

Botë
Sistemi akuaponikë izraelit mund të ripërcaktojë bujqësinë e qëndrueshme
Published
1 year agoon
By
Betim GashiStudiuesit izraelitë zhvilluan një sistem novator akuaponikë që premton të revolucionarizojë prodhimin e qëndrueshëm të ushqimit duke minimizuar ndikimin mjedisor.
Sistemi akuaponikë është një metodë që kombinon kultivimin e peshkut me kultivimin hidroponik të perimeve, duke krijuar një mjedis simbiotik ku mbetjet e peshkut përdoren për të ushqyer bimët. Në akuaponikën tradicionale, peshqit rriten në depozita, dhe uji që përmban mbetjet e tyre, (efluent) qarkullohet në bimë. Bimët thithin lëndët ushqyese nga mbetjet e peshkut, duke filtruar në mënyrë efektive ujin, i cili më pas riqarkullohet përsëri në rezervuarët e peshkut.
Por një ekip studiuesish në Universitetin Ben-Gurion po e çon akuaponikën një hap më tej.
Sistemi i tyre me unazë të mbyllur jo vetëm që ripërdor rrjedhjen, por gjithashtu trajton mbetjet e ngurta të peshkut përmes tretjes anaerobe – një proces në të cilin mikroorganizmat shpërbëjnë materialin organik në mungesë të oksigjenit, duke rikuperuar energji dhe lëndë ushqyese. Ky proces rezulton në një njësi mbetjesh pothuajse zero, e cila redukton ndjeshëm ndikimin mjedisor.
“Për sa i përket prodhimit të perimeve, ne e rritëm atë me mbi dy dhe besoj se mund të dyfishohet pothuajse shumë shpejt”, tha udhëheqësi i kërkimit, profesor Amit Gross për Shërbimin e Shtypit të Izraelit. Gross është drejtor i Institutit Zuckerberg për Kërkimin e Ujit në Institutin Jacob Blaustein të BGU për Kërkimin e Shkretëtirës.
Me inovacionin, ai tha për TPS-IL, “Ne zvogëlojmë sasinë e mbeturinave të prodhuara nga sistemi në mënyrë që të gjitha të trajtohen në vend, dhe kjo kursen shumë përpjekje për sa i përket ngarkesës mjedisore dhe energjisë dhe kostove që lidhen me praktikën e akuaponikës”.
Pas më shumë se dy vjet testimi, sistemi arriti produktivitet 1.6 herë më të lartë të bimëve për njësi sipërfaqe, përdori 2.1 herë më pak ujë dhe konsumoi 16% më pak energji për kilogram ushqim në krahasim me sistemet konvencionale akuaponike.
Ndikimi i mundshëm i këtij sistemi është i madh. Llogaritjet e Gross sugjerojnë se shkallëzimi i sistemit për të prodhuar rreth një ton peshk mund të eliminojë nevojën për energji të jashtme, të kërkojë më pak se 1% shkëmbim uji dhe të prodhojë mbetje të papërfillshme.
Ndërsa akuaponika nuk është projektuar kryesisht për të kapur dioksidin e karbonit, sistemi izraelit kontribuon në “sekuestrimin” e karbonit, pjesërisht sepse peshqit kanë një gjurmë më të vogël karboni dhe pjesërisht për shkak të efikasitetit energjetik të procesit.
“Kombinimi i rritjes së peshkut me prodhimin e perimeve dhe parandalimi i mbeturinave është një fitore e favorshme“, tha ai.
Botë
Një 59 vjeçar dënohet për tentativë të vrasjes ndaj Trump gjatë fushatës së vitit 2024
Published
2 hours agoon
September 24, 2025By
UBT News
Një juri federale dënoi Ryan Wesley Routh, 59 vjeç, nga Hawaii, për përpjekjen për të vrarë Donald Trump, atëherë kandidat presidencial, gjatë fushatës zgjedhore të vitit 2024.
Dënimi rrjedh nga një incident i 15 shtatorit 2024 në një klub golfi në pronësi të Trump në West Palm Beach, Florida, ku Routh u zbulua i fshehur në shkurre me një pushkë të drejtuar nga rojet e sigurisë së Trump.
Routh u shpall fajtor për pesë akuza, duke përfshirë tentativën e vrasjes së një kandidati të rëndësishëm presidencial, posedimin e një arme zjarri për të çuar përpara një krim dhune, sulmin ndaj një agjenti të Shërbimit Sekret dhe posedimin e një arme zjarri me numër serial të fshirë.
Akuzat mbartin dënime maksimale që variojnë nga pesë vjet deri në burgim të përjetshëm.
Një gjyqtar federal do të përcaktojë dënimin pasi të marrë në konsideratë udhëzimet dhe faktorët statutorë.
“Vendimi i sotëm për shpalljen fajtor kundër vrasësit të mundshëm të Trump, Ryan Routh, ilustron angazhimin e Departamentit të Drejtësisë për të ndëshkuar ata që përfshihen në dhunë politike”, tha Prokurorja e Përgjithshme Pamela Bondi, duke aluduar qartë në të shtënat fatale në fillim të këtij muaji të Charlie Kirk, një aktivist konservator.
Ajo e përshkroi përpjekjen si jo vetëm një sulm ndaj Presidentit tonë, por një fyerje ndaj vetë kombit tonë.
Gjatë incidentit, një agjent i Shërbimit Sekret qëlloi Routh, i cili iku, por u kap pak më vonë.
Sulmi ndodhi disa javë para zgjedhjeve të nëntorit 2024, të cilat i fitoi Trump, duke rimarrë Shtëpinë e Bardhë pas katër vitesh si qytetar privat./S.K/KP/
Botë
Evropa kritikon ashpër Trumpin: Përdorimi i paracetamolit mbetet i pandryshuar
Published
2 hours agoon
September 24, 2025By
UBT News
Vetëm disa orë pasi Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, njoftoi se qetësuesi i dhimbjeve dhe ulësi i temperaturës së zakonshme ishte ndër shkaqet e rritjes së rasteve të autizmit në SHBA, komuniteti shkencor reagoi ashpër kundër kësaj.
E para që e bëri këtë ishte Agjencia Rregullatore e Barnave dhe Produkteve të Kujdesit Shëndetësor (MHRA) e Mbretërisë së Bashkuar, e cila sqaroi se, kur përdoret sipas udhëzimeve, paracetamoli mbetet opsioni i rekomanduar për gratë shtatzëna për lehtësimin e dhimbjeve.
Pastaj Agjencia Italiane e Barnave (AIFA), Agjencia Evropiane e Barnave (EMA) sqaruan se aktualisht nuk ka prova të reja që do të kërkonin ndryshime në rekomandimet aktuale të BE-së për përdorimin e paracetamolit, shkruan ANSA.
President i Institutit Mario Negri për Kërkime Farmakologjike (IRCCS), Silvio Garattini tha se këtë front, të dhënat më të rëndësishme që kemi vijnë nga një studim i botuar vitin e kaluar në Journal of the American Medical Association.
“Studimi, i kryer në Suedi, shqyrtoi 2.5 milionë gra shtatzëna, duke rezultuar në 185,000 të porsalindur të ekspozuar ndaj paracetamolit, dhe nuk gjeti asnjë ndryshim midis marrjes së ilaçit dhe autizmit. Një studim tjetër në gusht arriti në përfundimin e kundërt. Megjithatë, sipas farmakologut, është më pak i besueshëm se ai suedez”, tha ai.
Nga ana tjetër, edhe Administrata Amerikane e Ushqimit dhe Barnave, ndërsa pohon mundësinë e një lidhjeje midis paracetamolit dhe autizmit, ka pranuar se nuk është vërtetuar një marrëdhënie shkakësore.
Ekspertët kanë frikë se fjalët e Presidentit Trump mund të shkaktojnë panik, duke i bërë gratë të heqin dorë nga marrja e ilaçit kur është e nevojshme, duke e ekspozuar fetusin e tyre ndaj rreziqeve të konsiderueshme.
Elisa Fazzi, presidente e Shoqatës Italiane të Neuropsikiatrisë së Fëmijëve dhe Adoleshentëve (Sinpia) deklaroi se kjo shkakton rrezik sepse gratë mund të zgjedhin ilaçe të tjera në dukje të ngjashme, por me një profil rreziku dukshëm më të keq gjatë shtatzënisë.
Administrata e Ushqimit dhe Barnave njoftoi se ka filluar procesin e miratimit, dhe kompania farmaceutike GSK ka konfirmuar angazhimin e saj për ta nxjerrë ilaçin në treg.
Në realitet, produkti nuk është i ri për komunitetin shkencor. Për gati pesëmbëdhjetë vjet, mundësia e përfitimit të tij është studiuar në një përqindje të vogël të njerëzve me autizëm, të cilët kanë një gjendje unike të lidhur me praninë e folatit në tru.
Deri më sot, nuk ka prova që marrja e paracetamolit gjatë shtatzënisë rrit rrezikun e autizmit tek fëmija i palindur, prandaj, indikacionet për përdorimin e ilaçit mbeten të pandryshuara thuhet nga shumë studiues të mjekësisë./S.K/KP/
Botë
Ushtarët amerikane të KFOR-it me stërvitje të vështira kundër trazirave
Published
2 hours agoon
September 24, 2025By
UBT News
Kontingjenti i këmbësorisë së Ushtrisë Amerikane i Komandës Rajonale-Lindje i misionit të KFOR-it, zhvilloi stërvitje për kontrollin e turmës dhe trazirave në Camp Nothing Hill.
Sipas njoftimit të KFOR, ushtarët kryen një gamë të gjerë detyrash, duke përfshirë shkeljen e pengesave, kontrollin e turmave, heqjen e pajisjeve shpërthyese dhe kujdesin ndaj viktimave etj.
Kjo vije duke shfrytëzuar rastin për të ushtruar aftësitë e tyre operacionale në një mjedis realist trajnimi.
Stërvitjet e tilla mbajnë nivel të lartë të ndërveprimit, kohezionit dhe besimit të ndërsjellë ndërmjet njësive të KFOR-it, elemente kyçe për sigurimin e gatishmërisë operacionale dhe efektivitetit në mjediset komplekse të sigurisë./S.K/KP/
Aktualitet
Trump para OKB-së: U dhashë fund shtatë luftërave, Kosovë-Serbi në mesin e tyre
Published
2 hours agoon
September 24, 2025By
UBT News
Presidenti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës (SHBA), Donald Trump, ka përsëritur në fjalimin e tij para Organizatës së Kombeve të Bashkuara, se u ka dhënë fund shtatë luftërave.
Trump ka përmendur edhe Kosovën dhe Serbinë, duke thënë se ka qenë shumë i zënë këtë mandat duke u përpjekur të shpëtojë miliona jetë.
“Kam përfunduar shtatë luftëra. Në çdo rast, mijëra njerëz do të vriteshin, si në Kamboxhia dhe Tajlandë, Kosovë dhe Serbi, Kongo dhe Ruandë, Indi dhe Pakistan, Izrael dhe Iran, Egjipt dhe Etiopi, Armeni dhe Azerbajxhan. Asnjë president, kryeministër apo shtet nuk ka bërë diçka të ngjashme, dhe unë e arrita këtë brenda shtatë muajsh. Jam shumë i nderuar që e bëra”, tha Trump.
Sipas tij, asnjë president, kryeministër apo shtet nuk ka bërë diçka të ngjashme.
Trump tha se Kombet e Bashkuara madje nuk u përpoqën të ndihmojnë në asnjërën prej tyre.
“Është shumë keq që u detyrova ta bëja vetë këtë, në vend të Kombeve të Bashkuara. Kombet e Bashkuara madje nuk u përpoqën të ndihmojnë. Kam përfunduar shtatë luftëra, jam marrë me liderët e të gjitha atyre vendeve, dhe nuk kam marrë asnjë telefonatë apo ofertë ndihme nga OKB-ja për të finalizuar marrëveshjet”, tha ai.
Presidenti amerikan folur edhe për ekonominë e SHBA-së gjatë mandatit të tij të dytë, duke thënë se ndodhet në një gjendje më të mirë se më përpara. /S.K/KP/

Pse nuk duhet ta përdorni limonin për çdo pastrim?

Kontrabandë me migrantë, arrestohen dy persona të dyshuar në Prizren

LVV-ja thotë se nuk merr pjesë në seancën për buxhetin në Prishtinë

Miley Cyrus: Nuk frikësohem të largoj famën!

Një 59 vjeçar dënohet për tentativë të vrasjes ndaj Trump gjatë fushatës së vitit 2024

Evropa kritikon ashpër Trumpin: Përdorimi i paracetamolit mbetet i pandryshuar

Prezantohen dy mega jahtet luksoze të projektuara nga Giorgio Armani

Ushtarët amerikane të KFOR-it me stërvitje të vështira kundër trazirave

Osmani takon zyrtarin e lartë të DASH: Aleanca me SHBA-në, themel i sigurisë sonë
Të kërkuara
-
Aktualitet4 weeks ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Kërkime3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT shpall konkurs për pranimin e studentëve të rinj për vitin akademik 2025/26
-
Aktualitet2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës