Lajmet

Si u shndërrua presidenti i Shri Lankës nga hero i luftës në një të arratisur?

Ditët e fundit të dinastisë Rajapaksa të Shri Lankës sollën një tregim ndryshe.

Published

on

Ata konsideroheshin heronj të vendit, liderët pothuaj mitikë luftëtarë-mbret që mundën separatistët në një luftë të përgjakshme civile. Por ditët e fundit të dinastisë Rajapaksa të Shri Lankës sollën një tregim ndryshe.

Në orët e hershme të së mërkurës, presidenti Gotabaya Rajapaksa u largua nga kombi i Azisë Jugore, vetëm disa ditë pasi mijëra protestues të zemëruar thyen rezidencën e tij, duke i kërkuar që të largohet nga vendi. Ai pritej të jepte dorëheqjen gjatë asaj dite, por Gotabaya Rajapaksa nuk priti për ta zyrtarizuar. Në vend të kësaj, para agimit, të mërkurën ai hipi në një aeroplan ushtarak duke u larguar nga Colombo, kryeqyteti tregtar i vendit të goditur nga kriza, dhe iku në Maldive.

Largimi i tij është një moment historik për kombin ishullor prej 22 milionë banorësh, të cilin dinastia Rajapaksa-s e ka sunduar qe gati dy dekada para se qytetarët ta humbnin besimin ndaj tij.

“Pamja e Gotabaya Rajapaksa duke ikur nga Shri Lanka me një avion ushtarak tregon rënien e familjes”, deklaroi Ganeshan Wignaraja, bashkëpunëtor i lartë në ODI Global.

“Trashëgimia e tyre nuk mendoj se është pozitive. Por shpresojmë se Shri Lanka do të zhvendoset në një drejtim të ri”, shtoi ai tutje.

Ngritja e dinastisë Rajapaksa

Ndërsa vendi po bën hapat e tij të parë në epokën e guximshme, ekspertët thonë se duhet të analizohet se çfarë shkoi keq në fund. Ata sugjerojnë se duhet të trajtohet periudha e ngritjes dhe rënies së dinastisë Rajapaksas. Gotabaya Rajapaksa nuk është anëtari i vetëm i familjes që ka qenë president. Vëllai i tij, Mahinda Rajapaksa, i cili sikurse Gotabaya njihet gjerësisht si “hero lufte” në mesin e popullsisë, u zgjodh president më 2005 dhe arriti statusin pothuajse legjendar në vitin 2009 kur shpalli fitoren në luftën civile 26-vjeçare kundër rebelëve të Tigrave Çlirimtar të Tamil Eelam.

Kjo fitore i dha Mahinda Rajapaksa-s një burim pothuajse të pashtershëm kapitali politik. Ai gëzoi një kontroll 10-vjeçar mbi pushtetin gjatë të cilit ai u nderua nga shumica budiste sinhaleze e Shri Lankës. Ai njihej gjerësisht si “appachchi” – babai i kombit – dhe njerëzit shpesh përkuleshin kur kalonte pranë dhe frikësoheshin kur ai s’ishte mirë.

Në pjesën më të madhe të mandatit të tij, Mahinda Rajapaksa drejtoi Shri Lankën si një biznes familjar, duke emëruar vëllezërit e tij në poste kyçe; Gotabaya si Sekretar i Mbrojtjes, Basil si Ministër i Zhvillimit Ekonomik dhe Chamal – kryeparlamentar.

Pavarësisht grindjeve për nepotizëm – vëllëzerit Rajapaksa ishin të njohur. Vendi përjetoi rritje ekonomike. Kjo erdhi si rrjedhojë e huamarrjes nga jashtë për të financuar shërbimet publike.

Pushim i shkurtër dhe rikthim

Lufta civile përveç që ndikoi për të krijuar legjendën e Mahinda Rajapaksa-s, solli edhe shenjat e para të rënies së tij. Sipas një raporti të Kombeve të Bashkuara të vitit 2011, trupat qeveritare ishin përgjegjëse për abuzime, granatime të qëllimshme të civilëve, ekzekutime, përdhunime dhe bllokimin e ushqimit dhe ilaçeve për të arritur në komunitetet e prekura. Raporti i OKB-së tha se “një numër burimesh të besueshme kanë vlerësuar se mund të ketë pasur deri në 40 mijë vdekje civile”. Qeveria e Mahinda Rajapaksa-s vazhdimisht ka mohuar akuzat e tilla. Megjithatë problemet filluan të rriten.

Shqetësimet për të drejtat e njeriut shkuan përtej luftës. Kundërshtarët politikë akuzuan Mahinda Rajapaksa-n për miratimin e heshtur të grupeve budiste të ekstremit të djathtë dhe pakicat myslimane dhe tamile të Shri Lankës kishin frikë nga një goditje më e gjerë ndaj komuniteteve të tyre.

Deri në vitin 2015, Shri Lanka i detyrohej Kinës 8 miliardë dollarë dhe zyrtarët e qeverisë së Shri Lankës parashikuan se borxhi i jashtëm i akumuluar – si borxh ndaj Kinës ashtu edhe vendeve të tjera – do të hante 94% të PBB-së së vendit. Atë vit, Mahinda Rajapaksa humbi një zgjedhje të ngushtë presidenciale ndaj ministrit të tij të shëndetësisë.

Në prill të vitit 2019, militantët islamikë vranë të paktën 290 njerëz në një varg sulmesh me bomba në kisha dhe hotele luksoze. Në nëntor të atij viti, Gotabaya Rajapaksa u zgjodh president i ri i vendit. Dhe si vëllai i tij, ai e shihte qeverisjen si një çështje familjare. Ai e emëroi Mahinda Rajapaksa-n menjëherë në post.

Humbja e përkrahjes

Megjithatë, siç i kishte ndodhur vëllait të tij, në presidencën e Gotabaya Rajapaksa filluan të shfaqen probleme, si dhe pyetjet mbi menaxhimin ekonomik të qeverisë së tij vazhduan të rriteshin. Ekspertët thonë se problemet ekonomike të Shri Lankës nuk erdhën tërësisht për fajin e Qeverisë, por situata u përkeqësua nga një sërë vendimesh të këqija.

Murtaza Jafferjee, kryetari i Institutit Advocata me qendër në Kolombo tha se huamarrja e jashtme e Shri Lankës solli edhe një seri goditjesh në ekonominë e vendit, që nga fatkeqësitë natyrore deri te musonët, e situata të tjera. Në përballje me deficit, Rajapaksa uli taksat në përpjekje për ta stimuluar ekonominë. Por masa rezultoi e pasuksesshme, duke goditur në vend të ardhurat e qeverisë. Agjencitë e vlerësimit më pas e ulën Shri Lankën në nivele afër standardit, që do të thotë se vendi humbi qasjen në tregjet jashtë shtetit. Më pas, Shri Lanka duhej të përdorte rezervat e saj valutore për të shlyer borxhin e qeverisë. Kjo ndikoi në importet e karburanteve dhe lëndëve të tjera thelbësore, të cilat çuan drejt rritjes së çmimeve.

Tani popullsia e Shri Lankës po përballet me kushte të vështira. Njerëzit duhet të presin me orë të tëra për karburant, shpesh duke u përplasur me policinë dhe ushtrinë. Raftet e supermarketeve janë të thata. Furnizimet me ilaçe po mbarojnë. Dhe ata fajësojnë Rajapaksët. Për muaj të tërë, Shri Lankasit e zemëruar kanë dalë në rrugë, duke akuzuar vëllezërit Gotabaya dhe Mahinda Rajapaksa për keqmenaxhim të ekonomisë.

Protestat filluan paqësisht, por u shndërruan në protesta të dhunshme në muajin maj, duke e detyruar Mahinda Rajapaksa të japë dorëheqje si kryeministër. As vendimi i tij s’ishte i mjaftueshëm për të shuar zhgënjimin e popullsisë – sepse vëllai i tij mbeti në pushtet si president. Për javë të tëra ai qëndroi në pushtet, por dikur nuk i bëri ballë presionit të popullsisë./UBTNews/

Lajmet

Protestë e re kundër shtrenjtimit të rrymës në Prishtinë

Published

on

By

Grupi “Asnjë cent më shumë” ka njoftuar se do të organizojë një protestë të re më 19 prill, kundër rritjes së çmimit të energjisë elektrike. Protesta do të mbahet në sheshin “Skënderbeu” në orën 12:00, dhe organizatorët kanë ftuar qytetarët të marrin pjesë në masë.

Besnik Shabiu, organizatori i protestës, ka deklaruar se protesta është një reagim ndaj vendimit të ZRRE-së për rritjen e çmimit të energjisë elektrike, duke theksuar se, nëse autoritetet nuk reagojnë, grupi nuk përjashton mundësinë e përshkallëzimit të aksioneve. Ai paralajmëroi se mund të ndodhin bllokime të rrugëve dhe institucioneve, për të siguruar që zëri i qytetarëve të dëgjohet.

Shabiu ka shtuar se protesta e nesërme vjen në një moment të rëndësishëm, pasi të njëjtën orë mbahet edhe vazhdimi i seancës konstituive të Kuvendit të Kosovës. Ai bëri thirrje për deputetët e zgjedhur që, sapo Kuvendi të konstituohet, të thirret komisioni për energji dhe ZRRE-ja për të raportuar mbi çështjen e rritjes së çmimit të energjisë.

“Zëri i qytetarëve duhet të dëgjohet pa ndërprerë. Ne do të vazhdojmë të jemi të zëshëm, dhe nëse pas kësaj proteste nuk ka reagim, do të jemi të detyruar të përshkallëzojmë aksionet”, tha Shabiu.

Ai gjithashtu njoftoi se po shqyrtohen mundësitë e pezullimit të pagesave për energjinë elektrike për qytetarët si një masë për të mbrojtur interesat e tyre. “Ky është një kërkesë legjitime e qytetarëve. Kur institucionet nuk punojnë për qytetarët, pse duhet të funksionojnë?”, shtoi ai.

Në anën tjetër, Ardian Bajraktari, një nga përfaqësuesit e grupit, ka bërë të ditur se ekipi i tij po punon për hartimin e padisë për anulimin e vendimit të aktit administrativ nga ZRRE. Sipas tij, ky vendim është marrë në shpërputhje me autorizimet e këtij institucioni dhe ka dëme të mëdha për qytetarët. Ai ka njoftuar se janë duke përgatitur gjithashtu një propozim për një masë të përkohshme, për të shtyrë ekzekutimin e vendimit derisa të shqyrtohet nga gjykatat.

Ky zhvillim vjen pas njoftimit të ZRRE-së për një rritje të çmimit të energjisë elektrike për 16%, që do të hyjë në fuqi nga muaji maj. Ky vendim ka shkaktuar reagime të shumta nga qytetarët, bizneset dhe subjektet politike, që po kundërshtojnë një rritje të tillë. Protesta të ngjashme janë mbajtur tashmë dhe grupet e aktivistëve po kërkojnë anulimin e këtij vendimi.

Për më shumë, grupi “Asnjë cent më shumë” ka paralajmëruar se do të vazhdojnë aksionet deri në arritjen e kërkesave të tyre dhe kanë ftuar qytetarët të bashkohen në protestën e nesërme për të shprehur pakënaqësinë e tyre ndaj shtrenjtimit të rrymës.

Continue Reading

Lajmet

Osmani dekoron me medalje tre të mbijetuar të dhunës seksuale gjatë luftës

Published

on

By

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, ka dekoruar me medaljen “Nderi i Republikës së Kosovës” tre të mbijetuar të dhunës seksuale gjatë luftës së fundit në Kosovë. Në një ceremoni të organizuar në Presidencë, medalja iu dorëzua Vasfije Krasniqi-Goodman, Shyrete Tahiri-Sylejmani dhe Ramadan Nishori, të cilët kanë folur publikisht për përvojat e tyre të dhunës nga forcat serbe gjatë luftës.

Në fjalimin e saj, Presidentja Osmani ka vlerësuar guximin e të mbijetuarve për të ndarë me publikun përvojat e tyre dhe ka theksuar rëndësinë e dëshmive të tyre për drejtësinë dhe të vërtetën historike të Kosovës. Ajo ka shtuar se këta individë janë dëshmi e gjallë e luftës për drejtësi dhe kanë kontribuar në ndriçimin e rrugës së drejtë të historisë së vendit.

“Ka momente ku fjalët nuk mjaftojnë për të shprehur mirënjohjen, siç ka edhe njerëz që me guximin e tyre të lënë pa fjalë. Sot jemi këtu për t’iu përulur me respektin më të thellë përballë tre individëve që janë më shumë se thjesht individë, sepse me dhimbjen e tyre kanë ndriçuar rrugën e drejtë së vërtetës, drejtësisë dhe shpresës. Ju jeni zëri që keni zgjedhur dinjitetin, jeni zëri i të mbijetuarve që kanë zgjedhur heshtjen. Ky është një premtim i gjallë se historia nuk do t’i harrojë,” tha Osmani.

Pas dekoratës, Ramadan Nishori shprehu mirënjohjen për përkrahjen nga populli, duke theksuar se ndihej mirë që kishte marrë mbështetje në këtë rrugëtim të vështirë. “E përshëndes gjithë popullin tonë që më ka përkrahur këto ditë,” tha ai shkurt.

Vasfije Krasniqi, një tjetër e dekoruar, bëri thirrje që viktimat e dhunës seksuale të flasin hapur dhe të kërkojnë drejtësi. “Dua të falënderoj për qasjen, angazhimin. Të dashura viktima, ju lutem, ku do që jeni, ka ardhur koha të kërkojmë drejtësi. Lirojeni shpirtin që të mos ia falim Serbisë krimin që ka kryer,” tha Krasniqi.

Shyrete Tahiri-Sylejmani, gjithashtu e dekoruar, theksoi rëndësinë e drejtësisë për arritjen e paqes. “Kur të kemi drejtësi, kemi paqe. Faleminderit për kurajën që na jepni,” përfundoi ajo.

Continue Reading

Lajmet

Prokuroria kërkon vazhdimin e paraburgimit për Selimin dhe Krasniqin

Published

on

By

Prokuroria në Hagë ka kërkuar vazhdimin e paraburgimit për Rexhep Selimin dhe Jakup Krasniqin edhe për dy muaj të tjerë.

Në kërkesën për Krasniqin e ngjashëm edhe për Selimin, Prokuroria thotë se përfundimi i paraqitjes së provave nga ana e tyre rrit rrezikun e pengimit të drejtësisë dhe kryerjes së krimeve të tjera.

Veç kësaj, ZPS ka thënë se kjo justifikon edhe rishqyrtimin e rrezikut të arratisjes në vendimet për vazhdimin e paraburgimit. E njëjta gjë është theksuat edhe tek vendimi për Rexhep Selimin.

Sipas tyre vazhdon të ekzistojnë dyshime të bazuara se Jakup Krasniqi ka kryer një ose më shumë prej krimeve që bien në jurisdiksiomin e DHSK-së. Madje, Prokuroria thotë se ky dyshim është përforcuar edhe nga provat e ZPS-së që tashme janë përfshirë në dosjen e gjykimit.

Ata thonë se, fakti që Krasniqi dhe Selimi tani kanë njohuri të veçantë mbi rastin dhe provat kundër tij e rrit rrezikun që ai mund të kryejë krime të tjera, përfshirë kundër dëshmitarëve që kanë dhënë ose mund të japin dëshmi në çështje dhe/ose që mund të paraqiten para këtij Paneli në faza të ardhshme të procedurave.

“Për më tepër, Selimi tashmë është në dijeni të identitetit të të gjithë dëshmitarëve të ZPS-së dhe të provave të tyre. Përfundimi i çështjes së ZPS-së nuk e zvogëlon rrezikun e pengimit, por e rrit atë, pasi i akuzuari tashmë ka njohuri të plotë për përmbajtjen e çështjes ndaj tij. Siç është theksuar nga Trupi Gjykues, ekziston rreziku që ndërhyrjet me qëllim për të siguruar tërheqje të dëshmive dhe/ose për të dekurajuar dëshmitarët e ardhshëm nga dhënia e dëshmive mund të pengojnë përparimin e procedurës. Më tej, ekziston mundësia që dëshmitarët të thirren sërish, duke i bërë ata të cenueshëm ndaj përpjekjeve për ndërhyrje”, thuhet në kërkesën e Prokurorisë për Selimin.

Përveç rrezikut të arratisjes dhe pengimit të procedurave, Prokuroria ka thënë se masat e vendosura ne objektet e paraburgimit kanë ofruar garanci kundër vizitave dhe komunikimeve të pa-monitoruara si masa për të minimizuar rreziqet përkatëse.

Ata thonë se paraburgimi mbetet proporcional dhe i arsyeshëm veçanërisht që procedurat tashmë kanë përparuar.

Ndryshe, Prokuroria më 15 prill 2025 ka njoftuar se ka përfunduar paraqitjen e provave në këtë rast.

Zyra e Prokurorit të Specializuar, më 30 shtator 2022 ka dorëzuar aktakuzën e konfirmuar të ndryshuar ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Jakup Krasniqit dhe Rexhep Selimit, e cila përbëhet nga dhjetë pika me akuza, ku këta të fundit ngarkohen për krime lufte e krime kundër njerëzimit.

Më 29 prill 2022, Zyra e Prokurorit të Specializuar kishte dorëzuar një aktakuzë të ndryshuar ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit e Jakup Krasniqit, ku pretendohet se katër të akuzuarit kanë kryer krime lufte edhe në Gjilan, Budakovë e Semetishtë.

Më 9 nëntor të vitit 2020, në paraqitjet e tyre të para, Jakup Krasniqi e Hashim Thaçi janë deklaruar të pafajshëm për akuzat që u vihen në barrë. Njëjtë është deklaruar edhe Veseli në paraqitjen e tij më 10 nëntor, sikurse edhe Rexhep Selimi më 11 nëntor.

Aktakuza ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit dhe Jakup Krasniqit është konfirmuar më 26 tetor 2020. /Betimi për Drejtësi/

Continue Reading

Lajmet

Rama: Vendimi për ndërprerjen e projektit në shesh nuk është i mbështetur ligjërisht

Published

on

By

Kryetari i Prishtinës, Përparim Rama, ka deklaruar se vendimi për ndalimin e punimeve në sheshin “Xhorxh Bush” është i paligjshëm dhe i pambështetur në argumente juridike. Ai tha se institucionet që morën këtë vendim po ndikohen nga qëllime politike, edhe pse duhet të veprojnë në mënyrë të pavarur.

“Për herë të dytë janë ndërprerë punimet në një projekt të planifikuar për transformimin e hapësirës publike. Arsyetimet për këtë ndërhyrje nuk qëndrojnë në bazë ligjore dhe nuk janë ngritur nga palët përkatëse,” tha Rama në një konferencë për media.

Ai theksoi se projekti ka për qëllim përmirësimin e hapësirës publike dhe integrimin e trashëgimisë kulturore në zhvillimin urban të qytetit.

“Ka munguar përgjigjja nga Ministri për një debat publik për këtë çështje, edhe pse kemi qenë të hapur për diskutim,” shtoi ai.

Rama njoftoi se Komuna e Prishtinës do të ndjekë rrugë ligjore ndaj veprimeve që, sipas tij, bien ndesh me ligjin.

“Kryeqyteti do të vazhdojë procedurat ligjore ndaj të gjithë atyre që shkelin ligjin,” përfundoi ai.

Continue Reading

Të kërkuara