Aktualitet
Studim i ri mbi formimin e diamanteve nga qendra e Tokës
Published
3 years agoon
By
Betim GashiNjë studim i ri i botuar në Scientific Reports hedh dritë mbi origjinën e thellë të tre llojeve të diamanteve që janë formuar në planetin tonë. Gurët më të fortë në botë nuk kanë të njëjtën origjinë, por ato mund të formohen në vende dhe kushte shumë të ndryshme. Ne tashmë dimë pothuajse gjithçka për të ashtuquajturat ato litosferike, ndërsa dimë pak për ato që formohen në oqeanet dhe në qendër të Tokës. Tani është zbuluar se këto të fundit, ndryshe nga sa mendonim, kanë një origjinë organike të papritur.
Diamantet litosferike janë formuar në litosferë, “shtresa” mbushëse e Tokës, e cila përfshin atë që ne e quajmë kore të tokës dhe pjesën e sipërme të mantelit. Diamantet litosferike janë formuar pikërisht në mantelin e sipërm, mes 150 dhe 250 km thellësi, ku kushtet e presionit dhe temperaturës i shtyjnë atomet e karbonit të sistemohen në një grilë jashtëzakonisht rezistente. Është kategoria më e përhapur e diamantit në planet, dhe karboni që i formon ato mund të ketë origjina biologjike dhe inorganike.
Kategoria e dytë është ajo e diamanteve të oqeanit, të cilat formohen në shkëmbinjtë e oqeanit dhe në shumicën e rasteve kanë origjinë biologjike. E treta, më misterioze deri më tani, është ajo e diamanteve kontinentale super të thellë. Forma shumë të rralla të këtij guri të çmuar që gjithmonë formohen në mantel, por shumë më thellë, midis 300 dhe 1.000 km.
Problemi me diamantet super të thellë është se deri më tani ka qenë e vështirë të identifikohej origjina e tyre. Për të kuptuar nëse një diamant ka lindur nga materiali organik ose inorganik, matet raporti midis dy izotopeve të ndryshëm të karbonit, 12C (karbon-12) dhe 13C (karbon-13); në diamantet oqeanikë dhe litosferë raporti midis të dyve është pak a shumë i fiksuar, ndërsa në ato super të thella është shumë i ndryshueshëm. Studimi, i kryer nga një ekip nga Universiteti Curtin në Perth, Australi, tregoi se në zemër të të gjithë këtyre diamanteve marrëdhënia është shumë më e qëndrueshme dhe tregon një origjinë organike; ndryshueshmëria është për shkak të shtresës së jashtme (gjithashtu prej diamanti, por me origjinë të ndryshme) e cila formohet ndërsa bërthama origjinale shtyhet drejt sipërfaqes së tokës nga magma e mantelit.
Kjo do të thotë që materiali organik në sipërfaqen e tokës arrin, herë pas here, të depërtojë deri në qindra apo mijëra km thellë në kore dhe deri në mantel, ku shndërrohet në diamant dhe nxirret në dritë në mbi miliona vjet. Pyetja në këtë pikë është: si është e mundur kjo? Cili është mekanizmi që lejon ata që dikur ishin qenie të gjalla të afrohen aq shumë me qendrën e Tokës dhe të kthehen në diamante? Përgjigjet do të kërkojnë ca kohë, dhe më shumë punë.
You may like
Bota
Trump: Nëse Elon Musk do të blejë TikTok-un e mirëpres këtë vendim pozitiv
Published
8 minutes agoon
January 22, 2025By
UBT NEWSPresidenti i SHBA-së, Donald Trump, ka shprehur mbështetje për idenë që miliarderi i teknologjisë, Elon Musk, të blejë aplikacionin TikTok. Gjatë një deklarate në Shtëpinë e Bardhë, Trump tha se do të ishte i hapur ndaj një marrëveshje të tillë, duke theksuar se nëse Musk do të dëshironte ta blinte TikTok-un, ai e mirëpriste këtë vendim pozitiv.
Trump përmendi se gjatë mandatit të tij të mëparshëm ishte takuar me pronarët e TikTok-ut dhe kishte sugjeruar që aplikacioni të blihej dhe t’i jepej “gjysma” e SHBA-së. Ai argumentoi se Shtetet e Bashkuara duhet të kenë një partneritet të fuqishëm me TikTok-un dhe se kjo marrëveshje mund të ishte shumë e arsyeshme për të dyja palët.
Gjithashtu, Trump nënshkroi një urdhër ekzekutiv që shtynte ndalimin e TikTok-ut për 75 ditë, duke cituar çështje të sigurisë kombëtare dhe duke u munduar të shpëtojë aplikacionin, i cili përdoret nga rreth 170 milionë amerikanë. Ai theksoi se TikTok mund të kishte një vlerë deri në një trilion dollarë, dhe se SHBA kishte të drejtën ta shesë ose ta mbyllë aplikacionin.
Në këtë kontekst, Trump pohoi se administrata e tij po punonte për të krijuar një “sipërmarrje të përbashkët” me kompanitë që mund të ishin të interesuara për të blerë TikTok-un, me Shtetet e Bashkuara si partner. Ai theksoi se shumë investitorë dhe kompani mund të kishin interes në një marrëveshje të tillë, duke e bërë TikTok një mundësi tërheqëse për SHBA-në.
Vendimi i fundit i Gjykatës së Lartë të SHBA-së miratoi një ligj që mund të ndalonte TikTok-un nëse ByteDance, kompania kineze që e zotëron, nuk pranonte investime të tjera për aplikacionin. Pas një periudhe të shkurtër pa funksionim të shërbimeve, TikTok njoftoi se ishte duke rikthyer shërbimet për përdoruesit amerikanë pas garancive nga Trump./UBTNews/
Bota
Huamarrja në Mbretërinë e Bashkuar arrin nivelin më të lartë në katër vjet
Published
24 minutes agoon
January 22, 2025By
UBT NEWSHuamarrja e qeverisë në Mbretërinë e Bashkuar ka arritur nivelin më të lartë në katër vitet e fundit, duke shkuar në afro 18 miliardë paund. Sipas Zyrës për Statistikat Kombëtare, huamarrja neto e sektorit publik ka arritur në 17.8 miliardë paund për muajin dhjetor, duke shënuar nivelin e tretë më të lartë për çdo dhjetor. Kjo shifër është 10.1 miliardë paund më e lartë se në të njëjtin muaj të vitit të kaluar dhe ka tejkaluar parashikimet e shumicës së ekonomistëve, të cilët kishin pritur një huamarrje prej 14.1 miliardë paund.
Rritja e huamarrjes është shpesh e lidhur me rritjen e pagesave të interesit të borxhit, një faktor që ka shtuar barrën për financat publike. Kjo situatë ka vënë nën presion Rachel Reeves, kancelaren, e cila po përballet me kritikë për rritjen e vazhdueshme të borxhit, pavarësisht premtimit të saj gjatë fushatës zgjedhore për të stimuluar ekonominë dhe për të rregulluar situatën ekonomike të vendit. Kjo huamarrje e lartë vjen pas një periudhe të gjatë të krizave ekonomike në Mbretërinë e Bashkuar, e cila ka përjetuar një rënie të ndjeshme të zhvillimit ekonomik dhe një situatë të pasigurt financiare./UBTNews/
Bota
Scholz dhe Macron takohen pas kthimit të Trump në Shtëpinë e Bardhë
Published
35 minutes agoon
January 22, 2025By
UBT NEWSKancelari gjerman Olaf Scholz do të udhëtojë në Paris më 24 janar për një takim me Presidentin francez Emmanuel Macron, vetëm dy ditë pasi Donald Trump do të marrë detyrën si president i SHBA-së. Takimi pritet të zhvillohet në Pallatin Elysee rreth mesditës, dhe në fokus të bisedimeve do të jenë pozicionimi i ardhshëm i Bashkimit Evropian ndaj Shteteve të Bashkuara, situata në Ukrainë, si dhe zhvillimet në Lindjen e Mesme.
Scholz nuk është i vetmi politikan gjerman që do të udhëtojë në Paris në këtë periudhë. Anke Rehlinger, presidente e dhomës së lartë të parlamentit gjerman, Bundesrat, ndodhet në Paris për një vizitë nga 21 deri më 24 janar, ku do të takohet me kryetarët e dy dhomave të parlamentit francez. Po ashtu, Ministri i Mbrojtjes, Boris Pistorius, do të zhvillojë një takim me homologun e tij francez, Sébastien Lecornu, më 25 janar. Takimet e këtyre liderëve kanë për qëllim forcimin e marrëdhënieve dhe koordinimin mes dy shteteve evropiane në përgjigje të sfidave globale./UBTNews/
Bota
Iraku miraton ligjin që mund të lejojë martesat e të miturve
Published
46 minutes agoon
January 22, 2025By
UBT NEWSParlamenti i Irakut ka miratuar një set amendamentesh për statusin personal që kritikët thonë se mund të çojnë në legalizimin e martesave të të miturve. Amendamentet u japin gjykatave islame autoritet më të gjerë në çështje të tilla si martesat, divorci dhe trashëgimia. Aktivistët e të drejtave të njeriut paralajmërojnë se kjo do të cenojë Ligjin e Statusit Personal të vitit 1959, që kishte unifikuar kodin e familjes dhe ofronte mbrojtje për gratë.
Ndryshimet e miratuara, të cilat u mbështetën nga ligjvënësit konservatorë shiitë, mundësojnë që klerikët të udhëhiqen sipas interpretimit të tyre të ligjit islamik, duke përfshirë mundësinë e martesës së vajzave që në moshën 9-vjeçare, sipas shkollës Jaafari të ligjit islamik. Ndërsa mbështetësit e ndryshimeve thonë se ato do ta bëjnë ligjin më të përputhshëm me vlerat islamike dhe do të pakësojnë ndikimin e kulturës perëndimore, aktivistët kritikojnë se kjo do të dëmtojë të drejtat e grave dhe vajzave, duke i ekspozuar ato ndaj martesave të hershme dhe duke minuar mbrojtjen e të drejtave të tyre për divorcin dhe trashëgiminë.
Përveç këtyre ndryshimeve, Parlamenti miratoi një amnisti të përgjithshme për të burgosurit sunni dhe ndihmoi në zhvillimin e një plani për rikompensimin e tokave të kontestuara, të lidhura me pretendimet territoriale kurde. Gjatë seancës, disa parlamentare shprehen kundër procedurës së votimit, duke e konsideruar atë të paligjshëm./UBTNews/
Trump: Nëse Elon Musk do të blejë TikTok-un e mirëpres këtë vendim pozitiv
Huamarrja në Mbretërinë e Bashkuar arrin nivelin më të lartë në katër vjet
Scholz dhe Macron takohen pas kthimit të Trump në Shtëpinë e Bardhë
Haradinaj takon Serwer: Kosova të rikthehet në partneritetin strategjik me aleatë
111 vjet nga dorëheqja e Ismail Qemalit si kryeministri i parë i Shqipërisë
Iraku miraton ligjin që mund të lejojë martesat e të miturve
Kurti në takim me ministrin e Jashtëm norvegjez
Nxënësit e UBT International Smart Schools dhe studentët e psikologjisë organizojnë aktivitete edukative dhe kreative për fëmijët e kopshtit “Borëbardha”
“Ka vetëm dy gjini”- DASH mbyll faqen ku përzgjidhej gjinia “X” në pasaportë
Të kërkuara
-
Bota3 months ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Bota3 months ago
Koreja e Veriut rrit frikën në botë, lëshon raketën e re balistike ndërkontinentale
-
Bota2 months ago
“Ethet” e kthimit të Trump! Takohen Macron e Starmer, zbardhet fokusi i diskutimeve
-
Lajmet2 months ago
Rektori Hajrizi: Çdo sukses i joni është një sukses për Kosovën!