Shqiptarët e parë, që kanë emigruar në Zelandë të Re, kanë ardhur gjatë viteve 50’. Njëri prej tyre Petrit Alliu, rrëfen sesi nga Stambolli me vaporin “Goya” kanë mbërritur në Zelandë të Re më 1 maj 1951.
Numri i saktë nuk dihet, por në atë vapor, sipas z. Alliut ishin më tepër se 60 shqiptarë, që të gjithë meshkuj dhe të rinj nga të gjitha trojet etnike tona. Secili prej të ardhurve ka historinë e vet rrëqethëse e të llahtarshme gjatë arratisjes nga vendlindja.
Aotearoa, siç e quajtën Zelandën e Re ardhësit e parë maorët, (shqip: toka mbi të cilën qëndrojnë re të mëdha e të bardha), ndodhet në anën jugperëndimore të Oqeanit Paqësor, 8,000 km. larg bregdetit të Amerikës jugore, kurse në veri 2,000 km e ndajnë nga bregu i Australisë lindore. Me një sipërfaqe 269,000 km katrorë, e përafërt me Britaninë e Madhe dhe Japoninë. Në strukturën etnike mbizotëron popullsia e ardhur evropiane. Zelanda përbëhet prej dy ishujve kryesorë: ishullit verior dhe atij jugor. Toka e reve të mëdha e të bardha është tokë kodrinore vullkanike e pasur me bimësi, lumenj, ujëra termalë, liqene, ujëvara dhe me vargmale e kodra. Vargmalet impozante me bukuri mahnitëse dhe vazhdimisht të mbuluara me borë janë Southern Alps (Alpet jugore) që shtrihen në Ishullin jugor. Maja më e lartë e këtyre maleve shkon deri në 3754 metra lartësi Mountain Cook. Zelanda shtrihet në një gjatësi prej 1500 km. nga veriu në jug. Ishulli verior karakterizohet me temperaturë më të butë dhe me popullsi më të dendur. Njerëzit e parë janë vendosur në këtë Ishull të largët pak para sh. X – të. Në Tokën e reve të bardha e të mëdha, siç e quajtën ardhësit e parë /Maori/, kur erdhën, gjetën parajsën, vendin ku organizuan jetën e re në tokë të re dhe për ketë janë edhe sot shumë krenarë. Të ndodhur në mes të Paqësorit, ata jetuan me produktet e tokës, detit dhe të peshkimit.
Lundërtari holandez Abel Tasman Evropiani i parë në Aotearoa
Evropiani i parë që shkeli në Aotearoa ishte lundërtari holandez Abel Tasman, në vitin 1642, i cili qëndroi për pak kohë përgjatë bregut perëndimor dhe sipas regjionit të Zelandës në Holandë ishullin e posa vizituar e quajti “Zelanda e Re”. Pas 127 vjetëve pason vizita e kapitenit anglez James Cook me marinarët e tij, që erdhi nga Tahiti, 1769. Në vitin 1814 për herë të parë vijnë misionarë anglezë për përhapjen e fesë krishtere. Më 6 shkurt 1840 pas nënshkrimit të traktatit mes vendësve /MAORI/ dhe përfaqësuesit të mbretëreshës Viktoria, në qytezën Waitangi, Britania e Madhe e shpalli koloni të veten Zelandën e Re. Në vitet që pasuan ardhjet vazhduan me intensitet më të shtuar nga Britania e Madhe, kurse më vonë edhe nga shtetet e tjera të Evropës, të Azisë… Sot në ketë shtet me mbi 4 milionë banorë bashkëjetojnë në harmoni të plotë shumë kultura, gjuhë e raca njerëzish, në mesin e tyre edhe shqiptarë që erdhën këtu pas aplikimit të sistemit sllavo-komunist të vitit 1945 në tokat shqiptare, pra në fillim të dekadës së pestë të shekullit XX. Kronika e migrimeve të shqiptarëve në shtetin e paqes, qetësisë e të rregullit janë pjesë e historisë së dhimbshme të zhvendosjeve me represion e dhunë nga tokat e tyre. Mërgata shqiptare në Zelandë të Re është një ndër mërgatat më të reja shikuar në pikëpamje të kohës së mërgimit nga të gjitha bashkësitë e tjera shqiptare nëpër botë.
Emigrantet e parë shqiptarë në vaporin “Goya”, prill 1951. Në foto:Aqif Kaskin, Lulzim Pogoni, Qamil Hasani, Petrit Alliu, Halit Bajrami Kamber Rrustemi (vlonjat, i vrarë nga UDB-eja në Australi).
Emigrantet e parë shqiptarë në vaporin “Goya”, prill 1951. Në foto:Aqif Kaskin, Lulzim Pogoni, Qamil Hasani, Petrit Alliu, Halit Bajrami Kamber Rrustemi (vlonjat, i vrarë nga UDB-eja në Australi).
Shqiptarët në Ishullin e largët erdhën me vaporin “Goya”
Për emigrimin e shqiptarëve të parë, në Zelandë të Re, rrëfen Petrit Alliu, njëri nga emigrantët e parë në Zelandë. “Nga Stambolli me vaporin “Goya” kemi mbërritur në Zelandë më 1 maj 1951. Numri i saktë nuk me kujtohet, por ishim më tepër se 60 shqiptarë, që të gjithë meshkuj dhe tė rinj nga të gjitha trojet etnike tona. Po i përmend disa prej tyre: Fadil Kaceli, Shaqir Seferi /i ndjerë/, Besim Kazazi /i ndjerë/ e Lulzim Pogoni nga Tirana, Shaban Kryeziu, Jorgji Harillamsi, Halit Bajrami, (ish-ushtarak e punëtor i sigurimit që bashkë me Xhevdet Mustafën dhe Sabaudin Hazendarin më 24 shtator 1982 kishte zbarkuar si diversant në Divjakë (Shqipëri). Xhevdeti dhe Sabaudini vriten nga agjentet e Sigurimit Shqiptar, kurse Haliti vetëdorëzohet. Pas një qëndrimi në “burg” në Shqipëri kthehet në Zelandë të Re.
Vdiq në Auckland, me gjasë në vitin 2007), Bahri Kavaja nga Shkodra, Masar Krasniqi nga Prishtina, Zydi Zequllari e Islam Kulla /i ndjerë/ nga Korça, Bajram Murati nga Vlora, Musa Hajdari nga Muzeqina, Nevruz Mullaj nga Gjirokastra, Sabahudin Qefaliu e Qamil Hasani, nga Tetova, Ramazan Daja /i ndjerė/ nga Petrela, Kamber Rustemi /i vrarë nga UDB-ja në Australi, nga Vlora/, Vilson Shkambi, Xhelo Resuli, K. Myrteza, Ramadan Nazifi /i ndjerë/ nga Labëria, Nazmi Mehmeti nga Gostivari dhe të tjerë. Mënyra se si morëm botën në sy ishte shumë e dhimbshme, thotë, z. Alliu. “Secili prej nesh ka historinë e vet rrëqethëse e të llahtarshme gjatë arratisjes nga vendlindja”.
Në vaporin “Goya” përveç shqiptarëve kishte edhe rumunë, bullgarë, sllovenë e boshnjakë. Së pari na vendosen në Pahitua, qytezë afër Wellingtonit. Pas 6 javëve na shpërndanë gjithandej Zelandës nëpër ferma duke na pajisur me nga një kartë identifikimi dhe leje për punë. Shpejt e gjetëm veten dhe për pak kohë u adaptuam në rrethin e ri. Pas dy vjetësh kishim të drejtë për t’u vendosur e për të punuar aty ku donim vetë. Disa prej nesh u vendosem në qytetin e Aucklandit. Me punë krijuam kushte të mira për të jetuar. Besoj se edhe para nesh ka pasur shqiptarë në Zelandë të Re. Kur erdhëm takuam një femër shqiptare e ardhur nga Egjipti e cila fliste mirë shqipen. Çka u bë me të më vonë nuk di. Flitej edhe për tri gra shqiptare tjera nga Llogoraja e Vlorës të vendosura këtu para nesh, pastaj për shqiptarët nga Australia të cilët kishin ardhur për të kërkuar flori në lumenjtë e këtushëm, por ata nuk kanë qëndruar gjatë në Zelandë të Re. Sidoqoftë, ne ishim emigrantët e parë politikë shqiptarë, me numër kaq të madh, të vendosur në ketë Ishull të largët. Këtu ne formuam Lidhjen Qytetare të Shqiptareve në Zelandë të Re. Kryetari i Lidhjes Mazhar Krasniqi dhe të gjithë ne të tjerët i përqendruam forcat në ruajtjen e traditave, gjuhës… mbajtjen e lidhjeve, qëndrimeve në sensibilizimin e çështjes së pazgjidhur të Kosovës me mërgatat simotra shqiptare në Australi, në Amerikë e gjetiu. Tuboheshim gjatë vikendeve, festave dhe kurrë nuk harruam prej nga kishim ardhur, kurrë nuk i humbëm shpresat se një ditë do ta thyejë qafen diktatura e kuqe. Me rastin e festes se Flamurit takoheshim në shtëpinë e njërit prej nesh dhe festonim familjarisht, para flamurit kuq e zi këndonim himnin, dëgjonim muzikë shqipe evokonim të kaluarën… Sot edhe fëmijët tanë në këtë vend të bukur me demokraci të vërtetë kanë krijuar familjet e tyre dhe jetojnë komfort standardit të shoqërisë zelandeze”. Sipas Petrit Alliut, i lindur në Tirane 1930, i arratisur në vitin 1948, se pari në Turqi e pastaj në Zelande të Re, personalitet i respektuar dhe emër i njohur i futbollit zelandez në vitet 1952-1956. Rreth viteve ‘70, ‘80 të shekullit të kaluar pati ardhje në mënyrë individuale, kurse pas vitit 1990 për shkak të ndjekjeve, burgosjeve e vrasjeve të shqiptarëve në Kosovë, eksodit masiv në Shqipëri, u rrit paksa numri i atyre që vinin në Zelandë të Re. Vala e dytë, kjo e fundit, e imigrimeve masive u bë pas zhvendosjeve të dhunshme, gjenocidit në Kosovë, në pranverën e vitit 1999. Më, 22 maj 1999, erdhën refugjatët e parë shqiptarë, të cilët u morën në mënyrë të organizuar nga Qeveria zelandeze në kampet e refugjatëve në Maqedoni. Në aeroportin e Aucklandit del i gjithë komuniteti shqiptar, i madh e i vogël, shumë zelandezë e të tjerë, në krye me kryeministren e atëhershme të Qeverisë së Zelandës, Jenny Shipley me bashkëpunëtorë si dhe përfaqësues të opozitës për t’u uruar mirëseardhje refugjatëve nga Kosova.
Refugjatët e rinj të ’99-s
Ardhjet vazhduan gjatë tërë vitit 1999. Duhet përmendur se në mesin e refugjatëve pati edhe personalitete të shquara të kulturës e shkencës shqiptare: Akademik Enver Gjerqeku, shkrimtari Rexhep Hoxha, Dr. Hysen Ukmata etj. Të ardhurit /me përjashtim të katër familjeve të ardhura në vitin 2000/ kishin lidhje farefisnore me shqiptarët zelandezë. Pritjet qenë të ngrohta dhe emocionuese. Pas një jave qëndrimi në kampin Mangere mirëpriten në familjet shqiptare për të kaluar pastaj në shtëpi, banesa të tyre të marra me qira. Që të gjithë vendosen në Auckland, paralagjet: Orakei, Mission Bay, Pakuranga, Medolbank, Sten Jons, Kohimarama, Glendowie, Panmure, Onahunga, St. Heliers, Mt. Welligton, Buckland Beach, Epsom etj. Shqiptarët në qytetin e porsaardhur në mënyrë të organizuar filluan me kurse të gjuhës angleze, për të vazhduar pastaj me rikualifikime për profesione të ndryshme. Një numër prej tyre pas një viti me vetëdëshirë u kthyen në Kosovë. Struktura kualifikuese e mërgimtarëve shqiptarë është e lartë. Të rinjtë vazhdojnë shkollimin në shkollat përkatëse, filloristët janë të shpërndarë nëpër shkollat ku i kanë të vendosura familjet, kurse gjimnazistët i ndjekin mësimet gati që të gjithë në shkollën e mesme “Selwyn College” /Kohimarama/.
Selwyn College, 2000. Çikat e Kosovës: Nita, Marigona, Majlinda, Alma, Kaltrina, Blerta, Rina e Ardita në këmbë.
Që të gjithë vendosen në qytetin e madh të Auckland-it. Falë sjelljeve me kulturë, punës me korrektësi, shqiptarët, këtu në Zelandë, respektohen si njerëz punëtorë e familjarë të mirë. Si kudo në botë edhe këtu shqiptarët po tregohen punëtorë të aftë e të zgjuar, sidomos në fushën e ekonomisë dhe biznesit. Të ardhurit në vitin 1951 ishin kryesisht nga Shqipëria, kurse të ardhurit në vitin 1999 janë nga Kosova. Komuniteti shqiptar është i përqendruar në qytetin Aucklandit. Mundet që edhe në qytete tjera të ketë shqiptarë, por ne nuk i dimë. Në bisedë me mërgimtarët, që kanë ndjekur lëvizjet, ardhjet e shqiptarëve, del se në Zelandë të Re duhet të jenë diku 400 deri 500 shqiptarë. Të ardhurit shqiptarë, fjalën e kam për imigrimet e vitit 1999, që të gjithë janë të përqendruar në qytetin e Auckland-it. Shqiptarët përbëjnë një pjesë të vogël, por të rëndësishëm të qytetit multikulturor. Vendi i preferuar për shqiptarët është paralagja Mission Bay. Nё Mission Bay zhvillojnë veprimtari hoteliere me shumë sukses: Muharrem Muharremi – Mema, Xhelal Jashari e Bajram Jusufi. Restorantet e tyre dallohen për specialitetet ushqimore, shërbimet me kohë, pastërti e rregull. Nё këtë paralagje të mrekullueshme të qytetit më të madh nё Zelandë tё Re ёshtё i njohur salloni për rregullimin e flokëve për meshkuj dhe femra që mban firmën e floktarit nga Prishtina Agim Agollit, “Gimmy’s Hair Desing”. Pronari i kompanisë për prodhimin e akullores Tair Tairi e ka zgjeruar veprimtarinë e vet, duke hapur këto ditë në Mission Bay ëmbëltore sipas yrnekut të ëmbëltoreve në Prishtinë e Shkup. Në grupin e shqiptarëve që kanë gjetur suksesin përmes restoranteve është edhe afaristi Abdullah Bashota me restorantin e tij të njohur “Red Elephant” si dhe të rinjtë Sokol Krasniqi e Astrit Jolla me restorantin “Safran” në një nga lagjet më luksoze të qytetit në Newmarket. Duhet thënë se pjesa dërmuese e punëtorëve në restorantet e përmendura janë shqiptarë. Salih Salihu me të bijtë Albanin, Agronin e Drilonin për një kohë të shkurtër ka arritur të bëhet model tipik i biznesmenit të suksesshëm. Grupit të biznesmenëve duhet shtuar edhe emrat e Burim Xharrës, Ismet Selimit, Ideal Huskajt, Burim Prekazit, Agron Hasanit, Drin Muratit, Sharr Brezartit etj., të cilët kanë bizneset e tyre. Një numër tjetër punojnë në tregti, administratë, ndërtimtari, mjekësi etj. Me ketë rast nuk duhet harruar të rinjtë shqiptarë, që i kanë kryer studimet dhe ata që pritet t’i kryejnë në Universitetet e qytetit të Auckland-it, të cilët brenda pak vitesh do të jenë yjet e punës intelektuale dhe të biznesit në ketë vend të zhvilluar.
Auckland, 8 mars 1998. Nënat shqiptare në protestë: Stop, masakrave në Kosovë!
Auckland, prill 1999. Shqiptaro-zelandezët në përkrahje të NATO-s
Si gjithkund në botë edhe Mërgata shqiptare këtu në shtetin me histori e përvojë të shumanshme për sa i përket tolerancës e mirëkuptimit ndëretnik e kulturor po ballafaqohet me problemin e ruajtës së gjuhës dhe të identitetit kombëtar. Ndërkohë që po rritet numri i fëmijëve tanë, ruajtja e gjuhës dhe mësimi i saj po behet gjithnjë e më i vështirë. Bashkësia shqiptare duhet të ndërgjegjësohet se sigurimi i një lokali të përhershëm ku do të zhvillonin aktivitete, hapin klasa për mësimin e gjuhës shqipe dhe përmes saj edhe të kulturës, historisë dhe gjithë çka tjetër që ka të bëjë me shqiptarët është më se e nevojshme.
Kjo mund të arrihet fare lehtë, kur kemi parasysh potencialin e madh intelektual që kanë shqiptarët këtu: mësues, profesorë, ekonomistë, inxhinierë, mjekë, arkitekt, farmacistë, dentistë…, pastaj Zelanda e Re është vend i përzemërt, që të ofron mundësi të mëdha realizimi nëse ke vullnet dhe dashuri për veten dhe për Kombin tënd.
*Marr nga libri “Bijtë e shqipes në tokën e reve të bardha”, Auckland, 2010 të autorit Sabit Abdyli./ diaspora shqiptare/KultPlus
Ndërprerësit për kontrollim të karburantit në motorët e aeroplanit të kompanisë ajrore Air India, i cili është rrëzuar pak pasi është nisur dhe ka lënë të vdekur 260 persona muajin e kaluar, e kanë ndryshuar statusin nga pozicioni i “ rrjedhshëm” në të “ndalur” pak para se të ndodhte incidenti, është thënë në një raport paraprak hetimor të shtunën.
Në raportin e lëshuar nga Byroja për Hetimin e Aksidenteve të Aeroplanëve të Indisë, nuk janë dhënë përfundime apo se kush ka faj për katastrofën e 12 qershorit, mirëpo sipas të dhënave të kutisë së zezë, një pilot e ka pyetur tjetrin se pse e ka ndalur karburantin dhe i dyti i ka thënë se nuk ka vepruar ashtu.
Aeroplani i llojit Boeing 787-8 ishte nisur nga Ahmedabadi, qytet në perëndim të Indisë, për në Londër. Si pasojë e rrëzimit të aeroplanit kanë vdekur 242 persona në bord dhe 19 tjerë që kanë qenë në vendin e përplasjes.
Një pasagjer ka mbijetuar mrekullisht. Ai ka qenë një shtetas britanik, i cili ka arritur të largohet nga copëzat e aeroplanit dhe tashmë është liruar nga spitali.
Në raportin prej 15 faqesh, byroja për hetime ka thënë se sapo aeroplani ka arritur në shpejtësinë e duhur “ndërprerësit për karburant të motorëve 1 dhe 2 janë ndalur me një distancë nga njëri-tjetri prej 1 sekonde”.
Menjëherë pas këtij veprimi, raportohet se aeroplani e ka humbur drejtimin.
Sipas raportit, ndërprerësit janë rikthyer sërish në pozicionin “rrjedhës” dhe motorët kanë fituar fuqi, mirëpo njëri prej pilotëve veçse e ka nisur sinjalin për emergjencë.
Kontrollorët e trafikut ajror i kanë pyetur pilotët se çfarë ka ndodhur, mirëpo e kanë parë aeroplanin të rrëzuar dhe e kanë angazhuar menjëherë personelin për emergjenca në vendin e ngjarjes.
Gjermania po planifikon të blejë 15 avionë luftarakë të tjerë F-35 nga SHBA-ja, transmeton Anadolu.
Berlini planifikon të rrisë madhësinë e flotës së saj të avionëve F-35 nga 35 në 50, njofton “Politico”. Në këtë kontekst, Gjermania planifikon të blejë 15 avionë luftarakë të tjerë F-35 nga kompania amerikane “Lockheed Martin”.
Vlen të përmendet se porosia e re e mundshme e Gjermanisë për avionët F-35 vjen pasi NATO kohët e fundit ra dakord për objektiva të reja për armët dhe nivelet e trupave.
Qeveria gjermane porositi 35 avionë luftarakë F-35 nga SHBA si pjesë e programit të ri të modernizimit të ushtrisë prej 100 miliardë eurosh.
Avionët luftarakë F-35 nga prodhuesi “Lockheed Martin”, janë planifikuar të zëvendësojnë avionët luftarakë “Tornado” të përdorur nga Forcat Ajrore Gjermane që nga viti 1980 dhe janë të vetmit avionë luftarakë gjermanë të aftë të mbajnë bomba bërthamore amerikane.
Ndërsa mosmarrëveshja midis Gjermanisë dhe Francës në lidhje me partneritetin e Sistemit të Avionëve Luftarakë Ajror të Gjeneratës së Ardhshme (FCAS) rritet, këtë javë në mediat evropiane doli lajmi se Franca donte të merrte 80 për qind të pjesës së punës në këtë projekt.
Presidenti amerikan, Donald Trump ka thënë më 10 korrik se Shtetet e Bashkuara janë duke dërguar armë në Ukrainë përmes NATO-s, një javë pasi Pentagoni ka bërë të ditur që do të ndalojë së dërguari disa armë në këtë shtet të goditur nga lufta e Rusisë.
Trump ka thënë se do të bëjë një “deklarim të madh” për Rusinë më 14 korrik. Ai nuk ka dhënë më shumë hollësi në këtë aspekt, mirëpo ka folur për dërgimin e armëve.
“Po i dërgojmë armë NATO-s, dhe NATO-ja po paguan për këto armë 100%. Pra, çfarë po bëjmë është se armët që po nisen, po shkojnë në NATO, dhe më pas NATO-ja do t’i dorëzojë këto armë në Ukrainë dhe NATO-ja do të paguajë për këto armë”, ka thënë Trump në një intervistë për transmetuesin amerikan NBC.
Më herët gjatë javës, Trump ka thënë se do të kërkojë nisjen e disa armëve për mbrojtje për Ukrainën, pas komenteve negative të disa anëtarëve të Kongresit rreth njoftimit të Pentagonit, më 2 korrik, që disa armë nuk do të dërgohen, pas shqetësimeve se rezervat amerikane kanë rënë në mënyrë të konsiderueshme.
Trump duket se e ka përmbysur këtë vendim më 8 korrik, kur ka thënë se Shtetet e Bashkuara do të dërgojnë armë për mbrojtje të Ukrainës, teksa intensifikohen sulmet ruse.
Ai, gjithashtu, është shprehur i zemëruar me presidentin rus, Vladimir Putin, duke thënë se po e shqyrton mundësinë e vendosjes së sanksioneve të reja ndaj Moskës.
Trump ka thënë se është duke e studiuar propozimin e senatorëve Lindsey Graham dhe Richard Blumenthal për vendosjen e sanksioneve dhe tarifave ndaj shteteve që mbështesin luftën e Rusisë, dhe masa tjera ndëshkuese për sistemin bankar të Rusisë.
“Besoj se do të bëj një deklarim të madh për Rusinë të hënën”, ka thënë Trump gjatë intervistës.
Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky u ka bërë thirrje aleatëve që t’i përdorin “asetet ruse” për rindërtim të Ukrainës dhe ka kërkuar më shumë armë, investime dhe prodhim të përbashkët të armëve për mbrojtje.
Më 10 korrik, Sekretari amerikan i Shtetit, Marco Rubio ka thënë se ia ka përsëritur homologut të tij rus, Sergei Lavrov se Moska duhet të jetë më fleksibile.
Dy diplomatët janë takuar në margjina të një samiti në Malajzi.
“Na duhet një plan veprimi për të ecur përpara për zgjidhje të këtij konflikti”, ka thënë Rubio, duke shtuar se administrata Trump është angazhuar me Senatin amerikan rreth asaj se si mund të duken sanksionet e reja ndaj Rusisë.
“Patëm bisedë të sinqertë. Ishte e rëndësishme”, ka thënë Rubio pas takimit në Kuala Lampur.
Ministria e Jashtme ruse ka thënë se Rubio dhe Lavrov kanë pasur “këmbim të sinqertë dhe substantial të pikëpamjeve të tyre”.
Rubio ka thënë se njoftimi i Pentagonit për dërgimin e armëve në Ukrainë është keqkuptuar, dhe që shumica e ndihmës amerikane nuk është ndalur kurrë për Ukrainën.
Ai e ka pranuar që Ukraina ka nevojë për më shumë sisteme Patriot dhe që disa janë “të qasshme në shumë shtete në Evropë, por askush nuk dëshirojë t’i ndajë me ta”, prandaj ka thënë se beson që situata do të ndryshojë.
Ai ka thënë se Rusia i ka humbur 100.000 ushtarë prej janarit, dhe që ata janë vrarë, nuk janë vetëm të plagosur.
Ukraina, sipas tij, ka humbur më pak ushtarë përgjatë asaj periudhe.
“Ndonëse shifra është më e vogël, megjithatë është e konsiderueshme”, ka deklaruar mes tjerash Rubio.
Lufta në Ukrainë ka nisur më 24 shkurt të vitit 2022.
Presidenti rus, Vladimir Putin, e quan luftën “operacion special ushtarak” për të çmilitarizuar Ukrainën.
Perëndimi është përgjigjur ndaj Rusisë, duke goditur ekonominë e këtij shteti me sanksione të ashpra.
Si pasojë e luftës kanë vdekur mijëra persona dhe miliona të tjerë janë zhvendosur nga shtëpitë e tyre./REL
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, ka realizuar një tjetër sukses akademik me publikimin e punimit shkencor në revistën ndërkombëtare Journal of Global Perspectives on Society, Culture, and Development (JGPSCD), e cila botohet në Shtetet e Bashkuara të Amerikës nga MK Science Set Publishers, me ISSN 3067‑8358 dhe me sistem vlerësimi shkencor “double-blind peer review”.
Punimi me titull “A janë lajmet e rreme (dezinformimi) armiku më i madh i Etikës, në gazetarinë profesionale në Kosovë?” trajton një tematikë aktuale dhe me rëndësi të veçantë për zhvillimin e gazetarisë etike dhe profesionale në Kosovë, në një kohë të mbushur me sfida të dezinformimit dhe lajmeve të rreme.
Ky punim, i cili është i pajisur me DOI zyrtar, përbën një kontribut domethënës në fushën e studimeve të gazetarisë dhe etikës mediale, duke pasuruar kështu literaturën akademike dhe duke rritur profilin ndërkombëtar të UBT-së në kërkim shkencor.
Profesori Sabedini është autor i tre librave shkencorë në fushën e gazetarisë dhe etikës, përfshirë:
Etika, mburojë e gazetarisë profesionale (2025), promovuar në UBT
Gazetaria Online në Kosovë dhe në rajon: Etika dhe sfidat e vetërregullimit (2024)
Mediet, etika, raportimet për situata të ndjeshme (2023)
Ai ka prezantuar mbi 11 punime shkencore në konferenca ndërkombëtare dhe gëzon mbi 33 vite përvojë në gazetarinë informative dhe hulumtuese. Është themeltar dhe redaktor i portalit RajoniPress, i njohur për raportime profesionale mbi çështje të ndjeshme si korrupsioni dhe krimi i organizuar.
Për angazhimin e tij në gazetari, Sabedini është katër herë fitues i çmimit “Gazetari i Vitit” në Kosovë, ndërsa ka ndjekur trajnime të avancuara në SHBA, përfshirë edhe në University of Missouri – Columbia, në fushën e gazetarisë hulumtuese dhe luftës kundër korrupsionit.
