

Shëndet
Simptomat e kancerit të lëkurës që shumica e njerëzve i injorojnë
Kanceri mund të shfaqet edhe në pjesë të trupit të fshehura nga veshjet, gjë që e bën të vështirë njohjen e tij.
Published
3 years agoon
By
UBT newsKanceri i lëkurës është në fakt një rritje jonormale e qelizave dhe më së shpeshti shfaqet në pjesët e trupit që janë më të ekspozuara ndaj rrezeve të diellit.
Megjithatë, ekspertët paralajmërojnë se rrezet e diellit nuk janë faktori i vetëm, por kanceri mund të shfaqet edhe në pjesë të trupit të fshehura nga veshjet, gjë që e bën të vështirë njohjen e tij.
Është vërtetuar se kanceri i lëkurës shfaqet në shumicën e rasteve tek personat që kanë një numër të madh nishanesh, si dhe tek ata që kanë lëkurë të hapur dhe sy të çelur.
Gjithashtu, shpesh shfaqet tek personat që kanë qenë të ekspozuar ndaj rrezatimit, burimeve të rrezatimit UVA apo rrezeve të diellit, si dhe tek ata që kanë një faktor trashëgues.
Melanoma është forma më e rrallë e kancerit të lëkurës, por edhe më e rrezikshmja. Vetëm 30 për qind e melanomave kanceroze ndodhin në një nishan ekzistues.
Më shpesh ka ngjyrë kafe ose të zezë dhe mund të shfaqet fjalë për fjalë kudo në lëkurë.
Melanoma mund të jetë çdo ndryshim në një nishan, qoftë pamja, madhësia apo forma e tij, dhe nëse nuk trajtohet në kohë, shpesh mund të jetë kërcënuese për jetën.
Si të dalloni një shenjë lindjeje të dyshimtë?
Një nishan është në fakt një pikë e pigmentuar që shfaqet në lëkurë dhe zhvillohet nga melanocitet.
Ato zhvillohen gjatë gjithë jetës me një kulm në adoleshencë dhe numri i tyre varet nga gjenetika, ekspozimi në diell, por edhe disa faktorë të tjerë si hormonet apo shtatzënia.
Nishanet janë kryesisht beninje, por çdo ndryshim në pamjen e tyre mund të jetë një shenjë paralajmëruese se mund të jetë melanoma.
Simptomat më të zakonshme të melanomës janë një nishan asimetrik, një kufi nishani i çrregullt, një nishan më i madh se gjashtë centimetra, një nishan që kruhet ose rrjedh gjak dhe çdo ndryshim tjetër në nishan që ju shqetëson ose është thjesht i pazakontë.
Llojet e tjera të kancerit të lëkurës
Përveç melanomës, ekzistojnë edhe tri forma të tjera të sëmundjes malinje të lëkurës.
Një prej tyre është karcinoma e qelizave bazale, e cila është forma më e zakonshme e tumoreve malinje të lëkurës, por edhe më pak e rrezikshme.
Ajo më së shumti shfaqet si një gungë e ngritur në lëkurë, e përshkuar me enë gjaku, por shpesh duket si një plagë ose një zgjebe që nuk shërohet vazhdimisht.
Më shpesh, hapja e vazhdueshme e plagës është arsyeja pse shumica e pacientëve konsultohen me një dermatolog.
Nëse nuk trajtohet për një periudhë të gjatë kohore, mund të ndodhë depërtimi lokal më thellë në inde dhe në raste të rralla mund të japë metastaza.
Tjetra është karcinoma e qelizave skuamoze, e cila në fakt është forma e dytë më e zakonshme e tumoreve malinje të lëkurës.
Ajo më shpesh shfaqet në zona të lëkurës si fytyra ose skalpi. Ky lloj kanceri lind nga keratozat aktinike, sipërfaqja e tij është e ngritur dhe e mbuluar me një kore të fortë.
Karcinoma e qelizave skuamoze është më malinje se karcinoma e qelizave bazale dhe mund të përhapet në nyjat limfatike dhe organe të tjera.
Së fundi, dermatologët paralajmërojnë për keratozat aktinike, të cilat janë kancere të lëkurës jo agresive, të lokalizuara në formën e ndryshimeve të lëkurës në kafe të kuqërremtë, me luspa dhe të ashpër.
Ato shfaqen më shpesh tek të moshuarit dhe prekin më së shumti zonat që janë të ekspozuara ndaj diellit, si fytyra, qafa, veshët, duart dhe skalp.
Këto ndryshime janë rezultat i ekspozimit kronik dhe të tepruar në diell dhe trajtimi i këtyre ndryshimeve është i domosdoshëm, pasi në 10 për qind të rasteve ato mund të zhvillohen në kancer invaziv me pasoja të rënda.
Shëndet
Epoka e re e mjekësisë, shpresa për kurën e tullacisë
Published
2 hours agoon
October 2, 2025By
UBT News
Shkencëtarët amerikanë kanë bërë përparime të rëndësishme drejt zhvillimit të trajtimeve të reja kundër tullacisë dhe alopecisë, duke tejkaluar opsionet aktuale që vetëm ngadalësojnë humbjen e flokëve.
Në Universitetin e Kalifornisë, Irvine (UCI), është zbuluar një molekulë e quajtur SCUBE3, e cila arrin të aktivizojë qelizat staminale të folikulave të flokëve, duke nxitur rritjen e tyre.
Testimet e para janë kryer si tek minjtë, ashtu edhe në lëkurë njerëzore të transplantuar, duke dhënë rezultate premtuese.
Një vit më vonë, studiues nga Universiteti i Kalifornisë në Los Anxhelos (UCLA) prezantuan një tjetër molekulë inovatore, të quajtur PP405.
Kjo substancë ka treguar aftësinë për të “zgjuar” folikulat e flokëve brenda vetëm një jave, përmes aplikimit topik në lëkurë njerëzore.
Sipas “News-Medical”, risia e këtyre zbulimeve qëndron në faktin se ato nuk kufizohen vetëm në ngadalësimin e rënies së flokëve, por riaktivizojnë ciklin biologjik të rritjes së tyre – një qasje krejtësisht e re në këtë fushë.
Ekspertët paralajmërojnë se trajtimet duhet të kalojnë përmes provave të gjera klinike përpara se të bëhen të disponueshme për publikun.
Nëse këto teste rezultojnë të suksesshme, mjekësia mund të jetë pranë një epoke të re në luftën kundër tullacisë. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Ja arsyet e pazakonta pse rritet rreziku për kancer të lëkurës
Published
5 hours agoon
October 2, 2025By
UBT News
Melanoma është forma më e rrezikshme e kancerit të lëkurës, që lind nga melanocitet, qelizat që prodhojnë pigmentin e lëkurës sonë.
Shumë njerëz nuk e dinë se disa faktorë që duken të padëmshëm mund të ndikojnë në shfaqjen e këtij kanceri. Disa prej tyre janë:
Vera e bardhë
Një studim i publikuar në Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention tregon se konsumimi i një gote vere të bardhë në ditë e rrit me 13% rrezikun për zhvillimin e melanomës. Shkaku lidhet me enzimen acetaldehyde, e cila dëmton ADN-në. Kjo substancë gjendet në pijet alkoolike, por në sasi më të lartë tek vera. Autori i studimit, Eunyoung Cho, sugjeron që personat me faktorë të tjerë risku për melanomë të kufizojnë përdorimin. Një alternativë më e sigurt është ajo e kuqe, e pasur me antioksidues që ndihmojnë në mbrojtjen e qelizave.
HPV (Papillomavirusi i njeriut)
Sipas një hulumtimi, infeksioni me HPV është i lidhur me përhapjen e karcinomës skuamoqelizore, një tjetër lloj kanceri i lëkurës, i ndryshëm nga melanoma.
Trashëgimia gjenetike dhe flokët e kuq
Individët me flokë të kuq mbartin një gjen që e shton rrezikun për kancer të lëkurës, sidomos të lidhur me ekspozimin ndaj diellit. Ky gjen ka efekt të krahasueshëm me 20 vite qëndrimi nën rrezet e diellit. Një studim i botuar në Nature Communications tregon se edhe nëse ju vetë nuk keni flokë të kuq, por dikush në familjen tuaj i ka, rreziku juaj për dëmtime gjenetike nga dielli rritet me 42%.
Lëngjet e qitros (citrus)
Konsumimi i më shumë se një gote (rreth 1.6 herë në ditë) me lëng portokalli ose grejpfruti lidhet me rritje prej 36% të rrezikut për melanomë. Kjo lidhet me përbërësit psoralen e furocoumarin, që e bëjnë lëkurën më të ndjeshme ndaj rrezeve të diellit. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Studim: Dieta Keto redukton depresionin te studentët deri në 70%
Published
5 hours agoon
October 2, 2025By
UBT News
Një studim i Universitetit të Ohios ka treguar se dieta Keto, e ndjekur për të paktën 10 javë, mund të ulë deri në 70% simptomat e depresionit te studentët universitarë.
Studimi, i botuar në Translational Psychiatry, raportoi gjithashtu përmirësime në mirëqenien e përgjithshme dhe aftësitë njohëse.
Studiuesit, të udhëhequr nga Dr. Drew D. Decker, synuan të ofronin trajtim për studentë me çrregullim depresiv të madh, duke kombinuar dietën me vlerësime javore dhe intervista klinike.
Nga 24 studentë të përfshirë, 16 përfunduan programin 10–12 javor, dhe rezultatet ishin mbresëlënëse:
69% ulje në simptomat e vetë-raportuara të depresionit
71% ulje në vlerësimin klinik të depresionit
Askush nuk plotësonte më kriteret për depresion të moderuar ose të rëndë.
Përveç shëndetit mendor, pati edhe përfitime fizike:
15 nga 16 studentë humbën mesatarisht 5 kg
Niveli i faktorit neurotrofik të trurit (BDNF) u rrit 32%
Hormoni leptin ra 52%
Përmirësim në kujtesë, shpejtësi përpunimi dhe funksione ekzekutive
Ekspertët theksojnë se nga Keto mund të ndikojë në depresion përmes mekanizmave metabolikë të lidhur me biologjinë e sëmundjes.
Studimi kishte kufizime, ishte i vogël dhe pa grup krahasues, ndaj nuk mund të thuhet se efektet vinin vetëm nga dieta.
Autorët e shohin këtë si një hap premtues dhe alternativë për të ndihmuar studentët që vuajnë nga çrregullime të shëndetit mendor. /A.Z/UBT News/
Shëndet
E vërteta e fshehur pas infarkteve tek të rinjtë
Published
1 day agoon
October 1, 2025By
UBT News
Një studim i ri nga Klinika Mayo ka hedhur dritë mbi sulmet në zemër tek të rriturit më të rinj, veçanërisht tek gratë, duke ofruar të dhëna që mund të ndryshojnë mënyrën se si kuptohen dhe trajtohen këto ngjarje serioze shëndetësore.
Kërkimi, i botuar në Journal of the American College of Cardiology, analizoi mbi 15 vite të dhëna nga Projekti i Epidemiologjisë së Rochester dhe zbuloi disa modele të pazakonta mbi shkaqet e infarkteve tek të rinjtë.
Rezultatet treguan se ateroskleroza, bllokimi i arterieve nga pllaka – mbetet shkaku kryesor i atakeve në zemër. Dallimi ishte i theksuar mes gjinive: tek burrat nën 65 vjeç shkaktonte 75% të rasteve, ndërsa tek gratë vetëm 47%.
Kjo tregon se më shumë se gjysma e infarkteve tek gratë vijnë nga shkaqe të tjera, më pak të njohura.
Një prej tyre është diseksioni spontan i arteries koronare, një gjendje kur krijohe çarje e papritur në një arterie koronare, duke bllokuar qarkullimin e gjakut pa praninë e pllakave. SCAD është më e shpeshtë tek gratë e reja dhe shpesh ngatërrohet me infarktet tipike.
Trajtimi me stenta ose ndërhyrje tjera sjellë më shumë rrezik sesa përfitim. Studimi theksoi se SCAD është gjashtë herë më e zakonshme tek gratë krahasuar me burrat. Një tjetër shkak janë infarktet e lidhura me stresin, të provokuara nga gjendje si anemia ose infeksionet e rënda.
Këto përbënin shkakun e dytë më të zakonshëm dhe shoqëroheshin me shkallën më të lartë të vdekshmërisë pesëvjeçare – rreth 33%.
Pra, pacientët me këto forma të infarkteve shpesh kishin prognozë më të rëndë sesa ata me sëmundje klasike të arterieve koronare.
Lajmi i mirë është se infarktet “të pashpjegueshme” rezultuan të rralla më pak se 3% e rasteve, duke nënkuptuar se në shumicën e situatave mjekët mund të identifikojnë një shkak të qartë dhe të përshtatin trajtimin.
Ky studim nënvizon rëndësinë e përcaktimit të saktë të shkakut rrënjësor të një sulmi në zemër. Vetëm duke ditur arsyen e vërtetë, mjekët mund të ofrojnë trajtime efektive dhe të shmangin ndërhyrjet që në disa raste mund të jenë të rrezikshme. /A.Z/UBT News/

Nga inteligjenca artificiale te bujqësia: Hajrizi tregon pse UBT-ja është zgjedhja kryesore e studentëve

Shah Rukh Khan bëhet miliarder, mes yjeve më të pasur në botë

Epoka e re e mjekësisë, shpresa për kurën e tullacisë

Xhaka në garë me Haalandin dhe yjet e tjerë për t’u zgjedhur lojtari i muajit në Premierligë

Bellucci: Një vend i veçantë për Tim Burton do të mbetet në zemrën time!

Europa League sonte vjen me 18 lojë

Beats prezanton kufjet sportive pa tel

Sekretet e njerëzve me dorën e djathtë, ja tiparet magjike

Klubet basketbollistike dhe shifrat që përfituan nga Ligji i Sponsorizimit
Të kërkuara
-
Aktualitet1 month ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Kërkime3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Aktualitet4 weeks ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën