Aktualitet

Studim i ri mbi formimin e diamanteve nga qendra e Tokës

Published

on

Një studim i ri i botuar në Scientific Reports hedh dritë mbi origjinën e thellë të tre llojeve të diamanteve që janë formuar në planetin tonë. Gurët më të fortë në botë nuk kanë të njëjtën origjinë, por ato mund të formohen në vende dhe kushte shumë të ndryshme. Ne tashmë dimë pothuajse gjithçka për të ashtuquajturat ato litosferike, ndërsa dimë pak për ato që formohen në oqeanet dhe në qendër të Tokës. Tani është zbuluar se këto të fundit, ndryshe nga sa mendonim, kanë një origjinë organike të papritur.

Diamantet litosferike janë formuar në litosferë, “shtresa” mbushëse e Tokës, e cila përfshin atë që ne e quajmë kore të tokës dhe pjesën e sipërme të mantelit. Diamantet litosferike janë formuar pikërisht në mantelin e sipërm, mes 150 dhe 250 km thellësi, ku kushtet e presionit dhe temperaturës i shtyjnë atomet e karbonit të sistemohen në një grilë jashtëzakonisht rezistente. Është kategoria më e përhapur e diamantit në planet, dhe karboni që i formon ato mund të ketë origjina biologjike dhe inorganike.

Kategoria e dytë është ajo e diamanteve të oqeanit, të cilat formohen në shkëmbinjtë e oqeanit dhe në shumicën e rasteve kanë origjinë biologjike. E treta, më misterioze deri më tani, është ajo e diamanteve kontinentale super të thellë. Forma shumë të rralla të këtij guri të çmuar që gjithmonë formohen në mantel, por shumë më thellë, midis 300 dhe 1.000 km.

Problemi me diamantet super të thellë është se deri më tani ka qenë e vështirë të identifikohej origjina e tyre. Për të kuptuar nëse një diamant ka lindur nga materiali organik ose inorganik, matet raporti midis dy izotopeve të ndryshëm të karbonit, 12C (karbon-12) dhe 13C (karbon-13); në diamantet oqeanikë dhe litosferë raporti midis të dyve është pak a shumë i fiksuar, ndërsa në ato super të thella është shumë i ndryshueshëm. Studimi, i kryer nga një ekip nga Universiteti Curtin në Perth, Australi, tregoi se në zemër të të gjithë këtyre diamanteve marrëdhënia është shumë më e qëndrueshme dhe tregon një origjinë organike; ndryshueshmëria është për shkak të shtresës së jashtme (gjithashtu prej diamanti, por me origjinë të ndryshme) e cila formohet ndërsa bërthama origjinale shtyhet drejt sipërfaqes së tokës nga magma e mantelit.

Kjo do të thotë që materiali organik në sipërfaqen e tokës arrin, herë pas here, të depërtojë deri në qindra apo mijëra km thellë në kore dhe deri në mantel, ku shndërrohet në diamant dhe nxirret në dritë në mbi miliona vjet. Pyetja në këtë pikë është: si është e mundur kjo? Cili është mekanizmi që lejon ata që dikur ishin qenie të gjalla të afrohen aq shumë me qendrën e Tokës dhe të kthehen në diamante? Përgjigjet do të kërkojnë ca kohë, dhe më shumë punë.

Continue Reading

Bota

Ish-futbollisti i kombëtares turke, Serhat Akın qëllohet me armë

Published

on

Ish-futbollisti i Fenerbahçes dhe kombëtares turke, Serhat Akın është qëlluar me armë zjarri në lagjen Beykoz të Stambollit.

Atentati ndaj sulmuesit të njohur që tashmë është i angazhuar si komentator u bë teksa po dilte nga një program sportiv në një kanal televiziv.

“Më qëlluan në këmbë pas programit, fjala jonë e fundit është Fenerbahçe”, shkroi Akin në një postim në rrjetin social Facebook pas sulmit.

Mediat turke sakaq shkruajnë se futbollisti është shtruar në spital dhe ndodhet në gjendje të mirë.Sulmi me armë ndaj Serhat Akın është regjistruar nga kamerat e sigurisë në zonë. Në pamjet filmike shihet se ish-sulmuesi është qëlluar me armë nga një person i cili ka dalë me vrap nga ndërtesa dhe më pas u largua me motor nga vendi i ngjarjes./UBTNews/

Continue Reading

Bota

Presidenti i Haitit ‘gafë’ në OKB, pi ujë me brokë

Published

on

Kjo mund të jetë ndër gafat më të mëdha të regjistruara ndonjëherë në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së.

Siç shihet në video, presidenti i Haitit,  rrëmbeu një brokë (kanë) dhe e ngriti që ta pinte, në vend se të merrte një gotë me ujë. Për pasojë, uji i ka rënë në kostum dhe i është dashur që ta fshijë. Ky moment ka ndodhur kur ai po mbante fjalim në Asamblenë e Kombeve të Bashkuara./UBTNews/

 

Continue Reading

Bota

NATO shumë më afër Rusisë: Finlanda propozoi vendosjen e selisë së forcave tokësore të aleancës në kufi

Published

on

Selia e forcave tokësore të NATO-s në Finlandë mund të vendoset në qytetin Mikkeli, i cili ndodhet rreth 300 kilometra larg Shën Petersburgut, tha në një deklaratë Ministria e Mbrojtjes e vendit.

“Ministria e Mbrojtjes ka propozuar vendosjen e selisë së Komandës së Komponentit Tokësor të NATO-s (MCLCC) në Mikkeli, ku tashmë ndodhet selia e Forcave të Mbrojtjes Finlandeze”, thuhet në njoftim.

Sipas kanalit televiziv finlandez MTV, ky propozim tashmë është miratuar. Gjithashtu u raportua se selia do të ishte në varësi të komandës së unifikuar të aleancës në Norfolk.

Finlanda u bashkua me NATO-n më 4 prill 2023, së bashku me Suedinë. Siç tha presidenti rus Vladimir Putin në një intervistë me Dmitry Kiselev, pranimi i këtyre vendeve në aleancë ishte një hap i pakuptimtë nga pikëpamja e sigurimit të interesave kombëtare – trupat ruse dhe sistemet e armëve do të shfaqen në kufijtë e tyre.

Rusia thekson aktivitetin e paprecedentë të NATO-s në kufijtë e saj perëndimorë. Aleanca po zgjeron iniciativat dhe e quan atë “frenim të agresionit rus”. Kremlini vuri në dukje se Rusia nuk kërcënon askënd, por nuk do të injorojë veprimet që janë potencialisht të rrezikshme për interesat e saj./ RIA Novosti./UBTNews/

 

Continue Reading

Bota

Kërkonin ar në minierë, 15 persona humbin jetën nga rrëshqitja e dheut në Indonezi

Published

on

Të paktën 15 njerëz janë vrarë, ndërsa me dhjetëra ende të nën baltë pasi një rrëshqitje dheu goditi groposi ndërsa po kryenin një operacion të paautorizuar të minierave të arit në ishullin Sumatra, thanë zyrtarët.

Ata po gërmonin për ar në lagjen e largët Solok të Sumatrës Perëndimore kur “goditi fatkeqësia”. Sipas Sky News, rreth 25 persona janë ende nën baltë, ndërsa tre persona janë nxjerrë të gjallë nga ekipet e shpëtimit. Edhe ata me lëndime të shumta./UBTNews/

Continue Reading

Të kërkuara