

Lajmet
Si u shndërrua presidenti i Shri Lankës nga hero i luftës në një të arratisur?
Ditët e fundit të dinastisë Rajapaksa të Shri Lankës sollën një tregim ndryshe.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiAta konsideroheshin heronj të vendit, liderët pothuaj mitikë luftëtarë-mbret që mundën separatistët në një luftë të përgjakshme civile. Por ditët e fundit të dinastisë Rajapaksa të Shri Lankës sollën një tregim ndryshe.
Në orët e hershme të së mërkurës, presidenti Gotabaya Rajapaksa u largua nga kombi i Azisë Jugore, vetëm disa ditë pasi mijëra protestues të zemëruar thyen rezidencën e tij, duke i kërkuar që të largohet nga vendi. Ai pritej të jepte dorëheqjen gjatë asaj dite, por Gotabaya Rajapaksa nuk priti për ta zyrtarizuar. Në vend të kësaj, para agimit, të mërkurën ai hipi në një aeroplan ushtarak duke u larguar nga Colombo, kryeqyteti tregtar i vendit të goditur nga kriza, dhe iku në Maldive.
Largimi i tij është një moment historik për kombin ishullor prej 22 milionë banorësh, të cilin dinastia Rajapaksa-s e ka sunduar qe gati dy dekada para se qytetarët ta humbnin besimin ndaj tij.
“Pamja e Gotabaya Rajapaksa duke ikur nga Shri Lanka me një avion ushtarak tregon rënien e familjes”, deklaroi Ganeshan Wignaraja, bashkëpunëtor i lartë në ODI Global.
“Trashëgimia e tyre nuk mendoj se është pozitive. Por shpresojmë se Shri Lanka do të zhvendoset në një drejtim të ri”, shtoi ai tutje.
Ngritja e dinastisë Rajapaksa
Ndërsa vendi po bën hapat e tij të parë në epokën e guximshme, ekspertët thonë se duhet të analizohet se çfarë shkoi keq në fund. Ata sugjerojnë se duhet të trajtohet periudha e ngritjes dhe rënies së dinastisë Rajapaksas. Gotabaya Rajapaksa nuk është anëtari i vetëm i familjes që ka qenë president. Vëllai i tij, Mahinda Rajapaksa, i cili sikurse Gotabaya njihet gjerësisht si “hero lufte” në mesin e popullsisë, u zgjodh president më 2005 dhe arriti statusin pothuajse legjendar në vitin 2009 kur shpalli fitoren në luftën civile 26-vjeçare kundër rebelëve të Tigrave Çlirimtar të Tamil Eelam.
Kjo fitore i dha Mahinda Rajapaksa-s një burim pothuajse të pashtershëm kapitali politik. Ai gëzoi një kontroll 10-vjeçar mbi pushtetin gjatë të cilit ai u nderua nga shumica budiste sinhaleze e Shri Lankës. Ai njihej gjerësisht si “appachchi” – babai i kombit – dhe njerëzit shpesh përkuleshin kur kalonte pranë dhe frikësoheshin kur ai s’ishte mirë.
Në pjesën më të madhe të mandatit të tij, Mahinda Rajapaksa drejtoi Shri Lankën si një biznes familjar, duke emëruar vëllezërit e tij në poste kyçe; Gotabaya si Sekretar i Mbrojtjes, Basil si Ministër i Zhvillimit Ekonomik dhe Chamal – kryeparlamentar.
Pavarësisht grindjeve për nepotizëm – vëllëzerit Rajapaksa ishin të njohur. Vendi përjetoi rritje ekonomike. Kjo erdhi si rrjedhojë e huamarrjes nga jashtë për të financuar shërbimet publike.
Pushim i shkurtër dhe rikthim
Lufta civile përveç që ndikoi për të krijuar legjendën e Mahinda Rajapaksa-s, solli edhe shenjat e para të rënies së tij. Sipas një raporti të Kombeve të Bashkuara të vitit 2011, trupat qeveritare ishin përgjegjëse për abuzime, granatime të qëllimshme të civilëve, ekzekutime, përdhunime dhe bllokimin e ushqimit dhe ilaçeve për të arritur në komunitetet e prekura. Raporti i OKB-së tha se “një numër burimesh të besueshme kanë vlerësuar se mund të ketë pasur deri në 40 mijë vdekje civile”. Qeveria e Mahinda Rajapaksa-s vazhdimisht ka mohuar akuzat e tilla. Megjithatë problemet filluan të rriten.
Shqetësimet për të drejtat e njeriut shkuan përtej luftës. Kundërshtarët politikë akuzuan Mahinda Rajapaksa-n për miratimin e heshtur të grupeve budiste të ekstremit të djathtë dhe pakicat myslimane dhe tamile të Shri Lankës kishin frikë nga një goditje më e gjerë ndaj komuniteteve të tyre.
Deri në vitin 2015, Shri Lanka i detyrohej Kinës 8 miliardë dollarë dhe zyrtarët e qeverisë së Shri Lankës parashikuan se borxhi i jashtëm i akumuluar – si borxh ndaj Kinës ashtu edhe vendeve të tjera – do të hante 94% të PBB-së së vendit. Atë vit, Mahinda Rajapaksa humbi një zgjedhje të ngushtë presidenciale ndaj ministrit të tij të shëndetësisë.
Në prill të vitit 2019, militantët islamikë vranë të paktën 290 njerëz në një varg sulmesh me bomba në kisha dhe hotele luksoze. Në nëntor të atij viti, Gotabaya Rajapaksa u zgjodh president i ri i vendit. Dhe si vëllai i tij, ai e shihte qeverisjen si një çështje familjare. Ai e emëroi Mahinda Rajapaksa-n menjëherë në post.
Humbja e përkrahjes
Megjithatë, siç i kishte ndodhur vëllait të tij, në presidencën e Gotabaya Rajapaksa filluan të shfaqen probleme, si dhe pyetjet mbi menaxhimin ekonomik të qeverisë së tij vazhduan të rriteshin. Ekspertët thonë se problemet ekonomike të Shri Lankës nuk erdhën tërësisht për fajin e Qeverisë, por situata u përkeqësua nga një sërë vendimesh të këqija.
Murtaza Jafferjee, kryetari i Institutit Advocata me qendër në Kolombo tha se huamarrja e jashtme e Shri Lankës solli edhe një seri goditjesh në ekonominë e vendit, që nga fatkeqësitë natyrore deri te musonët, e situata të tjera. Në përballje me deficit, Rajapaksa uli taksat në përpjekje për ta stimuluar ekonominë. Por masa rezultoi e pasuksesshme, duke goditur në vend të ardhurat e qeverisë. Agjencitë e vlerësimit më pas e ulën Shri Lankën në nivele afër standardit, që do të thotë se vendi humbi qasjen në tregjet jashtë shtetit. Më pas, Shri Lanka duhej të përdorte rezervat e saj valutore për të shlyer borxhin e qeverisë. Kjo ndikoi në importet e karburanteve dhe lëndëve të tjera thelbësore, të cilat çuan drejt rritjes së çmimeve.
Tani popullsia e Shri Lankës po përballet me kushte të vështira. Njerëzit duhet të presin me orë të tëra për karburant, shpesh duke u përplasur me policinë dhe ushtrinë. Raftet e supermarketeve janë të thata. Furnizimet me ilaçe po mbarojnë. Dhe ata fajësojnë Rajapaksët. Për muaj të tërë, Shri Lankasit e zemëruar kanë dalë në rrugë, duke akuzuar vëllezërit Gotabaya dhe Mahinda Rajapaksa për keqmenaxhim të ekonomisë.
Protestat filluan paqësisht, por u shndërruan në protesta të dhunshme në muajin maj, duke e detyruar Mahinda Rajapaksa të japë dorëheqje si kryeministër. As vendimi i tij s’ishte i mjaftueshëm për të shuar zhgënjimin e popullsisë – sepse vëllai i tij mbeti në pushtet si president. Për javë të tëra ai qëndroi në pushtet, por dikur nuk i bëri ballë presionit të popullsisë./UBTNews/
Lajmet
Rriten pensionet në Shqipëri, përfitojnë mbi 700 mijë të moshuar
Published
18 minutes agoon
September 30, 2025By
UBTnews
Nga 1 tetori 2025 pensionet do të rriten në masën 2.5 për qind. Qeveria ka miratuar vendimin e indeksimit të pensioneve për 721 mijë e 398 pensionistë.
Nga vendimi do të përfitojnë kategoritë e pensionit të pleqërisë, invaliditetit, familjarët. Pjesë e vendimit do të jenë edhe qytetarët të cilët dalin në pension duke filluar nga data 1 tetor, shkruan TCh.
Efektet financiare për zbatimin e këtij vendimi përllogariten në shumën 1,140,000,000 lekë ose 11 milionë 775 mijë euro të cilat përballohen nga fondi për politikat e indeksimit të pensioneve, i parashikuar në buxhetin e Institutit të Sigurimeve Shoqërore./D.B/KP
Aktualitet
UBT ofron 20 për qind bursë në programin Master në Shkencat dhe Teknologjia e Ushqimit, për teknologët, nutricionistët dhe infermierët
Published
41 minutes agoon
September 30, 2025By
Driton Iseni
UBT po ofron një mundësi të veçantë për profesionistët e industrisë ushqimore. 20 për qind bursë për teknologët ushqimorë, nutricionistët dhe infermierët, në programin Master në Shkencat dhe Teknologjia e Ushqimit, për të zhvilluar njohuri të thella akademike, aftësi praktike të avancuara dhe përvojë ndërkombëtare.
Programi Master në Shkencat dhe Teknologjinë e Ushqimit në UBT është dizajnuar për të ofruar arsimim të avancuar akademik dhe profesional në këtë fushë vitale për zhvillimin shoqëror, ekonomik dhe shëndetësor të vendit.
Ky program është ndërtuar sipas kurrikulave bashkëkohore, të krahasueshme me ato të universiteteve më të zhvilluara ndërkombëtare, duke përfshirë qasje multidisiplinare, kërkime shkencore dhe praktika laboratorike.
Studentët pajisen me njohuri të thelluara mbi kiminë ushqimore, mikrobiologjinë, inxhinierinë e ushqimit dhe nutricionin, duke mësuar të krijojnë, përpunojnë dhe ruajnë produkte ushqimore të sigurta, cilësore dhe të shëndetshme.
Ky program përgatit profesionistë të aftë për:
- të punuar në kompani kombëtare dhe ndërkombëtare të industrisë ushqimore,
- të kontribuar në sektorin publik dhe privat,
- të udhëheqin projekte të inovacionit në ushqim,
- të zhvillojnë kërkime shkencore dhe të vazhdojnë studimet në nivel doktorature.
Përmes një mjedisi modern akademik, UBT u ofron studentëve mundësi për mobilitete studimore në universitete partnere evropiane, staf me përvojë ndërkombëtare dhe kushte laboratorike të nivelit më të lartë.
Programi gjithashtu u mundëson studentëve të specializohen në fusha të ndryshme si nutricioni, teknologjia ushqimore dhe menaxhimi i cilësisë e sigurisë së ushqimit, duke i pajisur ata me aftësi për të adresuar sfida komplekse që lidhen me prodhimin, sigurinë dhe ndikimin shëndetësor të ushqimit.
UBT thekson se qëllimi i këtij programi është të krijojë profesionistë dhe ekspertë që jo vetëm plotësojnë nevojat e tregut vendor dhe ndërkombëtar, por gjithashtu kontribuojnë në ngritjen e standardeve të ushqimit, shëndetit dhe inovacionit në Kosovë dhe më gjerë.
APLIKO TANI ONLINE dhe përfito nga bursa 20 për qind për të qenë pjesë e gjeneratës së re të ekspertëve të ushqimit dhe nutricionit.
Botë
Një nënë ruse dhe fëmijët e saj të gjetur në një shpellë indiane kthehen në shtëpi
Published
57 minutes agoon
September 30, 2025By
UBTnews
Një grua ruse që bëri bujë globale pasi u gjet duke jetuar në një shpellë në Indi me dy vajzat e saj të vogla është kthyer në vendin e saj, tha një zyrtar për BBC-në.
Nina Kutina, 40 vjeç, dhe vajzat e saj – gjashtë dhe pesë vjeç – u shpëtuan më 9 korrik nga policë gjatë një patrullimi rutinë në një pyll në shtetin jugor të Karnatakas.
Gruaja, e cila nuk kishte dokumente të vlefshme për të qëndruar në Indi, ishte dërguar në një qendër paraburgimi për të huaj së bashku me vajzat e saj.
Javën e kaluar, gjykata e lartë e Karnatakas i kërkoi qeverisë federale t’u lëshonte dokumente Kutinës dhe vajzave të saj për t’u kthyer në shtëpi./D.B/KP
Aktualitet
Kurti takohet me Kongresistin Torres, e njofton për progresin ekonomik e demokratik të vendit
Published
1 hour agoon
September 30, 2025By
UBT News
Kryeministri në detyrë i Kosovës, Albin Kurti, takoi në Washington D.C. kongresistin amerikan nga radhët e Partisë Demokratike, Ritchie Torres.
Gjatë takimit, Kryeministri Kurti e falënderoi Torres për qëndrimet e tij të hapura dhe të zëshme në mbështetje të Kosovës dhe në takim e informoi për progresin ekonomik dhe demokratik që vendi ka shënuar vitet e fundit, si dhe për zhvillimet më të fundit në Kosovë dhe rajon.
“Në takim, Kryeministri theksoi aspiratën e palëkundur të Kosovës për integrim në Bashkimin Evropian dhe në NATO, si orientim dhe objektiva strategjike të shtetit tonë. Kryeministri gjithashtu nënvizoi planet e mëdha investive në vend, përfshirë projektin e hekurudhës Prishtinë–Durrës, zhvillimin e hovshëm të sektorit të teknologjisë dhe mundësitë që kompanitë amerikane të bashkëpunojnë e të investojnë në Kosovë”, thuhet në njoftimin e zyrës së kryeministrit./S.K/EO/

Kidman dhe Urban ndahen pas dy dekadash martesë, si do të ndahet pasuria e tyre?

Rriten pensionet në Shqipëri, përfitojnë mbi 700 mijë të moshuar

A kërkoni ushqim kur gjendeni në një humor të keq? Ja pasojat e këtij vendimi

UBT ofron 20 për qind bursë në programin Master në Shkencat dhe Teknologjia e Ushqimit, për teknologët, nutricionistët dhe infermierët

Trump vendos tarifa të reja për drurin dhe mobiljet

Një nënë ruse dhe fëmijët e saj të gjetur në një shpellë indiane kthehen në shtëpi

Kurti takohet me Kongresistin Torres, e njofton për progresin ekonomik e demokratik të vendit

Tilly Norwood – Aktorja e krijuar nga Inteligjenca Artificiale që po trondit Hollivudin

Spektakël në Ligën e Kampionëve, sonte zhvillohen përballje të zjarrta
Të kërkuara
-
Aktualitet1 month ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Kërkime3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Aktualitet3 weeks ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën