Shëndeti

Sindroma të ndryshme të shkaktuara nga Covid-19 shpjegojnë efektet afatgjata të infeksionit

“Long Covid” përdoret zakonisht në anglisht për të shpjeguar efektet e zgjatura në kohë të sëmundjes nga Covid-19.

Published

on

Çdo ditë shfaqen prova të reja, të cilat rezultojnë të pamjaftueshme për të pasur një model “përkufizimi” të saktë të kësaj gjendjeje.Drejtori i Urgjencës Kombëtare, Dr. Skënder Brataj, tha sot se “Instituti Kombëtar i Kërkimit Shëndetësor (NIHR) në Angli ka bërë një revizion atipik, pasi ka parashikuar bashkëpunimin e ekspertëve dhe një grupi pacientësh. Kur merren parasysh provat, është me të vërtetë e rëndësishme ti ruash në vend që të sintetizosh dhe të shikosh perspektiva të ndryshme (epidemiologë, kërkues shkencorë, politikbërës, profesionistë dhe pacientë), duke shënuar dhe raportuar kur ka mospërputhje midis hipotezave të ndryshme”.-Të jetosh me Covid-19: Përvoja e JuliasDisa përvoja të pacientëve raportohen për rishikim; dikush thekson rëndësinë e të qenit në gjendje për të ndarë përvojën tuaj me të tjerët.Përvoja është e Julias, e cila për fat të keq nuk mund të konsiderohet paradoksale ose unike: “Pesë ditë pas bllokimit u zgjova natën dhe mendova” Oh! Unë kam një dhimbje të fytit … Shpresoj të mos jetë virusi. “Dhimbja e fytit vazhdoi për ditët e ardhshme së bashku me dhimbje stomaku dhe një ndjenjë të mbinxehjes pas çdo aktiviteti fizik, megjithëse temperatura ime ishte e lartë, por jo ethe. Pesë ditë pas fillimit të simptomave të mia, burri më njoftoi se ai kishte humbur shijen dhe nuhatjen. “Epo, kështu është” mendova, “duhet të jetë virusi.” Asnjë test nuk kishte në dispozicion në atë moment për të konfirmuar ose përjashtuar sëmundjen. Nga java e katërt fillova të kem dhimbje gjoksi dhe më pas gulçim, gradualisht simptoma të tjera u zhvilluan duke përfshirë gojën e thatë, dhembjen e gjuhës, dhimbjen e kyçeve, lodhjen, skuqjen dhe takikardinë. Javët ishin të frikshme dhe njëpasnjëshme, ndërsa simptomat luhateshin. Vetëm në mes të qershorit, kur gjeta grupin në Facebook të Long Covid, kuptova se nuk isha vetëm, mijëra njerëz ishin në të njëjtën situatë. Njohja e këtij grupi më ka ndihmuar jashtëzakonisht shumë.Pas gati 6 muajsh fillova të ndiej një farë përmirësimi, por edhe nëse bëja diçka distante ktheheshin përsëri simptomat. Nuk mund t’i mbijetoja kësaj pa dashurinë dhe mbështetjen e burrit dhe familjes”.-Më shumë sindroma nga Covid-19 të ndryshme midis tyreRishikimi i cituar më sipër sjell një referim të saktë të një studimi italian, të kryer mbi personat që kanë dalë nga një spital në Romë, në të cilin u theksua se:• 87% e tyre përjetuan të paktën një simptomë 60 ditë pas fillimit të Covid-19• 55% e personave kishin tre ose më shumë simptoma midis të cilave lodhjen (53%), vështirësi në frymëmarrje (43%), dhimbjen artikolare (27%) dhe dhimbje gjoksi (22%).• 40% thanë se kishin një cilësi më të keqe të jetës.Rishikimi thekson se ekziston mundësia që simptomat e përshkruara nga pacientët edhe në studime të tjera, mund të jenë për shkak të sindromave të ndryshme të shkaktuara nga Covid-19:• Sindroma pas terapisë intensive.• Sindroma nga lodhja post-virale• Sindroma Long Covid• Disa njerëz mund të kenë më shumë se një sindromë njëkohësisht.-Diagnostikimi i tyre është thelbësor për një aktivizim korrekt të mënyrave të trajtimit dhe asistencës post Covid-19.-Long Covid: konkluzioni i studimeve, reflektimet dhe sugjerimetEkziston një “perceptim” aktual dhe i përhapur që njerëzit e sëmurë nga Covid-19 ose shërohen, ose shtrohen në spital ose vdesin brenda një periudhe të caktuar kohe.Po bëhet gjithnjë e më e qartë se për shumë njerëz që kanë kaluar Covidin ekziston një mënyrë më e ndërlikuar dhe e veçantë për arsye të kohëzgjatjes së simptomave nga sëmundja Covid-19!Prandaj është shumë e rëndësishme vendosja e një diagnoze të këtyre sindromave post-koronavirus, e cila duhet të njihet nga shërbimet shëndetësore dhe punëdhënësit. Njohja në kohë do të lehtësonte qasjen e këtyre pacientëve për nevojën e mbështetjes ndaj tyre dhe do të ofronte bazën për planifikimin e shërbimeve të përshtatshme për ata. Edhe pse është shumë herët për të dhënë një përkufizim të saktë, një udhëzues është i nevojshëm për të arritur një konkluzion dhe për të vlerësuar të dhënat klinike në vazhdimësi.Njerëzit përjetojnë një gamë të gjerë të simptomave luhatëse, multisistemike që duhet të njihen. Një temë e zakonshme është që simptomat lindin në një sistem fiziologjik dhe pastaj zvogëlohen vetëm për t’u manifestuar në një mënyrë tjetër në kohë.Suportimi i komunitetit duhet të karakterizohet së bashku me kurimin spitalor. Ka ndikime të rëndësishme psikologjike dhe sociale, të cilat nëse nuk menaxhohen mirë, do të kenë pasoja afatgjata për individët dhe për shoqërinë. Shërbimet shëndetësore dhe të ndihmës sociale nuk janë të pajisura për të mbështetur njerëzit që bashkëjetojnë me Covid-19. Nevojitet informacion dhe trajnim i personelit për efektet post Covid në vazhdim. Ekziston një nevojë urgjente për të kuptuar më mirë vazhdimin e simptomave dhe për të siguruar pritshmëri reale në progresion për këta pacientë.Shumë pacientë vazhdojnë të kenë simptoma nga Covid-19 për një kohë të gjatë. Ato ndikojnë në cilësinë e jetës së tyre, prandaj duhen suportuar në vazhdimësi. Veçanërisht marrin një rëndësi të veçantë pacientët me këto probleme ti drejtohen menjëherë mjekut të familjes, mjekut psikiatër, psikologut dhe shërbimeve sociale.

Continue Reading

Shëndeti

Ekspertët tregojnë pse natyra e forcon përqendrimin

Published

on

Shkencëtarët e kanë të vështirë të shpjegojnë pse një shëtitje e thjeshtë në natyrë duket se shëron shpejt trurin e lodhur nga stresi dhe teknologjia.

“Po shtohet gjithnjë e më shumë dëshmia se diçka tek ecja në natyrë po i bën përqendrimit tonë”, tha Gloria Mark, profesoreshë e informatikës në Universitetin e Kalifornisë, Irvine, për The New York Times.

Ajo ka shtuar se kjo mbetet ende vetëm teori. “Nuk e dimë nëse ky është shpjegimi i vërtetë i asaj që po ndodh”, ka thënë ajo.

Ky fenomen lidhet me “teoria e restaurimit të përqendrimit”, e zhvilluar në vitet ’80. Përqendrimi i njerëzve është burim i kufizuar që duhet “rimbushur”, dhe natyra e bën këtë më mirë se çdo ambient tjetër.

Një eksperiment i 2008 me studentë të Universitetit të Miçiganit ka treguar se ata që shëtitën në  park të mbushur me drunj përmirësuan rezultatet e testeve të kujtesës dhe përqendrimit apo vëmendjes me pothuajse 20 për qind, në krahasim me ata që shëtitën nëpër rrugë të qytetit. Kur grupet ndërruan vendet, efekti u përsërit.

“Nuk ishte e nevojshme as të të pëlqente apo të shijoje shëtitjen për të pasur këto përfitime në aftësitë njohëse”, ka thënë Marc Berman, profesor i psikologjisë në Universitetin e Çikagos, për NYT.

Natyra është “fascinuese në mënyrë të butë”, duke tërhequr vëmendje. Qyteti, është i ngarkuar me zhurmë, vijëzime e struktura që imponohen. Berman tha se janë elemente konkrete si vijat e buta, format e harkuara e modelet e përsëritura, që i japin trurit pushim.

“Kjo mund t’i lejojë trurit tonë të pushojë, dhe ndoshta prandaj i shohim këto përfitime”, ka thënë ai.

Një hulumtim me gjurmim të syrit tregoi se njerëzit kishin më pak lëvizje të syrit kur shikonin pamje nga natyra, krahasuar me ato urbane.

Një eksperiment tjetër, i udhëhequr nga Amy McDonnell në Universitetin e Utah, përdori skanime EEG të aktivitetit të trurit e tregoi se pas shëtitjes në natyrë, truri pushonte më shumë e rikthehej me aktivitet më të madh kur pjesëmarrësit kryenin detyra që kërkonin përqendrim.

Megjithatë, shkencëtarët pranojnë se ende nuk ka përgjigje të qartë.

“Shkenca mund të duket pak e mjegullt”, ka thënë McDonnell, duke shtuar se ndoshta nuk ka diçka “magjike” te natyra, por thjesht ndryshimi i ambientit na ndihmon.

Continue Reading

Shëndeti

Zakoni i mëngjesit që ju ndihmon të reduktoni dhjamin rreth barkut

Published

on

Në pamje të parë, mund të mendoni se dhjami i tepërt rreth barkut nuk është ndonjë gjë e madhe por kjo mund të shkaktojë disa probleme mjaft të rënda shëndetësore.

Dhjami rreth barkut, quhet yndyrë e “dëmshme” qëndron rreth organeve të brendshme, shkakton probleme si diabeti i tipit 2 e madje sëmundje të zemrës. Me ndryshime në stilin e jetesës dhe zakonet tuaja të të ngrënit, do të jeni në gjendje të ulni yndyrën e tepërt.

Zakoni më i mirë i mëngjesit për tkurrjen e yndyrës së padëshiruar të barkut është ngrënia e proteinave.

Çfarëdo që të hani për mëngjes, përfshini edhe proteina në vaktin tuaj. Proteina është lëndë ushqyese që rrit ndjesinë e ngopjes, duke ju ndihmuar të hani më pak dhe të luftoni dhjamin e tepërt.

Hulumtimet kanë zbuluar se regjimet ushqimore të larta në proteina mund të ndihmojnë në humbjen e peshës.

Një studim zbuloi se pjesëmarrësit që ishin klasifikuar si obezë ose mbipeshë ishin në gjendje të humbisnin peshë e të ulnin nivelet e kolesterolit me një dietë të përkohshme me shumë proteina. Pjesëmarrësit që kishin një rrezik më të lartë të sëmundjeve kardiovaskulare patën humbje më të madhe në peshës pas konsumimit të dietës të pasur me proteina.

Gjithashtu studiuesit zbuluan se ekziston një lidhje e fortë midis cilësisë dhe sasisë së proteinave dhe reduktimit të yndyrës së barkut.

Ata theksojnë rëndësinë e zbulimeve, duke thënë se dhjami rreth barkut është shënues i fortë për disa sëmundje dhe vdekshmërinë prej tyre.

Nëse doni të përgatisni një mëngjes me proteina të larta, provoni të konsumoni vezë, mish pa dhjamë dhe një lëng me pluhur proteinash.

 

 

Continue Reading

Shëndeti

Mëngjesi që të bën lëkurën më të këndshme, ja ç’thonë mjekët

Published

on

Kremi me fara chia dhe manaferra të kuqe, është një nga mëngjeset nga më të shëndetshmet, që nuk duhet të mungojë në menunë javore.

Ky mëngjes përveçse ju ndihmon të reduktoni inflamacionin dhe fryrjen , merrni edhe lëndë ushqyese si omega-3, është e kënaqshme dhe e bën lëkura juaj e bukur dhe me shkëlqim.

“Në rast se nuk e keni provuar kremin chia me fruta për mëngjes, patjetër doni pasi të mësoni për të gjitha përfitimet shëndetësore të këtyre farave.” shpjegon ‘Tevla’ e Spanjës.

Mund të zgjidhni mjedrat si majë, se këto fruta të kuqe, do të përmirësojnë pamjen e lëkurës, duke e bërë më të ndritshme, duke reduktuar inflamacionin dhe duke reduktuar rrathët e errët poshtë syve. Kremi i farave është një nga mëngjeset e preferuara të nutricionistëve.

Kjo për shkak se janë të pasura me proteina, acide yndyrore omega-3 dhe fibra, “koktej” përfitimesh që përfshijnë reduktimin e fryrjes së barkut ndërsa ju ngopin, që do të thotë se nuk do të hani mes vakteve. Përveç kësaj, nuk duhet të harrojmë se farat chia janë burim i kalciumit, një mineral thelbësor për kockat dhe janë të pasura me magnez, zink dhe fosfor.

“Farat Chia sigurojnë sasinë e omega 3 që nuk mund ta marrim nga ushqimet tjera dhe përveç kësaj, acidet yndyroretë pangopura kanë efekt anti-inflamator në nivelin e zorrëve, që do të thotë se gjithçka do të funksionojë më mirë, jo vetëm. në nivelin e një stomaku të sheshtë, por dhe për sa i përket trurit, sistemit nervor dhe zemrës”, shpjegon Itziar Digón, një specialist e psiko-ushqyerjen.

Përveçse janë anti-inflamatore, frutat janë të pasura me anthocyanine, një nga 6000 llojet e flavonoideve që gjenden në natyrë, që u japin ngjyrën e kuqe e blu karakteristike të frutave të pyllit. Ato luajnë rol të rëndësishëm për shkak të funksionit antioksidues dhe konsumimi i tyre shoqërohet me një rrezik më të ulët të presionit të lartë të gjakut.

Mjekja estetike, Elena Moreno, thotë se përveç kësaj, frutat e kuqe ndihmojn në rivendosjen e niveleve të kolagjenit, e bëjnë lëkurën të duket më e ndritshme, ku pastrojnë lëkurën dhe zvogëlojnë praninë e njollave të errëta dhe akneve.

Ato reduktojnë inflamacionin e fytyrës, përfitim shtesë që mund ta marrim parasysh nëse kemi rrathë të errët dhe pak enjtje.

Hidhni farat chia në një tas me kos.

Përzieni e lëreni të qëndrojë për një orë (ose bëjeni një natë më parë).

Mos harroni se kur chia përzihet me lëng (p.sh, pije bimore a qumësht) me kos ose kefir, farat chia zhvillojnë një shtresë xhelatinoze, duke rritur madhësinë e tyre. Në fund shtoni mjedrat dhe frutat e tjera të kuqe sipas shijes.

Continue Reading

Kuriozitete

Shkencëtarët zbulojnë proteinën që plak trurin

Published

on

Një studim i ri nga Universiteti i Kalifornisë në San Francisko (UCSF) ka identifikuar një proteinë të quajtur FTL1, e cila duket se është çelësi për plakjen e trurit.

Eksperimentet te minjtë kanë treguar se sasia e lartë e FTL1 humb kujtesëN, dobson lidhjen mes qelizave të trurit, ngadalëson funksionimin.

Kur shkencëtarët e bllokuan proteinën, minjtë e moshuar rifituan funksionimin rinor të trurit dhe kujtesë të mprehtë, raportoi ScienceDaily.

“Është rikthimi i aftësive, shumë më tepër sesa thjesht vonimi ose parandalimi i simptomave”, tha Saul Villeda, PhD, autor kryesor i studimit dhe zëvendësdrejtor i Institutit të Studimeve për Plakjen “Bakar” në UCSF.

Minjtë kishin nivele më të larta të FTL1 në hipokampus, pjesa e trurit që kontrollon të mësuarit dhe kujtesën, dhe më pak lidhje nervore. Kur kjo proteinë u rrit artificialisht te minjtë e rinj, truri dhe sjelljet filluan të ngjanin me ato të minjve të moshuar. Kur shkencëtarët ulën nivelin e FTL1 në hipokampusin e minjve të vjetër, fituan më shumë lidhje nervore e performuan më mirë në testet e kujtesës.

Qelizat nervore me shumë FTL1 prodhonin degëzime të thjeshta, jo lidhje komplekse që gjenden te qelizat e shëndetshme. FTL1 ngadalësonte metabolizmin e qelizave nervore, por kur trajtoheshin me substancë që stimulon metabolizmin, efektet negative zhdukeshin.

Villeda ka thënë se ky zbulim është hap i madh drejt terapive që bllokojnë FTL1 dhe të përmirësojnë shëndetin e trurit te të moshuarit.

“Po shohim më shumë mundësi për të lehtësuar pasojat më të rënda të plakjes. Është kohë shpresëdhënëse për të punuar në biologjinë e plakjes”, ka thënë ai. Studimi u botua më 19 gusht në revistën Nature Aging.

Continue Reading

Të kërkuara