që i formon ato mund të ketë origjina biologjike dhe inorganike.

Kategoria e dytë është ajo e diamanteve të oqeanit, të cilat formohen në shkëmbinjtë e oqeanit dhe në shumicën e rasteve kanë origjinë biologjike. E treta, më misterioze deri më tani, është ajo e diamanteve kontinentale super të thellë. Forma shumë të rralla të këtij guri të çmuar që gjithmonë formohen në mantel, por shumë më thellë, midis 300 dhe 1.000 km.

Problemi me diamantet super të thellë është se deri më tani ka qenë e vështirë të identifikohej origjina e tyre. Për të kuptuar nëse një diamant ka lindur nga materiali organik ose inorganik, matet raporti midis dy izotopeve të ndryshëm të karbonit, 12C (karbon-12) dhe 13C (karbon-13); në diamantet oqeanikë dhe litosferë raporti midis të dyve është pak a shumë i fiksuar, ndërsa në ato super të thella është shumë i ndryshueshëm. Studimi, i kryer nga një ekip nga Universiteti Curtin në Perth, Australi, tregoi se në zemër të të gjithë këtyre diamanteve marrëdhënia është shumë më e qëndrueshme dhe tregon një origjinë organike; ndryshueshmëria është për shkak të shtresës së jashtme (gjithashtu prej diamanti, por me origjinë të ndryshme) e cila formohet ndërsa bërthama origjinale shtyhet drejt sipërfaqes së tokës nga magma e mantelit.

Kjo do të thotë që materiali organik në sipërfaqen e tokës arrin, herë pas here, të depërtojë deri në qindra apo mijëra km thellë në kore dhe deri në mantel, ku shndërrohet në diamant dhe nxirret në dritë në mbi miliona vjet. Pyetja në këtë pikë është: si është e mundur kjo? Cili është mekanizmi që lejon ata që dikur ishin qenie të gjalla të afrohen aq shumë me qendrën e Tokës dhe të kthehen në diamante? Përgjigjet do të kërkojnë ca kohë, dhe më shumë punë.

Continue Reading

Bota

Bayrou niset t’ia dorëzojë dorëheqjen Macronit

Published

on

By

Kryeministri i rrëzuar i Francës, François Bayrou, raportohet është nisur drejt Pallatit Elysee për t’ia dorëzuar dorëheqjen presidentit Emmanuel Macron.

Ai dështoi të sigurojë votëbesimin në Parlament të hënën, të cilin e kishte kërkuar vetë, pasi propozimet e tij për shkurtime buxhetore ngjallën pakënaqësi të mëdha.

Qeveria e Bayrou u rrëzua me 364 vota kundër dhe 194 pro, duke shkaktuar një tjetër krizë politike në Francë. Tani, presidenti Macron detyrohet për të katërtën herë brenda një viti të emërojë një kryeministër të ri, në një situatë të rënduar nga polarizimi politik dhe mungesa e një shumice të qëndrueshme në Asamblenë Kombëtare./D.B/EO

Continue Reading

Bota

Finlanda: Koncesionet territoriale ndaj Rusisë nuk do të sjellin paqe

Published

on

By

Finlanda hodhi poshtë të martën çdo koncesion territorial ndaj Rusisë si pjesë e një marrëveshjeje diplomatike për Ukrainën dhe paralajmëroi se veprime të tilla nuk do të sjellin paqe, por përkundrazi do të inkurajojnë “agresionin” e mëtejshëm rus në rajon, shkruan Anadolu.

Ministrja finlandeze e Jashtme, Elina Valtonen, tha në një konferencë vjetore të ambasadorëve në Berlin se sulmet ajrore të fundit të Rusisë mbi Ukrainën – më të ashpra që nga fillimi i luftës – tregojnë qartë se Rusia nuk është gati për një armëpushim, e lëre më për negociata.

Nëse gjatë negociatave do të sakrifikoheshin pjesë të territorit ukrainas ose elemente të sovranitetit të saj, nuk do të zgjidhnim problemin thelbësor, por përkundrazi potencialisht do të thellonim agresionin e Rusisë”, paralajmëroi ministrja.

Presidenti rus Putin po zhvillon luftë hibride në të gjithë Evropën – duke ndikuar në zgjedhje, duke ndërprerë sistemet GPS për trafikun ajror, dhe duke vendosur një flotë të errët në rajonin e Detit Baltik. Problemi me Putin nuk mund të zgjidhet në kurriz të Ukrainës”, shtoi ajo.

Valtonen argumentoi se shtetet perëndimore duhet të ruajnë mbështetjen e fortë për Ukrainën, të kufizojnë strategjikisht ambiciet e Rusisë dhe të ngushtojnë opsionet e Moskës duke vendosur sanksione më të rrepta tregtare dhe ekonomike dhe duke aplikuar takse mbi të gjitha eksportet ruse në tregun e brendshëm të BE-së./D.B/KP

Continue Reading

Aktualitet

Profesori i UBT-së, Hamëz Rama, ligjëroi në Hardh Talk në kuadër të Hardh Fest në Rahovec

Published

on

Në kuadër të Festivalit tradicional “Hardh Fest”, që është kthyer në një ndër ngjarjet e  rëndësishme kulturore në vend, u mbajt aktiviteti Hardh Talk, ku këtë vit ligjwroi profesori i UBT-së, Prof. Ass. Dr. Hamëz Rama.

Ligjërata e tij, me temën “A mund të jetë vera pasaporta e re për zhvillimin ekonomik dhe imazhin ndërkombëtar të Kosovës?”, ngjalli interesim të madh tek publiku i pranishëm. Rama theksoi se vera, dhe në veçanti ajo e Rahovecit, mund të shërbejë si një element identitar dhe si një instrument i fuqishëm ekonomik, duke promovuar vendin në tregjet ndërkombëtare.

Në këtë aktivitet mori pjesë edhe Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi. Ngjarja, e cila u zhvillua në ambientet tradicionale të Bodrumit të Vjetër në Rahovec, mblodhi së bashku ekspertë të industrisë, akademikë dhe përfaqësues institucionesh, duke hapur një debat të gjerë mbi rolin e industrisë së verës në zhvillimin ekonomik dhe turizmin në Kosovë.

Continue Reading

Lajmet

33 zjarre në Maqedoni gjatë 24 orëve të fundit, dy ende aktive

Published

on

By

Gjatë 24 orëve të fundit, në territorin e Maqedonisë  janë regjistruar gjithsej 33 zjarre. Sipas të dhënave të Qendrës për Menaxhim me Kriza (QMK), prej tyre 29 janë shuar, dy janë nën kontroll, ndërsa dy të tjera vazhdojnë të jenë aktive.

Zjarret aktive po përballohen në fshatin Nikushtak, komuna e Likovës, si dhe në territorin e komunës së Studeniçanit, në fshatrat Varvarë dhe Draçevicë, ku flakët kanë përfshirë pyje të përziera dhe bimësi të ulët.

Në rajonin e Shkupit, zjarrfikësit kanë arritur të shuajnë disa vatranë komunën e Gjorçe Petrovit, në fshatrat Rashtak e Kamnik rë komunës së Gazi Babës, në Jabollcë, si dhe në fshatin Rashçe.

Flakët janë shuar gjithashtu edhe në komunat Manastir, Dollneni, Resnjë, Krushevë, Strumicë, Strugë, Kavadar, Çeshinovë-Obleshevë, Dellçevë, Koçan, Likovë, Kumanovë, Staro Nagoriçan, Tetovë dhe Gostivar.

Autoritete në Maqedoni apelojnë qytetarët që të tregojnë kujdes maksimal, duke mos ndezur zjarre në ambientet e hapura, me qëllim që të parandalohen përhapje të reja./D.B/UBTNews/Zhurnal.mk

Continue Reading

Të kërkuara