

Bota
Sorbët – Minoriteti etnik brenda Gjermanisë
Published
4 years agoon
By
Betim GashiKombet evropiane kanë ardhur dhe kanë shkuar, por për më shumë se 1,500 vjet, një pakicë etnike sllavo-folëse ka mbetur brenda Gjermanisë.
Andrea Bunar ka një nga punët më të pazakonta në Gjermani. Pothuajse çdo ditë midis prillit dhe tetorit, Bunar hidhet në një varkë të gjatë dhe lundron paqësisht nëpër një labirint të rrugëve të vogla ujore për të dërguar letra në rreth 65 shtëpi që përndryshe janë shumë të vështira për t’u arritur.

Bunar gëzon qetësinë që vjen me punën e saj. Çdo javë, ajo shpërndan rreth 650 letra dhe pako të vogla në Lehde. Ajo ka transportuar pemë, makinë prerëse, madje edhe TV me ekran të sheshtë, duke e manovruar me shkathtësi përmes kanaleve të ngushta me një shtyllë të gjatë 4m.
Lehde, është fshati i qetë prej 150 personash i ishujve kënetorë të lidhur me ura këmbësorësh, i vendosur në rezervatin e harlisur të biosferës Unesco të Spreewald.
Ndodhet rreth 100 km në jug-lindje të Berlinit, ky mozaik i gjerë 47,500 hektarësh me livadhe, pyje dhe kanale ka pak rrugë, krenohet me shumë shtigje shëtitjeje dhe është i popullarizuar në mesin e turistëve që duan të shpëtojnë nga nxitimi i kryeqytetit gjerman.

Megjithëse Bunar ka jetuar pranë Spreewald pjesën më të madhe të jetës, ajo bisedon në gjermanisht dhe pendohet që nuk flet gjuhën e Sorbëve. Përveç strehimit të 6,000 specieve të kafshëve dhe bimëve, Spreewald është gjithashtu shtëpia e Sorbëve: grupi më i vogël sllav në botë dhe një nga katër pakicat e Gjermanisë.
Sorbët janë pasardhës të fiseve sllave që jetonin në veri të Maleve Karpate në Evropën Qendrore dhe Lindore. Rreth 1500 vjet më parë, një rajon historik i quajtur Sorbi shtrihej në Gjermaninë Lindore, Poloninë Perëndimore dhe veriun e Republikës Çeke.

Sot ka rreth 60,000 Sorbë në Gjermani, ku ata gjithashtu flasin gjuhët e tyre sllave perëndimore.
Një nga arsyet që Sorbët kanë qenë në gjendje të ruajnë kulturën dhe gjuhën e tyre është se ky komunitet pak i populluar, fort katolik është i rrethuar nga fusha dhe kodra dhe është e vështirë të arrihet me transport publik. Pra është vetëm rreth 50 km nga Dresden, kryeqyteti i Saksonisë, por ndihet si një botë larg.
Për ta ruajtur gjuhën, Sorbët janë përqendruar te brezat e ardhshëm. Rreth 5,000 nxënës mësojnë gjuhën serbe në 41 shkolla fillore, si dhe në një duzinë shkollash të mesme. Sipas Katharina Jurk, 60 studentët në shkollën fillore lokale në Crostwitz mësojnë gjuhën sorbe si gjuhë amtare dhe gjermanishten si gjuhë të dytë.

Sigurisht që ka sfida të mëdha, siç është gjetja e mësuesve. Por, theksoi Jurk, familjet e reja po i kushtojnë rëndësi gjithnjë e më të madhe transmetimit të jo vetëm gjuhës, por traditave të tjera sorbiane për brezat e rinj.

Gjatë gjithë historisë gjermane, Sorbët kanë arritur të ruajnë trashëgiminë e pasur kulturore, të vetën. Ata janë të njohur për vezët e Pashkëve të krijuara me mjeshtëri, të cilat familjet i zbukurojnë dhe i ngjyrosin çdo vit. Ata gjithashtu çmojnë zakonet e tyre të karnavaleve, ku ata sprapsin shpirtrat e këqij dhe i japin lamtumirën muajve të ftohtë të vitit. Bunar tha se kjo është një nga traditat sorbiane që ajo veçanërisht pëlqen të praktikojë me fëmijët e saj në Spreewald.
Udhëtimet e saj janë shënuar nga “qetësia absolute” që ajo ndjen në ujë. Gjatë rrugës së saj prej 8 km, ajo shkon nga një fermë në tjetrën, në një rajon të natyrës së paprishur dhe traditave të lashta që është me fat ta quajë në shtëpi.
“Shumë e bukur në të vërtet, në mënyrë unike e bukur”, tha ajo.
(Përktheu dhe përshtati UBTNews)
Bota
Zelensky dhe Macron bien dakord të takohen pas samitit Trump-Putin
Published
2 days agoon
August 15, 2025By
UBTnews
Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky dhe presidenti francez Emmanuel Macron folën sot, sipas Pallatit Élysée.
Të dy udhëheqësit ranë dakord të takohen “në momentin kur do të jetë më i dobishëm dhe efektiv” pas takimit të presidentit të SHBA-së Donald Trump dhe presidentit rus Vladimir Putin, thuhet në deklaratë.
Zelensky u takua këtë javë në Berlin me kancelarin gjerman Friedrich Merz dhe në Londër me kryeministrin britanik Keir Starmer.
Bota
Trump para se të nisej për në Alaska: Rreziqet janë të larta
Published
2 days agoon
August 15, 2025By
UBTnews
“Rrezik i lartë!!!”: shkroi presidenti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Donald Trump në platformën e tij të mediave sociale, Truth, pak para se të nisej nga Uashingtoni për në Alaska, ku do të takohet me Vladimir Putinin.
Numërimi mbrapsht për takimin historik midis Donald Trump dhe Vladimir Putin po i afrohet fundit. Samiti i mesit të gushtit në Alaska përqendrohet në Ukrainë, por udhëheqësi i Kremlinit dëshiron ta përdorë atë si një mundësi për të rigjallëruar marrëdhëniet me Shtetet e Bashkuara. Axhenda e Rusisë, e cila përfshin bashkëpunimin dhe armët, është shumë më e gjerë se ajo “e zhveshur” amerikane, e cila ka një pikë të vetme në agjendë: fundin e konfliktit në Ukrainë.
Takimi midis Donald Trump dhe Vladimir Putin në Anchorage, në bazën ushtarake Elmendorf-Richardson, do të fillojë në orën 21:30 sipas kohës italiane. Vlerësohet – nëse gjithçka shkon mirë – se i gjithë takimi mund të zgjasë të paktën tre deri në katër orë, shkruan ANSA.
Putini do të shoqërohet nga tre ministra dhe disa zyrtarë besnikë: këshilltari i Kremlinit Yuri Ushakov, këshilltari për investimet e huaja Kirill Dmitriev, ministri i jashtëm Sergei Lavrov, ministri i mbrojtjes Andrei Belousov dhe ministri i financave Anton Siluanov. Delegacioni i Trump do të përfshijë gjithashtu Sekretarin e Shtetit Marco Rubio dhe të Dërguarin Special Steve Witkoff.
Samiti do të hapet me një takim ballë për ballë midis dy udhëheqësve pas dyerve të mbyllura: vetëm në një dhomë përveç përkthyesve, siç ndodhi në Helsinki. Takimi dypalësh do të pasohet nga një drekë pune dhe diskutime midis dy delegacioneve. Ai do të përfundojë me një konferencë për shtyp, e cila pritet të jetë e përbashkët, përveç nëse dialogu ndërlikohet.
Aktualitet
Pse u takuan Trump e Putin në një bazë ushtarake amerikane në Alaskë? Ja çfarë fshihet pas këtij vendimi të pazakontë
Published
2 days agoon
August 15, 2025By
UBT News
Takimi mes presidentit amerikan Donald Trump dhe presidentit rus Vladimir Putin u zhvillua në një vend që ka ngritur shumë pikëpyetje: baza ushtarake amerikane Joint Base Elmendorf-Richardson, në Anchorage, Alaska.
E vendosur në kufirin verior të qytetit më të populluar të Alaskës, kjo është baza më e madhe ushtarake në shtet, vend me rëndësi historike dhe strategjike.
Gjatë Luftës së Ftohtë, baza shërbente si pikë kyçe për mbrojtjen ajrore të SHBA-së dhe si një qendër komanduese për t’u përballur me çdo kërcënim të mundshëm nga Bashkimi Sovjetik.
Sipas zyrtarëve të Shtëpisë së Bardhë, arsyet e sigurisë ishin vendimtare në përzgjedhjen e kësaj baze si vendtakimi për liderët. Pozicioni i saj i izoluar, infrastruktura ushtarake e avancuar dhe kapacitetet për kontroll të perimetrit janë ndër faktorët që e bëjnë këtë vend ideal për bisedime të nivelit të lartë.
Trump e ka vizituar këtë bazë më parë, gjatë mandatit më vitin 2019, ku e quajti “vijën e parë të mbrojtjes së Amerikës” në “kufirin e fundit të vendit”.
Me një sipërfaqe prej 64,000 hektarësh, Joint Base Elmendorf-Richardson luan rol të rëndësishëm në gatishmërinë ushtarake të SHBA-së në Arktik.
Në kulmin e funksionit të saj, më 1957 baza strehonte 200 avionë luftarakë e përmbante rrjet të gjerë radarësh e sistemesh paralajmëruese të hershme.
Megjithëse vendi i takimit mund të duket i pazakontë për një ngjarje diplomatike, për autoritetet amerikane është vend strategjikisht i zgjedhur për të garantuar siguri maksimale, veçanërisht përballë historikut kompleks mes dy vendeve.
Bota
Zelensky: Kemi siguruar armë amerikane me vlerë 1.5 miliardë dollarë
Published
3 days agoon
August 14, 2025By
UBTnews
Ukraina ka siguruar armë amerikane me vlerë 1.5 miliardë dollarë të blera nga aleatët evropianë, shkroi presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky në rrjetin social X.
Udhëheqësi ukrainas tha se Lista e Kërkesave të Përparësuara të NATO-s për Ukrainën, e cila u lejon aleatëve të blejnë armë të prodhuara në SHBA për Ukrainën, “po sjell tashmë rezultate të prekshme”, raporton KosovaPress.
“Që nga sot, ne tashmë kemi 1.5 miliardë dollarë të premtuar. Përmes iniciativës së Listës së Kërkesave të Përparësuara të NATO-s për Ukrainën, anëtarët e NATO-s mund të bashkëpunojnë për të blerë armë të prodhuara në SHBA për Ukrainën”, shkroi ai.
Zelensky sot ka qëndruar për vizitë në Londër, ku është takuar me kryeministrin britanik Keir Starmer, me të cilin ka biseduar mbi luftën në Ukrainë – përpara një samiti midis Donald Trump dhe Vladimir Putin në Alaska të premten.
Zelensky dhe Starmer nuk iu përgjigjën pyetjeve të medias. Negociatat midis Trump dhe Putin nesër mund të kenë një ndikim të madh në Ukrainë dhe Evropë. As Starmer dhe as Zelensky nuk do të jenë rreth tryezës.

Në United Hospital realizohen me sukses intervenimet e rekanalizimit të arteries karotide

Pse gjithnjë e më shumë studentë zgjedhin UBT-në? Cilësia dhe inovacioni bëjnë diferencën

ShBA-ja i dhuron Kosovës 50 automjete të blinduara për forcimin e kapaciteteve mbrojtëse

Studimi: Bakteret e zorrëve mund të lidhen me pagjumësi

Studim: Chip i trurit deshifron mendimet me saktësi deri në 74%

E dini kur është koha ideale për të pirë kafe?

Në konferencën e parë te Milani, Jashari: Rrënjët shqiptare më japin forcë, Xhaka mbetet shembull i madh për mua

Shëndeti mendor, praktikat që ndihmojnë në luftën kundër ankthit dhe stresit

Johnny Depp në bisedime për rikthim në filmin “Piratët e Karaibeve”
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT organizoi Akademi Përkujtimore në nder të Prof. Dr. Naser Kamberit